Градењето држава е напорнo. Градењето микродржава, можеби е уште понапорно. Но, не кажувајте му го тоа на „архитектот“ на седумгодишната кампања за понатамошно делење на бурниот Балкан со претворање на една мала, запоставена шумска земја на Дунав во Слободна Република Либерланд.
„Од самиот почеток сфатив дека градењето држава не е лесна работа“, вели 38-годишниот Чех Вит Једличка. Тој и неговите колеги Либерланѓани неодамна почнаа лобирање во САД, настојувајќи нивната република да биде меѓународно признаена за да можат да ја направат зона за слободна трговија со статус на држава.
Барањето од 9 јули до Министерството за правда на САД ја потврдува тековната соработка на Либерланд со њујоршки лобист и „глобален политички и деловен амбасадор“ во согласност со Законот за регистрација на странски агенти на САД, или ФАРА.
Србија со посебен режим за контрола на хрватски функционери
Во регион каде што односите меѓу народите се често напнати, вклучително и неодамнешната дипломатска прашина меѓу Србија и Хрватска поради воените споменици, се чини дека соседите се навикнале на идејата за Либерланд.
Србија го смета проектот за „несериозен чин“, но не и закана сè додека тој останува на западниот брег на Дунав, кој ја означува нејзината граница со Хрватска. „Нашите врски со Србија се многу пријателски од самиот почеток“, изјави неодамна Једличка, кој живее во чешкиот главен град Прага. „Најблискиот партнер“ на Либерланд е провинциската влада на Војводина“, додаде тој.
Хрватска на почетокот беше помалку пријателска, па дури и приведуваше луѓе, вклучително и Једличка за наводни нарушувања на границата. Но, Једличка вели, навидум без иронија, дека оттогаш тие изградиле „силни врски“ со хрватската тајна служба, бидејќи некои граѓани на Либерланд „често се во контакт со нив“. „Се чини дека нивниот интерес за Либерланд расте со текот на времето“, рече тој за хрватските власти.
Наречете ја како што сакате
Једличка, претседател на чешка слободарска невладина организација, и неговата сопруга Јана Марковикова, поранешен терапевт за масажа и самонаречена „прва дама на Либерланд“, го прогласија постоењето на оваа држава во обид во април 2015 година.
Тие ја опишаа како седум квадратни километри ничија земја меѓу Хрватска и Србија откако Југославија се распадна во 1991 година. Има знаме, грб на кој се прикажани дрво, сонце и птица што се вивнува над реката - и во склад со аверзијата на Једличка кон мешањето на владите, се надева дека ќе ја заснова својата економија на криптовалутата. Таа веќе беше активна во виртуелни и крипто проекти, вклучително и Liberland Metaverse со футуристички изглед.
Нејзината веб-страница тврди дека имала над 500.000 барања за државјанство, иако РСЕ не можеше да ја потврди таа бројка. Исто така, тврди дека има 1.000 „граѓани“ и 10 „села во дијаспората“. Исто така се вели дека има „дипломатски односи“ со шест земји-членки на ОН, вклучувајќи го Хаити, а наводно има претставништва во 74 места низ светот, вклучително и во Швајцарија, Венецуела и Авганистан.
Словенија ја сака Хрватска во „Шенген“, но прво да се решат одредени прашања
Но, исто така, недостасува еден од најшироко цитираните мерила за независност во 20 век, заедно со дефинираната територија, влада и капацитет да соработува со други држави: постојано население. Либерланд е ненаселен и ниту една земја не го признала формално.
Што се микродржави?
Во моментов има седум микродржави низ Европа, со различно реноме, повеќето од нив богати и формирани пред неколку векови. Четири од нив се монархии, а уште една е доменот на Римокатоличката црква. Тоа се: Ватикан, Андора, Лихтенштајн, Монако, Малта, Сан Марино и суверениот ред на Свети Јован. Главната работа што ги издвојува микродржавите е нивната големина.
Но, во неговата книга „Микродржавите на Европа“ од 2012 година, П. Кристиан Клигер ги опишува како „дизајнирани нации“ обележани со „упорност на национални аспирации и етничка солидарност“.
„Наша цел е да развиеме критичен деловен центар и слободно пристаниште на реката Дунав“, вели Михал Птачник, кој неодамна беше именуван за „министер за правда“ на Либерланд, во Прага минатата година.
Тој изјави дека владејачкиот принцип треба да биде „мешавина од швајцарска демократија и корпоративно управување“. Фокусот е „да се биде зона за слободна трговија каде што владее индивидуалната слобода“. „Ние бараме да изградиме најслободна и најпросперитетна земја на Планетата“, изјави Птачник.
Бавен напредок
Либерланд го опишува лобистот Стивен Мелник со седиште во САД како свој „амбасадор на слободата“. Како имигрант во Соединетите држави, Мелник се чини дека се обидува да ги поттикне САД и другите влијателни фактори кон признавање на осмата европска микродржава. Во документот на Министерството за правда, Мелник вели дека продолжува да ја претставува Слободната Република Либерланд според договор кој „не предвидува надомест за услугите“.
Мелник, кој ја претставува групата на Једличка од 2019 година, рече дека во претходниот шестмесечен период од него „не се барало да врши никакви услуги“ и дека „сите негови постапки биле доброволни“. За Једличка, крајната цел изгледа како далечен сон. Но, тој останува оптимист. Тој вели дека Хрватска сега „нè признава како сериозно национално движење“.
„Веруваме дека во блиска иднина тие ќе ја препознаат големата економска придобивка што ќе се оствари со создавањето на Либерланд“, вели Једличка. Придобивките од евентуалниот суверенитет, за татко основач и евроскептик како него, и за сите пет членови на „владата“ на Либерланд можеби изгледаат очигледни.
„Наша цел е да бидеме светол пример за тоа како може да се организира владата на една земја во новите милениуми користејќи силни идеолошки принципи, како и најновите децентрализирани блокчејн технологии за управување“, вели Једличка, додавајќи: „Убаво е да се има формално признавање од други земји, но ние сме среќни ако сме и неформални пријатели и ако тие го препознаваат нашето мото: Живеј и пушти да живееме“.
