Соборувањето на балонот, како и на два неидентификувани авиони во петокот и саботата над Алјаска и Канада покрена прашања за тоа дали противникот испратил повеќе шпионски бродови во северноамериканскиот воздушен простор.
Сепак, велат аналитичарите, двете земји имаат силни причини да управуваат со своите несогласувања. Прашањето сега е кога, а не дали ќе го најдат патот назад на преговарачка маса.
Пентагон: кинески шпионски балон забележан над западниот дел на САД
„Секретарот Блинкен зборуваше за одложување на патувањето, а не за откажување или за завршување на секаква предвидлива комуникација на високо ниво со кинеската влада“, рече американскиот советник за национална безбедност Џејк Саливан минатата недела, додавајќи: „Тоа нема да се случи“.
Кина сака да ја оживее својата економија, која сè уште се опоравува од нулта ковид политиката.
За таа цел, кинескиот претседател Си Џинпинг се надева дека ќе ги подобри односите кои достигнаа опасно ниско ниво во август со посетата на Тајван од тогашната претседателката на Претставничкиот дом Ненси Пелоси и да ги убеди американските законодавци да не туркаат нови правила кои имаат за цел да ги спречат напорите на Кина за производство на напредни полупроводници.
И додека американските набљудувачи имаат мали надежи за патувањето на Блинкен во Кина, дипломатите велат дека е потребна посета на високо ниво за да се стави „основа“ на односите.
Бес и лицемерство
Рестартирањето на разговорите нема да биде лесно. Летот со балон предизвика бес во Вашингтон, при што политичарите ја критикуваа американската војска и американскиот претседател Џо Бајден дека не успеале да го соборат кога за прв пат влегол во воздушниот простор на САД.
Бајден: никогаш не е добро да се обложуваш против Америка
Кинеското Министерство за надворешни работи реагираше луто на наводите за шпионирање на Вашингтон, велејќи дека балонот бил цивилно истражувачко летало и ги обвини Соединетите држави за лицемерие.
Пентагон во минатата недела соопшти дека Кина го одбила барањето на САД за телефонски повик меѓу министерот за одбрана Лојд Остин и кинескиот министер за одбрана Веи Фенгхе. Сепак, ова не значи дека повторното ангажирање не може да се случи.
„Иако е премногу вообичаено Кинезите да одбиваат да се вклучат во воениот канал кога тоа е најпотребно - во криза - тоа не значи дека Кинезите се откажале од напорите да купат време со смирување на односите со САД и Западот“, вели Даниел Расел, највисокиот американски дипломат за Источна Азија во времето на поранешниот претседател Барак Обама.
Американските лидери, исто така, рекоа дека каналите за комуникација мора да останат отворени дури и кога епизодата ја нарекуваат повреда на суверенитетот на САД, информирајќи десетици земји за, како што велат, глобалната кинеска програма за надзор и додавајќи шест кинески ентитети на црната листа за трговија.
Бајден рече дека балонот треба да се урне, но ја намали и безбедносната закана и влијанието врз односите меѓу САД и Кина.
Во четвртокот, тој рече дека инцидентот не е поголемо нарушување на безбедноста, додека истакна дека „вкупниот износ на собирање разузнавачки информации што се случува од секоја земја низ светот е огромен“.
Шанса на разговорите
Накратко постојат можности за дипломатија. Во извештајот од Берлин, Политико ги цитира дипломатите кои велат дека главниот кинески дипломат Ванг Ји, со кого Блинкен требаше да се сретне во Пекинг, ќе присуствува на годинашната конференција за безбедност во Минхен, која е закажана за 17-19 февруари.
САД размислува за санкции кон кинеска фирма
Блинкен, исто така, ќе присуствува на настанот, иако ниту една страна не рече дека двајцата може да се сретнат таму.
Друга шанса ќе биде патувањето во Кина на американската министерка за финансии Џенет Јелен. Таа рече дека сè уште се надева дека ќе оди во Кина, не давајќи детали за времето, а кинеското Министерство за трговија во четвртокот соопшти дека ја поздравува нејзината подготвеност да ја посети.
Иако се корисни, ваквите состаноци можат само да ја постават сцената за продлабочен дијалог на високо ниво потребен за стабилни врски.
Блинкен би можел да се сретне со Кинезите во Минхен или на состанокот на министрите за надворешни работи на Г-20 во Индија во март, но тој треба да го посети Пекинг и да се сретне лице в лице со Си за да се осигура дека пораките за трнливите прашања како Тајван и Русија ќе поминат, рече Расел.
„Новите ограничувања на САД за кинеските компании и најавената желба на претседателот на Комитетот на републиканскиот Претставнички дом, Мајк Мекол, да го посети Тајван, „може да бидат сламките што го кршат грбот“ на таквите напори, додаде тој.
Бони Глејзер, експерт за Азија во германскиот Маршалов фонд на Соединетите држави, предупреди дека домашните притисоци во двете земји може да значат дека е премногу рано за која било страна повторно да се ангажира.
„Кинезите не сакаат да изгледаат слаби и веројатно не сакаат да признаат дека лажеле (за балонот).
Претседателот Бајден е исто така под притисок од републиканците во Конгресот кои инсистираат дека балонот требаше порано да биде соборен“, изјави Глејзер.
