„Ние сме граѓани на Србија и заслужуваме некој да се занимава со нашите проблеми и да не не остава настрана“, изјави за Радио Слободна Европа (РСЕ) Александра Гавриловиќ, претставник на Лабрис и Дуга.
Тоа е нејзиниот коментар на изјавата на српскиот претседател Александар Вучиќ дека нема да го потпише законот за „истополови бракови“.
Усвојувањето на законот за истополови заедници е едно од главните барања на ЛГБТ+ заедницата во Србија. Слични закони во регионот усвоија Хрватска и Црна Гора.
Овој закон помина на јавна расправа во март 2021 година, но не се знае дали и кога документот ќе влезе во процедура за донесување.
Ова е втор пат претседателот на Србија, Александар Вучиќ да изјави дека нема да го потпише законот.
Александра Гавриловиќ вели дека неговата изјава отвора голема конфузија и конфузија кај ЛГБТ+ заедницата и го засилува стравот дека живеат во правна несигурност.
„Во нашите семејства може да се случат и смртни случаи, раскинувања, насилство, губење на работа“, изјави таа.
„И отсуството на закон што ќе ни обезбеди правна сигурност влева страв од тоа што ќе се случи со членовите на нашите семејства кога ќе се појават овие проблеми“, додаде таа.
Лабрис е лезбејска организација за човекови права, а „Виножито Семејства“ се нивна група.
Што рече претседателот на Србија?
Српскиот претседател Александар Вучиќ на 13 август изјави дека додека е претседател нема да го потпише законот за истополови бракови, ниту законот кој, како што рече, ќе создаде „некој трет пол каде што не сте маж или жена.
Вучиќ за ТВ Пинк изјави дека побарал од српската премиерка Ана Брнабиќ да не испраќа закон за истополови бракови до претседателот.
„Иако има иницијатива и Ана се бори за неа, јас ја замолив додека сум претседател да не потпишува истополови бракови“, изјави тој.
Тој рече дека Србија е традиционално општество, но дека не му пречи ЛГБТ популацијата.
Ана Брнабиќ, која е јавно декларирана ЛГБТ личност, е на чело на Владата на Србија од 2017 година, но Законот за истополови партнерства не е донесен.
Процедурата налага предлог-законот да го усвои Владата, а потоа и Собранието на Србија. Но, не може да стапи во сила без потпис на претседателот на Републиката.
Од кабинетот на премиерот не одговорија на барањето на РСЕ за коментар за изјавата на претседателот за Законот за истополови партнерства.
Што стои во Предлог-законот за истополови заедници?
Според Предлог-законот за истополови заедници, објавен од Министерството за човекови и малцински права во март 2021 година, овој акт им овозможува на истополовите парови да регистрираат партнерство за да добијат некои основни права.
Тоа се право да се подели имотот, да се наследи имотот на партнерот или да се учествува во одлучувањето во случај на болест и да се посети партнерот во болница или затвор.
Овој закон не ги признава истополовите бракови, ниту им дозволува на истополовите партнери да посвојуваат деца.
На законот се спротивставија десничарските партии, Српската православна црква и дел од јавноста.
Савиќ: Изјавите на Вучиќ се неконзистентни
Александар Савиќ од организацијата „Да се знае“ ги посочи, како што рече, недоследностите на претседателот.
„Крајно е неконзистентно што ги повикувате луѓето да сочувствуваат со ЛГБТ луѓето, на премиерката, која е лезбејка, и честитате раѓање на детето, а потоа не сакате да потпишете таков закон“, рече Савиќ.
Тој посочи и дека претседателот на државата го користи терминот истополови бракови иако се работи за предлог-законот за истополови заедници.
Ни се чини дека ова е само една популистичка изјава, особено ако се земат предвид сите противречности за кои Вучиќ зборуваше на оваа тема во последната година“, оцени Савиќ.
Во септември 2022 година, по завршувањето на седницата на Советот за национална безбедност, Вучиќ изјави дека во своето пошироко семејство има жена која е геј и дека многу од неговите соработници се хомосексуалци.
Тој исто така додаде дека не ги сака Парадите на гордоста и никогаш не би учествувал во прошетката, но изјави и кои, според него, треба да бидат приоритетите на ЛГБТ+ заедницата.
„Да ме прашаа за совет, ќе им кажев да се занимаваат со посета на партнер во болница, наследство, а не да се занимаваат со паради“, рече Вучиќ.
Токму овие теми се обработени во Предлог-законот за истополови заедници, кој Вучиќ одбива да го потпише.
Вучиќ веќе еднаш кажа дека не може да го потпише Законот за истополови заедници, доколку го донесе Собранието.
Тоа го направи во мај 2021 година, кога во интервју за весникот Блиц изјави дека Уставот се повикува на Законот за семејство, кој го дефинира бракот како законски регулирана заедница на маж и жена.
Вучиќ тогаш рече и дека својот личен однос кон Законот за истополови заедници го покажал „со тоа што ја избрал Ана Брнабиќ за премиер“, но дека во исто време не е „жесток застапник“ на истополовите бракови.
Милетиќ: Ниту блиску до донесување на законот
За Горан Милетиќ, директор на белградска Прајд, последната порака од претседателот на Србија е само уште еден показател дека биле во право кога одлучиле слоганот на септемвриската парада на гордоста да биде „Не сме ни блиску“.
Седум години работевме на тоа заедно со државата, а сега стана очигледно дека нема политичка волја да се донесе тој закон“, рече Милетиќ.
Во соопштението од 13 август, Белград Прајд наведува дека „законите засновани на личните афинитети на политичарите се носат во автократски и диктаторски режими, а претседателот Вучиќ тврди дека Србија не е“.
Директорот на Белград Прајд, Горан Милетиќ, во интервју за РСЕ потсети и на меѓународната обврска на Србија да го донесе Законот за истополови заедници.
Како членка на Советот на Европа (СЕ), Србија е обврзана да го донесе овој закон.
„Претседателот испрати порака до дел од граѓаните на Србија, кои се засегнати од овој закон, дека ги смета за помалку вредни, дека нивните проблеми ги смета за помалку важни и слично“, рече Милетиќ.
Милетиќ беше член на работната група која работеше на законот во Министерството за човекови и малцински права и социјален дијалог.
„Добивме текст на законот од кој сите можеме да бидеме задоволни, требаше да биде испратен до Владата на усвојување, но претседателот излезе и рече дека законот нема да се донесе, а потоа почна изборната кампања. “ изјави Милетиќ.
Тој додаде дека за време на мандатот на оваа Влада, која беше избрана во октомври 2022 година, немало никакви случувања во однос на Законот за истополови заедници.
Министерството за човекови и малцински права и социјален дијалог не одговори на прашањето на РСЕ до каде е Предлог-законот за истополови заедници, ниту ја коментира изјавата на Вучиќ.
Невладините организации во неколку наврати годинава побараа да се донесе Законот за истополови заедници.