Соединетите американски држави (САД) денеска (17 октомври) воведоа санкции за две кинески компании и поврзана руска компанија, вклучени во производство и испорака на беспилотни летала што Русија ги користи во нејзината инвазија на Украина.

Двете кинески компании санкционирани од американското Министерство за финансии се Xiamen Limbach Aircraft Engine Company и Redlepus Vector Industry Shenzhen.

Компанијата Xiamen Limbach го произведува моторот што ги напојува руските беспилотни летала со долг дострел Гарпија, соопшти американското Министерство за финансии. Се наведува дека Redlepus Vector Industry Shenzhen е вклучена во испорака на беспилотни летала за напад.

Во санкциите беа именувани и руски државјанин и руска компанија поврзана со две кинески компании. Станува збор за Артем Јамшиков, извршен директор и сопственик на ТСК Вектор, кој служи како посредник меѓу претходно назначената руска компанија и добавувачот со седиште во Кина за рускиот проект Гарпија.

Јамшиков, исто така, го поседува и управува со Друштвото со ограничена одговорност Трговска куќа Вектор, руска подружница која исто така беше именувана во објавата за санкции.

Министерството за финансии објави дека ова се првите американски санкции за кинески субјекти кои произведуваат целосни системи за оружје во партнерство со руски фирми. Претходно воведените санкции врз кинеските субјекти беа насочени кон оние кои обезбедуваа компоненти клучни за руската воено-индустриска база.

„Русија сѐ повеќе се потпира на експертизата на странските експерти и увозот на софистицирани технологии за да ја одржи својата програма за оружје и да ја унапреди својата воена кампања против Украина. Ќе продолжиме да ги попречуваме мрежите кои ѝ дозволуваат на Русија да го набави и користи ова напредно оружје “, рече вршителот на должноста потсекретар за тероризам и финансиско разузнавање на Министерството за финансии, Бредли Т. Смит.

Русија го користи Гарпија во нејзината брутална војна против Украина, уништувајќи ја критичната инфраструктура и предизвикувајќи масовни жртви, соопшти Министерството за финансии.

Беспилотните летала се дизајнирани и развиени од експерти со седиште во Кина и се произведуваат во фабрики во Кина во соработка со руски одбранбени фирми пред да бидат пренесени во Русија за употреба против Украина, се вели во соопштението.

Санкциите ги замрзнуваат сите средства на поединци и компании кои се под јурисдикција на САД и ги спречуваат американските граѓани да имаат бизнис соработка со нив.

Академијата никогаш не се занимавала и нема да се занимава со дневнополитички расправи и партиски дискусии, кои ја оптоваруваат редовната дејност, односно со работи во доменот на Законодавниот дом и на државните институции, се наведува во соопштението од МАНУ во однос на најавите од некои политички партии за основање на академија на етничките Албанци во Македонија.

„Во Македонија, како и во земјите во регионот и во светот, постои само една национална академија која ја претставува државата во европската и во други меѓународни асоцијации на академии. Постојат примери во државите во регионот и пошироко за формирање на т.н. струкови академии во рамките на соодветни стручни здруженија (Академија за архитектура, Академија за медицински науки и др.), како и други научно-уметнички друштва во поголемите градови и во регионалните центри, но нема примери за формирање на паралелни национални академии“, се подвлекува во соопштението од Претседателството на МАНУ.

Реакцијата на МАНУ доаѓа откако градоначалниците на Тетово, Гостивар, Желино и Чаир, кои се од коалицијата „Вреди“, на 15 октомври, во Тетово, најавија дека ќе го финансираат работењето на здружението - Албанска академија на науките и уметностите.

Академиците велат дека МАНУ секогаш била отворена за сите граѓани кои ги исполнуваат високите научни и уметнички критериуми за членство во неа, независно од етничката, верската и од каква било друга припадност. И дека од нејзиното основање до денес, членови во Академијата биле припадници на македонскиот народ, но исто така и на сите етнички заедници.

Против иницијативата на градоначалниците од Вреди се огласија владејачка ВМРО-ДПМНЕ и опозициските СДСМ и ДУИ.

Премиерот, Христијан Мицкоски кој е и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, тврди дека советниците од оваа партија нема да гласаат за општински буџет од кој ќе се одвојат средства за оваа намена. Тој вчера (16 октомври) порача дека постои само една Академија на науките и уметностите.

Верници од православните цркви во централниот украински град Черкаси се судрија откако соборната црква Свети Михаил, украинска православна црква на Московската патријаршија, беше предадена на Православната црква на Украина.

Во август оваа година, Парламентот на Украина усвои закон за забрана на Руската православна црква во Украина.

Околу 100 маскирани лица насилно упаднаа во црквата, која беше гарнизонска црква на украинските вооружени сили, за време на ноќната литургија на 17 октомври, јавува украинскиот сервис на Радио Слободна Европа (РСЕ).

Инцидентот ескалирал во физички конфликт меѓу верници од ривалските цркви.

Тензиите околу црквата Свети Михаил се случуваат додека Украина се обидува да го ослабне влијанието на Украинската православна црква на Московската патријаршија, која историски била поврзана со Руската православна црква.

И покрај прогласувањето независност од Москва во 2022 година, украинските власти и понатаму се сомневаат во оваа црква поради нејзиниот наводен проруски став.

Во судирите се повредени неколку лица, изјави Зоја Вовк, портпарол на Националната полиција во регионот Черкаси. Вовк потврди дека е отворена истрага за „хулиганство“.

Претставници на Украинската православна црква на Московската патријаршија, наводно, ги пробиле влезните порти и фрлиле солзавец врз групата верници на Православната црква на Украина.

Сведоците рекоа дека свештениците и верниците на Украинската православна црква на Московската патријаршија се забарикадирале во црквата и ги спречиле другите да влезат.

Дописникот на РСЕ јави дека конфликтот завршил дури по пристигнувањето на полицијата и активистите.

На крајот се одржа богослужба на украински јазик.

Украина се обидува да се дистанцира од руската црква од 2014 година, а напорите се забрзани по руската инвазија од 2022 година.

Во Специјалниот суд во Белград, денеска (17 октомври) заврши сведочењето на малолетниот К.К. кој изврши масовно убиство на 3 мај 2023 година во белградското основно училиште „Владислав Рибникар“. Тој беше повикан како сведок во постапката против неговите родители Миљана и Владимир Кецмановиќ.

Како и на претходното рочиште, на 8 октомври, сослушувањето на К.К. беше затворено за јавноста.

По судењето, Огњен Божовиќ, застапник на семејствата на оштетените во изјава за новинарите, како што јави Н1, рече дека неговиот впечаток е дека судењето било „прилично емотивно“.

„Мислам дека сме соочени со загатка која треба да се состави со помош на обвинителството, судот, но можеби и здравствените и социјалните институции, за да се решат главните прашања што го мачат српското општество во врска со 3 мај, односно зошто и како се случи ова, што сакаше да постигне и верувам дека ова што го слушнавме денеска ќе биде важен чекор кон тоа“, рече Божовиќ.

Тој додаде дека продолжението на судењето во кривичната постапка е закажано за 1 ноември.

На претходното рочиште каде даде исказ на 8 октомври, малолетниот К.К. одговараше на прашањата на Обвинителството, одбраната и адвокатите на семејствата на оштетените.

На 03 мај 2023 година, тринаесетгодишниот ученик во ОУ „Владислав Рибникар“ со пиштолот на својот татко уби девет негови врсници и чуварот на училиштето. Тој рани уште пет ученици и еден наставник.

Малолетниот К.К., откако го изврши масовното убиство, беше во психијатриска клиника, од каде беше донесен на распит во Специјалниот суд.

Во ноември 2023 година, Високиот суд во Белград го потврди обвинението против родителите на момчето што го изврши масакрот, а судењето почна во јануари 2024 година.

Таткото цело време е во притвор, а на мајката пред една година и е изречена забрана за приближување и комуникација со синот, што уште е во сила. Обвинети се и сопственик и инструктор на стрелачкиот клуб каде, според обвинението, малолетниот ученик научил да пука со својот татко.

Напаѓачот не одговара пред законот, бидејќи во моментот на нападот имал помалку од 14 години.

Во акција на Обвинителството и полицијата, денеска (17 октомври), приведени се 13 лица, во тетовско и во Охрид, осомничени за посредување во вршење проституција и недозволена трговија со дрога. Едно лице е во бегство.

„Групата одреден временски период се занимава со посредување во вршење проституција и недозволена трговија со дрога, а нелегално стекнатите приходи од овие кривични дела припадниците на групата ги прикривале со перење пари и други приноси од казниво дело“, соопшти Јавното обвинителство.

Се додава и дека организираната група ја создал 35-годишник од селото Боговиње. Тој ги организирал и координирал криминалните активности на другите припадници на групата и во угостителски објекти во Жеровјане и Горно Седларце. Во Охрид наведувал на проституција девојки-странски државјанки кои работеле како танчерки во стриптиз-клубови.

Претреси се извршени на 17 локации во тетовскиот регион и во Охрид.

Двајца осомничени, според Обвинителството, учествувале во наведувањето на проституција на девојките. Тие биле задолжени за обезбедување на девојки кои ќе работат во стриптиз клубовите, ги пронаѓале преку нивни контакти во странски држави, веб страници и на интернет, го организирале нивниот влез во земјава, организирале изработка на лажна документација за фиктивен престој на девојките по хотели во нашата земја со што ги заобиколувале процедурите за добивање легален престој од управните органи.

„Дел од криминалната група биле и две службени лица – затворски службеник од Затворот во Тетово и полицаец – виш инспектор од Тетово кои користејќи ја својата својата позиција и контактите, ја предупредувале групата за полициски акции, а вршеле влијание и за олеснување на прекршочните постапки кон групата и кон странските државјанки“, се посочува во соопштението.

Јавниот обвинител ќе побара притвор за сите осомничени.

Израелските одбранбени сили (ИДФ) соопштија дека денеска (17 октомври) ги проверуваат непотврдените извештаи дека Јахја Синвар, лидерот на Хамас поддржан од Иран, кој е означен како терористичка организација од страна на Соединетите Американски Држави и Европската Унија, бил убиен за време на воените „операции“. во појасот Газа.

„За време на операциите на ИДФ во Газа, беа елиминирани 3 терористи. ИДФ и ИСА (Израелската безбедносна агенција) ја проверуваат можноста дека еден од терористите е Јахја Синвар. Во оваа фаза, идентитетот на терористите не може да се потврди“, изјави ИДФ, се вели во објавата на платформата Х.

Во соопштението нема дополнителни детали за Синвар, но се додава дека „нема знаци за присуство на заложници во областа“ каде што се одвивале операциите.

Хамас официјално не ги коментираше извештаите.

Синвар го замени Исмаил Ханије, кој беше убиен во напад во предградие на Техеран на 31 јули, а за кој се сомничи Израел.

Синвар претходно беше шеф на вооруженото крило на Хамас и нашироко се сметаше за организатор на нападот на групата на 7 октомври во кој загинаа околу 1.200 Израелци. Околу 240 други беа земени како заложници. Се веруваше дека тој се крие во Газа.

Иако Израел не презеде одговорност за загинувањето на некои од високите функционери на Хамас, призна дека убил други, вклучително и Салех ал-Ароури Мохамед Деиф, воениот командант на движењето.

Главните преговарачи на Србија и Косово следната седмица ќе имаат нова рунда средби во рамки на дијалогот за нормализација на односите, потврди за Радио Слободна Европа извор од Брисел.

Специјалниот пратеник за дијалог, Мирослав Лајчак, според овој извор, има намера да организира средба во четврток, на 24 октомври.

Планот на европската страна е да се разговара за понатамошни чекори во спроведувањето на договорот за патот кон нормализација на односите, што лидерите го постигнаа во февруари 2023 година во Брисел, како и за Анексот за имплементација, кој беше договорен во март истата година, во Охрид.

Овие договори не се потпишани од страните бидејќи претседателот на Србија, Александар Вучиќ, одби да го потпише договорот со Косово. Без разлика на тоа, Европската унија смета дека документите се правно обврзувачки за двете страни.

Без оглед на неформалната потврда дека главниот преговарач на Србија, Петар Петковиќ и шефот на преговарачкиот тим од Косово, Бесник Бислими, ќе дојдат во Брисел на закажаниот термин, се уште нема потврда дека ќе има заедничка, трилатерална средба на страните, иако тоа е намерата на организаторите.

Последен пат Лајчак свика рунда дијалози на ниво на главните преговарачи на 17 септември.

И Бислими и Петковиќ тогаш имаа одвоени средби со европскиот пратеник за дијалог, но заедничка средба немаше.

Дијалогот меѓу Косово и Србија е во застој повеќе од една година.

Во февруари 2023 година, лидерите постигнаа договор за патот кон нормализација на односите. Во март истата година беше договорен Анексот за имплементација.

На секоја средба на лидерите доминираа тензии. Последен пат се сретнаа на 14 септември 2023 година. Десет дена подоцна се случи напад во Бањска, кој дополнително ги затегна односите.

Во последната година во неколку наврати во Брисел доаѓаа главните преговарачи, но средбите суштински не ја променија ситуацијата.

Често се случува да нема заедничка средба и рундите да завршат само со одвоени разговори со европската страна.

Последен пат заедничка средба со посредство на ЕУ имаа на 2 јули.

Лидерите на Србија и на Косово последен пат се сретнаа во рамките на дијалогот, на 14 септември 2023 година.

Локалните избори во Фојница, Кисељак, Коњиќ и Крешево ќе се одржат во недела на 20 октомври, соопшти денеска (17 октомври), Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина.

Локалните избори, одржани на 6 октомври во Босна и Херцеговина, не се одржаа во овие општини кои на почетокот на октомври беа погодени од поплавите.

Одложени избори ќе се одржат на 118 избирачки места.

Право на глас имаат 54.379 запишани избирачи.

Според податоците на ЦИК, на локалните избори на 6 октомври се верификувани 296 политички субјекти, од кои 110 се политички партии, а се борат за гласовите на 3,4 милиони гласачи.

На изборите беа избрани 142 градоначалници, односно началници на општини и исто толку собранија на општини/градови.

Велика Британија воведе санкции за уште 18 руски танкери со нафта и четири танкери за течен природен гас. Владата го оцени ова како најголем потег што го направила против московската „флота во сенка“, која ги заобиколува рестриктивните мерки на Западот по неиспровоцираната инвазија на Москва врз Украина.

„Влезот во британските пристаништа ќе биде забранет за уште 18 бродови на „флотата во сенка“ и нема да можат да пристапат до водечките светски поморски услуги, со што вкупниот број на санкционирани танкери ќе се искачи на 43“, се вели во соопштението на Владата.

Се проценува дека танкерите со нафта, цел на најновите санкции, превезле нафта вредна 4,9 милијарди долари во изминатата година.

Според соопштението, под санкции е ставена и руската гасна компанија „Русгаздобича дд“.

„Да го органичам Кремљ стана моја мисија, затворајќи ја мрежата околу [рускиот претседател Владимир] Путин и неговата мафијашка држава користејќи ја секоја алатка што ми е на располагање“, изјави министерот за надворешни работи Дејвид Лами.

Со цел да се заобиколи најстрогиот пакет нафтени санкции што го воведоа западните земји, во 2022 година, според светските медиуми, Русија купила голем број стари танкери за да продолжи да испорачува нафта, која останува нејзиниот главен извор на приходи и клучно за финансирање на инвазијата врз Украина.

Со раскинувањето на договорот со САД за изземање на нивните државјани од надлежноста на Меѓународниот кривичен суд, Црна Гора презеде неопходни процедурни чекори за да осигура целосна соработка со судот и да ги усогласи своите ставови со Европската Унија, потврдија институциите во Брисел за Радио Слободна Европа (РСЕ).

„Ова ја доведува Црна Гора во согласност со заедничките ставови на ЕУ за интегритетот на Римскиот статут и водечките принципи на ЕУ за билатерални договори за имунитет, што е извонредна мерка во Поглавјето 31 од преговорите за пристапување на Црна Гора во Унијата“, се наведува во писмениот одговор од портпаролот на ЕУ.

Црна Гора е држава потписничка на Римскиот статут, и како таква, земјата има обврска да соработува во целост со Меѓународниот кривичен суд, се додава во одговорот.

Овој чекор е значаен предуслов за затворање на Поглавјето 31 во преговорите за пристапување меѓу Подгорица и Брисел, кое опфаќа надворешна политика, безбедност и одбрана. Со исполнување на овој предуслов, Црна Гора може да се надева на затворање на ова поглавје.

Сепак, останува нејасно кога точно ќе биде затворено Поглавјето 31, иако се очекува дека во декември Црна Гора ќе одржи меѓувладина конференција на која ќе бидат привремено затворени некои поглавја од пристапните преговори.

Владата на Црна Гора очекува до крајот на годината да затвори четири поглавја.

„Државите членки на ЕУ се надлежни за донесување одлуки во однос на пристапните преговори. Прерогатив на Претседателството на Советот е да свика меѓувладина конференција, која би можела да донесе одлука за привремено затворање на Поглавјето 31, кое опфаќа надворешна, безбедносна и одбранбена политика“, се наведува во одговорот од седиштето на ЕУ.

Министерството за надворешни работи на 27 септември дипломатски го информираше САД дека го раскинува договорот со таа земја за изземање на нивните државјани од надлежноста на Меѓународниот кривичен суд, соопшти црногорската Влада на 11 октомври.

Четири дена подоцна, до Европската Комисија беше доставена копија од нотата, се наведува во истото соопштение.

САД не го потпишаа Римскиот статут, со кој е основан Меѓународниот кривичен суд, додека Европската Унија од почеток го поддржува ова тело.

Црна Гора во јуни го деблокираше долгогодишниот застој во процесот на пристапни преговори и со тоа официјално стана лидер во регионот по однос на процесот. Земјата веќе ги отвори сите поглавја во процесот, и сега активно работи на нивно затворање. На Црна Гора се гледа како на прва идна членка на ЕУ. Во пристапните преговори се обработуваат сите 35 поглавја, кои се поделени во шест кластери.