Новата еврокомесарка за проширување, Марта Кос, очекува Северна Македонија да ги направи потребните уставни измени и да ја вметне бугарската заедница во Преамбулата од Уставот.

Нејзината порака за земјава таа ја испрати денеска од Стразбур одговарајќи на новинарски прашања веднаш откако Европскиот парламент ја изгласа неа и уште 25 други комесари да бидат дел од новиот состав на Европската комисија.

„Тоа е нешто на коешто сметаме. Ништо помалку, ништо повеќе. Верувам дека тоа е можно и после тоа навистина да го забрзаме процесот“, нагласи Кос, пренесе МИА.

Прашана дали после направени уставни може да се дадат гаранции дека ќе нема други блокади, Кос рече дека таа не е онаа којашто може да даде одговор на тоа прашање.

Во однос на тоа како може да се реши проблемот со Бугарија, новата еврокомесарка рече дека треба да се разговара што е можно повеќе.

„Да се зборува, што е можно повеќе, и со Северна Македонија и со Бугарија. Мора да покажеме дека тоа е во наши раце, како да го решиме овој билатерален проблем. Без ова, а следејќи ги европските вредности, нема да можеме да го направиме она што е најдобро за ЕУ, и секако што е најдобро за Северна Македонија“, рече Кос.

Таа оцени дека проширувањето денес е поинакво отколку пред пет години. Според неа, постојат реални шанси во следните години, некои држави да дојдат до влезат во ЕУ. Кос посочи дека не знае кои би биле тие потенцирајќи дека ќе станува збор за оние што ќе ги исполнат сите услови.

А околу тоа дали 2030 година е реална временска рамка за влез на Западен Балкан во ЕУ, таа кажа дека нејзиното назначување ќе биде позитивно за регионот.

„Моето назначување мислам дека е позитивно за Западен Балкан, ќе имам блиска и тесна соработка колку што е можно повеќе со државите кои се подготвени да влезат во ЕУ. Да ги посетам сите“, додаде Кос.

Новата еврокомесарка за проширување е од Словенија, таа на функцијата ќе го наследи Унгарецот Оливер Вархеји.

Мандатот на новиот состав Европска комисија ќе започне на 1 декември.

Владата во Скопје, која по изборите во мај ја формираше ВМРО-ДПМНЕ, пред да направи уставни измени сака да добие гаранции дека ќе нема други условувања и вета од Бугарија во пристапниот процед кон ЕУ. Исто така, сака уставните измени да се направат, но да бидат со одложено дејство – да стапат во сила во моментот кога Северна Македонија ќе стане полноправна членка на ЕУ.

Премиерот Христијан Мицкоски денеска (27 ноември) посочи дека тие ги дефинирале црвените линии и нема да се поместат од тоа.

„Нема да бидеме жртва на билатерализација на процесот на приклучување на Македонија кон ЕУ. Ние кажавме што можеме да направиме и тоа е максимумот што можеме да го направиме. И тоа е кажано на сите светски фактори, на сите луѓе коишто одлучуваат генерално или имаат некаква улога во светската политика“, изјави Мицкоски.

Првата меѓувладина конференција со ЕУ во рамки на пристапниот процес Северна Македонија на 19 јули 2022 година. За да се одржи втората и да почнат да се отвораат поглавјата македонскиот парламент треба да изгласа уставни измени со кои Бугарите ќе ги вметне во Преамбулата.

Ново судско рочиште против затворениот поранешен руски пратеник, Алексеј Горинов започна на 27 ноември пред рускиот воен суд. Горинов е познат по неговите отворени критики за војната на Русија против Украина.

Пред да започне сослушувањето, Горинов на лист хартија покажа рачно нацртана порака во која пишува: „Престани да убиваш. Ајде да ја запреме војната“.

Кога обезбедувањето во судницата се обидоа да го одземат импровизираниот плакат, Горинов одби да го предаде, велејќи дека не крши никакви прописи и инсистираше на тоа дека обезбдувањето мора формално да ја документираат заплената.

Запрашан за неговото здравје пред седницата, Горинов откри тековни борби со болеста.

„Нема достапен третман“, рече тој, додавајќи дека се потпира на психотерапија.

„Не разбирам зошто целат на обичен човек како мене“, изјави тој.

Неговата адвокатка, Аљона Савељева, рече дека Горинов боледува од бронхитис, што го отежнува неговиот транспорт до судот и времето поминато во ладни простории. 63 годишниот Горинов во јули 2022 година беше осуден на седум години затвор за ширење „лажни вести“ за руската војска поради неговото јавно противење на руската инвазија на соседна Украина.

Во октомври 2023 година, властите отворија нов случај против него, обвинувајќи го за „оправдување тероризам“ врз основа на наводни разговори со колеги затвореници за украинските војници.

За време на сослушувањето, Горинов категорично негираше каква било поврзаност со тероризмот.

„Јас сум далеку од каква било идеологија на тероризам. Јас сум посветен интернационалист и противник на војната и насилството, како што постојано го кажувам јавно во текот на мојот живот“, изјави тој.

Првичното обвинение против Горинов произлезе од антивоениот говор што го одржа на состанокот на градскиот совет во московската област Красноселски.

Тој беше првиот човек осуден според новиот руски закон за криминализирање на „лажните вести“ за војската, воведен откако Русија ја започна својата целосна инвазија на Украина во февруари 2022 година.

Двајца новинари на руската телевизија што се емитува во Германија Канал 1, дописникот Иван Благој и снимателот Дмитриј Волков биле известени дека треба да ја напуштат Германија до средината на декември. Ова го соопшти руската телевизија. Според нивното соопштение Москва како реакција на ова одлучила да им ги одземе акредитациите на двајца дописници од германската медиумска група АРД. АРД е здружение на германски јавни радиодифузери.

Рускиот дописник Благој на социјалните мрежи напиша дека германските власти одлуката за протерување ја оправдале со ставот дека тоа е „во интерес на безбедноста на Сојузна Република Германија“.

Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, на прес-конференција на 27 ноември изјави дека Москва им ги укинала акредитациите на двајца дописници на АРД, велејќи дека „мораме да преземеме исти мерки“. Таа не даде повеќе детали.

Ова протерување е последното во серијата, која следуваше по ескалација на тензиите меѓу Русија и западните земји поради улогата на руските државни медиуми.

Откако Москва ја започна целосната инвазија врз Украина во февруари 2022 година, руските медиуми се соочија со забрани, ограничувања на пристапот до платформите на социјалните медиуми и обвинувања за ширење пропаганда.

Канал 1, радиодифузер на руски јазик популарен меѓу постарата публика во Русија и некои други поранешни советски републики, се најде под лупа поради неговото покривање.

Германските власти, наводно, го обвинија медиумот за ширење пропаганда и дезинформации меѓу дијаспората во Германија, која го зборува рускиот јазик а брои стотици илјади.

Обвинувањата вклучуваат тврдења дека каналот ја оправдува руската инвазија на Украина и ги прикажува бранителите на Украина како „нацисти“.

Протерувањето доаѓа по извештајот објавен од Благој на 24 ноември во врска со Николај Гајдук, германски државјанин, уапсен од руската Федерална служба за безбедност во октомври.

Во извештајот се наведува дека западните разузнавачки агенции, вклучително и ЦИА, биле вмешани во наводните дејствија на Гајдук нарачани од украинските специјални служби.

Русија постојано возвраќа на мерките насочени кон нејзините државни медиуми. По германската забрана во 2022 година за РТ, радиодифузер поддржан од Кремљ, Москва го затвори бирото на Дојче веле во Русија и ги укина акредитациите за германските новинари.

Германската влада јавно не ги објасни причините за нејзината одлука, но овој потег го нагласува зголемениот фокус на дезинформациите како закана за националната безбедност.

Канал 1 тврди дека неговите новинари ги почитувале германските закони и ги обвиниле властите дека користат нејасни обвинувања за да ги задушат алтернативните наративи.

Европскиот парламент (ЕП) со мнозинство гласови го изгласа составот на новата Европска комисија (ЕК) за следниот петгодишен мандат кој ќе започне на 1 декември.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, за која ова ќе биде втор мандат на чело на извршната институција на Европската унија (ЕУ), пред гласањето го претстави составот кој го сочинуваат 26 нови еврокомесари.

На пленарната седница на ЕП за време на презентацијата, фон дер Лејен вети дека Комисијата ќе се заложи за посилна и побезбедна Европа, која ќе ги зголеми инвестициите во одбраната и ќе продолжи да работи на намалување на загадувањето на животната средина, дигитализацијата и зголемувањето на конкурентноста на европската економија на глобалната сцена.

Гласањето за новиот состав на ЕК следуваше откако беше постигнат договор меѓу главните пратенички групи во ЕП за имињата на 26-те комесари, додека во текот на летото беше постигнат договорот Фон дер Лајен повторно да биде на чело на Комисијата.

Новите еврокомесари претходно поминаа низ сослушувања во соодветните комисии на Европскиот парламент и секој од нив доби поддршка за извршување на функцијата во областа што му беше доделена.

Претседателката на ЕК при своето излагање истакна дека во ЕУ место имаат и земјите кандидатки од Западен Балкан и од источна Европа.

Таа, исто така, подвлече дека процесот на проширување ќе продолжи со почитување на принципот на индивидуална заслуга на земјите кандидатки во реформскиот процес.

Две жени на чело на европската политика во регионот

Со регионот на Западен Балкан во новиот состав на ЕК ќе се занимаваат Марта Кос од Словенија, која ќе биде комесарка за проширување и Каја Калас од Естонија, која ќе биде на чело на надворешната политика на ЕУ. Во нејзиното портфолио е и процесот на нормализација на односите меѓу Србија и Косово.

За време на сослушувањето во ЕП на почетокот на ноември, Марта Кос потврди дека ќе се погрижи патот кон пристапувањето во ЕУ да остане целосно заснован на заслуги и дека нема да „го компромитира квалитетот на сметка на брзината“.

Идната шефица на европската дипломатија, Каја Калас, на сослушувањето потврди дека ќе се заложи за зајакнување на безбедноста на ЕУ, како и дека ќе соработува со соседите кои споделуваат заеднички вредности и аспирации за членство во Унијата.

Антонио Коста на чело на Европскиот совет

Истиот ден кога ќе започне мандатот на ЕК, 1 декември, поранешниот португалски премиер Антонио Коста ќе ја преземе функцијата претседател на Европскиот совет – највисоката политичка институција на ЕУ.

Меѓу првите активности на Коста на чело на Советот на ЕУ е работната вечера со лидерите на Западен Балкан, која ќе ја организира практично на вториот ден од функцијата. Вечерата ќе биде организирана во вторник, 3 декември.

Вечерата се одржува со цел за подготовка на претстојниот самит ЕУ-Западен Балкан што ќе се одржи на 18 декември во Брисел и со кој првпат ќе претседава Коста.

Како што објаснија официјални лица во Брисел, со оваа средба Коста сака да испрати сигнал до Западен Балкан дека регионот и процесот на проширување ќе ги смета за приоритет во текот на неговиот мандат.

Полицијата уапси речиси 1000 приврзаници на Имран Кан додека безбедносните сили го растурија масовниот протест во Исламабад со барање за ослободување на затворениот поранешен пакистански премиер, соопшти полицијата на 27 ноември.

Шефот на полицијата во Исламабад, Сајед Али Насир Ризви, на прес-конференција изјави дека 19 авганистански државјани се меѓу 954-те демонстранти уапсени од пакистанските безбедносни сили во последните три дена.

Демонстрантите, кои со денови маршираа кон Исламабад од упориштето на Кан во провинцијата Кибер Пахтунхва на северозапад, беа растерани и главниот град беше исчистен за време на опсежна полноќна рација на пакистанските безбедносни сили.

Ризви рече дека полицијата користела само несмртоносни средства во текот на ноќта.

Пакистанската партија на Кан, Техрик-е Инсаф (ПТИ) издаде соопштение на платформата Х во кое се вели дека протестот, за време на кој најмалку шест лица биле убиени, во моментот е суспендиран и ја обвини владата за бруталност.

Партиските претставници соопштија дека сопругата на Кан, Бушра Биби, и главниот министер на Хајбер Пахтунхва, Али Амин Гандапур, клучен сојузник на Кан, „безбедно“ се вратиле во провинцијата од Исламабад по репресијата на безбедносните сили.

Демонстрантите, од кои некои биле вооружени со стапови и стрели, биле успешно растерани откако пакистанската војска се распоредила во главниот град претходно на 26 ноември.

Министерот за внатрешни работи на Пакистан, Мошин Накви најави дека училиштата повторно ќе бидат отворени на 27 ноември и сите патишта ќе бидат расчистени. Министерот исто така рече дека деталите во врска со вмешаноста на авганистанските државјани во протестот ќе бидат споделени со медиумите на 27 ноември, додавајќи дека „е донесена важна одлука за авганистанските државјани“, која ќе биде објавена во следните неколку дена.

ПТИ на X тврдеше дека полицијата во Исламабад пукала директно кон демонстрантите. Главниот град беше затворен од доцна на 23 ноември, а мобилните интернет услуги беа спорадично прекинувани.

Градската администрација на Исламабад минатата недела објави двомесечна забрана за јавни собири, но конвоите на приврзаници на Кан патуваа од провинцијата Кибер Пахтунхва од 25 ноември и беа решени да влезат во градот.

Главното барање на ПТИ е ослободување на Кан, кој беше премиер од 2018 до 2022 година.

Седумдесет и двегодишната поранешна крикет ѕвезда, кој стана политичар, е во затвор повеќе од една година и се соочува со повеќе од 150 кривични случаи, иако ужива огромна популарност меѓу Пакистанците. ПТИ тврди дека случаите се политички мотивирани.

Загрижувачко е нивото на неамбициозност и незаинтересираност на жените да учествуваат во политички живот на државата, истакна Александра Јовевска Ѓорѓевиќ, која го изработи истражувањето на ОБСЕ „Учество на жените од заедниците во политичкиот и јавниот живот во Северна Македонија“.

Ова, како што рече Ѓорѓевиќ, се препишува на „стегите кои се присутни во нашето општество и ги обесхрабруваат жените да го преземат тој кариерен пат во нивниот живот“.

Според истражувањето, само 12 проценти од Албанките и седум проценти од Македонките имаат некаква видна функција во политичката партија, додека останатите се сведуваат на општо членство во самата политичка партија.

Околу 10 проценти од жените од немнозинските заедници членуваат во некоја политичка партија. Оваа процентуалност, според истражувачката, е многу ниско ниво.

Како главни препораки во студијата се дека политичките партии треба значително да го подобрат нивото на вклучување на жените, особено на жените од немнозинските заедници во своите редови.

Неопходно е и да се инвестира во капацитетите за надминување на тие општествени стеги кои жените ги искусуваат во нивниот кариерен пат.

Косовската полиција соопшти дека неколку минути пред полноќ на 26 ноември, непознати лица фрлиле две рачни бомби во дворот на полициската станица во Звечан на северот на Косово.

„Од експлозијата причинета е материјална штета, но повредени нема“, се наведува во соопштението од косовската полиција.

Се додава дека надлежните единици извршиле истрага, а информирана е и Единицата за тешки кривични дела која работи на откривање на сторителите на овој напад.

Известен е и државниот обвинител кој го отворил случајот за „предизвикување општа опасност“.

Овој напад на полициската станица во Звечан доаѓа еден ден откако косовскиот премиер Албин Курти го постави камен-темелникот за изградба на полициска трафостаница на територијата на таа општина, во селото Извор. Оваа полициска трафостаница, како што е најавено, треба да ја опслужува граничната полиција на Косово.

Претходно, на 23 ноември беше поставен камен-темелник за изградба на трафостаница на мостот на реката Бистрица, кој се наоѓа на главниот пат кој води до граничниот премин Јариње. На тој пункт се наоѓаат припадници на специјалната и редовна полиција на Косово.

Припадниците на српската заедница кои го сочинуваат мнозинското српско население на северот на Косово се против изградбата на полициски станици или бази со образложение дека се изложени на „притисок и дискриминација“ од страна на припадниците на полицијата.

Исто така, српскиот граѓански сектор деновиве бара меѓународната заедница да се занимава со поплаките на граѓаните за однесувањето на косовската полиција, со оценка дека тие се „непрофесионални“ и „заплашени“.

Инаку, фрлањето бомби во дворовите и палењето автомобили не се ретки случаи на северот на Косово во последните години. Во периодот на пререгистрација на возила од српски на косовски таблички се евидентирани повеќе такви случаи.

Повеќегодишната криза на северот на Косово кулминираше кога во септември минатата година вооружена група Срби ја нападна косовската полиција во селото Бањска во општина Звечан и уби полицаец. Косово го окарактеризира овој напад како терористички чин и ја обвини Србија дека стои зад него, што Белград го негираше.

Одговорноста за нападот во Бањска ја презеде поранешниот политичар и бизнисмен од северот на Косово, Милан Радоичиќ, кој е на црната листа на САД и Велика Британија поради корупција и организиран криминал.

Специјалниот суд против организиран криминал и корупција, го ослободи од домашен притвор лидерот на Демократската партија Сали Бериша, поранешен албански претседател и екс-премиер.

Во изјава за медиумите неговиот адвокат, Генц Ѓокутај, изјави дека нема друга безбедносна мерка за Бериша, што подразбира и враќање на патната исправа, откако судот утврдил дека за него не постојат услови и критериуми за каква било мерка на безбедност.

„Судот заклучи дека за господинот Бериша веќе не постојат услови и критериуми за каков било вид мерка. Со судијката Ирена Ѓока се караме една година и нешто. Ставот на Стразбур е одлучувачки и има примарна улога во оваа работа. Специјалното обвинителство, СПАК, нека прави што сака“, изјави адвокатот Ѓокутај.

Бериша (80) беше во „куќен притвор“ од 30 декември минатата година, откако одби да ја спроведе мерката „обврска за јавување“ против него, сметајќи ја за неуставна, но беше многу активен на социјалните мрежи а секоја вечер се обраќаше од прозорецот на станот на негови приврзаници.

Тој е обвинет од СПАК за сторено кривично дело „Пасивна корупција на високи државни функционери или локални избраници“, извршено во соработка во врска со приватизацијата на поранешниот спортски комплекс „Партизан“ во Тирана.

Во истото досие, обвинет е и неговиот зет за ќерка, кој, според СПАК со помош на Бериша, како премиер го приватизирал и на големиот простор изградил повеќекатници, здобивајќи се со профит од над 5 милиони евра.

Две лица беа ранети, а нестанбена зграда беше оштетена во напад на руски дрон врз Киев рано утрината на 27 ноември, изјави градоначалникот на главниот град на Украина, Виталиј Кличко на својот канал Телеграм.

Во меѓувреме, воздухопловните сили на Украина соопштија дека Русија лансирала 89 беспилотни летала во осум региони - Киев, Чернихив, Суми, Харкив, Полтава, Житомир, Хменницки и Миколаев.

Украинската противвоздушна одбрана собори 36 беспилотни летала во нападот, додека 48 беа изгубени поради електронско заглавување на нивните навигациски системи, соопштија воздухопловните сили на платформата Телеграм.

„Пет други беспилотни летала ја напуштија територијата на Украина во правец на Белорусија и назад кон Русија“, се наведува во соопштението.

Руското Министерство за одбрана одделно соопшти дека нејзината противвоздушна одбрана соборила 10 украински беспилотни летала над регионот Ростов и два во близина на пристаништето Севастопол на Црното Море.

Сите очекуваме политичките сили да постигнат консензус, да формираат мнозинство и редовна влада и да започнат да се занимаваат со проблемите кои ги засегаат бугарските граѓани. Ова го изјави техничкиот премиер на Бугарија Димитар Главчев на почетокот на денешната владина седница.

„Денеска е 27 ноември, точно еден месец од последните вонредни парламентарни избори, а сè уште сме на првата седница на Народното собрание. Да не ги префрлаат проблемите од 'болната глава на здрава', да престанат да се занимаваат со привремената влада и да ги прекинат шпекулациите. Ако се фокусираат на решавање на проблемите на граѓаните, нема да им остане време за шпекулации“, рече привремениот премиер.

Главчев увери дека привремената влада ќе продолжи со својата работа, пренесува БТА.

„Позитивни сигнали за нашата работа дојдоа од далечни места како Сингапур и Виетнам. Таму претседателот изјави дека зад привремената влада не стои политичка волја. Каква подобра оценка може да има за привремена влада?“ рече тој и ги отфрли тврдењата за политички влијанија како шпекулации.

Изјавата на Главчев следува откако лидерот на ГЕРБ, Бојко Борисов ја повлече кандидатурата за премиер и истакна дека нема да се занимава со проблемите кои биле создадени во последните четири години.

На 27 октомври се одржаа седмите предвремени парламентарни избори во последните три години. Победник беше ГЕРБ со 69 пратеници, потоа ПП-ДБ со 37, „Преродба“ со 35, „ДПС - Нов почеток“ со 30, БСП со 20, АПС со 19, „Има таков народ“ (ИТН) со 18 и MECH со 12 пратеници.

ГЕРБ ќе добие мандат од претседателот Румен Радев за формирање влада, а потребни и се уште најмалку два коалициски партнери за да има парламентарно мнозинство.