Дали Косово го загуби својот најголем поддржувач во Конгресот на САД?

Демократот Елиот Енгел го претставуваше Бронкс во Њујорк, град со големо и политички активно етничко албанско население, од 1989 година и во Конгресот ја предводеше поддршката за признавање на независноста на Косово од Србија во 2008 година.

Неговата непоколеблива поддршка за Косово низ децениите го направи славна личност на Косово кое е признато од околу 115 земји. Косово има именувано улица и автопат во чест на Енгел, па дури и издаде поштенска марка со неговиот лик.

Ненси Пелоси реизбрана за претседателка на Претставничкиот дом на САД

И обратно, сето ова го направи контроверзна фигура во Србија, која сè уште одбива да ја прифати загубата на својата поранешна покраина и лобира против нејзиното признавање од меѓународната заедница.

Но, заминувањето на Енгел од Претставничкиот дом каде што тој неодамна беше претседател на Комитетот за надворешни работи на Претставничкиот дом можеби не е повод за Србија да се радува.

Енгел (73) изјави дека не планира да се пензионира по неговиот изненадувачки пораз од директор на училиште на прелиминарните избори на Демократите лани.

Тој рече дека го прашале дали сака да биде амбасадор или потсекретар во администрацијата на избраниот претседател Џо Бајден и ги разгледува неговите опции, покренувајќи го прашањето дали може да продолжи да влијае врз политиката на Балканот на САД.

„Постојат многу различни работи што можам да ги правам. Нема да донесувам никакви одлуки во моментов, но, знаете, размислувам за тоа“, рече тој за Washington Examiner на почетокот на декември.

Балканска страст

Тој неодамна демонстрираше каде лежат неговите политички интереси за време на едно од неговите последни сослушувања на Комитетот за надворешни работи на Претставничкиот дом.

„Малку знаев за страста што ќе ја развијам за еден мал агол во Европа, наречен Балкан“, рече Енгел на 8 декември кога започна расправата за препораките за политиката на администрацијата на Бајден за регионот.

„Патував во секоја земја на Западен Балкан неколку пати, се сретнав со толку многу лидери од толку многу партии и ја засакав богатата разновидност на култури, етникуми и религии“, рече тој, додавајќи: „Но, ниту едно место не го допре моето срце повеќе од Косово“.

Државниот секретар на САД Мајк Помпео се ракува со членот на Комитетот за надворешни работи на Претставничкиот домnЕлиот Енгел

Одлуката на Енгел да одржи сослушување во неговите последни денови во Конгресот за дел од Европа што ретко се наоѓа на насловните страници во Соединетите држави - во позадината на националните безбедносни проблеми како Кина, Русија, Иран и Северна Кореја - беше забележлива, велат набљудувачите.

Борел - Решението за Србија и Косово во рамки на ЕУ

„Сослушувањето требаше да го зацементира наследството на Енгел на Балканот, особено во однос на Косово“, смета Дан Вајдич, кој ги покриваше Европа и Евроазија за Комитетот за надворешни работи на Сенатот и сега ја советува Стопанската комора на Србија за привлекување американски инвестиции во Србија и западен Балкан.

Енгел влезе во Конгресот кога Југославија почна да се распаѓа по етнички линии, за на крајот да добие репутација на експерт за Балканот.

Тој беше меѓу првите американски законодавци кои ја повикаа администрацијата на претседателот Бил Клинтон да интервенира во 1998 година за да ги запре југословенските и српските сили на Косово и несомнено беше најискрениот застапник во Конгресот за признавање на независноста на земјата од страна на САД една деценија подоцна.

Енгел продолжува да се бори за правда за браќата Битиќи, тројца Албанци-Американци, кои се бореа на страната на косовските бунтовници и беа погубени од српската полиција во 1999 година. Нивните убијци не се гонети.

„Како што сите знаете, Елиот беше најголемиот шампион на Косово во Конгресот на Соединетите држави“, рече конгресменот Кевин Мекарти (Републиканец од Калифорнија), висок член во Комитетот за надворешни работи, на сослушувањето на Претставничкиот дом на 8 декември.

Балкански амбасадори?

Некои шпекулираат дека Енгел би можело да биде амбасадор во некоја балканска улога. Огласите за Балканот најверојатно ќе се отворат до почетокот на 2022 година, бидејќи амбасадорите на САД во Косово и Босна и Херцеговина ќе го достигнат типичното ограничување на мандатот за три години во една земја.

Администрацијата на Бајден исто така може да назначи специјални претставници во регионот, вклучително и за разговорите Србија-Косово.

Вашингтон сè уште е фокусиран врз решавање на спорот меѓу Србија и Косово, што ќе им ја отвори вратата на двете земји да се приближат кон членството во ЕУ.

Првиот македонски контингент мировници во КФОР замина кон Косово

Вашингтон исто така се залага за уставни реформи во Босна со цел одржување на нејзиниот територијален интегритет во услови на закани од страна на Република Српска за одвојување од БиХ.

Роналд Нојман, претседател на Американската академија за дипломатија и поранешен амбасадор на САД, изјави за РСЕ дека некој со статус на Енгел, поверојатно ќе биде кандидиран за да раководи со голема амбасада во западноевропска престолнина како Лондон или Берлин, отколку на Балканот.

Јелена Милиќ, директор на Центарот за евро-атлански студии во Белград пак, смета дека Србија ќе гледа како на назадување доколку Енгел се вклучи во мировните преговори Србија-Косово, поради неговите блиски врски со Приштина.

Од истата причина, таа исто така се сомнева дека тој ќе има позитивно влијание врз регионалните прашања ако биде назначен за амбасадор на Косово или Босна и Херцеговина.

„Енгел не би била добра вест за преговорите меѓу Приштина и Белград“, рече таа, додавајќи: „Тој стана премногу пристрасен, премногу едностран и целосно не е во контакт со она што се случува на теренот во Србија. Тој сè уште ја гледа Србија низ призмата на 90-тите години“.

Енгел на сослушувањето во Конгресот потенцира некои недостатоци на Србија, вклучително и неуспехот да ги гони воените злосторници, уназадувањето на демократијата под претседателството на Александар Вучиќ и блиските воени врски на земјата со Русија.

Тој исто така, ја критикуваше тековната политика на САД во врска со Косово. Многу балкански аналитичари во Соединетите држави велат дека Енгел бил во право што ги потенцирал овие прашања.

Меѓународна кризна група: ЕУ да не го ограничува дијалогот меѓу Косово и Србија Но, Милиќ вели дека Енгел ја нарушил перцепцијата за Србија и не успеал да признае некои „позитивни промени“ што се случија со текот на годините, наведувајќи го почитувањето на територијалниот интегритет на Босна и, како што рече, „соработката“ со Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија и покрај неуспехот на Белград да ги испорача осомничените за криминал во Хаг.

Таа исто така оценува дека Енгел ја минимизирал смртта на 2.000 Срби за време на војната во Косово во 1999 година.

Вајдич вели дека коментарите на Енгел прават „политички тешко“ за политичарите во Белград да се залагаат за поцврсти врски со Соединетите држави и нив ги користи Русија за пропагандни цели за да се создаде поделба меѓу Србија и Западот. „Руската порака е дека Америка никогаш нема да ве прифати и се грижи само за Косово. И тоа одекнува кај просечен Србин“, вели тој.

Јануш Бугајски

Јануш Бугајски, балкански експерт во Фондацијата Џејмстаун во Вашингтон смета дека Енгел сепак може да работи во администрацијата на Бајден на Балканот, која не е поврзана со мировните преговори Србија-Косово, како што е работа со Европејците за борба против руското и кинеското влијание во регионот. „Постојат многу можности за Енгел во администрацијата на Бајден“, рече тој.

Нема загуба за Косово?

Тања Доми, балкански експерт на Универзитетот Колумбија, која претходно работеше на балканската политика за Организацијата за безбедност и соработка во Европа, вели дека не очекува заминувањето на Енгел да ја ослаби поддршката на САД за Косово.

Енгел, оценува таа, можеби стана толку отворен за Косово и за другите балкански теми делумно затоа што вниманието на Белата куќа кон регионот опаѓаше со текот на годините.

Тоа се смени на крајот на администрацијата на Доналд Трамп со назначувањето на Ричард Гренел за специјален пратеник за разговорите во Србија и Косово во 2019 година и потпишувањето на договорот во септември за нормализирање на економските односи.

Тој тренд веројатно ќе продолжи и во времето на Бајден, кој од прва рака го познава регионот од неговите денови на Комитетот за надворешни работи на Сенатот.

Доми предвидува дека Бајден веројатно ќе ја прифати каузата за регионот поагресивно отколку претходните претседатели.

Енгел ќе биде заменет од функцијата претседател на Комитетот за надворешни работи на Претставничкиот дом од Грегори Мекс (демократ од Њујорк), кој ќе ја преземе функцијата на 6 јануари кога ќе се состане Конгресот што беше избран на 3 ноември.