Денеска (21 ноември) се одбележуваат 29 години од потпишувањето на Дејтонскиот мировен договор. Генералниот рамковен договор за мир во Босна и Херцеговина е потпишан на 21 ноември 1995 година, во американската воздухопловна база Рајт-Патерсон во близина на градот Дејтон.

Со ова заврши војната во Босна и Херцеговина по речиси четири години.

Дејтонскиот договор беше создаден за време на конференцијата што се одржа од 1 до 21 ноември 1995 година.

Врз основа на овој договор, Босна и Херцеговина се состои од два ентитета - Федерацијата БиХ и Република Српска и округот Брчко.

Видете и ова:

Додик размислува за отцепување на РС

Договорот беше официјално потпишан во Париз на 14 декември 1995 година, а го потпишаа тогашните претседатели на БиХ, Србија и Хрватска - Алија Изетбеговиќ, Слободан Милошевиќ и Фрањо Туџман.

Анексите на договорот беа потпишани само на англиски јазик.

Оригиналниот примерок на Дејтонскиот договор е изгубен во Претседателството на Босна и Херцеговина, а во Босна и Херцеговина лично го донел Алија Изетбеговиќ, тогашниот претседател на Претседателството на Босна и Херцеговина, како негов потписник.

Исчезнувањето на документот во февруари 2008 година го пријави тогашниот член на Претседателството, Жељко Комшиќ. Оригиналниот примерок на Дејтонскиот договор се уште не е пронајден.

Денот на потпишувањето на Дејтонскиот договор се слави во ентитетот Република Српска и е неработен ден, што не е случај во ентитетот на Федерацијата БиХ.

Босна и Херцеговина нема државен закон за празници.

Собранието на Република Северна Македонија денеска ќе ја одржи новата 19.седница. Пред пратениците како точка од дневниот ред на оваа седница е и Предлог на закон за изменување и дополнување на Законот за минимална плата во Република Северна Македонија, поднесен по скратена постапка од пратениците на СДСМ.

Со законското решение се очекува висината на минималната плата во Република Северна Македонија да изнесува 27 700 денари во нето износ. Како што се посочува во законското решение објавено на собраниската веб страна, примената се очекува да започне да се применува со исплатата на плата за месец ноември 2024 година која ќе се исплати во месец декември 2024 година. Спроведувањето на овој закон ќе предизвика финансиски импликации врз Буџетот на Република Северна Македонија во висина од 93 000 000 денари.

На дневен ред е Предлог на законот за изменување и дополнување на Законот за данокот на додадена вредност, поднесен од пратениците на СДСМ по скратена постапка.

Видете и ова:

Повисок минималец – неоправдан или нужен за егзистенција на работникот

Со Предлог-законот се зголемува стандардот на граѓаните, им се овозможува поголема потрошувачка кошничка на најранливата категорија на граѓани. Со законските измени се очекува основните производи за човечка исхрана да се ослободуваат од повластена даночна постапка од 5 проценти.

Со членот 2 се воведува нов член 30-г со кој се уредува дека основните производи за човечка исхрана се ослободуваат од плаќање на данок на додадена вредност врз прометот и увозот и дека Владата ги определува поблиските добра и услуги кои спаѓаат во оваа категорија.

Исто така, пред пратениците се најдат и неколку закони во прво и во второ читање, како и Годишниот извештај за работата на Државниот совет за превенција на детско престапништво и за состојбите во областа на правата на детето и детското престапништво за 2023 година и Финансискиот план на Јавно радиодифузно претпријатие Македонска радио телевизија за 2025 година.

Соединетите Американски Држави(САД), Германија и Холандија, тројца од клучните сојузници на Киев, соопштија детали за дополнителна помош за украинските сили кои се борат да ја одбијат руската инвазија која одбележа 1.000 дена од својот почеток во февруари 2022 година.

Холандското Министерство за одбрана соопшти дека Холандија ги испорачала последните два од ветените 18 борбени авиони Ф-16 во базата за обука во Романија, каде украинските пилоти и персонал се учат да летаат и да ги одржуваат авионите.

Холандија е една од главните земји во коалицијата на западни партнери кои ја снабдуваа Украина со напредни авиони Ф-16 за да ја зајакнат нејзината одбрана од руски напади врз воени и цивилни локации.

Министерството за одбрана на САД објави дополнителен пакет за безбедносна помош од 275 милиони долари. Во соопштението се вели дека пакетот ќе ѝ обезбеди на Украина „дополнителни способности за задоволување на нејзините најитни потреби, вклучително и муниција за ракетни системи, артилерија и противтенковско оружје“.

Во соопштението се вели дека администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден ѝ обезбедила на Украина 61,3 милијарди долари безбедносна помош, вклучително и 60,7 милијарди долари откако Русија почна инвазијата врз Украина.

Видете и ова:

Руте: Најдобро е земјите кои и даваат оружје на Украина да не поставуваат ограничувања за користење

Германската влада соопшти дека испратила пакет воена помош за Украина, вклучувајќи оклопни возила, артилерија и беспилотни летала.

Нејзината воена помош се доставува на два различни начини: преку федералните владини фондови што се користат за финансирање на испорака на воена опрема од индустријата и одделно за испорака на оружје земено од залихите на германските вооружени сили.

Германија е првата земја по САД во однос на обемот на воена помош испратена до Украина заклучно со февруари 2022 година. Севкупно, таа му обезбеди . Таа му обезбеди на Киев помош од 28 милијарди евра (29,5 милијарди долари).

Според повеќе извештаи на американските медиуми, администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден конечно му дала зелено светло на Киев да нападне внатре во Русија со моќно американско оружје со долг дострел.

По најавата на администрацијата на Бајден, францускиот дневен весник „Фигаро“ објави дека Велика Британија и Франција наводно најавиле дека и тие ќе дозволат Украина да ги користи нивните ракети „Сенка на громот“ и „СКАЛП“ за напади во внатрешноста на Русија.

Украинскиот суд го осуди познатиот руски актер Владимир Машков на 10 години затвор, соопшти Службата за безбедност на Украина (СБУ).

Машков, во отсуство, беше прогласен за виновен за поткопување на територијалниот интегритет на Украина и за промовирање воена пропаганда.

Дополнително, судот нареди конфискација на станот на Машков во Одеса, кој наводно му го подариле обожавателиза неговата улога во телевизиската серија „Ликвидација“, чие дејство се одвива во повоена Одеса.

Видете и ова:

Затворски казни за двајца Руси за оштетување на споменикот на загинатите во војната во Украина

Службата за безбедност на Украина го истакна учеството на Машков во про-Кремљ настани, вклучително и на таканаречени „концерти-митинзи“ со заложби за агресија врз Украина. Некои од тие настани се одржаа на територии окупирани од Русија.

Машков беше доверлив сојузник на рускиот претседател Владимир Путин и служеше како висок член на тимот на Путин за изборната кампања годинава.

Машков во повеќе наврати изјави дека ја поддржува политиката на Путин. Во 2020 година беше член на комисијата за измени на Уставот. Тој ја поддржа целосната воена инвазија на Русија на Украина. Во март 2022 година актерот настапи на концерт во чест на годишнината од анексијата на Крим на Црвениот плоштад.

Авторитарниот владетел на Белорусија, Александар Лукашенко, помилувал уште 32 политички затвореници, објави провладиниот телеграмски канал ПулПервого, иако околу 1.300 опозициски активисти остануваат зад решетки во Белорусија.

Идентитетот на помилуваните не е објавен. Во извештајот на провладиниот канал на Телеграм се вели дека сите тие биле осудени за екстремизам, обвинение што широко се користи против политичките активисти.

Извештајот дополнително ги идентификува помилуваните лица како 24 мажи и осум жени, од кои девет се на возраст над 50 години.

Помилувањата ги ослободија лицата од издржување целосна казна, но не им беа отстранети криминалните досиеја.

Нивното однесување ќе продолжи да го следи Министерството за внатрешни работи и по нивното ослободување, се вели во извештајот.

Видете и ова:

Активистка избега од Белорусија после обвинение за испраќање пакети на политички затвореници

Ова е шести случај на помилување политички затвореници во Белорусија оваа година, со што вкупниот број на ослободени лица се искачи на 178. Претходно овој месец, 31 политички затвореник беа помилувани.

Во јули, владата помилува 18 лица, вклучувајќи го и Рихор Кастусју, поранешниот лидер на опозициската партија Белоруски народен фронт, кој отслужуваше 10-годишна затворска казна и наводно е во лоша здравствена состојба.

Следеа дополнителни помилувања во август (30 лица), почетокот на септември (30) и средината на септември (37 лица).

Во средината на ноември, истакнатата опозициска личност Марија Калесникава, која отслужува 11-годишна затворска казна под обвинение за заговор за преземање на власта, се сретна со нејзиниот татко за прв пат по 21 месец.

Еден месец претходно, Лукашенко сугерираше дека може да размисли за помилување на Калесникава доколку таа поднесе официјално барање.

Сепак, останува нејасно дали таа ја прифатила понудата. Калесникава претходно одби да побара помилување, тврдејќи дека е невина и ја отфрли легитимноста на обвиненијата против неа.

Најновите помилувања доаѓаат во контекст на сурово задушување на несогласувањето по масовните протести во Белорусија во 2020 година, предизвикани од оспорените резултати на претседателските избори. Лукашенко одговори на демонстрациите со широка репресија, принудувајќи најмалку 13.000 луѓе на егзил.

Белорусија ги закажа следните претседателски избори за јануари 2025 година. Се очекува Лукашенко да биде прогласен за победник на изборите.

Во Скопје попладнево сообраќаат само 25 автобуси, а останатите се паркирани во автобазите на Јавното сообраќајно претпријатие (ЈСП) во Автокоманда и Ѓорче Петров поради недостиг на гориво. Од синдикатот на возачите велат дека состојбата е алармантна, а Град Скопје соопшти дека “се работи за смислено сценарио од страна на ВМРО-ДПМНЕ со цел пропаѓање на претпријатието“.

Африм Муча, претседател на Независниот синдикат на возачите во ЈСП „Скопје“ за МИА изјави дека состојбата е многу сериозна бидејќи, како што рече, речиси 70 отсто од возилата се паркирани.

„Одговорот е едноставен, нема нафта. Утрово возачите беа повикани да дојдат на работа, но тие се во базите во Автокоманда и во Ѓорче Петров заедно со автобусите бидејќи нема нафта и ТНГ. Низ градот сообраќаат мал број двосменски автобуси кои имаат наточено нафта пред два дена, како и возилата со ТНГ. За нормално функционирање на ЈСП на дневна основа се потребни 25 тони нафта, што не ја добиваме. Нафтата вообичаено ни ја доставува „Пуцко Петрол“ во базите на ЈСП „Скопје“, но бидејќи должиме поголема сума на пари, деновиве не ни доставуваат нафта“, рече Муча.

Тој најави дека е можно утре воопшто да не сообраќаат автобусите доколку во теков на денов не добијат гориво.

Видете и ова:

Скопскиот градски превоз ги тормози возачите и патниците, решение нема

Од Град Скопје соопштија дека „кризата е креирана“ од владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ.

„Кадарот на шефот на ВМРО-ДПМНЕ во Бирото за јавни набавки, Маре Богева, креира криза во ЈСП за гориво, со тоа што за првпат од постоењето на претпријатието ја поништи редовната јавна набавка за гориво во ЈСП како смислено сценарио“, соопштија од Град Скопје.

Од таму велат дека „од моментот кога Мицкоски отпочна да преговара со компанија за набавка на 100 електрични автобуси, кое како и ветувањето за вкупно 250 нови автобуси од програмата за Скопје, отпочна и голготата на претпријатието. Во исто време почнаа и шпекулации за урнисување на ЈСП поради можно сценарио за негова приватизација“.

Приватните превозници во Град Скопје преку соопштение апелираа до надлежните веднаш да се направи проширен состанок за да се реши проблемот со јавниот градски превоз.

Градоначалникот на Општина Шуто Оризари, Курто Дудуш, ги повика жителите на протест в петок на 22 ноември затоа што немаат редовни автобуски линии.

Проблеми во ЈСП има подолго време. Вработени протестираа поради неисплатени плати, автобуси на улиците има помалку од потребните за да ги опслужат граѓаните на Скопје, кои се жалат дека автобусите доцнат, дека често се расипуваат и дека условите за возење се лоши поради гужвите што се прават во нив.

Во Советот на Град Скопје не може да се изгласа проектот за купување еко - автобуси на актуелната градоначалничка Данела Арсовска, ниту да продолжи проектот за брз автобуски превоз на нејзиниот претходник Петре Шилегов.

Арсовска стана градоначалничка со поддршка од сега владејачката ВМРО-ДПМНЕ. Оваа партија има има мнозинство во Советот на Град Скопје. Откако им се разидоа патиштата уште во првата година од мандатот на Арсовска поради несогласување за пречистителната станица, сега меѓусебно се обвинуваат кој ги кочи проектите за да се нормализира јавниот превоз во Скопје.

Иранските власти ги користат егзекуциите како „алатка за страв“, особено насочена кон етничките малцинства, дисидентите и странските државјани, објави меѓународната организација за човекови права „Хјуман рајтс воч“ (ХРВ) на 20 ноември.

Од организацијата го истакнаа неодамнешниот пораст на смртните казни против овие групи, истакнувајќи дека пресудите се носат во услови на неконтролирано прекршување на правичната постапка.

Според Иранска група за човекови права, во првите 10 месеци од 2024 година, во Иран биле егзекутирани најмалку 651 лице, од кои, 166 егзекуции се направени само во октомври.

Видете и ова:

Егзекутирани 8 лица во иранските затвори

„Хјуман рајтс воч“ го забележа случајот на курдската политичка затвореничка Варише Моради, осудена на смрт од иранскиот револуционерен суд во Техеран на 10 ноември под обвинение за „вооружен бунт против државата“.

Моради, членка на Слободното женско друштво на Источен Курдистан, беше уапсена во градот Санандај во провинцијата Курдистан во август 2023 година и беше држена пет месеци во самица во злогласниот затвор Евин, каде што беше мачена. Нејзиното семејство не смее да ја посети од мај, соопштија од организацијата.

На Моради не ѝ беше дозволено да се брани, а судијата не им дозволи на нејзините адвокати да изнесат одбрана, објави Мрежата за човекови права на Курдистан.

„Иранските власти ја користат смртната казна како средство за страв, особено насочена кон етничките малцинства и политичките дисиденти по нефер судења. Оваа брутална тактика има за цел преку заплашувања да ја потисне секоја опозиција на автократската влада“, рече Нахид Нагшбанди од „Хјуман рајтс воч“.

Пет други курдски мажи беа осудени на смрт во последните недели под обвинение за „шпионажа за Израел“, соопшти ХРВ.

Четворица арапски затвореници од Ахваз, провинцијата Кузестан, се изложени на ризик од неизбежна егзекуција, откако беа осудени на смрт од страна на револуционерниот суд со уште две лица за нивната наводна вмешаност во убиствата на двајца членови на паравоените сили Басиј, службеник за спроведување на законот и еден војник.

Министерот за внатрешна и надворешна трговија во Владата на Србија, Томислав Момировиќ, поднесе оставка, јави Радио телевизија Србија (РТС).

„Благодарен сум на претседателот на Србија, Александар Вучиќ за довербата. За него и за Србија, јас сум секогаш тука“, изјави Момировиќ во оставката.

Томислав Момировиќ беше на чело на Министерството за градежништво, транспорт и инфраструктура од 2020 до 2022 година.

Ова е втора оставка во Владата на Србија поради уривањето на бетонската настрешница на Железничката станица во Нови Сад на 1 ноември, кога загинаа 15 лица. На 5 ноември оставка поднесе и министерот за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ. Но, тој рече дека оставката е од од морални причини и дека не прифаќа вина.

Граѓани на Србија на протести во Нови Сад и во Белград бараат одговорност од властите за уривањето на настрешницата во која загинаа 15 лица, а две беа тешко повредени.

Видете и ова:

Шестчасовна блокада во Нови Сад поради несреќата на железничката станица

Републичките и покраинските пратеници и советниците на опозициските партии во градското собрание на 20 ноември, втор ден по ред, ја блокираат зградата на судот и обвинителството во Нови Сад.

Пратениците на опозицијата бараат Вишото јавно обвинителство да соопшти кои се осомничените за пропустите кои доведоа до пад на настрешницата и смртта на 15 лица, како судот да одлучува по жалбите на лицата кои се приведени од апсењето по протестот на 5 ноември.

Обвинителството во Нови Сад досега сослушало 71 лице, но засега никој не е лишен од слобода.

Настрешницата се урна на 1 ноември, откако зградата на Железничката станица во Нови Сад беше свечено отворена во јули 2024 година по тригодишна реконструкција.

Владата ја поддржа кандидатурата на Радмила Шекеринска за заменик генерален секретар на НАТО, рече премиерот на Христијан Мицкоски на прес-конференција на 20 ноември, откако ден претходно Алијансата ја назначи Шекеринска за нов заменик - генерален секретар на НАТО.

Шекеринска долги години беше функционер на Социјадемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ), политички опонент на владејачката ВМРО-ДПМНЕ чиј претседател е македонскиот премиер.

Мицкоски рече дека и покрај идеолошките разлики, за Владата националното единство и националните интереси се пред и над партиските.

„Како Влада имавме пред нас би рекол предизвик за одлука, а тоа беше кој и како да го поддржиме за заменик генерален секретар на НАТО, имајќи в предвид дека таму имаше кандидати од неколку земји и ние тука немавме никаква дилема. Зошто? Прво, затоа што повикуваме често пати на единство, повикуваме на дијалог со опозицијата и доколку повикувате, а тоа не го правите на дела, тогаш сте лицемерни. Така што ние како Влада не само што ја поддржавме кандидатурата на Радмила Шеќеринска, туку и активно разговаравме со нашите сојузници“, рече Мицкоски.

Видете и ова:

Шекеринска - првата жена од Западен Балкан на висока функција во НАТО

Тој кажа дека вчера, на денот на назначувањето, и телефонски се слушнал со Шекеринска.

„Да се има Македонка, во случајов заменик-генерален секретар на најмоќната и најдобро организираната воена алијанса во светската историја е навистина чест и тука ниту јас имав дилема, ниту ние како Влада, коишто бевме вклучени во овој процес дека треба да ја поддржиме кандидатурата и добро е што успешно се заврши“, изјави Мицкоски.

Со ова назначување, Шекеринска стана највисок функционер во Алијансата досега што доаѓа од регионот на Западен Балкан, но и од земја надвор од Европската унија(ЕУ). Таа ќе го замени вршителот на должноста заменик-генерален секретар на НАТО Борис Руге, кој привремено ја презеде функцијата претходно оваа есен, откако тогашниот заменик генерален секретар Мирчеа Џоана објави дека ќе се кандидира за претседател на Романија.

Шекеринска, која беше министерка за одбрана на Северна Македонија од 2017-2022 година, одигра клучна улога во процесот на пристапување на земјава во НАТО во 2020 година.Како нејзин најголем успех се сметаше подготвката на Северна Македонија за време на нејзиниот мандат како вицепремиер за евроинтеграции, да ја поднесе кандидатурата за членство во Европската Унија во 2005 година.

Радмила Шекеринска се очекува да ја преземе функцијата во НАТО во почетокот на декември и да присуствува веќе на следниот министерски состанок на Алијансата.