Фридом хаус наведува дека „реформаторската влада на Северна Македонија беше реизбрана и нејзините институции во голема мера се опоравија од штетата нанесена од поранешниот премиер во бегство, Никола Груевски“.
Исто така се наведува дека владата на премиерот Зоран Заев го смени долгогодишното демократско уназадување, но на земјата и понатаму ѝ се ускратува шансата да стане членка на Европската унија“.
Македонија историски најлошо рангирана според индексот на корупција
Во истата група со Македонија меѓу другите се и: Ерменија, Босна и Херцеговина, Грузија, Унгарија, Косово, Молдавија, Црна Гора, Србија и Украина. Од регионот во групата слободни земји се најдоа Бугарија, Хрватска и Романија.
Се забрзува падот на демократијата во светот
Извештајот на Фридом хаус „Слободата во светот 2021“, што претставува годишна проценка за политичките права и граѓанските слободи, објавен денеска, открива дека помалку од една петтина од луѓето во светот живеат во целосно слободни земји.
Авторитарните актери станаа похрабри во текот на 2020 година, бидејќи најголемите демократии своето внимание го свртеа дома, придонесувајќи за 15-та последователна година на пад на глобалната слобода.
Извештајот открива дека уделот на земјите назначени како неслободни го достигнал највисокото ниво од почетокот на влошувањето на демократијата во 2006 година и дека земјите со пад на политичките права и граѓанските слободи се помногубројни, што е најголема разлика забележана во текот на 15-годишната период.
Извештајот ги намали оценките за слободата во 73 земји, што претставува 75 проценти од глобалното население. Засегнатите вклучуваат не само авторитарни држави како Кина, Белорусија и Венецуела, туку и проблематични демократии како САД и Индија.
Статусот на Индија се смени од слободна во делумно слободна земја, што значи дека помалку од 20 проценти од луѓето во светот сега живеат во слободни земји – што е најмалку од 1995 година. Политичките права и граѓанските слободи на Индијците еродираат откако Нарендра Моди стана премиер во 2014 година.
Неговата хиндуистичка националистичка влада предводеше со зголемен притисок врз организациите за човекови права, зголемувањето на заплашувањето на академиците и новинарите и серија фанатички напади - вклучително и линчувања - насочени кон муслиманите.
Падот се продлабочи по реизборот на Моди во 2019 година, а одговорот на владата на пандемијата на коронавирусот лани опфати понатамошни злоупотреби на основните права.
Промените во Индија претставуваа дел од поширокото поместување на меѓународната рамнотежа меѓу демократијата и авторитаризмот, при што авторитаристите генерално уживаа неказнивост за своите злоупотреби и искористуваа нови можности за консолидирање на моќта или разбивање на несогласувањето.
Како резултат, во многу случаи, ветувачките демократски движења се соочија со големи неуспеси. На пример, во Белорусија и Хонг Конг, масовните протести за демократија наидоа на брутални удари од страна на владите кои во голема мерка ги занемаруваат меѓународните критики.
Воената офанзива на режимот на Азербејџан во Нагорно-Карабах индиректно ги загрози неодамнешните демократски придобивки во Ерменија, додека вооружениот конфликт во етиопискиот регион Тиграј ги уништи надежите за привремено политичко заживување во таа земја од 2018 година.
Сите овие четири случаи, имаат одреден степен на интервенција од автократски сосед: Москва обезбеди поддршка за режимот во Белорусија, Пекинг ја поттикна репресијата во Хонг Конг, турската влада му помогна на својот азербејџански колега, а лидерот на Етиопија повика на поддршка од Еритреја.
Фридом хаус: слободата на печатот под нови форми на притисок
Лошото влијание на режимот во Кина, најнаселена диктатура во светот, се движеше многу подалеку од Хонг Конг. Пекинг ја зголеми својата глобална кампања за дезинформирање за да се спротивстави на последиците од прикривањето на појавата на на коронавирусот, што сериозно го попречи брзиот глобален одговор во раните денови на пандемијата.
Кинеските напори, исто така, опфатија зголемено мешање во домашниот политички дискурс на странски демократии. Кинескиот режим се здоби со моќ во мултилатералните институции како што е Советот за човекови права на ОН, кој Соединетите Држави го напуштија во 2018 година, бидејќи Пекинг ја наметна визијата за таканаречено немешање што овозможува злоупотреби на демократските принципи да останат неказнети.
Потреба за реформи во САД
Додека сè уште се сметаа за слободни, САД доживеаа понатамошен демократски пад во текот на последната година од претседателствувањето на Доналд Трамп. Резултатот на САД во слободата во светот се намали за 11 поени во текот на изминатата деценија, а падна за три поени само во 2020 година.
Измените ја истуркаа земјата од групата што вклучува и други водечки демократии, како што се Франција и Германија и ја доведоа во друштво на држави со послаби демократски институции, како што се Романија и Панама.
Неколку случувања во 2020 година придонесоа за моменталната оценка за Соединетите држави. Администрацијата на Трамп ја поткопа транспарентноста на владата со разрешување на генералните инспектори, казнување или отпуштање на свиркачи и обид за контрола или манипулација со информациите за ковид-19.
Лани имаше и масовни протести кои иако беа претежно мирни, беа придружени со случаи на насилство, полициска бруталност и смртоносни конфронтации со контра демонстранти или вооружени лица. Имаше значително зголемување на бројот на уапсени и физички нападнати новинари, најчесто бидејќи покриваа демонстрации.
Конечно, шокантните обиди на претседателот во заминување да ги поништи резултатите од претседателските избори - кулминација во неговото поттикнување на немири со упад во Капитол додека Конгресот ги потврдуваше изборните резултати во јануари 2021 година - ги стави изборните институции под силен притисок.
Покрај тоа, кризата дополнително го наруши кредибилитетот на Соединетите држави во странство и ја потенцираше заканата за политичката поларизација и екстремизмот во земјата.
Бајден го обвини Трамп за поттикнување насилство
„6 јануари треба да биде повик за будење за многу Американци за кревкоста на американската демократија“, вели Мајкл Абрамовиц, претседател на Фридом Хаус, додавајќи: „Авторитарните сили, особено Кина, ги унапредуваат своите интереси низ целиот свет, додека демократиите се поделени и се трошат на внатрешни проблеми. За да надвладее слободата на глобално ниво, Соединетите држави и нивните партнери мора да се здружат и да работат понапорно за зајакнување на демократијата дома и во странство. Претседателот Бајден вети дека ќе ја врати меѓународната улога на Америка како водечки поддржувач на демократијата и човековите права, но за да ги изгради ингеренциите на лидерството, земјата мора истовремено да ги реши слабостите во сопствениот политички систем“, вели Абрамовиц, кој сепак додава:
„Американците треба да се чувствуваат задоволни што судовите и другите важни институции се држеа цврсто за време на постизборната криза и дека земјата избегна најлоши можни резултати. Но, администрацијата на Бајден, новиот Конгрес и американското граѓанско општество мора да ја зајакнат демократијата во САД со зајакнување и проширување на политичките права и граѓанските слободи за сите. Луѓето насекаде имаат корист кога Соединетите држави служат како позитивен модел, а самата земја остварува огромни приноси од подемократскиот свет“.
Ефектите од ковид-19
Одговорите на владите на пандемијата на ковид-19 го влошија глобалниот демократски пад. Репресивните режими и популистичките лидери работеа на намалување на транспарентноста, промовирање лажни или погрешни информации и засилување на споделувањето на неповолни податоци или критички ставови.
Теориите на заговор ги поткопуваат ковид вакцините
Многу од оние кои изразија забелешки на мерките на нивната влада со пандемијата се соочија со малтретирање или кривични пријави. Заклучувањата понекогаш беа прекумерни, исполитизирани или брутално спроведени од безбедносните агенции. А антидемократските лидери ширум светот ја користеа пандемијата како покритие за да ја ослабат политичката опозиција и да ја консолидираат моќта.
Всушност, многу од негативните случувања во минатата година веројатно ќе имаат трајни ефекти, што значи дека евентуалниот крај на пандемијата не мора да предизвика итна ревитализација на демократијата. На пример, во Унгарија владата на премиерот Виктор Орбан презеде итни овластувања за време на здравствената криза и ги злоупотреби за да ја повлече финансиската помош од општините предводени од опозициските партии.
Еластичноста на демократијата
И покрај многубројните загуби регистрирани во извештајот за 2020 година, луѓето ширум светот останаа посветени на борбата за своите права, а демократијата продолжи да ја покажува својата извонредна отпорност.
Голем број на земји одржаа успешни избори, независните судови обезбедија проверки на извршувањето на извршната власт, новинарите дури и во најрепресивните средини истражуваа престапи на владата, а активистите упорно бараа недемократски практики.
„Нашиот извештај заклучува дека демократијата денес е под удар, но не е поразена“, вели Абрамовиц, додавајќи: „Нејзините противници станаа помоќни, но нејзината трајна привлечност кај обичните луѓе - што веќе ја видовме оваа година на места како Русија и Мјанмар - се претскажување за иднината на слободата“.
„Слободата во светот“ е водечки годишен извештај на Фридом Хаус, кој ја проценува состојбата на политичките права и граѓанските слободи ширум светот. Тој е составен од нумерички рејтинзи и придружни описни текстови за 195 земји и 15 територии.
Овој извештај се објавува од 1973 година, со што Фридом Хаус ги следи глобалните трендови повеќе од 40 години. Стана најчитаниот и најцитираниот извештај од ваков вид, кој редовно го користат креаторите на политиката, новинарите, академиците, активистите и многу други.
