Хрватската влада спроведува „историска модернизација на хрватската војска“, изјави министерот за одбрана Иван Анушиќ, нагласувајќи дека следната година Хрватска ќе достигне издвојување од 2 отсто од БДП за одбрана и 29 отсто за модернизација, како што бараат актуелните стандарди на НАТО.

Анушиќ истакна дека Хрватска и Европската Унија мораат да бидат подготвени и со јасен став за прашањата за одбрана и безбедност во услови на криза.

„Безбедноста има своја цена. Мирот не е загарантиран, туку во него треба да се вложува, а Владата и Министерството за одбрана токму тоа го прават преку историска модернизација и опремување на хрватската војска“, рече Анушиќ.

Тој додаде дека вложувањето во одбрана е вложување во мир и слобода, и дека новата техника и оружје се набавуваат за да се обезбеди подготвеност за одвраќање на заканите и да се спречи повторување на искуствата од 90-тите години, пренесе Хрватската радио телевизија.

Неодамна, претседателот на Воениот комитет на НАТО, Роб Бауер соопшти дека сојузниците на НАТО ќе мора да потрошат речиси три отсто од бруто домашниот производ (БДП) на своите воени сили за да ги спроведат новите одбранбени планови на алијансата.

Претставниците на опозициските партии во српскиот парламент најавија дека на 27 ноември нема да учествуваат во работата на парламентот, на чиј дневен ред е гласање за предлогот за државниот буџет за 2025 година и за 50 други точки на дневен ред.

Тие на прес-конференција во собраниската сала пред седницата најавија дека ќе поднесат кривична пријава против претседателката на Собранието Ана Брнабиќ за, како што наведоа, злоупотреба на службената положба.

Најавија и дека ќе започнат процедура за нејзино разрешување.

„Властите ја узурпираа оваа институција и се што ќе се случи денеска ќе биде резултат на незаконското однесување на Ана Брнабиќ. Сето ова е добро инсцениран настап на Српската напредна странка и нивните партнери, сакаа да се случат инциденти, да се провлечат низ закони на „мали врати“ од кои зависат животите на граѓаните на Србија“, рече пратеникот Мирослав Алексиќ од Народното движење.

Пратеничката Билјана Ѓорѓевиќ од Зелено-левиот фронт изјави дека нема да влезе во салата и да гласа за прашања за кои не се разговарало, а гласањето е незаконско.

Седницата на парламентот почна на 25 ноември, но беше прекината по неколку инциденти и тепачка меѓу претставниците на власта и опозицијата, кои побараа на дневен ред да биде изгласана недоверба на Владата на Србија поради смртта на 15 лица кога на 1 ноември падна покривот на железничката станица во Нови Сад.

По паузата во која пратениците од опозицијата, како што тврди власта, ги оштетија микрофоните и екраните во собраниската сала, пратениците од мнозинството без расправа ги усвоија сите точки на дневниот ред, а претседателката на Собранието Ана Брнабиќ веднаш ја затвори седницата.

Европскиот парламент денеска (27 ноември) треба да гласа за одобрување на новата Европска комисија на Урсула фон дер Лајен со мандат за следните пет години.

Сесијата ќе започне со тричасовна дебата на европратениците со Фон дер Лајен околу составот и програмата за работа на новата Европска комисија, по чие завршување ЕП ќе треба да гласа за нејзино одобрување во пакет.

За да биде одобрена, новата Европска комисија треба да добие мнозинство од гласовите на европратениците што ќе учествуваат во гласањето.

Одобрувањето следи откако во периодот помеѓу 4 и 12 ноември, сите кандидати за членови на ЕК беа сослушувани од страна на ресорните комитети на Европарламентот околу соодветноста и способноста да ги извршуваат должностите поврзани со ресорите што им се доделени, по што беа потврдени нивните номинации.

Согласно процедурите во Европската Унија по одобрувањето на новата Еврокомисија од страна на европратениците, Советот на ЕУ со квалификувано мнозинство гласови формално ги назначува еврокомесарите. Се очекува целата постапка да заврши до крајот на месецов, со што новата Еврокомисија ќе стапи на должност на 1 декември.

Инаку, постапката на потврдување на еврокомесарите беше заокружена минатата седмица, откако по еднонеделни преговори трите групации од проевропско центристичко мнозинство во Европскиот парламент - Европската народна партија (ЕПП), Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите (СД) и либералната група „Да ја обновиме Европа“ (РЕ) минатата среда постигнаа договор за одобрување на шестмината кандидати за извршни потпретседатели на ЕК и на еврокомесарот за здравство и благосостојба на животните Оливер Вархеји.

Покрај за изборот на новата Европска комисија, европратениците денеска треба да гласаат и за одобрување на Предлог-буџетот на ЕУ за 2025 години.

Доколку европратениците го одобрат предложениот буџет, претседателската на Европарламентот, Роберта Мецола веднаш по гласањето ќе ја потпише одлуката за негово усвојување, откако тој претходно беше одобрен и од Советот на ЕУ.

Протестите против подемот на прорускиот политичар Калин Георгеску се проширија надвор од Букурешт и во другите романски градови по неговата ненадејна победа во првиот круг од претседателските избори во текот на викендот.

Протести против Џорџеску се одржаа вечерта на 26 ноември во Букурешт, Темишвар, Јаши, Брашов и Сибиу.

Георгеску на 8 декември во втор круг се соочува со прозападниот десничарски кандидат Елена Ласкони, откако освои 22,94 отсто од гласовите во првиот круг од гласањето на 24 ноември во земјата-членка на ЕУ и НАТО.

Околу 1.000 луѓе излегоа во Букурешт на втората ноќ од протестите против Георгеску на универзитетскиот плоштад во романската престолнина.

Повеќето од оние кои излегоа на улица беа млади луѓе кои ја изразија својата загриженост за радикалните ставови на Џорџеску и за иднината на нивната земја.

Прекинот на огнот меѓу Израел и Хезболах поддржан од Иран стапи на сила во јужен Либан по речиси 14 месеци борби што предизвикаа загриженост од поширок конфликт во регионот.

Откако започна прекинот на огнот во 4 часот по локално време, израелската војска ги предупреди цивилите да не се враќаат во своите домови во јужен Либан и да не се приближуваат до израелските позиции.

Сепак, конвои цивили преминаа во јужен Либан, пркосејќи на израелското предупредување и апелот на либанската армија, која треба да се распореди во областа за да ги замени израелските сили.

Хезболах е прогласен за терористичка организација од САД, а неговото воено крило е на црната листа на Европската унија.

Прекинот на огнот беше одобрен од безбедносниот кабинет на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, соопшти кабинетот на Нетанјаху на 26 ноември, означувајќи можен развој кон мир меѓу Израел и милитантите на Хезболах.

Овој потег веднаш беше поздравен од американскиот претседател Џо Бајден, кој рече дека тоа претставува нов почеток за Либан и покажува дека мирот е можен по речиси 14 месеци прекугранични борби.

Во телевизиско обраќање, Нетанјаху не кажа колку долго ќе трае примирјето, но истакна дека должината на прекинот на огнот „зависи од тоа што се случува во Либан“.

Тој додаде: „Ако Хезболах го прекрши договорот и се обиде да се вооружи, ние ќе нападнеме. Ако тие се обидат да ги обноват терористичките активности во близина на границата, ние ќе нападнеме. Ако лансираат ракета, ископаат тунел или внесат камион со проектили, ќе нападнеме“.

Безбедносниот кабинет на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху со големо мнозинство го одобри договорот за прекин на огнот со Хезболах, соопшти канцеларијата на Нетанјаху на денеска (26 ноември), означувајќи голем чекор кон мир меѓу Израел и милитантите на Хезболах поддржани од Иран.

Овој потег веднаш беше поздравен од американскиот претседател Џо Бајден, кој рече дека тоа претставува нов почеток за Либан и покажува дека мирот е можен по речиси 14 месеци прекугранични борби кои принудија десетици илјади Израелци да избегаат и во кои беа убиени илјадници Либанци.

Кабинетот на Нетанјаху соопшти дека планот бил одобрен со 10-1 разлика. Претходно, Нетанјаху го бранеше договорот за прекин на огнот бидејќи му препорача на неговиот безбедносен кабинет да го усвои планот, ветувајќи дека ќе го нападне Хезболах силно ако го прекрши очекуваниот договор.

Во часовите пред состанокот, Израел го изведе најинтензивниот бран напади во Бејрут и неговите јужни предградија и издаде рекорден број предупредувања за евакуација.

Во телевизиско обраќање, Нетанјаху не кажа колку долго ќе трае примирјето, но истакна дека должината на прекинот на огнот „зависи од она што се случува во Либан“.

Тој додаде: „Ако Хезболах го прекрши договорот и се обиде повторно да се вооружи, ние ќе нападнеме. Ако тие се обидат да ги обноват терористичките активности во близина на границата, ние ќе нападнеме. Ако лансираат ракета, ископаат тунел или внесат камион со проектили, ние ќе нападнеме“.

Прекинот на огнот би го означил првиот голем чекор кон ставање крај на насилството предизвикано од нападот врз Израел на 7 октомври 2023 година, од страна на Хамас – од САД и ЕУ означена како терористичка организација.

Бајден рече дека, според договорот постигнат меѓу Израел и Хезболах, прекинот на огнот ќе стапи на сила во 4 часот по локално време на 27 ноември. Тој нагласи дека Израел го задржува правото да ги продолжи операциите во Либан доколку Хезболах ги прекрши условите на примирјето.

„Ова е дизајнирано да биде траен прекин на непријателствата“, рече Бајден во Белата куќа веднаш откако Нетанјаху го објави одобрувањето на примирјето од безбедносниот кабинет. Доколку некоја страна ги прекрши условите од договорот, „Израел го задржува правото на самоодбрана“.

Тој рече дека во текот на следните 60 дена цивилите од двете страни ќе можат безбедно да се вратат во своите заедници. Договорот бара израелските трупи да се повлечат од јужен Либан и либанската армија да се распореди во регионот, додека Хезболах ќе го прекине своето вооружено присуство долж границата јужно од реката Литани.

Либанскиот премиер Наџиб Микати го поздрави прекинот на огнот и рече дека тоа е „фундаментален чекор кон воспоставување смиреност и стабилност во Либан“.

Примирјето не се однесува на војната во Газа, но Бајден рече дека овој конфликт заслужува договор за прекин на огнот.

Нетанјаху рече дека Израел сега ќе ги фокусира своите напори кон милитантите на Хамас и неговата најголема безбедносна грижа, Иран.

„Од вториот ден од војната, Хамас сметаше на Хезболах да се бори покрај него. Со Хезболах надвор од сликата, Хамас е оставен сам на себе. Ќе го зголемиме притисокот врз Хамас и тоа ќе ни помогне во нашата света мисија да ги ослободиме нашите заложници“, рече тој.

Американскиот државен секретар Антони Блинкен претходно изјави дека прекинот на огнот ќе спаси животи и средства за живот во Либан и во Израел.

„Ќе направи голема разлика во создавањето услови што ќе им овозможат на луѓето безбедно да се вратат во своите домови во северен Израел и во јужен Либан“, рече Блинкен на брифингот на крајот од состанокот на министрите за надворешни работи на Г7 во Фиуџи, Италија.

Тој рече дека исто така верува оти деескалирањето на тензиите може да помогне да се стави крај на конфликтот во Газа, давајќи му до знаење на Хамас дека не може да смета на други фронтови кои се отвораат во војната.

„Во однос на самата Газа, исто така мислам дека ова може да има значително влијание… Затоа што една од работите што Хамас ја бара од првиот ден е да ги привлече другите во борбата, да создаде повеќе фронтови, да се увери дека Израел мора да се бори на цела низа различни места“, рече Блинкен.

Во војната се убиени најмалку 3.799 луѓе во Либан од октомври 2023 година, според либанското Министерство за здравство.

Од израелска страна, во воените дејствија загинаа најмалку 82 војници и 47 цивили, велат властите.

Војната во Либан ескалираше по речиси една година ограничена прекугранична размена на оган иницирана од Хезболах.

Либанската група соопшти дека дејствува како поддршка на Хамас по неговиот напад на Израел на 7 октомври 2023 година, што ја предизвика војната во Газа.

Извори: AП, Ројтерс

Идниот претседател на Европскиот совет, Антонио Коста,на самиот почеток од својот мандат ќе организира средба со лидерите од Западен Балкан.

Дипломатски извори во Брисел за Радио Слободна Европа потврдија дека Коста на 3 декември ќе организира работна вечера на која ќе бидат присутни сите лидери од регионот.

Таа вечера ќе биде организирана практично на вториот ден на Коста како претседател на Европскиот совет. Неговиот мандат на чело на највисокото политичко тело на ЕУ официјално започнува во недела на 1 декември.

Како што објаснија за РСЕ официјални лица во Брисел, со оваа средба Коста сака да испрати сигнал до Западен Балкан дека регионот и процесот на проширување ќе ги смета за приоритет за време на неговиот мандат.

Оваа вечера ќе биде и како подготовка за претстојниот самит ЕУ-Западен Балкан, кој ќе се одржи на 18 декември во Брисел и со кој првпат ќе претседава Коста.

Поранешниот премиер на Португалија, Антонио Коста, ја доби поддршката од шефовите на држави и влади на ЕУ на самитот што се одржа во јуни за да го наследи Шарл Мишел, кој беше на функцијата претходните пет години.

Во недела, на 1 декември, официјално започнува мандатот на новата Европска комисија.

Европскиот парламент во среда, на 27 ноември, ќе гласа за новиот состав на извршното тело на ЕУ.

Секторот за проширување од 1 декември ќе го води Марта Кос од Словенија, а надворешната политика на ЕУ ќе ја води поранешната естонска премиерка Каја Калас.

Неофицијално беше објавена можноста овие двe политичарки, кои во следните пет години ќе имаат клучна улога кога е во прашање Западен Балкан, да присуствуваат на работната вечера што Коста ја организира со лидерите од регионот.

Петнаесеттиот пакет санкции од Европската унија (ЕУ) за Русија поради инвазијата врз Украина, опфаќа и две компании од Србија, покажува нацрт-предлогот на пакетот, во кој Радио Слободна Европа имаше увид.

Станува збор за „Коминвекс“ од Белград и „Сохо“ од Нови Бановац. Тие се на списокот на компании за кои се предлага забрана за извоз. Овие две компании се меѓу четирите од Србија кои веќе се под санкции на Соединетите Американски Држави.

Коминвекс, основана во 2005 година, до 2022 година се занимаваше со трговија на големо со делови и опрема за моторни возила.

Податоците од финансиските извештаи на Коминвекс објавени на веб-страницата на Агенцијата за деловни регистри (АПР) на Србија, покажуваат дека во 2021 година добивката на компанијата била околу 1.600 долари. Тоа се менува во 2022 година, кога Коминвекс по плаќањето на сите обврски и даноци имаше нето добивка од 1,5 милиони долари, односно речиси илјада пати повеќе за само една година.

Коминвекс ја промени својата дејност во ноември 2022 година и се регистрираше за трговија на големо со електронски и телекомуникациски делови и опрема.

Соха Инфо е од Нови Бановац, мал град на околу 30 километри од Белград. Според царинските податоци на базата Синоимекс, таа компанија во Русија извезла стока во вредност од 18 милиони долари од октомври 2022 година до крајот на јули 2023 година.

Инаку, станува збор за дополнување на листата на компании кои се предмет на рестриктивни мерки со оглед на дејствијата на Русија кои ја дестабилизираат ситуацијата во Украина.

Овој пакет предлог за прв пат вклучува и компании и поединци од Кина. Европската унија за прв пат предложи да се забранат визите и да се замрзнат имотите на кинеските компании и поединци поради нивните зделки со руски фирми поврзани со воените напори на Москва во Украина.

На почетокот на годинава, Европската унија за прв пат санкционираше српска компанија.

„Конекс доо“ од Србија беше дел од 13-тиот пакет санкции на ЕУ против Русија.

Компанијата Конекс со седиште во Белград е регистрирана за консултантски активности поврзани со бизнис и менаџмент. Според официјалните податоци на Агенцијата за деловни регистри, основана е во 1992 година, во Ваљево.

Спојувањето на Агенцијата за разузнавање и Агенцијата за национална безбедност, како и евроинтеграциите, биле во фокусот на денешната (26 ноември) средба на македонската претседателка, Гордана Сиљановска Давкова и претседателот на СДСМ, Венко Филипче, како што посочи опозицискиот лидер.

Тој по средбата изразил загриженост и укажал дека треба да реагира за работи кои се во нејзини ингеренции, како што рече, пред се, „партизацијата која што се случува во делот на безбедносните структури“.

„И укажав на ризикот. Сметаме дека може да биде многу голем доколку настане фузија на двете безбедносни агенции, ако се продолжи со ваква партизација имајќи предвид дека сме имале едно такво лошо искуство во минатото, дека таква гломазна безбедносна партизирана институција може да се злоупотреби“, изјави Филипче.

Средбата која се одржала на негово барање по последната седница на Комисијата за европски прашања каде претседателката го изнела искуството од Националниот совет за евроинтеграции, Филипче ја оцени како пријатна, пријателска и конструктивна.

„Ја информирав претседателката дека за време на преговорите кога ги водеше СДСМ, сме се обиделе уставните измени да бидат со одложено дејство, меѓутоа тогаш тоа од бугарска страна, од раководството на тогашниот премиер Петков, не било прифатено. Повторувам, која било подобрена позиција ние ќе ја поддржиме, рече Филипче одговарајќи на прашањето дали добил информации за деблокада на евроинтеграциите и разговорите на Сиљановска со бугарскиот претседател Румен Радев.

За да дадат поддршка во Собранието на предлог за уставни измени со одложено дејство рече дека „треба да добијат потврда дека тоа е возможно“.

Во својство на претседател на Националниот совет за евроинтеграции, Филипче ја нагласил потребата од активна соработка на Советот со Владата во функција на спроведување на Планот за раст и Реформската агенда.

На почетокот на јули, премиерот Христијан Мицкоски најави дека Агенцијата за разузнавање и Агенцијата за национална безбедност ќе се спојат и ќе функционираат како една агенција.

Во однос на прашањето за тоа колку е реално да се очекува некакво придвижување на евроинтеграциите до крајот на годината, македонскиот премиер на 16 ноември одговори дека не знае дали ќе има некаков напредок, но „промена на нашата позиција нема да има“.

Мицкоски коментираше дека очекува добрососедство и продолжување на процесот на достоинствен начин, по средбата Давкова-Радев која се одржа во Баку, Азербеџан, на 13 ноември.

Руската Федерална служба за безбедност (ФСБ) денеска (26 ноември) извести дека е протеран Едвард Приор Вилкс, втор секретар во Политичкиот оддел на британската амбасада во Москва, обвинувајќи го за ангажирање во шпионски активности под дипломатско покритие.

Овој потег означува натамошна ескалација на затегнатите односи меѓу Русија и Обединетото Кралство, како одраз на продлабочената криза во односите меѓу Кремљ и Западот поради тековната инвазија на Москва врз Украина.

Во соопштението на ФСБ, Вилкс е идентификуван како дел од „непријавено разузнавачко присуство“ кое наводно функционира под маската на британската амбасада во Москва.

Службата тврди дека тој давал лажни информации кога аплицирал за влез во земјата. Ова, според нив, претставува кршење на рускиот закон.

Понатаму, го обвинуваат за вклученост во „разузнавачки и субверзивни активности“ кои претставуваат закана за националната безбедност на Русија.

На дипломатот, кој замени еден од шесте британски разузнавачи протерани од Русија во август, му е одземена акредитацијата.

Руското Министерство за надворешни работи, во координација со други владини агенции, му нареди на Вилкс да ја напушти земјата во рок од две недели, се вели во соопштението.

Протерувањето доаѓа во време на зголемени тензии меѓу Русија и западните земји.

Руското тврдење за непријавени разузнавачки активности е во согласност со нејзиниот тековен наратив за странско мешање и шпионажа, што се интензивираше од почетокот на војната во Украина во февруари 2022 година и последователните западни санкции.

Од своја страна, Обединетото Кралство постојано ги негираше обвинувањата за шпионажа и ја обвини Русија за вклучување во агресивни контраразузнавачки тактики за да го потисне несогласувањето и да ги изолира странските мисии. Ваквата динамика резултираше со чести протерувања на дипломати.

Обвинението дека Вилкс давал лажни информации за време на процесот на аплицирање за виза ги покажува коордираните напори на Русија да ги контролира и надгледува странските дипломатски активности во нејзините граници.