Вести
Потпишување договор со ЕБОР за инвестирање во регионални депонии и инфраструктура
Министерот за животна средина и просторно планирање Насер Нуредини деновиве најави дека денеска Македонија ќе потпише договор со Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) за 55 милиони евра за изградба на регионални депонии и за инфраструктурата. Нуредини за телевизија Сител појасни за да се се стигне до ова било потребно да се подготви целата документација и да се преговара со меѓународни партнери и донатори.
Вардар како „главна“ канализација на Скопје
Според него, следните од две до четири години ќе бидат најважни за нашата држава бидејќи, како што рече, по четири години ќе има пречистителни станици во Скопје, во Битола и во Тетово, како и регионални депонии. Министерот Нуредини апелираше граѓаните да бидат совесни и за греење на своите домови да не користат материјали кои, како што рече, можеби се канцерогени.
види ги сите денешни вести
Мазутот ја „замасти“ истрагата за екоцид
Обвинителството истражува сомневања за наместени тендери со мазут, но не и неговиот (не)квалитет. Царинската управа знаела дека фирмата РКМ се обидува да внесува сомнителен мазут. Термоцентралата Неготино каде се согорувал нема обврска за мерење на штетни емисии и не се знае што е согорено. Екологистите бараат проширување на истрагата на фирмите кои користеле штетно масло.
Обвинителството за гонење на организиран криминал и корупција отвори истрага за местење тендери и перење пари при продажба на мазут, но не истражува „екоцид“, односно, дали увезвениот мазут сепак бил опасен за околината.
Како што објави пред две недели, под истрага се фирмата РКП и Пуцко Петрол, нивните сопственици Ратко Капушевски и Асмир Јахоски како и поранешнешни високи функционери во Државните електрани, поради сомнителен начин на набавка на мазут за Термоцентралата Неготино.
Но, во соопштението кое Обвинителството го испрати до јавноста никаде не се споменува истрага за екоцид, нешто што исто така со години ја вознемирува јавноста поради истражувањата на медиумите дека фирмата РКМ има обиди за увоз на штетно масло кое го декларира како мазут.
Ова го потврди за Радио Слободна Европа и Царинската управа која открила дека фирмата РКМ има обид за внес на енергенс кој го пријавила како мазут, но по хемиските својства не одговара на потребниот квалитет.
Во одговор за РСЕ од таму велат дека во периодот од 2021 до 2025 година во неколку наврати се вратени цистерни со мазут од граница.
„Од 2021 година испитани се 23 мостри при увоз на мазут, од коишто кај 6 се утврдени отстапувања од квалитетот и сите се вратени назад, односно цистерните со мазут не се пуштени во државата. Подетални податоци не можат да се споделат и истите се дел од истрагата што ја води Основно јавно обвинителство за организиран криминал и корупција“ се вели во одговорот на Царинската управа за РСЕ.
Сомнежите за квалитетот на мазутот на фирмата на Ратко Капушевски, РКМ, кој беше функционер во времето на поранешната влада на ВМРО ДПМНЕ на премиерот Никола Груевски, ги отворија повеќе медиуми уште пред неколку години.
Пред еден месец пак Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција отвори истрага за тоа како фирмата со години добивала тендери за да ги снабдува државните електрани со мазут.
Истрагата кон сопственикот на РКМ заедно со фирмата Пуцко Петрол е фокусирана кон кривичните дела „Злоупотреба на постапка за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство и Перење пари. Од обвинителството не откриваат за колкава количина на мазут се работи.
„Во периодот на 2021 – 2023 година двајца осомничени, во својство на основачи и управители на кривично одговорното правно лице свесно повредувајќи ги прописите за постапката за јавен повик за набавка на мазут за потребите на ТЕЦ Неготино поднеле невистинита документација. Оствариле корист од големи размери на штета на државниот буџет во вкупен износ од 167.549.985 евра“, пишува во соопштението на Обвинителството.
Од Државниот пазарен инспекторат не одговараат дали се откриени пропусти во квалитетот на мазутот иако во јавноста постоеше сомнеж дека се работи за опасно прегорено масло.
Од Регулаторната комисија за енергетика која е надлежна за давање на лиценци, велат дека и покрај тоа што пред неколку години имаше најава дека ќе биде одземена лиценцата на РКМ тоа не се случило затоа што „фирмата успеала да ги поправи недоследностите кои биле пронајдени во однос на потребните резервоари каде ќе го чува мазутот“.
Нема истрага за екоцид, нема ни расположение да се истражува
Поранешната директорка на Државниот инспекторат за животна средина, Ана Петровска во чие време беше откриена аферата за увоз на штетно масло во интервју за РСЕ вели дека не гледа расположение кај Обвинителството да отвори дело за екоцид.
Од друга страна пак, е убедена и дека тешко би одело неговото докажување. Причина за ова е што ТЕЦ Неготино, каде се согорувало маслото од фирмата РКМ за која е потврдено дека имала обиди за внес на штетно масло, нема обврска да земе еколошка дозвола. Со ова термоцентралата не е обврзана да ги мери штетните емисии од согорувањето па со тоа нема ни доказ дека загадувала.
Сепак за неа е спорно тоа што никој не ги гони ниту оние кои набавуваат горива од истите фирми кај кои веќе се откриени недоследности во увозот.
„Тука никој не ги мерел емисиите. И они можат само да претпостават што се се согорило. За тоа што државата не најде сила да ги легализира термоцентралите, да им даде дозволи, да им даде максимално дозволени вредности на емисии и да ги следи и мери. Сите се фокусираа на фирмите казнети, увозниците, но и оние кои користеле се до некаде одговорни. Бидејќи профитот го прават и фирмите кои го купуваат ова штетно гориво“, вели Петровска.
Петровска истакнува дека прв кој треба да спречи увоз на штетно масло е царината, но дека од една страна таа нема доволно финансии и капацитети за да го проверува квалитетот на секој внес на гориво.
За сите останати параметри треба да плати акредитирана лабораторија. Пазарниот инспекторат кој исто така е надлежен за да го испитува составот на горивото Петровска вели дека од 2022 година до денес има изгубено 30 инспектори.
Според неа сега има вкупно 120 инспектори за разлика од претходно кога имало повеќе од 150, а мал дел се само за гориво и тие се фокусираат на комерцијалните горива кај кои исто така има малверзации.
„Неопходно е да се издвојат пари, наместо да се бориме со ова зло бидејќи бара многу ресурси и посветеност и разбивање на силната корупција во позадина, бидеќи ние како општество не можеме да се соочиме и справиме со корупцијата. Ако се смени горивото апсолутно ќе се решат многу работи“, вели Петровска.
Инаку во 2023 година граѓанската иницијатива за независна советничка група „Шанса за Центар“ ги мапираше сите државни институции кои согоруваат мазут. Меѓу нив имаше капацитети кои се во центрите на градовите, болници, училишта, градинки, РЕК Битола и ТЕЦ Неготино.
И покрај тоа што дури и мазутот е загадувачки дериват, уште позагадувачко е отпадното масло што се гори а кое е многу поевтино од мазутот, вели Петровска. Според неа решението е да се исклучи од употреба мазутот и да се прејде на гасификација на дел од капацитетие или пак да се воведат топлински пумпи и соларни системи. За сега ниту една институција нема евиденција колкава количина на штетно масло е внесена во Северна Македонија.
Многу декларативни заложби, малку акција
РКМ е само една од фирмите кај која беа враќани цистерни од граница пред неколку години. Во 2021 година Регулаторната комисија за енергетика објави дека дел од фирмите ќе се соочат со одземање на лиценцата ако не ги исполнат законските услови, а дел со забрана за пуштање во промет на мазут бидејќи криеле декаа наместо мазут продаваат загадувачко масло.
Меѓу нив беше кичевската компанија „Евротим“ за која Истражувачката репортерска мрежа (ИРЛ), објави дека увезувала токсично масло со потекло од Чешка а проблемот беше што производот ја напуштал Чешка како „residual“, односно масло со лош квалитет кое во ЕУ е забрането да се гори во урбани средини, а во земјава влегувало како „мазут“.
Тогаш ставот на Државниот пазарен инспекторат, беше дека ова поминало незабележано бидејќи, царината го проверува само количеството на сулфур при увоз, кој пак најчесто е во дозволени количини. Од тогаш според одговорот на царината ништо не е променето.
„При испитување на квалитетот на мазутот во царинската лабораторија се испитува нивото на сулфур. Резултатите од ваквата анализа се предмет на понатамошно постапување, што значи дека доколку се утврди ниво на сулфур кој е повисок од законски пропишаниот не се дозволува внес на стоката во државата“, велат од царина.
И од Обвинителството со години наназад најавуваа дека ги следат информациите за увоз на токсично масло наместо мазут, но до сега нема информација дали некој е гонет за ова.
Од Царината информираат дека при увозот на нафтени деривати често се прават манипулации и со тарифните ознаки, се впишуваат лажни за да се избегне плаќање на акцизата. Од 232 анализи во осумдесет случаи е утврдена неправилност велат од Царината.
Рокас: Реформската агенда не е лек за сите болести, туку заеднички напор за да се спроведат реформите
Реформската агенда од Планот за раст е досега невидена можност за земјата да ги забрза клучните придобивки од членството во ЕУ, како и да ја зголеми економкста конвергентност пред пристапувањето, истакна шефот на Делегацијата на Европската Унија во Скопје, Михалис Рокас, на денешната презентација на мерките од Планот за раст за Западен Балкан и Реформската агенда 2024-2027 за Северна Македонија. На прес конференцијата со министерот за европски прашања Орхан Муртезани во Владиниот медиа центар, тој упати честитки што земјава е прва од државите во регионот што го потпиша договорот за инструменти и заеми од Планот за раст и за добрата Реформска агенда.
„Проширувањето е еден од главните приоритети на Комисијата, а Реформската агенда покрај инструментот за претпристапна помош е всушност двигателот со кој што се постигнува таа цел. Би сакал да бидам јасен, парите што ги даваме денес се дополнување на она што веќе постои. Реформската агенда и распределбата според неа за Северна Македонија е 750,4 милиони евра покрај тековните ИПА програми кои надминуваат 500 милиони евра во чисти грантови за финансирање. Со овие финансиски распределби и јасната политичка поддршка Реформската агенда од Планот за раст е досега невидена можност за земјата да ги забрза клучните придобивки од членството во ЕУ, како и да ја зголеми економкста конвергентност пред пристапувањето“, нагласи Рокас.
Спроведувањето на Реформската агенда од Планот за раст, нагласи тој, треба да резултира со опипливи придобивки за граѓаните, забрзување на интеграцијата на земјата во ЕУ и дополнителни ресурси во буџетот на земјата за поддршка на потребните реформи.
Резултатите ќе се оценуваат два пати годишно, а средствата ќе се ослободуваат соодветно на фиксните полугодишни распореди само ако се постигнат целите, ќе се вршат и плаќањата кон националните буџети, објасни евроамбасадорот.
„Реформската агенда од Планот за раст не е замена за членството во ЕУ, туку е алатка за да се поддржат подготовките на земјата за ЕУ. Реформската агенда не е лек за сите болести, туку претставува заеднички напор за да се спроведат потребните реформи кои може да го трансформираат општеството. Владата се обврза кон младите, бизнисите, НВО и кон медиумите дека ќе ги унапредува реформите со што ќе донесе опипиливи придобивки за земјата и ќе напредува кон ЕУ. Ова ќе го правиме заедно, ќе ги мобилизираме сите капацитети на Владата“, рече Рокас.
Министерот за европски прашања Орхан Муртезани укажа на важноста на Планот за комуникација и видливост на Планот за раст која, како што рече, е клучот на успешноста на реформите.
„Добро осмислената и спроведена комуникација не е само формален чекор или административна задача. Напротив комуникацијата е клучот на успешноста на реформите. Јасноста, транспарентноста и разбирливоста се пруслов граѓаните да почувствуваат дека рерормите се нивни и дека евроинтеграција не е далечен и апстрактен концепт, туку конкретна и опиплива можност за подобар живот“, рече меѓу другото Муртезани.
Планот за комуникација и видливост е создаден во тесна комуникација со Делегацијата на ЕУ, пртеставува стратешки документ и зацртана смерница и јасна определеност за отвореност и транспарентност кон сите граѓани и нивно вклучување во спроведувањето на реформите
Сиљановска-Давкова: Како држава мораме да инвестираме во одбраната и безбедноста
Нашиот влог во Алијансата е истовремено и влог во Армијата и како држава мораме да инвестираме во македонската одбрана и безбедност, порача претседателката и врховен командант на Армијата, Гордана Сиљановска-Давкова на свеченоста по повод 5. годишнината од пристапувањето на Северна Македонија во НАТО, што се одржува во касарната „Илинден“ во Скопје.
Шефицата на државата најави дека ќе продолжиме да придонесуваме за мирот преку учеството во мировните мисии, предводени од НАТО и од Обединетите Нации, како и дека ќе се усогласуваме со НАТО-стандардите и со Заедничката безбедносна и одбранбена политика на Европската Унија.
Сиљановска Давкова истакна дека целта на постоењето на Алијансата се мирот и безбедноста на нејзините земји членки и потенцираше дека безбедносните закани наметнуваат потреба од поголеми вложувања во одбраната, вклучително и во напредните технологии и оружја.
„Војната во Украина предизвика невидени човечки страдања и материјални штети и ја загрозува визијата за Европа обединета во мир. Конфликтите на Блискиот Исток генерираат нови човечки страдања и нови миграциски бранови. Кризната состојба бара брз и соодветен одговор. Свесна сум дека се наоѓаме можеби во најкритичниот геополитички период по Студената војна. Безбедносните закани наметнуваат потреба од поголеми вложувања во одбраната, вклучително и во напредните технологии и оружја. Затоа, како држава мораме да инвестираме во македонската одбрана и безбедност“, рече Сиљановска-Давкова.
Министерот за одбрана Владо Мисјаловски, пак, побара единството во Армијата и во Алијансата да го преточиме во единство меѓу граѓаните и да изградиме општество кое ќе се развива од сите аспекти и ќе се прилагодува на новите предизвици со една цел, подобар, побезбеден и поквалитетен живот за сите граѓани.
„НАТО не е само воено-политички сојуз и организација која ги штити надворешните граници на земјите-членки, туку е сојуз кој и покрај сите различни гледишта на мноштво теми има една заедничка суштина – грижата едни за други!“, рече Мисајловски.
Потенцираше дека членството во НАТО претставува и гарант и за стабилноста на македонската економија. Стабилност која значи можност за странски директни инвестиции, но истовремено и уште позначајно, можност за македонските компании да учествуваат на НАТО пазарот кој изнесува над 10 милијарди евра годишно.
Русија и Украина разменуваат напади со беспилотни летала
Русија и Украина во текот на ноќта (28 март) размениле напади со беспилотни летала, додека руските сили го зголемиле интензитетот на ударите на теренот.
Украинските воздухопловни сили известија дека Русија лансирала 163 беспилотни летала од различни типови во текот на ноќта.
Од лансираните 163 беспилотни летала, украинските воздухопловни сили тврдат дека собориле 89.
Според информациите на Военото воздухопловство, 51 беспилотно летало не успеало да ги погоди своите цели, најверојатно како резултат на контрамерки за електронско војување.
Во изминатите 24 часа, руските војници извршија гранатирање и воздушни напади врз јужниот украински град Херсон и десетици населени места во областа, изјави во петокот началникот на регионалната воена администрација, Олександр Прокудин.
Херсон е точка на удар бидејќи е блиску до линијата на фронтот, а жителите живеат под постојана закана од беспилотни летала и артилериски напади.
Во најновото гранатирање во Херсон, според информациите, загинале три лица, а 12 се повредени.
Во меѓувреме, Украина ги нападна руските градови Саратов и Енгелс во текот на ноќта, при што локалните жители пријавија повеќекратни експлозии на небото, објавија руските канали Телеграм.
Саратовската област е честа цел на напади со украински беспилотни летала, особено поради важен воен аеродром во близина на градот Енгелс.
Руското Министерство за одбрана објави дека пресретнало 78 украински беспилотни летала во раните утрински часови во петокот.
Додека Соединетите Држави ги предводат дипломатските напори да се обидат да донесат мир во Украина, Генералштабот на вооружените сили на Украина соопшти дека руските трупи ги зголемиле своите активности на теренот, известувајќи за 209 судири во изминатите 24 часа.
Најголем број руски напади биле во правец на стратешкиот град Покровск во источна Украина, се наведува во извештајот на Генералштабот.
Украинскиот Генералштаб објави и дека од почетокот на руската инвазија на Украина во 2022 година, Русија загубила 910 750 војници, од кои 1860 во последните 24 часа.
Британското Министерство за одбрана на 5 март соопшти дека Русија најверојатно претрпела околу 90 000 жртви, убиени или ранети до 2025 година. Министерството додаде дека од почетокот на војната, Русија веројатно претрпела 875000 жртви.
Шефот на кинеската дипломатија Ванг Ји идната недела во Москва
Кинескиот министер за надворешни работи Ванг Ји, на покана на рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров, од 31 март до 2 април ќе престојува во официјална посета на Русија, соопшти денеска (28 март) портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи, Гуо Џакун.
Тој најави дека за време на посетата на Русија, Ванг ќе се сретне со Лавров и со руските лидери, со кои ќе разговара за развојот на кинеско-руските односи и меѓународните и регионалните прашања од заеднички интерес.
На редовниот брифинг со новинарите, Гуо рече дека Кина и Русија се сеопфатни стратешки партнери и дека меѓу Кина и Русија постои трајно добрососедско пријателство, пренесоа кинеските медиуми.
Орбан: Брисел се подготвува за војна иако во моментов нема таква закана
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денеска (28 март) изјави дека Брисел се подготвува за војна, иако, како што наведе, во моментов нема закана од војна.
„Нема закана од војна, Унгарија нема да војува со никого. Остануваме на страната на мирот и ако Европа започне војна, ние сигурно нема да влеземе во неа“, рече Орбан на прес-конференција.
Орбан рече дека во моментов не се чини дека Европа е под непосредна закана од војна и дека е многу малку веројатно дека „некој би нападнал членка на НАТО“.
Според него, оние кои се подготвуваат за војна обично го прават тоа за да покренат „некој чин на војна“, додавајќи дека во моментов се водат политички подготовки за подлабоко вклучување во конфликтот.
Тој додаде дека унгарските семејства не треба да преземаат посебни мерки.
Земјотрес од 7,7 степени го погоди Мјанмар, се урна висококатница во Бангкок
Најмалку едно лице загинало, а 50 други се повредени откако висококатница во изградба се урнала во Бангкок по силниот земјотрес што во петокот го погоди соседен Мјанмар, соопштија тајландските власти.
Службите за итни случаи претходно соопштија дека 50 лица се наоѓале во зградата што се урна во паркот Чатучак по земјотресот што го погоди Мјанмар, Тајланд, а бил почувствуван и во југозападна Кина.
Силен земјотрес со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала го погоди центарот на Мјанмар, соопшти Американскиот геолошки институт.
Епицентарот бил на 16 километри северозападно од градот Сагаинг, на длабочина од 10 километри, соопшти Институтот.
Силни потреси биле почувствувани стотици километри подалеку во Тајланд и југозападна Кина.
Зградите во Бангкок обично не се дизајнирани да издржат земјотреси, па штетата може да биде значителна, пренесе Би-Б-Си.
Тајландската влада одржува итен состанок.
Путин сугерира Украина да биде ставена под привремена администрација на ОН
Рускиот претседател Владимир Путин рече дека треба да се смета како опција ставањето на Украина, која тој ја нападна во 2022 година, под администрација на Обединетите Нации за да се овозможи одржување нови избори во земјата.
„Таква практика постои и во принцип, се разбира, може да се разговара за можноста за привремена администрација на ОН со САД, европските земји и, се разбира, и со нашите партнери и пријатели“, рече Путин за време на состанокот со војниците на нуклеарна подморница во базата во Архангелск.
Како што пренесуваат светските агенции, целта е да се одржат демократски избори на кои на власт ќе дојде влада способна да дејствува за мировен договор.
„Потоа ќе почнеме преговори за мировен договор, ќе потпишеме легитимни документи кои се признати во светот и се безбедни и стабилни, рече Путин.
Руската влада постојано се обидуваше да го дискредитира легитимитетот на украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Редовниот мандат на Зеленски заврши во мај 2024 година, но не може да се закажат избори поради воената состојба која е во сила веќе три години. Путин, исто така, постојано се повикуваше на нацистички слики и реторика од Втората светска војна за да ја оправда инвазијата на Украина, и покрај фактот што Зеленски е Евреин.
Украинскиот парламент во февруари усвои резолуција со која се потврдува легитимноста на Зеленски со јасно мнозинство. Многумина во Украина веруваат дека одржувањето на избори во услови на тековниот конфликт би било непрактично и нефер, бидејќи би било тешко да се обезбеди учество на војници и раселени цивили. На меѓународно ниво, Зеленски и понатаму е признат како претседател.
Путин, исто така, повтори дека Русија претпочита мирно решение на конфликтот со Украина, „но не на нејзина сметка“.
Тој рече дека е подготвен да преговара – вклучително и со Европејците, но истакна дека Русија нема да биде измамена.
Во воена смисла, рускиот претседател еднаш рече дека е сигурен дека Москва ќе победи. Руските сили веќе зазедоа 99 проценти од Луганската област и повеќе од 70 отсто од областите Доњецк, Херсон и Запорожје, кои Москва исто така ги анектираше.
Француското обвинителство бара седум години затвор за Саркози
Француското обвинителство побара седумгодишна затворска казна и парична казна од 300.000 евра за поранешниот претседател Никола Саркози, кој се соочува со обвиненија за незаконско финансирање на кампањата од режимот на сега починатиот либиски владетел Моамер Гадафи.
На Саркози му се суди од јануари под обвинение за прикривање на проневера на јавни средства, пасивна корупција, незаконско финансирање кампања и криминален заговор за извршување кривично дело.
Обвинителот Себастиен де Ла Туан ги опиша обвиненијата против Саркози и другите 12 обвинети како „корупција од висок интензитет“. Де Ла Туан рече дека Саркози склучил „фаустовски пакт за корупција со еден од најомразените диктатори во последните 30 години“.
Обвинителите побараа и петгодишна забрана за политичка активност и користење на одредени привилегии.
Надвор од судницата, адвокатите на Саркози им рекоа на новинарите дека бараните казни се строги и неосновани и дека тој е невин.
„Ќе продолжам да се борам сантиметар по сантиметар за вистината и да верувам во мудроста на судот“, објави Саркози на Фејсбук, додавајќи дека случајот е политички мотивиран.
Премиерот на Австралија најави парламентарни избори за 3 мај
Австралискиот премиер Ентони Албанезе распиша парламентарни избори за 3 мај, а гласањето ќе биде во заднината на несогласувањата за климатските промени, нуклеарната енергија и пазарот за недвижнини.
По речиси десет години во опозиција, централно-левичарската Лабуристичка партија на Ентони Албанезе дојде на власт во мај 2022 година.
Партијата има тесно мнозинство од 77 од вкупно 151 пратеници во Долниот дом на австралискиот Парламент и 40 од 76 претставници во Сенатот.
Лабуристите ја заменија тогашната многу непопуларна конзервативна влада на Скот Морисон.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете