Кризите се алатка за промени. Тие имаат облик; а тој облик ја одредува природата на промените.
Од катаклизмичните настани од минатиот век, двете светски војни радикално го сменија државниот систем со замена на европскиот баланс на моќ со американски светски поредок заснован врз институции и закони.
Колапсот на Советскиот Сојуз со што започна 25-годишната американска хегемонија, сега се приближува кон крајот.
Еднакво заздравување на европската економија за спречување нова криза
Светските поредоци, како што пишува поранешниот државен секретар на САД, Хенри Кисинџер, во својата книга со исто име, траат сè додека нивните темели не бидат разнишани од настаните.
Пандемијата не е таков вид на настан.
Она што го гледаме, всушност, е како институционалниот врв на денешниот глобален поредок - Советот за безбедност на ОН, САД, Г-20, Европската унија – прават несреќни гестови додека вирусот се шири низ целиот свет.
Нема причина да веруваме дека нивната неспособност да реализираат ефективен глобален одговор на она што е јасно глобален проблем им се заканува на нивниот опстанок.
Пандемијата и меѓународните односи
Кризата многу поверојатно, како што се наведува во текстот на Форин полиси, може да го забрза релативниот пад на американската националистичка реакција против глобалната соработка.
Исто така, може дополнително да го продлабочи нарушувањето меѓу Соединетите Држави и Кина, од кои секоја го обвинува другиот за избувнување на пандемијата.
Катастрофата кон која не носи пандемијата е Големата депресија, светски настан во кој националните економии се распаднаа со застрашувачка брзина.
Светската трговија може да падне за една третина годинава
Педесет милиони луѓе починаа за време на пандемијата на грип во 1918 година без да го пренасочат текот на глобалната политика.
Во секој случај, предвидениот број на смртни случаи од коронавирусот се намалува во последниве денови бидејќи се преземаат превентивни мерки.
Вирусот исто така може да испадне нешто помалку смртоносен отколку што се плашевме.
Но, економското страдање е длабоко и се заканува на легитимноста на националните влади.
Во оваа смисла пандемијата наликува на Депресија.
Додека Првата светска војна го натера системот на сојуз од 19 век да изгледа како пакт за самоубиство, така и Депресијата стави крај на радосната вера на нерегулиран пазар.
Државата и економијата
Државата зачекори таму каде што пазарот пропадна и никогаш повеќе не излезе на чекор.
Нордискиот модел со кој се восхитува американскиот сенатор Берни Сандерс прв пат се обликуваше во 1938 година, кога, по години на масовна невработеност и работни судири, групите на работници и работодавачи се собраа да се договорат за систем на преговори на национално ниво.
Пандемијата, секако, нема да го загрози самиот капитализам, и затоа што економската болка нема да биде толку долготрајна и затоа што државите, кои веќе не се врзани со ортодоксното немешање, одговориле со масовно трошење.
„Економист“ неодамна забележа дека вкупната државна потрошувачка како процент од БДП во најбогатите земји во светот најверојатно ќе надмине 40 проценти оваа година, можеби до највисока стапка досега.
Пандемија против приватност - апликации за следење, надеж и страв
И покрај својот сеопфатен систем на благосостојба и јавно здравје, Велика Британија веќе претрпе повеќе од 13.000 смртни случаи, а избувнувањето таму сè уште не достигна врв - затоа што премиерот Борис Џонсон, како Трамп, на почетокот го отфрли вирусот како еден вид странски каприц.
Земјите што успеале најдобро - Јужна Кореја, Германија, Нов Зеланд, можеби Шведска - имаат ефикасна и непартиска државна служба и култура на прагматично управување.
Враќањето на државата може да биде катастрофа во некои земји.
Премиерот на Унгарија, Виктор Орбан, ја искористи пандемијата како изговор да си додели моќ да владее со декрет онолку колку што сака.
Премиерот на Индија Нарендра Моди се обидуваше да го задуши слободниот печат на Индија.
Пандемијата и популизмот
Коронавирусот е пролетно време за популисти.
Ако враќањето на државата ја вклучува идејата за засилен национализам, како што се чини, тогаш, импликациите на пандемијата може да бидат скоро целосно негативни.
Национализмот веќе ги спречи напорите на ЕУ да ги координира регионалните одговори на проблемите како бегалците и имиграцијата.
Коронавирусот на сличен начин ни покажува дека ни треба повеќе глобално управување, не помалку - но тој не го тресе системот доволно насилно за да изврши промена.
Катаклизмата што веројатно ќе ја постигне таа цел се климатските промени, се наведува во текстот на “Форин полиси”.
