Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, не сакаше да ги коментира медиумските написи дека американскиот претседател Џо Бајден и дал дозвола на Украина да користи американски ракети со долг дострел за гаѓање цели на територијата на Русија.

„Претседателот Владимир Путин веќе кажа сè за тоа“, рече Захарова.

Зборувајќи за можноста Украина да користи западно оружје за да гаѓа цели на руска територија, Путин во септември рече дека поместувањето на војната понатаму на исток нема да биде крај, „бидејќи војната ќе стигне и до Западот“.

Тогаш Путин предложи и промена на руската нуклеарна доктрина, а меѓу амандманите е и одлуката дека агресијата на ненуклеарна држава, со учество или поддршка на нуклеарна држава, се смета за заеднички напад.

Тврдењата на медиумите дека Бајден ја овластил Украина да користи американски ракети за цели на територијата на Русија, досега не беа потврдени или демантирани од Белата куќа или од Пентагон.

Владите на Северна Македонија и на Косово денеска (18 ноември) во Приштина ќе одржат заедничка седница.

Според агендата што ја објавија двете влади, по официјалната церемонија и заедничката фотографија, предвидено е пред почетокот на меѓувладината седница, односно од 11:20 часот да се одржи тет-а-тет средба помеѓу премиерот Христијан Мицкоски и премиерот на Косово, Албин Курти, како и тет-а-тет средби помеѓу министрите од двете Влади.

По завршување на меѓувладината седница, ќе се потпишат билатерални договори и меморандуми за соработка во повеќе области.

Воедно, во 13:45 часот заедничка прес-конференција ќе одржат претседателот на Владата на Република Северна Македонија Мицкоски и претседателот на Владата на Република Косово, Курти.

Владата на Косово, во пресрет на заедничката седница на владите на двете држави, вчера одржа електронска седница, на која усвои две иницијативи поврзани со соработката со Северна Македонија.

Во соопштението од кабинетот на косовскиот премиер, Албин Курти се наведува дека е усвоена иницијатива за склучување на „Протоколот меѓу двете влади за спроведување на Договорот меѓу Владата на Република Косово и Владата на Република Северна Македонија за заедничките гранични премини Генерал Јанковиќ - Блаце и Глобочица - Јажинце“.

Според соопштението, усвоена е и иницијативата, за „потпишување на Меморандум за разбирање помеѓу Министерството за економија на Република Косово и Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини на Република Северна Македонија, во секторот енергетика во согласност со нивните политики и стратегии“.

Првата заедничка седница на владите на Северна Македонија и на Косово беше одржана во Скопје на 16 септември 2021 година. Тогаш беа потпишани 11 договори и меморандуми за соработка.

Владата и банките продолжуваат со преговорите околу условите за пласманот на унгарскиот заем за македонските компании. Начелно постои договор околу роковите за исплата, но не и околу каматата што ќе треба да се исплаќа, за која од двете страни има волја за доближување на ставовите.

Премиерот Христијан Мицкоски вчера (17 ноември) по средбата со Македонската банкарска асоцијација, на која требаше да се прецизираат условите под кои бизнис секторот ќе може да ги користи 250-те милиони евра од унгарскиот заем, во однос на каматата, рече дека уште ќе се преговара.

„Во делот на каматата ќе се преговара уште оваа недела и очекувам дека до крајот на следата недела, во втората половина веќе би имале некаков став поврзан со тоа прашање и на тој начин би го заокружиле сето ова за конечно да почнеме сето ова да го аплицираме и да се пренесе на стопанството. Во моментов се доближуваат ставовите. Не би зборувал сега за проценти, би зборувал повеќе за изразена волја од двете страни за доближување на ставовите“, рече Мицкоски.

Целта, е како што рече, каматата што ќе ја понудат банките да биде што е можно пониска, за да може стопанството да ги добие парите по пониска камата. Условите под кои е земен кредитот се 3,25 проценти со три години грејс период и 12 години рок на отплата. Половина од парите се наменети за општините за реализација на капитални проекти, а половина за бизнис секторот.

Претседателот на Стопанската комора Бранко Азески очекува дека ќе се најде решение во интерес на бизнисот. Aпелира тоа да оди во пакет со прашањето за капитализацијата на Македонската банка за поддршка на развојот затоа што таква институција е потребна за бизнисот. Во неговата најнова колумна, Азески, побара парите веднаш да бидат ставени во функција со што, според него, власта ќе и покаже на јавноста и на меѓународната заедница дека покрај способноста за договор, има и способност за поддршка на бизнисот.

Унгарскиот заем од половина милијарда евра го договорија премиерот Мицкоски и унгарскиот премиер Виктор Орбан за време на Самитот на НАТО во Вашингтон. Законот за унгарскиот заем беше донесен во Собранието на 17 септември, а на 8 октомври во Будимпешта министерката за финансии го потпиша договорот.

Во Рио де Жанеиро денеска почнува дводневниот самит на Г20, а главни теми на состанокот ќе бидат борбата против сиромаштијата и гладот во светот, реформа на глобалните институции, борбата против климатските промени, како и конфликтите во Украина и појасот Газа.

Британските медиуми пренесуваат дека земјите членки на Г20 учествуваат со 85 отсто од светската економија и најмногу придонесуваат финансиски во борбата против климатските промени.

Членките на Г20 испуштаат повеќе од три четвртини од стакленичките гасови, па од тие причини Обединетите нации пред два дена ги повикаа лидерите на Г-20 да одвојат повеќе средства за борба против климатските промени.

Самитот на Г-20 во Рио има за цел да постигне консензус за зголемување на даноците на најбогатите милијардери во светот за борба против климатските промени и намалување на сиромаштијата.

На самитот ќе биде промовирана иницијативата Глобална алијанса против гладта и сиромаштијата предложена од бразилското претседателство со Г-20, чија цел е да се забрзаат напорите во борбата против сиромаштијата и недостигот на храна во светот до 2030 година.

Бразилската влада предложи и данок за најбогатите луѓе во светот, заедно со Франција, Шпанија и Јужна Африка. Меѓутоа, Долниот дом на бразилскиот Парламент минатиот месец ги отфрли плановите за воведување дополнителен данок за најбогатите Бразилци.

Бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва, кој е домаќин на самитот на Г20, ќе се обиде да ги унапреди плановите за оданочување на најбогатите милијардери во светот кои често користат „дупки“ за да избегнат плаќање даноци, објави Дојче веле (DW).

На состанокот на министрите за финансии на Г-20 во Рио во јули, најбогатите земји во светот се согласија да започнат дијалог за правично и прогресивно оданочување, вклучувајќи ги и оние кои најмногу заработуваат, и покрај жестокото противење од САД и Германија.

Планот за оданочување на најбогатите милијардери го осмисли францускиот економист Габриел Цуцман и тој предвидува воведување годишен данок во износ од два отсто на вкупните нето средства на екстремно богатите поединци, а не само на нивните годишни приходи.

Средствата би вклучувале недвижен имот, акции и други инвестиции. Со овој план може да се соберат до 250 милијарди долари даноци годишно од речиси 2800 милијардери ширум светот, чие комбинирано нето богатство се проценува на околу 13,5 трилиони долари, пресмета Форбс од листата на најбогати милијардери во светот.

Почина една од повредените при падот на настрешницата на железничката станица во Нови Сад, потврди за Радио Слободна Европа в.д. директорката на Клиничкиот центар во Војводина, Весна Туркулов.

Таа е 15-та жртва на трагедијата што се случи на 1 ноември.

„Станува збор за девојката кое беше најтешко повредена. И покрај сите напори на лекарите од Клиничкиот центар Војводина, таа почина“, изјави Весна Туркулов.

Во уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад на 1 ноември, на лице место загинаа 14 лица, додека три беа тешко повредени.

Настрешницата се урна откако зградата на Железничката станица во Нови Сад беше свечено отворена во јули 2024 година по тригодишна реконструкција.

Изведувач беше кинескиот конзорциум CRIC&CCCC („China Railway International Co.Ltd“ и „China Communications Construction Company Ltd“), додека за стручен надзор беа ангажирани шест компании од Србија и Унгарија.

По притисокот на јавноста, министерот за градежништво, транспорт и инфраструктура на Србија, Горан Весиќ, на 5 ноември поднесе оставка.

Обвинителството во Нови Сад досега сослушало 71 лице, но засега никој не е лишен од слобода.

Во Нови Сад беа организирани неколку протести на кои граѓаните побараа кривично гонење на одговорните за трагедијата.

Последниот протест во форма на шестчасовна сообраќајна блокада се одржа денеска (17 ноември).

Вкупно 604 предвремено родени бебиња имало лани во Северна Македонија. Оваа година, досега, бројот e 681, соопшти заменик министерот за здравство, Јовица Андовски.

Еден од ризик факторите за предвремено породување е загадениот воздух. Ова го истакна директорката на Клиниката за гинекологија и акушерство (ГАК), д-р Ирена Алексиоска Папестиев, на денешната прес-конференција, по повод Светскиот ден на предвремено родените бебиња - 17 Ноември.

„Се повеќе податоци од литературата говорат дека дефинитивно има влијание загадениот воздух, за да дојде до предвремени породувања, при што потоа овие пациентки ќе станат дел од интензивната нега“, рече Алексиоска Папестиев.

Ризик фактори, вели, се и возраста на жената, инфекции, како и повеќеплодова бременост.

„Денес современата жена прво ја реализира кариерата, а потоа се посветува на завршување на репродуцијата. Еден од ризик факторите е токму ова бременоста после 35 годишна возраст. Тоа е така затоа што во таа возраст, кај мајката веќе постојат коморбидитети на некои органи, кои нас гинеколозите не приморуваат предвремено да ја терминираме бременоста, за да ја заштитиме мајката“, посочи Алексиоска Папестиев.

Подем на прееклампсија

Планот е оваа година клиниката да се фокусира најмногу на прееклампсијата, бидејќи во последните две децении се бележи континуиран пораст, дури до 25 %, на ова мултиорганско заболување кое се карактеризира со покачен крвен притисок.

Тоа е, како што рече директорката на ГАК, резултат на зголемување на старосната граница на родилките.

Пет до осум отсто од трудниците можат да добијат прееклампсија. Од 16 илјади раѓања во државата, 800 до 1.280 пациентки имаат ризик за појава на преекламспија.

За да се превенира предвремената бременост, во ГАК од крајот на оваа година ќе почне пилот студија за бесплатна скрининг програма за детектирање на пациентки кои што би развиле прееклампсија.

Во употреба е пуштен и интраклинички транспортен респираторен апарат за респираторна вентилација.

„Тоа значи дека самите недоносени бебиња додека да пристигнат до интензивно одделение ќе бидат навремено, во текот на првиот час од раѓањето, соодветно респираторно третирани“, рече Алексиоска Папестиев.

Заменик министерот за здравство Јовица Андовски, информираше дека статистиките кои од 2017 година покажуваа смртност на над 21 процент, годинава се намалени на 6,7 проценти, односно 2 проценти во прочистената перинатална смртност.

„Беше изгласан мастер планот за регионализација на перинаталната здравствена заштита, и овој мастер план е многу значаен, затоа што во него точно се утврдени траекторијата и начинот на превоз на високо ризичните бремени жени од која било точка, на територија на државата до Клиниката за гинекологија и акушерство“, рече заменик министерот.

Тој очекува со овој мастер план во иднина стапката на смртност понатаму да се намалува.

„Подем“ и на честичките ПМ2,5

Во меѓувреме, идни мајки со кои разговараше Радио Слободна Европа се шокирани од податокот од Обединетите нации, дека секој деветти смртен случај кај новороденчиња во Северна Македонија е заради загаден воздух.

Државата со години е на европскиот врв по загаден воздух, но за животна средина се издвојуваат само 0,8 отсто од буџетот. Скопје беше меѓу десетте најзагадени градови во светот, но единствената мерка е бесплатен јавен превоз кога воздухот е најзагаден.

Освен Скопје, меѓу најзагадените градови се и Тетово и Битола, каде мерните станици често покажуваат високи концентрации на честичките ПМ2,5 кои се меѓу најопасните загадувачи.

Сепак, бројни анализи и упатени во проблемот укажуваат дека воздухот е загаден речиси во секое населено место, со концентрации на ПМ2,5 и други загадувачки материи кои редовно ги надминуваат нивоата поставени од ЕУ и Светската здравствена организација.

Германскиот канцелар Олаф Шолц рече дека неговиот разговор со Владимир Путин во петокот (15 ноември) не дава индикации за промена на размислувањето на рускиот претседател за војната во Украина, но ја брани неговата одлука да се јави во Кремљ.

Шолц изјави дека вреди да се разговара со Путин за да се отфрлат сите илузии дека Западот ќе се откаже од поддршката за Украина, говорејќи на аеродромот во Берлин денеска (17 ноември), непосредно пред да замине на самитот на Г20 во Бразил.

Осврнувајќи се на претстојното враќање на Доналд Трамп на функцијата претседател на САД, додаде дека исто така не би било добро Вашингтон да биде во редовен контакт со Путин, додека ниту еден европски лидер не е.

„Разговорот беше многу детален, но придонесе да се сфати дека малку се променило во ставовите на рускиот претседател за војната – и тоа не е добра вест“, изјави Шолц за новинарите.

Германскиот канцелар ја потврди поддршката на неговата земја за Украина, велејќи дека без Киев нема да се донесе одлука за прекин на војната со Русија.

„Украина може да смета на нас“ и „нема да се донесе одлука зад грбот на Украина“, рече канцеларот.

Германскиот канцелар разговараше телефонски со рускиот претседател Владимир Путин на 15 ноември, барајќи од лидерот на Кремљ да ја прекине војната против Украина и да преговара со Киев за „праведен и траен мир“.

Кремљ соопшти дека разговорот бил воден „на иницијатива на германската страна“. Путин, како што е наведено, му рекол на Шолц дека сите договори за Украина „треба да започнат од новата територијална реалност и што е најважно, да ги елиминираат основните причини за конфликтот“.

Ова беше прв разговор меѓу германскиот и рускиот лидер од декември 2022 година.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски предупреди дека повикот на Шолц до Путин е „Пандорината кутија“ што може да му помогне на рускиот претседател „да ја олесни својата изолација, изолацијата на Русија и да се вклучи во конвенционални преговори кои нема да завршат со ништо“.

Ситуацијата останa тензична и денеска (17 ноември) во грузискиот отцепен регион Абхазија, поддржан од Русија, при што самонаречениот претседател рече дека не е постигнат компромис со опозицијата.

Според информациите, демонстрантите сè уште се наоѓаат во зградата на парламентот во главниот град Сухуми, каде што упаднаа на 15 ноември во знак на протест поради инвестицискиот договор со Москва.

Де факто лидерот на регионот, Аслан Бжанија, вчера (16 ноември) изјави дека ќе поднесе оставка откако демонстрантите ќе го напуштат комплексот. Меѓутоа, подоцна истиот ден, тој се состана со неговиот кабинет во неговиот роден град Тамиш за да разговара за „начините за стабилизирање на ситуацијата што настана“.

Имаше стравувања од ескалација на насилството среде упадот во парламентот, кој уследи по неколкунеделните тензии во регионот чија независност Москва ја поддржува по петдневната војна против грузиските сили во 2008 година поради друга отцепена грузиска провинција, Јужна Осетија.

Опозициските лидери побараа не само трајно откажување од предложениот договор со Русија за кој противниците велат дека неправедно ќе го отвори пазарот за недвижнини за богатите Руси, туку и оставка на Бжанија и на неговиот потпретседател и премиерот на отцепеното раководство.

Бжанија, поранешен началник на службата за државна безбедност на Абхазија, им рече на своите поддржувачи на 16 ноември дека „се врши огромен притисок врз членовите на парламентот, така што парламентот донесе незаконска одлука за разрешување на претседателот“.

Но, тој предупреди дека „сценариото од 2014 година нема да се повтори“, повикувајќи се на еден од двата случаи кога лидерите на Абхазија поднесоа оставки поради протестите на опозицијата.

Министерството за внатрешни работи на Абхазија и службата за безбедност изјавија дека ќе ги почитуваат наредбите на претседателот.

Демонстрантите изјавија дека окупацијата не била насочена кон блиските врски на Абхазија со Русија, туку против Бжанија, кого го обвинија дека „се обидува да ги искористи овие односи за свои себични интереси [и] манипулирање со нив заради зајакнување на неговиот режим“.

Руската државна новинска агенција ТАСС го цитираше претставникот на демонстрантите, Адгур Арџинба, кој рече дека тие ќе останат на своите места додека претседателот не поднесе оставка.

Москва на 15 ноември соопшти дека со загриженост ја следи „кризната ситуација“ и ги повика руските граѓани да избегнуваат патување во Абхазија.

Извори: РСЕ Грузиски сервис и Ројтерс

Во текот на изминатата ноќ, во паркот во скопската населба Капиштец каде што се изведуваат реконструктивни работи, малолетни лица обиле багер, го стартувале и управувале и предизвикале штета на паркирано возило, информираа од Општина Центар.

Општината вели дека уништени се и каблите за системот за наводнување и направена е значителна материјална штета, додавајќи дека „направен е увид, а истрагата продолжува“.

Ова е втор ваков инцидент во овој реон, откако пред неколку месеци беше обиен и ограбен комуналниот пункт на Општината, потсетуваат од Центар.

Во објавата на социјалните мрежи апелираат до родителите да разговараат со своите деца за последиците од ваквите постапки, бидејќи „јавното добро е за сите нас“.

„Преминати се сите граници! Оштетен е јавен и приватен имот. Нарушена е безбедноста и јавниот ред. Не смее да се дозволи уништување на јавниот и приватен имот. Ваквото однесување мора да запре пред да се случи и нешто полошо. Повикувам на свест и одговорност“, порача градоначалникот на Центар, Горан Герасимовски.

Општината во јули објави видео снимки доставени од граѓани, на кои се гледаат сцени во кои млади лица уништуваат реквизити на детско игралиште во истата населба.

Градоначалникот тогаш побара засилено присуство на полицијата на терен, а во разговор со Радио Слободна Европа (РСЕ) најави и дека тим правници од Центар заедно со стручни лица ќе состави предлог законски измени во Законот за семејство и законите за основно и средно образование, но и дека можни се и предлог измени на членови на други закони.

Општината планира да постави камери на одредени детски игралишта и пофреквентни локации каде навечер има вандализам. Состаноците со педагози, психолози и универзитетски професори, ќе бидат насока за почеток на кампања за подигнување на јавната свест кај децата и родителите, изјави Герасимовски во јули.

И претходно игралиштето во Капиштец беше мета на вандали за што пишуваше РСЕ во ноември минатата година. Дел од реквизитите беа уништени само два месеца по реновирањето.

Во Нови Сад, денеска (17 ноември) напладне започна протест на кој граѓаните бараат кривично гонење на одговорните за смртта на 14 лица по уривањето на настрешницата на Железничката станица во тој град.

Граѓаните се собраа на крстосница во близина на железничката станица, за трет по ред протест во Нови Сад, по трагедијата што се случи на 1 ноември.

Тага, бес, беспомошност

Славица Цревар од Нови Сад за Радио Слободна Европа (РСЕ) вели дека Србија станала „земја на стравот“. Дошла со надеж дека тоа ќе се промени.

„Не верувам во судството, навистина не верувам во институциите на овој систем. Верувам дека вистината ќе излезе еден ден кога овој систем ќе падне“, вели таа.

Јанко Фејди, активист од Нови Сад, дошол на собирот за да им оддаде почит на загинатите.

„Мислам дека сите присутни граѓани овде дојдоа токму поради таа причина, да им оддадат почит на оние луѓе кои буквално со глава ја платија најголемата цена за алчноста и корупцијата“, рече Фејди.

Тој додаде дека она што се случи во Нови Сад на 1 ноември можело да се случи каде било во Србија.

„Луѓето прво треба да тргнат од себе, да знаат дека тоа можело да бидат тие или некој од нивните членови на семејството, пријателите... Тоа е доволен момент да ги 'мотивираме' да излезат, да кажат: Аман, веќе доста! Веќе нема да ни паѓаат настрешниците на глава“, вели Фејди.

Блокадата ќе трае од 12 до 18 часот, најавија организаторите од здруженијата „Став“ (Студентите против авторитарната власт) и „Свиќе“.

Како што соопштија од двете здруженија, со оглед на тоа што режимот се уште не одговорил на поставените барања, постепеното зголемување на притисоците и барикадите продолжува.

Се бара одговорност

Според известувачот на РСЕ од местото на настанот, активистите на почетокот ги читале имињата на жртвите. Пред станицата беше поставен црн транспарент со слика на гулабот на мирот, симбол од грбот на градот Нови Сад, на кој беше истурена црвена боја што симболизира крв.

Музичарот и писател Марко Шелиќ Марчело во говорот пред толпата рече дека повеќе не верува во говори на граѓански протести, туку во „акции“.

„Ништо од говори, ништо од беседи, туку гнев. Акција, акција, акција, како оваа денеска овде“, рече Марчело на протестот во Нови Сад.

Тој додаде дека му претставува чест што денеска стои до граѓаните на Нови Сад и оцени дека „животот во Србија одамна е бесмислен, а ова што сега го гледаме е обид да се направи смртта бесмислена“.

Ги повика сите граѓани, спортисти, репрезентативци, актери, музичари да се придружат „и да запомнат дека се луѓе, а не робови“.

„Имаме 14 жртви, имаме нула уапсени виновници, а имаме невини луѓе во затворите. Па кога, ако не сега?“, праша Марчело.

Несреќата на Железничката станица во Нови Сад се случи откако зградата беше официјално отворена во јули 2024 година по тригодишна реконструкција.

Во јавно достапните документи на државните институции во Србија не може да се пронајде дека железничката станица има употребна дозвола, која согласно законот се издава откако ќе се изврши технички преглед и ќе се утврди дека објектот е безбеден за употреба.

Во српскиот парламент на 15 ноември стигна предлог за гласање недоверба на премиерот на Србија, кој го поддржаа 71 пратеник од опозицијата.

Како причини наведени се „пропусти во вршењето на надлежноста и преземањето мерки, како и неизвршување на должноста за утврдување одговорност од надлежните лица, што довела до смрт на 14 лица“ при уривањето на бетонската настрешница.

Поради притисок од јавноста, министерот за градежништво, транспорт и инфраструктура, Горан Весиќ поднесе оставка на 4 ноември.

Тој изјави дека поднесува оставка поради морална одговорност, но дека не ја прифаќа вината за трагедијата.

Дел од јавноста повеќе од две недели бара одговорните да бидат кривично гонети.

Вишото јавно обвинителство во Нови Сад на 13 ноември соопшти дека испрашало 66 лица, а наредено е тој ден да бидат сослушани уште пет.

Од Обвинителството изјавија дека во тек е градежното вештачење и анализа на примероци од градежните остатоци од урнатата настрешница.