Влијателниот украински тајкун Дмитро Фирташ е меѓу осумте луѓе кои се цел на нови британски санкции кои обвинуваат група, во која е вклучена неговата сопруга Лада, за голема меѓународна корупција.

Анголско-руската милијардерка Изабел дос Сантос и летонскиот политичар и бизнисмен Аиварс Лемберг се исто така меѓу погодените од новите санкции објавени денеска (21 ноември).

Британската влада го обвинува Фирташ дека подмитувал функционери за да обезбеди лиценци за рударство за неговите компании и незаконски профитирал од украинскиот систем за транспорт на гас.

Фирташ е поврзан и со финансиерот Денис Хорбуненко, жител на Обединетото Кралство, кој беше додаден на денешниот список со санкции поради неговата поврзаност со Фирташ.

Фирташ се соочи со правна контрола во Украина поради обвиненијата за проневера и перење пари кои вклучуваат измамнички шеми за трговија со гас.

Соединетите Држави бараат негова екстрадиција од Австрија под обвинение за поткупување индиски функционери.

Фирташ, кој доби на влијателност во 2000-тите преку неговото заедничко вложување во компанијата RosUkrEnergo со рускиот енергетски гигант Газпром, ги отфрли обвинувањата дека работи во интерес на Русија.

Дос Сантос, ќерка на поранешниот претседател на Ангола, Хозе Едуардо дос Сантос, е првата жена милијардер во Африка. Таа е обвинета за корупција во Ангола, каде што наводно ги искористила нејзините политички врски за лична корист.

Дос Сантос тврди дека има руско државјанство од раѓање, бидејќи е родена во Баку, Азербејџан, во 1973 година во поранешниот Советски Сојуз.

Лембергс, поранешен популистички градоначалник на летонскиот град Вентспилс, е осуден на пет години затвор во Летонија, за корупција. Тој тврди дека обвиненијата против него се политички мотивирани.

Санкциите се дел од британските напори за борба против меѓународната корупција и нарушување на финансиските мрежи на поединци обвинети за злоупотреба на нивната моќ за лично богатење.

Мерките вклучуваат замрзнување на имотот, забрани за патување и ограничување на овие лица да пристапат до финансискиот систем на Обединетото Кралство или да влезат во земјата.

Премиерот на Словачка, Роберт Фицо, денеска (21 ноември) изјави дека заедно со претседателот на Србија, Александар Вучиќ, ќе присуствува на воената парада во Москва по повод Денот на победата над фашизмот, во мај 2025 година.

„Се договоривме заедно да одиме во Москва, бидејќи го делиме истото мислење за тоа како да се бориме против фашизмот и ги почитуваме земјите кои учествуваа во ослободувањето на нашите земји на крајот на Втората светска војна“, рече Фицо во Белград, каде е во официјална посета.

Рускиот претседател Владимир Путин на 18 ноември го покани српскиот претседател Александар Вучиќ да ја посети Москва на 25 мај следната година, кога ќе се одбележи 80-годишнината од победата во Втората светска војна.

Фицо и Вучиќ се сретнаа во палатата „Србија“, по што беше одржан состанок на делегациите на двете земји.

По средбата, двајцата функционери не штедеа комплименти за време на прес-конференцијата.

Фицо рече дека претседателот на Србија е „предмет на ненормална пропаганда“, како и самиот тој, додека Вучиќ за словачкиот државник рече дека тој е „еден од најважните и најголемите светски лидери“.

Словачкиот премиер, познат по контроверзните повици Киев да и отстапи територија на Русија за да се стави крај на војната и противењето на санкциите кон Кремљ, ја осуди одлуката на американската администрација да и дозволи на Украина да користи американски ракети со долг дострел за да погоди цели во Русија.

„Тоа е ескалација на тензиите и доказ дека нема интерес што поскоро да заврши воениот конфликт во Украина. Мислам дека тактиката на Украина да се бори со Русија до последниот човек ќе биде болна за Украина“, рече Фицо.

Српскиот претседател Вучиќ, изјави дека не е изненаден од одговорот на Русија, која денеска (21 ноември) првпат истрела интерконтинентална балистичка ракета кон Украина.

„Ако некој мисли дека ќе пукате што сакате на територијата на Руската Федерација со оружје на западните земји, а Путин нема да одговори, тогаш или не го познавате или не сте нормални“, рече Вучиќ.

Тој додаде и дека Србија презема мерки кога е во прашање развојот на ситуацијата на украинското бојно поле.

Србија е една од ретките земји во Европа кои не се приклучија на западните санкции против Москва, откако Русија започна воена инвазија на Украина во февруари 2022 година. Сепак, официјален Белград во неколку наврати го осуди нарушувањето на територијалниот интегритет на Украина, но одржува редовни контакти со руските претставници.

Русија изврши голем ракетен напад врз Украина рано денеска, што предизвика штета во најмалку две области, објавија украинските воздухопловни сили и лидерите на областите.

Нападот, кој вклучи употреба на интерконтинентална балистичка ракета (ICBM), доаѓа неколку дена по извештаите дека Украина ги користела британските ракети Storm Shadow и американските системи ATACMS за напад на воени цели подлабоко во Русија, откако тоа го одобри американскиот претседател Џо Бајден.

Градот Скопје ќе може да позајми дел од нафтените резерви на државата. Ваква одлука се донесе на денешната (21 ноември) вонредна владина седница, на која се расправаше за недостигот на енергенси за обавување на јавниот сообраќај на територијата на Град Скопје.

Како што велат од Владата, на седницата била констатирана лошата состојба и недостиг на гориво за потребите на Јавното сообраќајно претпријатие (ЈСП).

„Се донесе одлука со која се утврдува постоење на кризна состојба во снабдувањето со топлинска енергија на подрачјето на Град Скопје, заради недостиг на топлинска енергија, можноста за користење на алтернативно гориво и состојбите на пазарот на топлинска енергија. Со ова се овозможува да се позајмат на градот Скопје дел од нафтените резерви на државата“, стои во владиното соопштение.

Од Владата посочуваат и дека денеска, меѓудругото, Бирото за јавни набавки донело одлука со која се исполнети условите за спроведување на постапка со преговарање без објавување на оглас за да се скрати периодот за набавка на дериватот потребен на градот Скопје, како и дека, со ова, Владата го затвора прашањето со настаната потешкотија во работењето на градското претпријатие за јавен сообраќај.

Веќе втор ден на скопските улици сообраќаат по триесетина автобуси на градското сообраќајно претпријатие поради недостиг на нафта, а граѓаните со часови чекаат автобус.

Ова не е прв пат, скопјани да имаат проблем со јавниот превоз. Во февруари годинава, за прв пат Скопје остана цел ден без јавен превоз, затоа што вработените во ЈСП стапија во штрајк поради неисплатени плати. Претходно во 2022 година неколку дена штрајкуваа и приватните превозници затоа што градот со месеци не им исплаќаше за извршената услуга.

Арсовска стана градоначалничка со поддршка од сега владејачката ВМРО-ДПМНЕ. Оваа партија има има мнозинство во Советот на Град Скопје. Откако им се разидоа патиштата уште во првата година од мандатот на Арсовска поради несогласување за пречистителната станица, сега меѓусебно се обвинуваат кој ги кочи проектите за да се нормализира јавниот превоз во Скопје.

Црна Гора е првата земја во регионот на Западен Балкан која стана дел од Единствената зона за плаќање во евра (СЕПА).

Европскиот совет за плаќања (ЕПЦ) објави дека Црна Гора презела значителни напори за усогласување на црногорските национални платежни системи и регулативи со стандардите на Европската унија.

Се проценува дека ова е важна пресвртница на нејзиниот пат кон членство во ЕУ.

Како што е наведено, сите постоечки учесници во платежната шема на ЕПЦ, би требало да можат да испраќаат или примаат кредитни трансфери, инстант кредитни трансфери и директни задолжувања во СЕПА.

Усогласеноста на црногорските финансиски институции со платежните шеми на СЕПА, според календарот на ЕПЦ, ќе биде овозможена од април 2025 година, додека датумот на оперативна подготвеност за давателите на платежни услуги од Црна Гора ќе биде објавен подоцна.

„Вклучувањето на финансиските институции од Црна Гора е природна прогресија на проектот СЕПА, што ја покажува посветеноста на Европа за усогласување на електронските плаќања во регионот што се протега надвор од Европската унија“, рече генералниот директор на ЕПЦ, Џорџо Андреоли.

Што е СЕПА?

Единствената зона за плаќање во евра им овозможува на клиентите да вршат безготовински плаќања во евра – преку кредитен трансфер и директно задолжување – насекаде во ЕУ, како и во земјите кои не се членки на ЕУ, на брз, безбеден и ефикасен начин, како во националните плаќања.

СЕПА беше воведена за кредитни трансфери во 2008 година, проследено со можноста за директно задолжување во 2009 година и беше целосно имплементирана до 2014 година во Еврозоната.

Регионот на СЕПА се состои од повеќе од 30 европски земји, вклучувајќи неколку земји кои не се дел од еврозоната или Европската унија.

Меѓународниот кривичен суд (МКС) во Хаг денеска (21 ноември) издаде налози за апсење на Мухамед Деиф, воен командант на Хамас- која САД и ЕУ ја сметаат за терористичка организација, како и за израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху и поранешниот израелски министер за одбрана, Јоав Галант.

Сите тројца се обвинети за извршени злосторства против човештвото и воени злосторства поврзани со нападот врз Израел на 7 октомври 2023 година од страна на Хамас и последователната воена интервенција на Израел во Појасот Газа.

Соопштението доаѓа по изјавата на обвинителот на МКС, Карим Кан, во мај, дека барал налози за апсење на одговорните за наводните злосторства во врска со војната во Газа.

Израел не ја признава јурисдикцијата на МКС. Судот тврди дека не е потребно прифаќање на неговата јурисдикција од страна на Израел.

Граѓани и активисти се собраа денеска (21 ноември) кај Стариот савски мост во Белград, противејќи се на неговото отстранување, што е план на градските власти.

Според репортерите на Радио Слободна Европа, присутни биле околу 50 граѓани и активисти, додека полициски кордон ги обезбедува градежните активности.

Граѓаните се собраа и вчера, кога полицијата приведе дел од нив. Меѓу приведените се Саво Манојловиќ, лидерот на опозициското движење „Крени-промени“ и градскиот советник на тоа движење, Александар Јовановиќ.

Истиот ден започна демонтирањето на мостот. Поради ова активистите го блокираа Бранковиот мост на еден час.

Градските власти тврдат дека мостот е небезбеден и дека на негово место ќе се изгради модерна сообраќајница.

Од друга страна, противниците на уривањето на Стариот савски мост посочуваат дека тоа е нетранспарентен проект и дека мостот има историско значење за градот. Тие сметаат дека мостот треба да се реконструира.

Еден од предлозите е тој да биде наменет само за јавен градски превоз, за велосипедисти и за пешаци.

Градските власти досега четири пати најавуваа затворање на Стариот савски мост и негово демонтирање, но активистите со протести и поддршка на дел од граѓаните го одложија.

Претседателката на Косово, Вјоса Османи во своето годишно обраќање пред Собранието на Косово, порача дека „секој обид да се поткопаат“ правата на Албанците во Северна Македонија, „ќе наиде на решително противење и непоколебливо единство на Албанците од целиот Западен Балкан“, јави агенцијата МИА.

„Гледаме многу загриженост кај Албанците во Северна Македонија во однос на правата стекнати со Охридскиот договор и сакам да ги уверам сите дека ќе дадеме сé од себе за да не се направи чекор назад, туку само чекори напред. Албанците се конститутивен народ во Северна Македонија со одлучувачки придонес за демократизацијата и евроатлантската интеграција на земјата, затоа секој обид за поткопување на нивните права ќе наиде на решително противење и непоколебливо единство на Албанците од целиот Западен Балкан“, рече Османи.

Годишниот говор на Османи во Собранието на Косово, годинава, како и лани, го бојкотираше најголемата парламентарна опозициска партија, Демократската партија на Косово, како и Алијансата за иднината на Косово, додека само пратениците на третата албанска опозициска партија, Демократскиот сојуз на Косово, беа присутни во собраниската сала.

Извештаите дека Русија употребила интерконтинентална балистичка ракета за напад врз цел или цели во Украина, претставуваат јасен сигнал за понатамошна ескалација на конфликтот од страна на рускиот претседател Владимир Путин, изјави портпаролот на Европската комисија за надворешни работи и безбедносна политика Петер Стано.

„Тој започна со предизвикување прехранбена и енергетска криза, сега се повеќе и повеќе се обидува да игра со гладот и зимата, а тоа што со дронови, бомби и проектили ја таргетира енергетската и цивилната инфраструктура во Украина, е јасен показател на желбата за ескалација и тероризирање на населението“, рече Стано.

Според него, Путин повторно игра на картата на нуклеарна закана со неодамна ажурираната нуклеарна доктрина на Русија, а дополнително на европско тло повика и севернокорејски војници.

„Се ова се јасни сигнали за желба за ескалација, а не за желба за изнаоѓање пат кон мирот. Секако, употребата на интерконтинентална балистичка ракета би била уште една квантитативна и квалитативна промена во пристапот и јасен сигнал за ескалација“, додаде Стано.

Запрашан дали на користењето на интерконтинентална балистичка ракета може да се гледа како на прв чекор кон нуклеарен напад, Стано одговори дека Путин игра на картата на нуклеарната закана цело време од почетокот на агресијата врз Украина.

„Тоа започна со заземањето и воените операции во околината и во објектите на најголемата нуклеарна централа во Европа, нуклеарната централа во Запорожје. Да не заборавиме, таа е се уште окупирана од руските војници, кои одвреме-навреме се доведени во ситуација да се борат многу блиску до оваа нуклеарна постројка“, рече Стано.

Во одговор на прашање дали нападот со интерконтинентална балистичка ракета врз Украина може да се смета како сигнал на Москва до Брисел и ЕУ, Стано истакна дека секој чекор од страна на Русија со илегалната агресија врз украинскиот народ е порака до Украинците, Американците, Европејците и до целата меѓународна заедница дека Путин е непредвидлив агресор, кој патем е баран за можни воени злосторства од страна на Меѓународниот кривичен суд.

Русија изврши голем ракетен напад врз Украина рано на 21 ноември, што предизвика штета во најмалку два региони, објавија украинските воздухопловни сили и регионалните лидери, а целата земја беше во состојба на готовност за воздушен напад неколку часа.

Рускиот математичар и политички затвореник Азат Мифтахов е ставен во самица на седум дена, пишува Радио Слободна Европа на англиски јазик.

Според групата за поддршка на Мифтахов, одлуката била донесена откако тој пријавил дека се чувствувал загрозен од цимерот во неговата ќелија.

Во писмото што го сподели групата, Мифтахов објаснил дека наместо да биде префрлен во друга ќелија, тој бил сместен во самица.

Останува нејасно дали Мифтахов ќе биде вратен во истата ќелија по неговата самица.

Неговата група за поддршка соопшти дека цимерот на Мифтахов најверојатно е ментално болен. Мифтахов вели дека човекот добил третман додека бил во притвор, но сепак бил осуден на повеќе од 10 години затвор и сега е во ќелија без пристап до медицинска нега.

Мифтахов моментално ја отслужува казната во затвор во Димитровград, Улјановската област. Во март 2023 година, тој беше осуден на четири години затвор за „оправдување тероризам“.

Обвиненијата произлегоа од коментарите што Мифтахов, наводно, ги дал додека отслужувал претходна казна, во кои му изразил поддршка на Михаил Злобицки, кој го изврши самоубиствениот напад во 2018 година на зградата на Федералната служба за безбедност во Архангелск. Во нападот загина само Жлобицки.

Пред тоа, Мифтахов одлежа пет години и девет месеци под обвинение за хулиганство за неговата наводна вмешаност во нападот на канцеларијата на владејачката партија Единствена Русија во Москва во 2018 година.

Тој и неговите поддржувачи остануваат на ставот дека се невини, наведувајќи дека во текот на истрагата бил мачен и принуден да потпише признание, кое тој го повлекол.

Во 2019 година, руската организација за човекови права Меморијал го призна Мифтахов како политички затвореник.

Грчката социјалдемократска партија ПАСОК стана водечка опозициска сила во парламентот откако повеќе пратеници ја напуштија левичарската партија Сириза.

ПАСОК, кој во минатото беше доминантна партија во Грција, сега има шанса да се натпреварува со десноцентристичката Нова демократија, предводена од премиерот Киријакос Мицотакис.

Сириза, која до неодамна беше водечка опозициска партија, сега има само 29 пратеници, додека ПАСОК располага со двајца повеќе.

Падот на Сириза започна со серија внатрешни проблеми, вклучувајќи борби за лидерската позиција. Клучен момент беше напуштањето на двајца пратеници, кои дополнително ја ослабнаа партијата.

Со новиот статус како главна опозициска партија, ПАСОК добива и поголеми привилегии, вклучувајќи повеќе време за говор во парламентот. Партијата планира да го искористи овој момент за да привлече гласачи кои се незадоволни од владејачките партии.

ПАСОК беше на власт во Грција повеќе од три децении, но изгуби голем дел од поддршката на граѓаните по 2010 година, кога прифати меѓународен пакет помош во замена за строги мерки за штедење.

Сириза дојде на власт во 2015 година со ветување дека ќе ја прекине политиката на штедење, но подоцна го промени курсот и прифати нов пакет помош. Последниот изборен пораз на Сириза во 2023 година доведе до оставка на лидерот Алексис Ципрас, кој беше заменет од Стефанос Каселакис.

Сепак, неговото раководење предизвика незадоволство кај пратениците, што доведе до нивно напуштање и формирање нова група. Каселакис подоцна најави создавање нова политичка партија, со што дополнително ја ослаби Сириза.