Американскиот претседател Доналд Трамп и неговиот руски колега Владимир Путин разговараа повеќе од 90 минути во обид да постигнат прекин на огнот во војната во Украина што ги исцрпи војниците и ресурсите на двете страни.
Руската државна новинска агенција ТАСС го цитираше портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, кој потврдил дека двајцата лидери го завршиле разговорот.
Не беа дадени детали за содржината или исходот од повикот, но Песков пред новинарите во Москва претходно во текот на денот изјави дека разговорот ќе опфати „голем број прашања“ во врска со односите меѓу САД и Русија, како и војната во Украина.
„Сакаме да видиме дали можеме да ја завршиме таа војна. Можеби можеме, можеби не можеме, но мислам дека имаме многу добри шанси“, рече Трамп на 16 март кога првпат објави дека ќе се одржи повикот.
На прашањето за можните отстапки кои би можеле да бидат потребни за да се обезбеди прекин на огнот, Трамп рече дека „ќе зборуваме за земјиште. Ќе зборуваме за електрани“.
„Мислам дека имаме многу за тоа веќе дискутирано од двете страни, Украина и Русија“, изјави Трамп.
Трамп го постави приоритет во првите месеци од неговиот втор мандат да постигне договор за прекин на огнот во тригодишната војна во Украина.
По одржувањето на разговорите во Саудиска Арабија, украинските и американските власти на 11 март објавија дека Киев се согласил на 30-дневен предлог за прекин на огнот, во зависност од договорот на Русија.
Москва досега реагираше ладнокрвно на идејата, при што Путин предложи дополнителни услови, вклучително и замрзнување на испораките на американско оружје за Киев.
Во меѓувреме, висок руски функционер рече дека Москва ќе инсистира на Украина да не и се приклучи на НАТО и да остане „неутрална“ во каков било мировен договор, услови кои Киев долго време ги отфрла.
Една од првичните поплаки на Кремљ во оправдувањето на инвазијата во февруари 2022 година продолжува да биде едно од централните барања на Киев, а тоа е проширувањето на НАТО.
На 14 март, Путин рече дека секој договор треба да доведе до долгорочен мир кој се однесува на „основните“ причини за војната, очигледно повикување на проширувањето на НАТО и други случувања, за кои Путин тврди дека ја загрозиле безбедноста на Русија.
Во забелешките објавени на 17 март, рускиот заменик-министер за надворешни работи Александар Грушко изјави за рускиот весник „Известија“ дека „ ќе бараат безбедносните гаранции да станат дел од овој договор“.
„Дел од овие гаранции треба да биде неутралниот статус на Украина, одбивањето на земјите од НАТО да ја прифатат во алијансата“, рече тој.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски честопати нагласуваше дека за Киев да прифати каков било мировен договор, тој мора да има безбедносни гаранции за Украина од нејзините западни партнери, вклучително и евентуално членство во НАТО.
„Инсистирав [на членството на Украина во] НАТО, но знаете кои беа одговорите“, рече тој во февруари, сугерирајќи дека патот кон приклучување кон западната воена алијанса останува попречен.
На 16 март, американскиот државен секретар Марко Рубио во интервју за Си-Би-Ес рече дека конечниот мировен договор „ќе вклучува многу напорна работа, отстапки и од Русија и од Украина“, додавајќи дека би било тешко дури и да се започнат такви разговори „додека тие пукаат еден кон друг“.
Исто така, на 17 март, францускиот претседател Емануел Макрон и новиот канадски премиер Марк Карни се состанаа во Париз и „ја потврдија својата непоколеблива поддршка за Украина додека таа продолжува да се спротивставува на неоправданата руска војна за агресија“, се вели во заедничката изјава.
Во меѓувреме, Зеленски на 16 март го разниша своето воено раководство, назначувајќи го генерал-мајор Андриј Хнатов за нов началник на Генералштабот на Украина, на местото на генерал-полковник Анатолиј Бархилевич, додека Киев сака да го забрза темпото на реформи и реорганизација.
„Ние постојано ги менуваме вооружените сили за да ги направиме уште поборбено подготвени. За да го постигнеме тоа, го менуваме системот за управување и воведуваме јасни стандарди“, рече министерот за одбрана Рустем Умеров.
Во соопштението се вели дека Бархилевич, кој беше назначен на функцијата во февруари 2024 година, сега ќе биде генерален инспектор на Министерството за одбрана. Бархилевич го замени генерал-полковник Серхи Шаптала кога ја презеде функцијата во Генералштабот во 2024 година.