Вести
Турција инсистира на решение со две држави за етнички поделениот Кипар
Турција во средата повторно се заложи за мировен договор со две држави за Кипар, додека Обединетите нации се подготвуваат да се сретнат со страните на почетокот на пролетта со надеж дека ќе ги обноват официјалните разговори за решавање на прашањето за етнички поделениот остров.
Турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан рече дека Кипар „мора да продолжи по патот на решение со две држави“ и дека вложувањето напори во други аранжмани за ставање крај на половина вековната поделба на Кипар би било „губење време“.
Фидан разговараше со новинарите по разговорот со Ерсин Татар, водачот на отцепените кипарски Турци чиешто прогласување независност во 1983 година го призна само Турција.
Кипар е етнички поделен од 1974 година, кога Турција изврши инвазија по државен удар, поддржана од хунтата која владееше со Грција во тоа време, со цел да го обедини источниот медитерански остров со грчката држава.
Последниот голем обид за мировен договор не успеа во 2017 година.
Оттогаш, Турција се залага за аранжман со две држави во кој бројно помалите кипарски Турци никогаш нема да бидат малцинство во договорот за поделба на власта.
Сепак, кипарските Грци не го поддржуваат договорот за две држави, за кој сметаат дека ја официјализира поделбата на островот и го продолжува она што тие го гледаат како закана од постојано турско воено присуство на островот.
Официјални претставници на кипарските Грци велат дека разговорите во 2017 година пропаднале првенствено поради инсистирањето на Турција трајно да задржи барем некои од нејзините 35.000 војници, кои се проценува дека се на отцепениот север на островот, и да го запише правото на воена интервенција во новиот мировен договор.
Обединетите нации, Европската унија и другите актери го отфрлија договорот на две држави за Кипар, велејќи дека единствениот пат напред е договор за федерација со зоните на кипарските Турци и на кипарските Грци.
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш се подготвува да биде домаќин на неформален состанок во Швајцарија во март за да слушне што предвидува секоја страна за мировниот договор. Минатата година, претставникот на Гутереш на Кипар, наводно, заклучил дека нема заедничка основа за враќање на преговорите.
Претседателот на кипарските Грци Никос Христодулидес рече дека е подготвен веднаш да ги продолжи официјалните разговори, но отфрли каква било дискусија за аранжман на две држави.
Татар, водачот на отцепените кипарски Турци, рече дека на состанокот ќе бидат вклучени двете страни во Кипар, министрите за надворешни работи на Грција и Турција и висок британски функционер за да се утврдат „следните чекори“ во врска со иднината на Кипар.
Мировниот договор не само што ќе го отстрани изворот на нестабилност во источниот Медитеран, туку исто така може да го забрза развојот на полињата со природен гас во спорната крајбрежна економска зона на Кипар.
Косово ги затвора институциите кои работат во српскиот систем
Косовската полиција на 8 јануари ја затвори Даночната управа во Северна Митровица, која функционираше во српскиот систем, поради „незаконски активности“, додека Српската листа објави дека со затворањето на оваа институција, 80 работници се „оставени на улица“.
Заменик-директорот на косовската полиција за северниот регион, Ветон Елшани за РСЕ изјави дека за случајот бил информиран надлежниот обвинител, а на вработените им било дозволено само да ги извадат личните работи.
Во меѓувреме, филијалата на Дунав осигурување беше затворена во Северна Митровица поради сомневање дека работи без лиценца. Како што изјави Ељшани за РСЕ, полицијата во таа акција и помогнала на службениците на Централната банка на Косово, а информиран е и обвинителот, кој случајот го окарактеризира како „злоупотреба на економска активност“.
Дунав осигурување е акционерско друштво од Србија кое обезбедува над стотина услуги од областа на животното и неживотно осигурување. На нивната веб-страница за адресите на филијалите се наоѓа и онаа во Северна Митровица на северот на Косово, која беше затворена во средата.
Ова е продолжение на акциите за затворање на српските институции на Косово, кои официјална Приштина ги смета за „незаконски“ Министерот за внатрешни работи на Косово, Џељаљ Свечља на својот Фејсбук профил напиша дека „незаконските дејствија на Даночната управа на Србија ќе бидат“. истражени од сите наши институционални механизми“.
„Оваа институција незаконски собирала финансиски средства од граѓани и субјекти кои живеат и работат во Република Косово. Изнудата е казнива и строго забранета за секој што се занимава со тоа“, рече Свечља.
Од друга страна, Српска листа соопшти дека премиерот на Косово, Албин Курти, ја продолжува изборната кампања „над грбот на српскиот народ“ пред парламентарните избори на 9 февруари и најави дека во текот на денот тој ќе разговара со работниците од Даночната управа за можностите за помош и поддршка.
„Никој од нив нема да остане без своите приходи и дека нивната егзистенција ќе остане обезбедена“, се вели во соопштението на Српската листа, најголемата партија на Србите на Косово, која ја има поддршката од Белград.
Инаку, Косово започна со затворање на српските институции во јануари 2024 година и досега се затворени голем број привремени општински власти (Драгаш, Сува Река, Призрен и Ораховац Пеќ, Исток, Клина, Србица, Северна Митровица, Звечан, Зубин Поток и Лепосавиќ. инвалидско осигурување, Управниот округ Косово-Митровац и Центарот за социјална работа од Вучитрн, Управата за урбанистичко планирање, Дирекцијата за станбен и стопански простор и Дирекцијата за градежно земјиште во Северна Митровица.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, во своето обраќање до јавноста во средината на септември минатата година рече дека со затворањето на српските институции на Косово, околу 5.800 луѓе останале без работа, но дека ќе продолжат да земаат плати.
Инаку, Србија одбива да ги затвори своите институции за територијата на Косово, а повеќето од нив ги пресели во близина на пограничните градови на српска страна.
Повторно ќе се одлучува за притворот на поранешниот министер Горан Весиќ
Апелацискиот суд во Нови Сад ја поништи одлуката на Вишиот суд во тој град со кој беше отфрлен предлогот да му се определи притвор на поранешниот министер за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ.
Апелациониот суд ја прифатил жалбата на Вишото јавно обвинителство во Нови Сад и предметот го вратил до првостепениот суд на нова одлука, соопшти Апелациониот суд.
На 31 декември, несудскиот кривичен совет на Високиот суд во Нови Сад донесе решение со кое е одбиен притворот на Горан Весиќ, помошникот министер за железнички транспорт Анита Димоски и поранешната директорка на инфраструктурата на железници на Србија Јелена Танасковиќ поради падот на бетонската настрешница на Железничката станица во Нови Сад.
На Анита Димоски и Јелена Танасковиќ потоа им беше изречена забрана за напуштање на домот, а на останатите обвинети им беше продолжен притворот.
На 30 декември, Вишото јавно обвинителство во Нови Сад поднесе обвинителен акт против 13 лица, меѓу кои и поранешниот министер за транспорт Горан Весиќ и поранешната директорка на инфраструктурата на железници на Србија Јелена Танасковиќ, поради падот на настрешницата на влезот. до Железничката станица во Нови Сад, во која загинаа 15 лица.
Бетонската настрешница на Железничката станица во Нови Сад се урна на 1 ноември, при што загинаа 15 лица, а двајца беа тешко повредени.
Најмалку 13 загинати, десетици повредени во руски напад во Запорожје
Украинските власти соопштија дека најмалку 13 лица загинале, а десетици се повредени во руски воздушен напад врз јужниот град Запорожје, последен во серијата руски напади кои предизвикале цивилни жртви.
Нападот на 8 јануари погоди индустриски кварт на градот околу попладне, рече Иван Федоров, шеф на регионалната администрација.
На видеото објавено од службите за итни случаи се гледаат тела распрскани и крвави на тротоарите додека пожарникарите брзаат да го изгаснат пожарот на автомобилите и да го изгаснат пожарот во блиската административна зграда.
„Нема ништо посурово од воздушните напади врз градот, со знаење дека обичните цивили ќе настрадаат“, рече претседателот Володимир Зеленски во објава на Телеграм која вклучува графички снимки од последиците од експлозијата.
Не е јасно какво оружје е употребено, иако обемот на штетата и жртвите сугерираа поголемо оружје. Украинските власти, кои претходно се огласија со сирени за воздушен напад, предупредија на можноста за лансирање на проектил или можна лејд-бомба - водено оружје фрлено од воздух што Русија го употреби за разурнувачки ефект врз украинската одбрана.
Засега нема коментар за нападот од руски официјални лица.
Претходно, Украина тврдеше дека погодила складиште за нафта во Русија, кое служело на стратешка воздушна база во јужниот регион Саратов.
Нападот од 8 јануари „создава сериозни логистички проблеми за стратешката авијација на руските окупатори и значително ја намалува нивната способност да напаѓаат мирни украински градови и цивилни објекти“, објави Генералштабот на вооружените сили на Украина на социјалните мрежи.
Од почетокот на 2024 година, руските рафинерии се редовно мета на украински беспилотни летала. Во некои, примарните единици за преработка на нафта откажаа и бараа поправки. Русија соопшти дека делумно го обновила капацитетот на некои клучни рафинерии за нафта.
Нападот доаѓа откако украинските сили ги продолжуваат своите офанзивни операции во неколку правци во регионот Курск, за што аналитичарите рекоа дека Current Time му дава на Киев можност за преговарање во секој можен прекин на огнот или мировни преговори со Москва.
Новоизбраниот претседател на САД, Доналд Трамп, на 7 јануари повтори дека е желен да види преговорите со Русија за завршување на војната во Украина да започнат наскоро откако тој ќе се врати во Белата куќа кон крајот на овој месец, но не даде конкретни детали за тоа кога тие ќе се одржат.
Трамп рече дека сака наскоро да види преговори бидејќи „Русија губи многу млади луѓе, а исто така и Украина“.
Реакции за ветото на Сиљановска Давкова врз законот за заштита на децата
Демократската унија за интеграција (ДУИ) преку соопштение реагира на непотпишувањето на Законот за заштита на децата. Смета дека со ова се урива достоинството и националниот идентитет на Албанците во Северна Македонија.
„Кога станува збор за албанскиот јазик, за нашето достоинство и национален идентитет, ниту прогонот, ниту смрта не плаши. Напаѓајте што сакате, но држете ги рацете подалеку од она што за нас Албанците е свето! Рацете подалеку од албанскиот јазик!“, пишува меѓу другото во соопштението испратено од ДУИ.
Македонската претседателка Гордана Сиљановска Давкова стави вето, односно не го потпиша указот за Законот за заштита на децата кој беше изгласан во Собранието.
Со овие два члена во законот се предвидува покрај македонскиот, во лиценците да стои и јазикот што го зборуваат 20 проценти од граѓаните. Силјановска во своето објаснување вели дека дека спорните членови 9 и 10 од овој закон треба да се преиспитаат низ призма на аманданот пет од Уставот и постоечкиот Закон за употреба на јазиците, кој засега е оспорен во Уставниот суд.
По непотпишувањето на указот од страна на претседателката, од Владата информираа дека законот ќе се доработи и ќе се достави во Собранието во закониските рокови.
Денеска одговорија од владеачката ВМРО-ДПМНЕ. Реториката на ДУИ е веќе видена и со цел да ги заштити криминалците од нивните редови, велат од оваа партија.
„Реториката на ДУИ, со која се обидува да поттикне некаква политичка тензија и меѓуетничка нетрпеливост, нема да помине. Затоа што сите знаат, а најдобро албанските сограѓани, дека стекнатите колективни права во државата не се и никогаш не може да бидат загрозени, соопштија од владејачката партија“, се вели в осоопштението на ВМРО ДПМНЕ.
Според изјавата на премиерот Христијан Мицкоски се знае дека службен јазик на целата територија на државата е македонскиот јазик, но сите оние кои ќе побараат и на албански да биде формуларот за полагање, прецизно ќе се формулира во законот согласно Уставот и законите и ќе биде овозможено.
Претседателката пак смета дека не е пристрасната туку според неа во членовите 9 и 10 има одредби што треба парламентарниот состав да ги преобмисли.
Од владејачката Вреди ја обвинија Сиљановска-Давкова за политикантство мотивирано од опозицијата.
Опозициските партии го поздравија ветото на Сиљановска Давкова.
Американските законодавци бараат да се забрани признавањето на грузиската влада
Американските пратеници, наводно, се подготвени да воведат предлог-закон со кој се забранува признавање на владата на Грузискиот сон на помалку од две недели откако основачот на партијата, пријателски настроен кон Русија, милијардерот, Биџина Иванишвили, беше санкциониран поради поткопување на демократијата во Грузија во „придобивка на Руската Федерација“.
Фокс њуз на 8 јануари објави дека нацрт-законот, кој има двопартиска поддршка, ќе биде претставен во Претставничкиот дом во текот на денот.
„Фокс“ рече дека го доби нацрт-законот, со кој се забранува признавање или нормализација на односите „со која било влада на Грузија што е предводена од Биџина Иванишвили или какви било полномошници поради тековните злосторства на режимот на Иванишвили против грузискиот народ“.
„Ниту еден федерален функционер или вработен не смее да преземе какви било активности и не смеат да се стават на располагање федерални фондови, за да се признае или на друг начин да се подразбира, на кој било начин, американското признавање на Биџина Иванишвили или која било влада во Грузија“, го цитира Фокс предлог-законот.
Овој потег доаѓа откако Стејт департментот на 27 декември го санкционираше Иванишвили „за поткопување на демократската и евроатлантската иднина на Грузија“.
Грузија, некогаш поблизок сојузник на САД, ги налути Вашингтон и Европската унија со нејзината наклонетост кон Русија и нејзиното насилно задушување на несогласувањето во оваа кавкаска држава.
Санкциите доаѓаат во клучен момент кога судбината на Грузија виси на конец - дали таа ќе ја засили својата наклонетост кон Москва, дали ќе се врати на проевропскиот пат или ќе остане во средина на немири и неизвесност.
Полицијата во Тбилиси се судри со прозападните демонстранти во текот на изминатите неколку недели, при што беа приведени десетици и повредени голем број луѓе кои беа лути поради одлуката на владата во ноември да ги прекине преговорите за пристапување во Европската унија до 2028 година.
Политичката криза избувна откако Грузискиот сон ја потврди победата на парламентарните избори во октомври, за кои Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) рече дека биле нарушени со случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
Грузија доби статус на кандидат за ЕУ во декември 2023 година, но врските со Брисел беа тензични во последните месеци по усвојувањето во мај на контроверзниот закон за „странски агенти“ протуркан во парламентот од Грузискиот сон, кој е на власт од 2012 година.
Грузискиот сон го протурка својот кандидат, Михаил Кавелашвили, поранешен фудбалер и десничарски популист, како нов лидер на земјата на 29 декември.
Саломе Зурабишвили, неговиот претходник, продолжува да се нарекува себеси „единствен легитимен претседател на Грузија“.
Таа и десетиците илјади Грузијци кои демонстрираа на улиците се заложија за нови парламентарни избори како единствен начин за излез од сегашната криза.
Претходно, на 8 јануари, републиканскиот конгресмен Џо Вилсон, кој е претседател на Хелсиншката комисија и спонзор на новиот предлог-закон, објави писмо потпишано од 43 американски и европски политичари во кое повикуваат на нови избори.
„Партијата Грузиски сон на Иванишвили избра да ја игнорира легитимната загриженост на опозицијата и меѓународните набљудувачи за неодамнешните избори, формираше еднопартиско законодавно тело и еднострано избра нов претседател“, се вели во писмото.
„Тие одговорија со бруталност на ноќните протести на стотици илјади демонстранти. Грузискиот народ бара слободни и фер избори и ние мора да бидеме со нив“.
Италијанска новинарка ослободена од иранскиот притвор на пат кон дома
Италијанската новинарка Сесилија Сала беше ослободена од притвор во Иран и моментално е на пат за Италија, објавија италијанските власти во средата.
Од кабинетот на премиерот на Италија Џорџија Мелони соопштија дека авионот во кој Сала полетал од Техеран, по интензивна работа преку дипломатски и разузнавачки канали.
Мелони рече дека родителите на Сесилија Сала биле известени за нејзиното враќање дома.
Иранската влада не го коментираше ослободувањето на Сала, пренесе АП.
Сала (29), која работи за дневниот весник „Фољо“, беше приведена во Техеран на 19 декември, три дена откако пристигнала со виза за почетници.
Иранските власти го обвинија Сала за кршење на Законот на Исламската Република Иран.
Италијанските коментатори шпекулираат дека иранските власти го држат Сала како „залог“ за да обезбедат ослободување на Иранецот Мохамад Абедини, кој беше уапсен во Милано на 16 декември по потерница од САД.
Американското Министерство за правда ги обвини Абедини и уште еден Иранец дека му доставувале технологија на беспилотни летала на Иран, што беше искористена во нападот на американската воена позиција во Јордан, во кој загинаа тројца американски војници во јануари минатата година.
Абедини се уште е во притвор во Италија.
Штрајк на вработените во Државното правобранителство
Вработените во Државното правобранителство од денеска стапија во штрајк барајќи потпишување на колективен договор во кој ќе бидат предвидени додатоци на плата во висина од 30 проценти.
Од Синдикатот на УПОЗ за МИА изјавија дека се штрајкува во сите правобранителства во државата и дека штајкот ќе трае до исполнување на барањата.
Следниот вторник, на 14 јануари, се очекува да протестираат вработените од неколку министерства бидејќи не им се одобрени 30 проценти додаток на плата. Протестот би траел половина час пред зградите на министерствата од 11.30 часот до пладне.
Одлуката за штрајк на вработените во повеќе државни институции и министерства доаѓа откако финансии не им одобри 30 отсто додаток на плата, односно не поминаа нивните колективни договори без кои тие не можат да го добијат додаток.
Од УПОЗ ссметаат дека вработените во овие министерства се дискриминирани во однос на оние од Службата за општи и заеднички работи на Влада, Генералниот секретаријат, во дел од здравство, образование и од финансии чии колективни договори се одобрени и им е овозможена исплата на овој додаток.
Украина соопшти дека погодила стратешко складиште за нафта во Русија
Украина соопшти дека погодила складиште за нафта во Русија што служи стратешка воздухопловна база во јужниот регион Саратов, и како што изгледа како нападот да е со украинско оружје.
Ударот од 8 јануари „создава сериозни логистички проблеми за стратешката авијација на руските окупатори и значително ја намалува нивната способност да ги напаѓаат мирните украински градови и цивилни објекти“, соопшти украинскиот Генералштаб на вооружените сили на социјалните мрежи.
Олександр Камишин, советник на украинскиот претседател Володимир Зеленски, додаде дека во нападот биле користени способности со долг дострел, а го користел и хаштагот #MadeInUkraine, што имплицира дека е користено оружје од домашно производство, а не она што го снабдува Западот.
„Регистрирани се бројни експлозии во областа на целта, избувна пожар од големи размери. Треба да се напомене дека ова складиште за нафта го снабдуваше со гориво воениот аеродром Енгелс-2, каде што е сместена стратешката авијација на непријателот. “, соопшти Генералштабот на вооружените сили на Украина.
Од почетокот на 2024 година, руските рафинерии се редовно мета на украински беспилотни летала. Во некои, фабриките за примарна преработка на нафта не успеаја и бараа поправки. Русија објави дека делумно го обновила капацитетот на некои клучни рафинерии за нафта.
Нападот доаѓа додека украинските сили ги продолжуваат своите офанзивни операции во неколку правци во регионот Курск, за што аналитичарите кои зборувале за „Current Time“ велат дека му дава на Киев можност за преговарање во секој можен прекин на огнот или мировни преговори со Москва.
Новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп на 7 јануари повтори дека сака разговорите со Русија за ставање крај на војната во Украина да започнат наскоро откако тој ќе се врати во Белата куќа кон крајот на овој месец, но не даде детали за тоа кога тие ќе се одржат.
Трамп рече дека сака наскоро да види преговори бидејќи „Русија губи многу млади луѓе, а исто така и Украина“.
Трамп, говорејќи пред новинарите на прес-конференција во неговиот имот Мар-а-Лаго на Флорида, не кажа дали и колку брзо ќе се сретне со рускиот претседател Владимир Путин, но рече дека таква средба нема да биде соодветна додека тој нема да биде инаугуриран на 20 јануари.
„Не можам да ви кажам, но знам дека Путин би сакал да се сретнеме“, рече Трамп.
На крајот на декември, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави дека нема предуслови за средба меѓу претседателите на САД и Русија.
Дмитро Левус, политички аналитичар во тинк-тенк Обединета Украина, изјави за „Current Time“ на 8 јануари дека Трамп има ограничени моќи да ги користи против Русија доколку не се согласи со каков било мировен договор.
„Можно е да се изврши притисок врз Русија во нафтениот сектор“, рече тој.
Новоизбраниот претседател за време на неговата изборна кампања изјави дека би можел да стави крај на конфликтот во Украина во рок од 24 часа по преземањето на функцијата.
На прес-конференција на 7 јануари, Трамп рече дека се надева дека ќе ги прекине борбите во рок од шест месеци.
Враќањето на Трамп во Белата куќа со себе носи неизвесност за тоа какво влијание ќе има врз речиси тригодишната инвазија на Москва на Украина и дали може да има преговори. Сепак, Трамп на прес-конференција рече дека е решен да го „исправи“, додавајќи дека тоа е „тешко“.
Украинските власти се загрижени дека какви било набрзина преговарачки разговори би можеле да и дозволат на Русија да се задржи на украинската територија што ја зазеде и да им даде време на руските сили да се одморат и да се реорганизираат.
Украинците исто така сакаат да го охрабрат Трамп да ја продолжи американската воена поддршка за нивната земја.
Известување од уредникот на РСЕ Европа, Рикард Јозвијак
Финска: Рускиот брод поврзан со оштетување на кабелот не е пловен
Финска изјави дека наводниот руски танкер користен како ‘флота во сенка’, задржан поради оштетувањето на каблите на Балтичкото Море има „сериозни недостатоци".
„Поради откриените недостатоци, управувањето со бродот е забрането сè додека тие не се поправат", изјави Сана Соннинен, генерален директор на поморскиот сектор на Финската агенција за транспорт и комуникации (Traficom).
„Поправката на недостатоците ќе бара надворешна помош за поправки и ќе одземе време", додаде Соннинен.
Финска во моментов спроведува истрага за танкерот „Игл С“.
Постои сомнеж за саботажа на кабелот Естлинк 2 - кој испраќа електрична енергија помеѓу Финска и Естонија - на 25 декември.
Во последниве месеци во Балтичкото Море се случија неколку други инциденти, вклучувајќи оштетување на интернет кабел кој ги поврзувал Финска и Германија и друг кој ги поврзувал Финска и Шведска.
Како одговор на заканата од понатамошни инциденти, финската државна телевизија YLE објави дека бродовите на НАТО ќе започнат да патролираат во областите во Балтикот каде што се протегаат кабли. Овој потег има за цел да дејствува како одвраќање и да го намали ризикот од понатамошна саботажа за која се верува дека била извршена од страна на руската флота во сенка.
YLE објави дека до 10 бродови ќе учествуваат во безбедносните патроли и ќе останат најмалку до април.
"Флотата во сенка" се состои од голем број стари, неосигурени нафтени бродови кои се користат за заобиколување на западните санкции врз Русија и одржување на извор на приходи за Кремљ. Бродовите носат руска сурова нафта и нафтени деривати кои беа забранети по целосната инвазија на Москва во февруари 2022 година.
Во меѓувреме, финската полиција на 7 јануари соопшти дека сидрото било пронајдено на дното на Балтичкото Море како дел од истрагата за инцидентите со оштетување на кабелот.
Властите изјавија дека се сомневаат оти оштетувањето на кабелот Естлинк-2 било предизвикано од брод кој го влечел своето сидро додавајќи дека на „Игл С“ му недостасувало едно од котвите.
Шведската морнарица претходно информираше дека го вратила сидрото откако испратила подморница да ѝ помогне на Финска во истрагата. Портпаролот на морнарицата во изјава за новинската агенција АФП посочи дека сидрото епредадено на финските власти.
Истражувачите изјавија и дека пронашле трага на морското дно долга десетици километри што укажува на тоа дека бродот го влечел своето сидро. Сепак, тие сè уште не го пронашле исчезнатото сидро во тоа време.
„Локацијата каде што е пронајдено сидрото е по должината на патот на Eagle S кон западниот крај на трагата од влечење пронајдена на морското дно", се вели во соопштението на финското Национално истражно биро (NBI).
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете