Вести
Хрватите избираат претседател
Хрватите на 29 декември по осми пат од независноста ќе избираат претседател на Републиката. Хрватската државна изборна комисија соопшти дека утрово биле отворени над 6.500 избирачки места во земјата и во 38 други држави во кои право на глас имаат над 3,7 милиони гласачи.
На изборите на 29 декември хрватските државјани одлучуваат дали ќе му дадат нов, втор мандат на актуелниот претседател Зоран Милановиќ кој го поддржуваат СДП и нејзините партнери или на некој од неговите противкандидати.
Негов ривал е кандидатот на владејачката Хрватска демократска заедница (ХДЗ) Драган Приморац, кој беше исклучен од партијата во 2009 година, кога се кандидираше самостојно на претседателските избори и тогаш освои околу шест отсто од гласовите.
Останатите кандидати се Миро Буљ од десничарската конзервативна партија Мост, Ивана Кекин од зелено-левичарската партија Моземо, Бранка Лозо, која стои зад десничарската партија Дом и национален собир (ДОМИНО) и независните кандидати Томислав Јоњиќ, Марија Селак Распудиќ и Нико Токиќ Картело.
„Ги повикуваме гласачите да излезат на гласање и да го остварат своето право. Исто така, повикуваме се да се одвива во мир, во демократска атмосфера и гласачите да го остварат своето уставно право“, изјави потпретседателката Весна Фабијанчиќ Крижаниќ, потпретседател на Државната изборна комисија, на прес-конференција.
Од независноста на Хрватска, Фрањо Туѓман и Стјепан Месиќ беа претседатели во два мандата. По еден мандат освоија Иво Јосиповиќ и Колинда Грабар Китаровиќ. Актуелниот претседател Зоран Милановиќ на овие избори се бори за втор мандат.
Инагуриран нов грузиски претседател, претходничката не се повлекува
Михаил Кавелашвили, поранешен фудбалер и десничарски популист, положи заклетва како нов претседател на Грузија во време на повеќемесечна политичка криза.
Саломе Зурабишвили, шефот на државата во заминување, истиот ден ја напушти својата резиденција во претседателската палата во главниот град Тбилиси, но рече дека таа останува легитимен претседател.
Прозападната Зурабишвили, чиј мандат заврши на 29 декември, рече дека нема да се повлече. Таа тврдеше дека нејзиниот наследник, избран во пратеничкиот дом во кој доминира владејачкиот „Грузиски сон“, е „нелегитимен“.
Грузија е место на антивладини протести откако „Грузискиот сон“ прогласи победата на парламентарните избори во октомври, кои според меѓународните организации и грузиската опозиција беа спроведени и нарушени со случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
Протестите се интензивираа по одлуката на владата минатиот месец да ги одложи преговорите за пристапување на Грузија во Европската унија.
Во пркосниот говор пред илјадниците поддржувачи пред претседателската палата на 29 декември, Зурабишвили која им се придружи на демонстрантите, рече дека таа останува „единствениот легитимен претседател“ и вети дека ќе продолжи да се бори против него.
Нејзините изјави уследија неколку моменти откако 53-годишниот Кавелашвили, тврдокорен критичар на Западот, беше инаугуриран на церемонија во парламентот.
Еден ден претходно, Зурабишвили им се придружи на демонстрантите во Тбилиси додека учесниците на протестот вееја грузиски и знамиња на ЕУ, пуштаа музика и маршираа по мостот Сарбрикен во главниот град за да формираат „синџир на единство“.
Со вчерашниот собир беше одбележан еден месец од почетокот на неодамнешниот бран антивладини протести, кои беа проследени со насилни полициски акции, повредени луѓе и масовни апсења од страна на грузиските власти. Демонстрантите ја обвинуваат владата на партијата Грузиски сон дека ја оддалечува земјата од ЕУ и се приближува до Москва.
На 24 декември, Хјуман рајтс воч повика Грузиските безбедносни сили да бидат под истрага за „бруталното полициско насилство“ врз главно мирните демонстранти кои излегоа на улиците да протестираат.
На 27 декември, Соединетите Држави соопштија дека воведоа нови санкции за грузискиот милијардер и пријател на Русија, Бидзина Иванишвили, кој беше поранешен премиер и основач на партијата Грузиски сон, поради поткопување на демократијата во Грузија во „корист на Руската Федерација“.
„Под водство на Иванишвили, Грузискиот сон ги унапреди интересите на Кремљ со попречување на евроатлантската траекторија на Грузија - во директна спротивност со она што беше предвидено од грузискиот народ и грузискиот устав“, изјави државниот секретар Антони Блинкен.
Обвинителството и МВР во потрага на шверцери на скапи автомобили
Криумчарени луксузни автомобили од странство е причината за полициски претреси во Скопје и неколку други градови, кусо соопштија од Основното јавно обвинителство.
„Меѓу осомничените има и службени лица и еден странски државјанин“, се вели во нивното соопштение.
Полицијата врши претреси во Скопје, Битола, Неготино, Дојран, Гевгелија, во потрага по криминална група која шверцувала скапи возила од ЕУ.
За натамошниот тек на постапката и за конкретните дејствија за кои постојат сомненија дека ги сториле инволвираните лица, обвинителството ќе информира по нивното завршување, велат од Јавното обвинителство. Други детали засега нема.
Авион со 181 патник се запали во Јужна Кореја, се стравува дека само двајца преживеале
Најмалку 150 луѓе загинаа откако патнички авион се урна при слетување на аеродром во Јужна Кореја. На летот на нискобуџетната авиокомпанија „Џеџу ер“ со „боинг 737-800“ имаше 181 патник и пристигнуваше на аеродромот Муан, околу 290 километри јужно од Сеул, од Бангкок, Тајланд. Властите стравуваат дека речиси сите патници се загинати, засега само двајца преживеани се извлечени од останките на авионот.
Авионот се излизга од пистата на аеродромот и се удри во бетонска ограда и се запали откако неговата предна опрема за слетување очигледно не успеа да се спушти. Бројот на загинати се очекува дополнително да се зголеми бидејќи останатите луѓе во авионот се водат како исчезнати околу шест часа по инцидентот.
Ова е најтешката и најсмртоносната авионска несреќа во која учествувала јужнокорејска авиокомпанија во речиси три децении.
Двајца членови на екипажот, маж и жена, беа спасени од опашката на запалениот авион, изјави на брифинг шефот на противпожарната служба на Муан, Ли Јунг-Хјун.
Неколку часа по несреќата, членовите на семејството се собраа во областа на пристигнувањето на аеродромот, некои плачеа и се гушкаа додека волонтерите на Црвениот крст делеа ќебиња. Надлежните објавија имиња на 22 жртви кои биле идентификувани по нивните отпечатоци.
Авиокомпанијата е основана во 2005 година и има околу 3.000 вработени. Опслужува голем број линии во Јужна Кореја, како и градови во азискиот ипацифик, вклучително и во Јапонија, Кина, Филипините и Тајланд. Од јануари 2024, авиокомпанијата лета во 44 градови и оперира речиси 220 летови дневно со своите 42 авиони.
Обвинителството бара одземање на пасошот на Деспотовски
Против поранешниот директор на Тирз и поранешен потпретседател на СДСМ Јован Деспотовски е отворена истражна постапка поради основано сомневање за злоупотреба на службена положба. Според соопштението од Основното скопско обвинителство, до Кривичниот суд е поднесено барање за одземање на пасошот и обврска привремено да се јавува во Судот како мерки на претпазливост.
„Во предметот се уште се преземаат дејствија од страна на Основното јавно обвинителство Скопје и Управата за финансиска полиција. Со цел да не се наштети на постапката, двете институции координирано ќе ја информираат јавноста кога ќе се создадат услови за тоа“, се вели во соопштението од Обвинителството.
Претходно Деспотовски ги демантираше информациите во дел од медиумите дека е приведен поради проневера на два милиони евра.
„Во моментов, ги преземам сите потребни правни чекори за заштита на мојата чест и углед. Навистина очекувам медиумите да ја проверат точноста на информациите пред нивно објавување, со цел да избегнат понатамошно ширење на дезинформации“, се вели во писмената реакција на Деспотовски.
Претходно, во текот на минатиот месец Телма објави дека Финансиската полиција веќе работи на истрага за фирма која имала 5 тендери во ТИРЗ за изработка на инфраструктура во економските зони во Штип и Струмица, а била учесник и добитник на договори за набавка на јаглен за РЕК Битола.
За „зделки“ во ТИРЗ, минатата година обвинуваше и ВМРО-ДПМНЕ. Во октомври минатата година по ваквите обвинувања Деспотовски кој беше и директорт во тоа време, ги демантираше тврдењата на тогашната опозициска ВМРО-ДПМНЕ.
Зеленски го обвини Фицо дека извршува „наредби на Путин“
Заканата на Словачка дека ќе го прекине вонредното снабдување со електрична енергија за Украина е исполнување на наредбите на Кремљ, тврди украинскиот претседател Володимир Зеленски. Тој во денешното обраќање на социјалните мрежи го обвини лидерот на Словачка дека извршува „наредби“ од Кремљ со цел им наштети на Киев и украинскиот народ со засилување на енергетската криза во текот на зимата.
„Се чини дека (рускиот претседател Владимир) Путин му дал наредба на (Роберт) Фицо да се отвори вториот енергетски фронт против Украина на сметка на интересите на словачкиот народ. Заканите на Фицо дека ќе го прекине вонредното снабдување со електрична енергија на Украина оваа зима додека Русија ги напаѓа нашите електрани и енергетската мрежа може да се објаснат само со ова“, напиша Зеленски на социјалните мрежи.
Овие коментари доаѓаат откако Фицо на 27 декември се закани дека ќе го запре снабдувањето со електрична енергија за Украина доколку Киев го блокира транзитот на руски гас за Словачка.
Украина објави дека нема да го продолжи транзитниот договор на руската државна компанија Гаспром по 1 јануари, со што ќе престане испораката на гас за неколку европски земји, бидејќи Западот сака да го прекине изворот на финансирање на Кремљ за војната.
Договорот за транспорт беше потпишан пред да започне целосната инвазија на Украина на Русија во февруари 2022 година, а повеќето европски земји оттогаш почнаа да развиваат алтернативни извори на гас, иако Фицо вели дека наоѓањето алтернативи би било премногу скапо за Словачка.
Фицо, заедно со унгарскиот лидер Виктор Орбан, го налути Западот со тоа што продолжи да има блиски врски со Путин и покрај санкциите на од САД и ЕУ. Фицо го посети Путин во Москва претходно оваа недела и му понуди да биде домаќин на потенцијалните мировни преговори меѓу Украина и Русија.
Зеленски рече дека Словачка сочинува речиси 20 отсто од увозот на електрична енергија во Украина.
„Словачка е дел од единствениот европски енергетски пазар и Фицо мора да ги почитува заедничките европски правила“, напиша Зеленски.
„Како било произволно решение во Братислава или наредба на Москва до Фицо во врска со електричната енергија не може да го намали снабдувањето со електрична енергија на Украина, но тие секако можат да ги намалат врските на сегашните словачки власти со европската заедница“, додаде тој, сугерирајќи дека овој потег самата Словачка ќе ја лиши од околу 200 милиони долари годишно.
Во меѓувреме, додека руската инвазија во целосни размери се приближува кон својата четврта година, Украина и Русија разменија обвинувања за напади со беспилотни летала во неколку региони додека судирите на бојното поле се интензивираа долж линиите на фронтот, со „најжешките“ борби пријавени околу зафатениот украински град Покровск.
Грузиската претседателка се приклучи кон антивладините протести
Грузиската претседателка Саломе Зурабишвили им се придружи на илјадниците прозападни демонстранти на улиците на Тбилиси во знак на протест против потезите на владата предводена од „Грузискиот сон“ да ја одложи поблиската интеграција со Европската унија и нејзиното наклонетост кон Русија.
Протестот на 28 декември се одвива на само еден ден пред очекуваниот „екпслозивен политички ден“, откако претседателката Зурабишвили најави дека нема да се повлече на крајот на нејзиниот мандат на 29 декември.
Таа на 23 декември ја повика владејачката партија Грузиски сон, која важи за блиска до Русија да одреди датум за нови парламентарни избори до 29 декември поради немирите кои беа предизвикани од последните избори и едностраната одлука на партијата да ги одложи преговорите со Европската Унија.
Зурабишвили е во судир со партијата откако победи на парламентарните избори во октомври, за кои имаше обвинувања за изборна измама. Опозицијата одби да го признае гласањето, обвинувајќи го Грузиски сон за фалсификување на гласањето за да се држи до власта.
Зурабишвили и демонстрантите, веејќи грузиски и знамиња на Европската Унија, маршираа во главниот град, а на демонстрантите им се придружија пратениците од сојузничките земји, вклучително Полска и Литванија, за да формираат „синџир на единство“.
Со денешниот собир беше одбележан еден месец од почетокот на неодамнешниот бран антивладини протести, кои беа проследени со насилни полициски акции, повредени и масовни апсења од страна на грузиските власти. Демонстрантите ја обвинуваат владата на партијата Грузиски сон дека ја оддалечува земјата од ЕУ и се приближува до Москва.
Политичката криза избувна откако Грузискиот сон ја објави победата на парламентарните избори во октомври, за кои Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) рече дека биле нарушени со случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
Митинзите се интензивираа по одлуката на владата минатиот месец да ги одложи преговорите за пристапување на Грузија во ЕУ.
На 24 декември, Хјуман рајтс воч повика Грузиските безбедносни сили да бидат под истрага за „бруталното полициско насилство“ врз главно мирните демонстранти кои излегоа на улиците на демонстрациите.
На 27 декември, Соединетите Држави соопштија дека воведоа нови санкции за грузискиот милијардер и пријател на Русија, Бидзина Иванишвили, кој беше поранешен премиер и основач на партијата Грузиски сон, поради поткопување на демократијата во Грузија во „придобивка на Руската Федерација“.
„Под водство на Иванишвили, Грузискиот сон ги унапреди интересите на Кремљ со попречување на евроатлантската траекторија на Грузија - во директна спротивност со она што беше предвидено од грузискиот народ и грузискиот устав“, изјави државниот секретар Антони Блинкен.
Деспотовски: Не сум приведен
Поранешниот потпретседател и поранешен директор на ТИРЗ Јован Деспотовски ги демнатира тврдењата во дел од медиумите дека бил приведен по налог на Управата за финансиска полиција (УФП). Според него објавената информација во дел од медиумите дека е приведен поради сомневање за проневера од 2 милиони евра ја смета за намерно дезинформирање на јавноста.
„Во моментов, ги преземам сите потребни правни чекори за заштита на мојата чест и углед. Навистина очекувам медиумите да ја проверат точноста на информациите пред нивно објавување, со цел да избегнат понатамошно ширење на дезинформации“, се вели во писмената реакција на Деспотовски.
Според извори од Управата за финансиска полиција предмет е отворен против Деспотовски, но приведување не е спроведено.
Претходно, во текот на минатиот месец Телма објави дека Финансиската полиција веќе работи на истрага за фирма која имала 5 тендери во ТИРЗ за изработка на инфраструктура во економските зони во Штип и Струмица, а била учесник и добитник на договори за набавка на јаглен за РЕК Битола.
За „зделки“ во ТИРЗ, минатата година обвинуваше и ВМРО-ДПМНЕ. Во октомври минатата година по ваквите обвинувања Деспотовски кој беше и директорт во тоа време, ги демантираше тврдењата на тогашната опозициска ВМРО-ДПМНЕ.
Грузискиот милијардер Иванишвили на американската црна листа
Соединетите Држави соопштија дека воведоа нови санкции за грузискиот милијардер и пријател на Русија, Бидзина Иванишвили. Тој е поранешен премиер и основач на владејачката партија Грузиски сон. На американската црна листа се најде поради поткопување на демократијата во Грузија во „придобивка на Руската Федерација“.
„Под водство на Иванишвили, Грузискиот сон ги унапреди интересите на Кремљ со попречување на евроатлантската траекторија на Грузија,во директна спротивност со она што беше предвидено од грузискиот народ и грузискиот устав“, се вели во изјавата државниот секретар Антони Блинкен на 27 декември.
Блинкен додаде дека „дејствата на Иванишвили и Грузискиот сон ги еродираа демократските институции, овозможија кршење на човековите права и го ограничија остварувањето на основните слободи во Грузија“.
„Силно ги осудуваме дејствијата на Грузискиот сон под водство на Иванишвили, вклучително и неговата тековна и насилна репресија врз грузиските граѓани, демонстрантите, членовите на медиумите, активистите за човекови права и опозициските личности. Новите мерки ќе ги блокираат трансакциите во кои се вклучени субјекти во сопственост на Иванишвили“, се вели во соопштението.
Ббогатството на Иванишвили се проценува на 7,5 милијарди долари, а голем дел од него доаѓа преку метали, банкарство и телекомуникациски средства во Русија во текот на 1990-тите, се вели во анализата на Блумберг њуз.
Премиерот Иракли Кобахиџе ја нарече американската акција „уцена“ и дека тоа е „награда“ за Иванишвили поради, како што вели, заштитата на националниот интерес на Грузија.
Американската одлука за санкции за Ивинишвили беше поздравена од опозицискиот грузиски лидер Гиорги Вашадзе, според кој грузискиот милијардер е носител на хаос и мизерија во земјата.
Во претходната акција, Соединетите Држави на 12 декември рекоа дека „ќе го забранат издавањето визи на оние кои се одговорни или соучесници во поткопувањето на демократијата во Грузија“.
Со таа одлука беа погодени околу 20 лица, „вклучувајќи поединци кои служат како владини министри и во парламентот, службеници за спроведување на законот и безбедност и приватни граѓани“.
Во ова соопштение не беа посочени имињата на опфатените со американски санкции.
Грузија, која некогаше беше и близок сојузник со САД, ги налути Вашингтон и Брисел откако во знак на наклоност кон Русија се откажа од евроатланските интеграции и потоа презема насилно мерки за задушување на домашните демонстрации кои настанаа по одлуките на новиот проруски премиер.
Полицијата во Тбилиси се судри со прозападните демонстранти во изминатите неколку недели, при што беа приведени десетици и повредени голем број луѓе кои ја обвинуваат владата на партијата Грузиски сон дека ја оддалечува земјата од Европската унија и се приближува до Москва.
Политичката криза избувна откако Грузискиот сон ја објави победата на парламентарните избори во октомври, за кои Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) рече дека биле нарушени со случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
Два италијански аеродрома мета на проруска хакерска група
Проруски хакери го нападнаа компјутерскиот систем на двата аеродроми во северниот италијански град Милано, јавува германската новинска агенција ДПА.
Хакерската група Нонеим057 ( Noname057 ) ја презедоа одговороста за нападот во соопштение објавено на социјалната платформа „Телеграм“. Во него нападот е опишан како „заслужен одговор на италијанските хејтери на Русија“.
По хакерскиот напад веб-страниците каде што може да се следат полетувањата и слетувањата не се достапни.
Аеродромскиот оператор соопшти дека летовите продолжиле да функционираат нормално. Во истрагата за случајот се вклучи и италијанската Агенција за заштита од компјутерски криминал.
Според дел од италијанските медиуми и неколку други италијански веб-страници, вклучително и почетната страница на Министерството за надворешни работи, биле мета на хакерски напади.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете