Тирана Хасан се осврна врз новиот модел за глобално лидерство за човековите права, велејќи дека во свет во кој моќта се променила, веќе не е можно да се потпреме врз мала група влади во северниот дел на земјината топка да ги брани човековите права.
Одговорноста мора да падне на поединечните земји - големи и мали - да применат рамка за човекови права во нивните политики и потоа да работат меѓусебно за заштита и унапредување на човековите права, рече таа.
Во Белорусија почнува судење на бранителот на правата добитник на Нобеловата награда
Извештајот од 712 страници ја разгледува состојбата со човековите права во речиси 100 земји каде работи независната меѓународна организација.
Во него се наведуваат злосторствата извршени од Русија во нејзината војна во Украина, односот на Кина кон Ујгурите, дејствијата на талибанците кои доведоа милиони Авганистанци во опасност од глад и протестите во Иран поттикнати од противењето на задолжителниот хиџаб за жените.
Хасан рече дека светската мобилизација околу руската војна во Украина „нѐ потсетува на извонредниот потенцијал кога владите ги реализираат своите обврски за човекови права на глобално ниво“.
„Москва ги придружуваше своите брутални воени дејствија во Украина со задушување на активистите за човекови права и на несогласувањето и критиките на владеењето на Путин“, рече таа.
Но, еден позитивен исход од активностите на Русија беше активирањето на целосниот глобален систем за човекови права создаден за справување со такви кризи.
Овој извонреден одговор покажа што е можно за одговорност, но предизвикот ќе биде владите да го „реплицираат најдоброто од меѓународниот одговор во Украина и да ја зголемат политичката волја за справување со други кризи ширум светот додека не дојде до значајно подобрување на човековите права“.
Целосната инвазија врз Украина на рускиот претседател Владимир Путин, чија цел е цивилно население и инфраструктурата и резултираше со илјадници цивилни жртви, го привлече вниманието на светот и го активираше целосниот арсенал на системот за човекови права.
Советот за човекови права на Обединетите нации отвори истрага за злоупотреби и назначи експерт за следење на човековите права во Русија.
Воените злосторства - дел од воената култура на Русија
Меѓународниот кривичен суд отвори истрага по барање од рекорден број земји-членки на судот. Европската унија, Соединетите држави, Британија, Канада и други земји, исто така, наметнаа невидени меѓународни санкции против руски поединци, компании и други субјекти поврзани со руската влада.
„Овој вид на глобална акција е потребна во Етиопија, каде двегодишните злосторства од страна на сите страни конфликтот доби само мал дел од вниманието фокусирано на Украина, што придонесува за една од најлошите хуманитарни кризи во светот“, рече Хасан.
Советот за безбедност на ОН, кој е задолжен за обезбедување на меѓународниот мир и безбедност, не сакаше да ја стави Етиопија на својата формална агенда поради блокадите на африканските членки исто така како Русија и Кина.
За Иран, Хасан рече дека протестите против задолжителната употреба на хиџаб се само највидливиот симбол на репресија.
„Барањето за еднаквост поттикнато од жените и ученичките се претвори во национално движење на иранскиот народ против владата која систематски им ги ускратува правата, лошо управува со економијата и ги доведува луѓето во сиромаштија“, рече таа.
Хасан, исто така, го критикуваше американскиот претседател Џо Бајден, за кој рече дека не сторил ништо во врска со неговото ветување за Саудиска Арабија поради нејзиното досие за човекови права.
Таа, исто така, рече дека администрацијата на Бајден, и покрај нејзината реторика за приоритет на демократијата и човековите права во Азија, ги ублажи критиките за злоупотребите и зголемениот авторитаризам во Индија, Тајланд, Филипините од безбедносни и економски причини.
Недостигот на одговорност на кинеската влада за масовното притворање, тортура и принудување на работа на дури милион Ујгури и други муслимани во регионот Ксинџијанг продолжува.
Советот за човекови права на ОН остана помалку од два гласа за да усвои резолуција за расправа за Извештајот на високиот комесар за човекови права кој заклучи дека злоупотребите во Ксинџијанг може да претставуваат злосторства против човештвото.
Тоа гласање ја покажува зголемената поддршка меѓу владите да ја држат кинеската влада одговорна и го истакнува потенцијалот за меѓурегионалните сојузи и коалиции да го оспорат очекувањето на Пекинг за неказнивост.
Владите, како Австралија, Јапонија, Канада, ОК, ЕУ и САД, кои ги преиспитуваат своите односите со Кина, се обидуваат да ги прошират трговските и безбедносните аранжмани со Индија.
Хинду националистичката партија Бхаратија Џаната на премиерот Нарендра Моди имитира многу од истите злоупотреби што овозможија кинеска државна репресија и продлабочување на врските со Индија без притисок врз Моди да ги почитува правата, троши вредни потпора за заштита на Индија се позагрозен граѓански простор.
„Автократите се потпираат врз илузијата дека нивните тактики на силна рака се неопходни за стабилност, но како храбрите демонстранти ширум светот постојано покажуваат дека репресијата не е кратенка до стабилноста“, вели Хасан, наведувајќи ги протестите во градовите низ Кина против строгите антиковид-мерки на кинеската влада покажуваат дека желбите на луѓето за човекови права не можат да се избришат и покрај напорите на Пекинг да ги потисне“.
Гутереш - Се наоѓаме на автопат кон климатски пекол
Меѓународната заедница, исто така, треба да примени објектив за човековите права за егзистенцијалната закана од климатските промени. Од Пакистан до Нигерија до Австралија, секој агол на светот се соочува со без престан циклус на катастрофални поплави предизвикани од човекот, масовни шумски пожари и суша.
Овие катастрофи ја илустрираат цената на неактивноста, при што најранливите ја плаќаат највисоката цена. Владините функционери имаат законска и морална обврска да ги регулираат индустриите, чии деловни модели се некомпатибилни со заштитата на основните права.
„Помагањето на заедниците во првите редови и на бранителите на животната средина е еден од најмоќните начини против корпоративните и владините активности кои и штетат на животната средина и ја штитат потребни се критични екосистеми за решавање на климатската криза“, рече Хасан, додавајќи: „Во Бразил, претседателот Луиз Инасио Лула да Силва, вети дека ќе го намали уништувањето на шумите во Амазон на нула и ќе ги брани домородните правата и неговата способност да ги исполни своите заложби за климата и човековите права е од клучно значење за Бразил и светот“.
Големината, обемот и зачестеноста на кризите за човековите права ширум светот ја изразуваат итноста на нова рамка и нов модел за акција.
Секоја влада има обврска да ги штити и застанете во одбрана на човековите права. „Светската мобилизација околу Украина покажа што е можно кога владите работат заедно“, рече Хасан, наведувајќи: „Предизвикот за сите влади е да го донесат истиот дух на солидарност за да се презамисли што е потребно за да се постигне успех во заштитата и унапредувањето на човековите права низ целиот свет“.
