Претседателот на Латвија во неделата изјави дека на нејзина територија се урнал руско воено беспилотно летало, додавајќи дека е зголемено нарушувањето на воздушниот простор долж источните граници на НАТО, пишува Франс прес.

Балтичката држава, некогаш управувана од Советскиот Сојуз, но сега членка на Европската унија и НАТО, има тензични односи со Москва од независноста, а врските дополнително се влошија откако Русија ја нападна Украина во февруари 2022 година.

„Руски воен дрон... се урна вчера во источниот дел на Летонија. Истрагата е во тек“, изјави летонскиот претседател Едгарс Ринкевичс на социјалната мрежа Х.

„Ние сме во близок контакт со нашите сојузници. Бројот на такви инциденти се зголемува долж источното крило на НАТО и мораме заедно да ги решиме“, додаде тој.

Министерството за одбрана на Латвија преку соопштение за медиумите соопшти дека беспилотно летало навлезе во воздушниот простор на земјата од Белорусија и се урна во општина Резекне.

„Оваа ситуација е потврда дека мораме да ја продолжиме работата што ја започнавме за зајакнување на источната граница на Латвија, вклучувајќи го и развојот на капацитетите за воздушна одбрана и способностите за електронско војување со цел да се ограничат активностите на беспилотните летала од различни намени“, рече Министерот за одбрана, Андрис Сп, уште една членка на НАТО, Романија, исто така, во неделата рече дека руски напад на беспилотно летало чија цел била цивилната инфраструктура во соседна Украина, влегол во нејзиниот воздушен простор во текот на ноќта.

Букурешт остро го осуди „повтореното прекршување“ предизвикано од „незаконските напади“ на Москва.

Откако ја започна својата инвазија, Русија постојано извршуваше ноќни напади врз градови низ Украина, често таргетирајќи ги пристаништата во јужниот регион Одеса по нејзиното излегување од договорот за извоз на жито.

Полска, исто така, забележа најмалку два случаи на нарушување на нејзиниот воздушен простор од руски ракети или беспилотни летала кои ја напаѓаа Украина, последниот во декември.ruds.

Честитка по повод Денот на независноста 8 Септември упати американскиот државен секретар Ентони Блинкен.

„Американскиот народ и народот на Северна Македонија споделуваат посветеност на демократските вредности. Со нетрпение очекуваме да ја продолжиме нашата заедничка работа за промовирање на тие вредности, зајакнување на безбедноста и стабилноста и продлабочување на економските врски во регионот. САД ќе продолжат да го поддржуваат нашиот сојузник, Северна Македонија на нејзиниот европски пат во годините што следат, се вели во честитката од Блинкен.

Во име на Соединетите Американски Држави, Блинкен упатува честитка по повод 33 години од независноста и историскиот избор на прва жена претседател во мај.

-Го цениме нашето силно партнерство со Северна Македонија фокусирано на градење на просперитетна демократија закотвена во евроатлантската заедница, стои во честитката од Блинкен.

Делагцијата на Европската Унија упати честитка по повод 8 Септември - Денот на независноста.

- Честитки до сите граѓани на Северна Македонија по повод Денот на независноста!, стои во објавата на платформата Х на Делагцијата на Европската Унија.

Денеска се одбележува Денот на независноста - 8 Септември.

Пред 33 години на денешен ден, над 95 проценти од граѓаните на референдум се изјаснија за самостојна и суверена држава.

Министерството за надворешни работи на Романија протестира поради наводното нарушување на воздушниот простор на земјата од страна на „криминалните руски авиони“.

Во изјавата на X на 8 септември, министерството исто така ја повика „Русија да престане со својата непромислена ескалација“, додавајќи дека отворила консултации со Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО) и сојузниците за инцидентите.

Претходно истиот ден, Романија подигна два борбени авиони за да го следат патот на беспилотното летало кое накратко го наруши романскиот воздушен простор пред да се упати кон Украина.

Војската соопшти дека ја пребарува областа околу селото Периправа на границата со Украина, областа каде што се сомнева дека се урнал дронот.

„Немаше сериозни проблеми на теренот“, изјави романскиот премиер Марсел Чиолаку за новинарите во неделата по консултациите со министерот за одбрана.

„Нападите ќе продолжат. Тоа е тоа, имаме војна на границата“, додаде тој.

Романското Министерство за одбрана остро ги осуди руските напади врз Украина, нарекувајќи ги „неоправдани и сериозно кршење на нормите на меѓународното право.

Мирчеа Џоана, заменик генерален секретар на НАТО во заминување и поранешен врвен дипломат на Романија, рече дека воената алијанса, исто така, го осудува руското кршење на романскиот воздушен простор.

„Иако немаме информации што би укажале на намерен напад од Русија врз сојузниците, овие дела се неодговорни и потенцијално опасни“, напиша тој на X.

Откако ја започна својата инвазија во февруари 2022 година, Москва постојано спроведуваше ноќни рации на градови низ Украина, често таргетирајќи ги пристаништата во јужниот регион Одеса, откако се повлече од договорот за извоз на жито.
Романија дели 650 километри граница со Украина. По должината на реката Дунав, романската територија е на само неколку стотини метри од украинските речни пристаништа кои постојано беа цел на напади. Фрагменти од дрон веќе се пронајдени во Романија, членка на НАТО.

Романскиот парламент допрва треба да го одобри законот со кој се дозволува земјата да соборува беспилотни летала кои го напаѓаат воздушниот простор на земјата за време на мирнодопски услови, а тоа се планира да го стори на следната парламентарна седница.

Како нација имаме две големи цели - да го победиме разочарувањето на секој еден човек напластено од сите неуспеси, а втората, да го сузбиеме криминалот и корупцијата која метастазира во сите делови од општеството, рече премиерот Христијан Мицкоски на обраќањето по повод 33 годишнината од независноста на државата.

Тогаш битката беше како ќе се исправиме на нозе, денеска битката е како ќе направиме големи чекори напред, истакна премиерот Христијан Мицкоски во обраќањето на свечената академија по повод 8 Септември кој се одбележува под слоганот „Заедно се бориме, заедно ќе успееме!“.

На Свечената академија во организација на Владата, Мицкоски рече дека овој ден нѐ потсетува на нашето долго патување до слободата.„Денеска сме исправени пред нова борба, еднакво значајна како создавањето на татковината. Тогаш владееше ентузијазам и голема енергија и одобрување на референдумот. Триесет и три години подоцна, многу работи се изменети, а сите ние повеќе искусни. Многу порази, многу неупсеси, потфрлања во системот. Битката не смее престане затоа што патриотизмот постои и денеска, посочи премиерот.

Запрашаша дали после децениските разочарувања, битката треба да престане. -Одговорот е никако. И тоа не е опција. Затоа што патриотизмот постои и денес, и денес со оваа генерација битката мора да се извојува. Патриотизмот е ист, но целите и работите кои мора да ги победиме се различни, истакна Мицкоски.

Нагласи дека, како што рече „ќе се борам со секој атом да докажам дека сме поразлични од сѐ досега и дека го менуваме работите“.

Свечената академија започна со изведба на македонската химна од страна на детски хор во Македонската филхармонија. Беше прикажан видео спотот „Везилка“ која вклучува оригинална изведба на песната од Блаже Конески, како и изведби на дела од македонски автори поврзани со оваа тематика од страна на државниот џез оркестар.

Како што соопштија претходно од владината прес-служба, настанот е дел од пошироката иницијатива на Владата за подигање на свеста за значењето на независноста и заедничката борба на граѓаните за подобра иднина.

Во руските напади во текот на ноќта во неделата беа убиени и ранети неколку украински цивили на различни локации, објавија украинските власти на 9 септември, набргу откако украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека Украина продолжува со „решенија од долг дострел“ кои имаат за цел да ги спречат руските воздушни напади во Украина.

Во видеото објавено доцна на 8 септември, Зеленски рече дека минатата недела руските сили ја нападнале Украина со „повеќе од 800 противтенковски проектили, речиси 300 беспилотни летала Шахед и повеќе од 60 балистички ракети“.

„Теророт може сигурно да се запре само на еден начин – со удари врз руските воени аеродроми, врз нивните бази и врз логистиката на рускиот тероризам“, рече тој.

Зеленски постојано бараше од сојузничките земји да и дозволат на Украина да го користи оружјето што и го снабдуваат за напади подлабоко во Русија.

Сепак, американскиот секретар за одбрана Лојд Остин на 6 септември рече дека ниедно воено оружје не е клучно за Украина да се брани од руска инвазија и дека употребата на американско оружје за удар длабоко во Русија нема да ја сврти војната во корист на Украина Форс, Русија нападна во текот на ноќта од 8 до 9 септември со четири наведувани проектили истрелани од регионот на Белгород, како и со 23 беспилотни летала Шахед од иранско производство.

„Непријателскиот напад беше одбиен од противвоздушни ракетни сили, мобилни огнени групи и единици за електронско војување на одбранбените сили на Украина“, се вели во соопштението на Телеграм.

Постар брачен пар беше убиен од руско гранатирање во украинскиот град Суми во текот на ноќта, објавија официјални лица на 9 септември.

Повредени се уште четири лица, меѓу кои двегодишно девојче и осумгодишно момче“, напиша локалното обвинителство на Телеграм.

Наводно, една куќа е уништена, а 20 се оштетени. Најмалку едно лице е убиено во руски напад врз хотел во градот Миколаивка во областа Доњецк, јави на 9 септември украинскиот сервис на Радио Слободна Европа. Спасувачите цела ноќ работеа на лоцирање на двете исчезнати лица на местото на настанот.

Официјални лица во главниот град на Украина, Киев, на 9 септември соопштија дека најмалку две лица загинале во експлозија од непознато потекло во фабрика за автомобили.

„Прелиминарно две лица загинаа, а под урнатините може да има луѓе“, напиша воената администрација на Киев на Телеграм, додавајќи дека спасувачите се на местото на настанот.

Двокатната зграда на локацијата „делумно е уништена“, напишаа официјални лица.

Јордан го затвори мостот Крал Хусеин кој минува на окупираниот Западен Брег додека истражува инцидент во кој загинаа тројца Израелци, изјави јордански официјален претставник за Ројтерс.

Инцидентот се случи во комерцијален товарен простор под израелска контрола, каде што јорданските камиони истоваруваат товар што влегува во окупираниот Западен Брег од кралството.

Израелската армија соопшти дека возач на камион отворил оган во неделата на израелскиот граничен премин меѓу окупираниот Западен Брег и Јордан, убивајќи тројца израелски чувари пред да биде елиминиран од безбедносните сили, пишува АФП.

Смртоносното пукање доаѓа во време на зголемување на насилството на Западниот Брег, со големи израелски воени напади и напади од страна на Палестинците.

Армијата соопшти дека „терористот“ стигнал до местото на премин со камион „од Јордан“.

Возачот „излегол од камионот и отворил оган врз израелските безбедносни сили кои оперираат на мостот“, се вели во соопштението на војската.

„Тројца израелски цивили беа прогласени за мртви како резултат на нападот“, соопшти армијата, подоцна појасни за АФП дека тие „работат како чувари“, а не како дел од армијата или полицијата.

Напаѓачот бил застрелан од силите, додаде армијата.

Јорданскиот министер за внатрешни работи рече дека властите во Аман „го истражуваат инцидентот“.
Преминот е единствената меѓународна порта за Палестинците од Западниот Брег која не бара влез во Израел, во делот кој е под окупација од 1967 година.

Приватни чувари го управуваат преминот заедно со израелските безбедносни сили стационирани таму. Израелската итна медицинска помош Маген Дејвид Адом претходно соопшти дека три лица починале од прострелни рани на преминот, во она што полицијата го опиша како напад.

Израелските медиуми јавуваат дека напаѓачот отворил оган во зоната на увидот.

Насилството на Западниот Брег е зголемено откако избувна војната во Газа по нападот на Израел на 7 октомври од страна на Хамас - кој меѓу другите САД и Европската унија ја сметаат за терористичка организација.

Од нападот на Хамас на 7 октомври, најмалку 662 Палестинци се убиени од израелски војници или доселеници на Западниот Брег, кој Израел го окупираше во 1967 година, според палестинското Министерство за здравство.

Најмалку 23 Израелци, вклучително и припадници на безбедносните сили, беа убиени на Западниот Брег во палестинските напади во истиот период, соопштија израелските власти.

Мадрид најави дека ќе му даде политички азил на лидерот на венецуелската опозиција Едмундо Гонзалес Урутија, кој отиде во егзил во Шпанија по еден месец криење во јужноамериканската земја погодена од кризата, пренесе АФП.

Гонзалес Урутија - кој се оспорува на реизборот на претседателот Николас Мадуро на 28 јули - ја напушти Венецуела откако игнорираше три последователни повици да се појави пред обвинителите, тврдејќи дека присуството на сослушувањето може да го чини неговата слобода.

Министерот за надворешни работи на Мадрид, Хозе Мануел Албарес на 8 септември изјави дека Гонзалес Урутија побарал политички азил во таа европска земја и дека Шпанија „очигледно“ ќе му го даде.

Претходно на X, тој потврди дека лидерот на опозицијата патувал со шпански воен авион, додавајќи дека Шпанија е „посветена на политичките права“ на сите Венецуелци.

Каракас рече дека се согласил со неговиот безбеден премин.

Венецуела е во политичка криза од јули кога властите го прогласија Мадуро за победник на изборите.

Опозицијата тврдеше дека има докази дека Гонзалес Урутија победил со удобна разлика.

Голем број нации, вклучително и Соединетите Американски Држави, Европската Унија и неколку земји од Латинска Америка, одбија да го признаат Мадуро како победник доколку Каракас не ги објави деталните гласови По изборите, венецуелските обвинители издадоа налог за апсење на Гонзалес Урутија поради неговото инсистирање дека тој бил вистинскиот победник.

Потпретседателката на Венецуела Делси Родригез на социјалните мрежи објави дека Каракас се согласил на безбедно поминување на Гонзалес Урутија, кој пред неколку дена „доброволно се засолни во шпанската амбасада во Каракас“.

Говорејќи на состанокот на Социјалистичката партија во саботата, премиерот Педро Санчез го опиша Гонзалес Урутија како „херој што Шпанија нема да го напушти“.

„Среќен ден на независноста“, со овие зборови амбасадорката на САД, Анџела Агелер ја честиташе независноста на Северна Македонија.

Амбасадата на САД во Скопје упати видео честитка по повод 8-ми септември Денот на независноста.

Амбасадорката Агелер вели „на овој посебен ден се придружуваме на Северна Македонија и на сите вас во прославата на вашата Независност и вашите динамични и разновидни заедници“.

-Како и нашата независност, вашата беше тешко здобиена со безброј жртви направени од оние кои верувале во моќта на слободата и демократијата, вели Агелер во видео честитката.

Денеска и секогаш ја почитуваме вашата историја, вашата сегашност и вашата светла иднина.

Денес се навршуваат три години од пожарот во модуларната болница во Тетово во кој животот го загубија 14 луѓе, а десетина лица беа повредени. Од 14-те луѓе кои починаа поради пожарот, 12 беа на болничко лекување таму како заболени од Ковид-19, додека двајца беа членови на семејствата на болните.

Во Основен суд Тетово се водеше судски процес во текот на 2022 и 2023 година, а со решение на Апелациски суд годинава требаше да почне и повторено судење за дел од обвинетите.

Првата беше условна пресуда за Флорин Бесими и Артан Етеми, директори на Клиничка болница Тетово за кривично дело „тешки дела против општата сигурност“, додека правното лице ЈЗУ Клиничка болница беше прогласено за виновно за делото „предизвикување општа опасност“.

Судот тогаш одлучи да има ослободителна пресуда за докторот Бобан Вучевски и Клиничка болница за делото „непостапување по здравствени прописи“.
По жалба на обвинителството Апелацискиот суд во април 2024 година донесе решение со кое наложи да има повторно судење за поранешните директори на тетовската болница Флорин Бесими и Артан Етеми, како и Јавната здравствена установа Клиничка.

Во првостепената пресуда за директорите беше изречена казна затвор од по една година и шест месеци која нема да се изврши доколку обвинетите во време од по три години не сторат ново кривично дело. Правно лице требаше да плати парична казна во висина од еден милион денари, 30 дена по правосилност на пресудата.

Во меѓувреме Истражувачката репортерска лабораторија (ИРЛ) објави сторија со која ги откри недоследностите при креирањето на обвинителниот акт и вештачењата за причината за пожарот.

Во време на пожарот Министер за здравство беше актуелниот лидер на опозициската СДСМ, Венко Филипче, кој веднаш по настанот си даде оставка од морални причини, но тогашниот премиер Зоран Заев не ја прифати.

Модуларната болница ја градеше фирмата „Брако“, во која пак удел имаше поранешниот вицепремиер Кочо Анѓушев.

Денеска на својот фејсбук профил портпаролот на ВМРО ДПМНЕ Наум Стоилковски истакна дека само кабелот останал крив за несреќата.

„Три години кабелот е крив за тоа што корумпираниот Менгеле на пациенти тестираше запалливост на пурпена. Денес кога Венко опкружен со неколкумина ќе упати патетика, сетете се дека истите организираа аплаузи за да му обезбедат неказнивост.“, напиша Стоилковски.

Филипче пак во неодамнешно интервју за неделникот „Фокус“ одговарајќи на прашањето дали, според него, судскиот процес даде одговори на сите прашања и дилеми, рече дека само Судот е тој што може да ги даде одговорите, при што посочи дека во овој период кога имало низа обвинувања на негова сметка не влегол во конфронтација, туку ги чекал судските одлуки.

„Од оваа позиција на која сум сега, би било крајно неумесно било што во тој поглед да коментирам. Знам само дека мојата совест е чиста. Јас и мојот тим вложивме натчовечки напори да се спасат што поголем број луѓе, работевме дење и ноќе. Како лекар и хирург, човечкиот живот за мене нема цена и никогаш не би ризикувал ничиј живот за ништо на светот “, рече Филипче.

На 8 септември 2023 година на двегодишнината беше одржан јавен марш и протест пред судот во Тетово во организација на семејствата на 14 луѓе кои ги изгубија животите во пожарот во тетовската модуларна. Семејствата организираа јавен марш и протест и на 15 септември 2023 година и во Скопје. Протестниот марш почна на плоштадот Скендербег и заврши пред зградата на Јавното обвинителство.

Екстремно десничарската партија „Преродба“ повторно притиска Бугарија да усвои закон за казнување на секој што добил какво било странско финансирање, слично на законодавството за „странски агенти“ во Русија за кое критичарите предупредуваат дека има за цел да ги замолчи критичарите.

Сепак, барем неколку високи членови на Преродба, плус сопругата на лидерот на партијата, Костадин Костадинов, се чини дека имаат корист од програмите финансирани од странство за кои сега ги критикуваат.

Рускиот рестриктивен закон за „странски агенти“, воведен во 2012 година, но заострен оттогаш, послужи како образец за другите влади кои сакаат да ги замолчат критичарите, велат набљудувачите. Претходно оваа година, владата на Грузија ја протурка сопствената верзија на законот за „странски агенти“ низ парламентот, и покрај повеќенеделните улични протести.

Во декември 2023 година, унгарскиот парламент донесе закон за „заштита на националниот суверенитет“, предлог-закон што го предложи унгарскиот националистички премиер Виктор Орбан за кој критичарите велат дека е сличен на рускиот закон.

Целта на Revival кон невладините организации и поединци кои добиваат какво било финансирање доаѓа по неодамнешниот законодавен успех што шокираше голем дел од граѓанското општество во земјата. Екстремно десничарската партија, која често ги засилува про-Кремљ наративи и бара Бугарија да излезе од НАТО, ги предводеше напорите во бугарското Национално собрание, еднодомниот парламент на земјата, да усвои контроверзна легислатива за забрана на „геј пропагандата“ во училиштата, и покрај уличните протести дома и критиките во странство.

Ова не е првпат Revival, кој турка дезинформации против вакцините за време на пандемијата COVID-19, да заземе став за финансирање од странство. Во 2022 година, партијата предложи поблага верзија на законот што ќе ги таргетира само новинарите кои добиваат какво било странско финансирање. Тој законодавен напор беше изгласан во парламентот по бранот критики, вклучително и од меѓународните медиумски организации.

Ревивал не беше одвратен, сепак, и се обиде да ја турне идејата, повторно неуспешно, една година подоцна.

Сега, можеби поттикната од неодамнешната парламентарна победа против ЛГБТ, која беше усвоена со помош на некои про-ЕУ партии, се обидува повторно.

Последниот предложен закон за „странски агенти“ ќе бара од организациите, уметниците, новинарите или блогерите кои добиваат странски средства да се регистрираат како „странски агенти“ и им забранува да работат на државните универзитети, да коментираат политички настани или да учествуваат во проекти финансирани од владата.

Предлог-законот не е воведен во 240-члениот парламент, но за него расправаа две парламентарни комисии.