Од „поддршка“ на стадионот и скандирање „Косово е Србија“ до заеднички собири на кои се величат фашистичките водачи од минатото.
Објавите на социјалните мрежи укажуваат на оваа повеќегодишна соработка меѓу ултранационалистичките групи од Србија и Романија.
Радио Слободна Европа (РСЕ) идентификуваше неколку романски и српски организации кои соработуваат во одбраната на „националните“ и „православните“ вредности.
Истовремено, тие учествуваат во настани поврзани со неофашизмот и испраќаат пораки на омраза кон ЛГБТ популацијата. Некои од нив во Србија учествуваа во акции против ромското население и невладини организации за човекови права.
Просрпско скандирање на романските ултранационалисти
„УЕФА е мафија“, „Косово е Србија“, пишуваше меѓу другото, во објавата објавена во септември на страницата на Инстаграм на романската ултранационалистичка група „Камарази“.
Објавата беше придружена со фотографија од двајца маскирани мажи кои држат платно на кое на англиски пишува и „УЕФА мафија. Нема почит“.
Повод за ваквата најава е натпреварот меѓу репрезентациите на Романија и Косово одржан на 12 септември во Букурешт, главниот град на Романија.
Навивачите на романската фудбалска репрезентација, меѓу кои и членови на организацијата „Камарази“, за време на натпреварот развиорија транспарент на кој пишуваше „Косово е Србија“ и поради тоа играта била прекината.
Европската фудбалска федерација (УЕФА) на 20 септември ја казни Романската фудбалска асоцијација поради ова просрпско скандирање, наредувајќи и на Романија следниот квалификациски натпревар за Европското првенство да го игра на празен стадион.
Како што може да се види во другите објави на групата „Камарази“ на Инстаграм, ова не е прв пат оваа романска група да испраќа пораки со поддршка до српските националисти.
Нејзините членови, како што може да се види во објава на Инстаграм во јуни, го посетиле Белград.
На фотографијата на Инстаграм може да се забележи дека членовите на оваа група држат транспарент пред храмот Свети Сава во Белград на кој на англиски пишува „Измислени земји, тоа е лажен фудбал за нас, тие ништо не ни значат“.
Во соопштението се наведува дека Романија не ја признава независноста на Косово, но дека „УЕФА ја принуди репрезентацијата на Романија да го одигра вечерашниот натпревар во Приштина“.
Соопштението се однесува на натпреварот кој романската репрезентација го одигра со селекцијата на Косово во Приштина во јуни, каде што исто така имаше инциденти. Романските навивачи потоа беа отстранети од стадионот откако извикуваа „Косово е Србија“.
Официјален Белград не ја признава независноста на поранешната јужна покраина Косово, која Приштина ја прогласи во 2008 година. Србија и Косово водат дијалог за нормализација на односите под покровителство на Европската Унија.
Независноста на Косово ја признаа околу 100 земји и повеќето членки на Европската Унија. Романија е меѓу петте земји на ЕУ кои не ја признаа независноста на Косово.
Кои се Камарите?
Оваа романска ултранационалистичка група е активна на Инстаграм од ноември 2019 година.
Тие на Фејсбук се претставуваат како „Националистички блок“ кој наводно е група од сите екстремистички фракции во Романија.
„Камарази“ на социјалните мрежи објавува објави против феминизмот и ЛГБТ заедницата. Во еден од постовите се наведува дека „феминизмот постои за да ги демонизира мажите, да ги направи жените грди и да го уништи семејството“.
На транспарентите кои ги истакнуваат на фудбалските натпревари тие се идентификуваат како следбеници на таканареченото Легионерско движење во Романија.
На еден од транспарентите што ги поставија пред два месеци пишува „Нема чекори назад/Како летото 27“, што алудира на романската национал-фашистичка железна гарда - Легијата на Архангел Михаил.
Имено, на 24 јуни 1927 година, Корнелиј Зелеа Кодреана ја основал Легијата Архангел-Михаил како паравоена, терористичка, национал-фашистичка организација која била финансирана и раководена со поддршка на нацистичката СС единица.
Организацијата „Камарази“ не одговори на прашањата на РСЕ до објавувањето на овој текст.
Соработка меѓу „Камарази“ и „Српска акција“
Ултрадесничарската организација во Србија „Српска акција“ во септември на својата веб-страница за натпреварот меѓу Романија и Косово во Букурешт објави дека им се „благодарни на романските браќа и другари за ваквиот однос“.
Соработката меѓу членовите на „Камарази“ и „Српска акција“, судејќи според објавите, трае со години.
Член на „Камарази“, кој се претстави како Георгиј, задолжен за „надворешни односи“ во таа организација, даде интервју за подкастот „Српски акции“ на YouTube во 2020 година.
Во тоа интервју тој наведува дека „Камаразите“ се претставници на „модерниот национализам“ кој би бил привлечен за „тинејџерите, луѓето на универзитетите, училиштата, стадионите“.
„Елементот што ги поврзува романските и српските националисти е, се разбира, православниот национализам. Во Романија, според нашето мислење, не можете да бидете вистински националист ако не сте блиски до црквата, ако не одите во црква, ако не го почитувајте она што го претставува црквата“, рече тој.
Две години пред тоа, во 2018 година, претставници на „Српска акција“, според нивната веб-страница, биле во Романија за да му оддадат чест на Корнелиј Зелеа Кодреан, водачот на национал-фашистичката железна гарда - Легија на Архангел Михаил.
Во соопштението на веб-страницата на „Српска акција“ тогаш беше наведено дека е забележано „вистинското пријателство“ на таа организација со движењето „Камарази“.
„Таквото пријателство беше целосно запечатено оваа година, на толку значаен датум, со учеството на делегацијата „Српска акција“ на комеморацијата и конференцијата по повод оваа годишнина“, се наведува на веб-страницата.
Што е „Српска акција“?
На сајтот на оваа организација пишува дека тие се залагаат за „опстанок на српскиот народ и обновување на православната вера кај денешните Срби“.
Во објавите на веб-страницата тие се спротивставуваат на „Парадата на гордоста“ во Белград, користејќи погрдни термини за ЛГБТ популацијата.
Во постовите тие ја поддржуваат и руската инвазија на Украина, но се критички настроени кон тврдењето дека целта на Русија е „денацификација“ на Украина, што и официјално беше наведено како цел на војната од рускиот претседател Владимир Путин.
На крајот на мај 2022 година, претставници на оваа група ја посетија милитантната ултрадесничарска организација „Империјална легија“ во Санкт Петербург, која Стејт департментот ја означи како глобална терористичка закана во 2020 година, како што објави РСЕ.
Припадниците на оваа нерегистрирана група учествуваа и на бројни протести на екстремната десница и организираа улични комеморации за соработниците на окупаторите од Втората светска војна.
На крајот на 2015 година, тие упаднаа на форумот во Музејот на современа уметност во Нови Сад, каде што критички зборуваа за квислиншката влада на Милан Недиќ, премиерот на Србија за време на нацистичката окупација во Втората светска војна.
На крајот на 2014 година, оваа група остави летоци со говор на омраза против ромското население во одредени белградски населби во близина на ромските населби или згради во кои се вселиле ромски семејства во рамките на социјалната програма.
„Српска акција“ не одговори на прашањата на РСЕ за соработка со групата „Камарази“ до објавувањето на овој текст.
Со кои други организации соработува Камарази?
Човек по име Богдан Алеку, претставен како историчар и член на „Камарази“, одржал предавање во август во белградскиот клуб 451, кој е предводен од српската екстремно десничарска група „Зентропа Србија“, кое беше објавено на Инстаграм страница на Клуб 451.
Предавањето беше на тема „односот меѓу српскиот и романскиот народ низ историјата“.
РСЕ не можеше да стапи во контакт со Богдан Алеку.
„Зентропа Србија“ на социјалната мрежа Инстаграм се претставува како „заедница на српски револуционерни националисти“. Инаку, „Зентропа“ е транснационална мрежа на ултрадесничарски организации.
Околу 50 членови на оваа група во Србија се собраа во февруари во центарот на Белград за да ја одбележат годишнината од смртта на Милан Недиќ.
Одредени невладини организации во Србија тогаш побараа полицијата да го забрани собирот на неонацистите, а властите во Србија јасно да ги осудат собирите „кои го величат нацизмот и антисемитизмот“.
Во јули, членовите на оваа организација, според објавата на Инстаграм, се фотографирале покрај споменикот на Димитриј Љотиќ, со порака „Не си мртов“.
Димитрије Љотиќ бил фашистички идеолог кој се ставил на располагање на окупаторот за време на Втората светска војна и нацистичката окупација на Југославија. Припадниците на формациите на Љотиќ, наречени „Збор“, учествуваа во нацистичкото масовно стрелање на цивили во Краљево и Крагуевац.
Организацијата под името „Зентропи“ не е регистрирана во Србија, но здружението „Клуб 451“ е регистрирано во Агенцијата за економски регистри од 2021 година, а областа на нивната работа е „зачувување на имотот на српската и европската култура“.
„Клубот 451“ се поврзува и со неонацистите.
Во октомври 2022 година, РСЕ напиша дека италијанските и српските ултрадесничари се сретнале во овој клуб, а на овој форум може да се видат симболот на келтскиот крст и слоганот „Бела гордост“, белег на неонацистичките групи. Маица со овие симболи носеше еден од присутните на штандот.
Претставник на „Клуб 451“ е Марко Гајиновиќ.
Марко Гајиновиќ беше меѓу групата ултрадесничари од Србија кои го посетија годишниот фестивал на италијанската неофашистичка организација CasaPound во септември.
Во 2017 година, тој беше дел од група екстремни десничари кои лепеа плакати со порака „Платеници на Сорос“ во просториите на невладината Младинска иницијатива за човекови права, алудирајќи на Џорџ Сорос, основачот на фондацијата „Отворено општество“.
Младинската иницијатива за човекови права, меѓу другото, се занимава и со справување со минатото и предупредува на глорификација на воените злосторници во Србија.
Гајиновиќ учествуваше и на комеморативни собири во чест на квислингерот Милан Недиќ.
РСЕ испрати прашања во врска со соработката со групацијата „Камарази“ до двете организации - „Зентропи Србија“ и „Клуб 451“.
Наместо конкретен одговор, „Зентропи“ ја критикуваше работата на РСЕ.
Од „Клуб 451“ не стигна одговор.
Романскиот историчар Космин Попа за романскиот сервис на Радио Слободна Европа (РСЕ) изјави дека заедничко на сите овие екстремни групи е тоа што се антидемократски и на почетокот делуваат маргинално.
„Единственото нешто што го постигнуваат сите овие движења е уништување на демократските основи, бидејќи, ако едно е сосема јасно, тоа е дека тие се антидемократски, антипарламентарни, антисоцијални, антифеминистички, анти-ЛГБТ“, изјави Попа.
Според неговите зборови, овие „екстремистички политички движења“ започнуваат како маргинални групи кои „политички и организациски“ ги искористуваат кризните ситуации во една или друга земја.
„Тие постепено стануваат посилни додека не дојдат на власт. Постои дефинитивна опасност (од тоа), особено што можеме да зборуваме за вистинската интернационалност на овие групи“, вели Попа.
Тој исто така наведува дека авторитарните режими на одредени земји ги користат овие групи за да го оспорат владеењето на правото во демократските општества.
