Вести
Роднините на Назарбаев ги губат функционерските позиции во Казахстан
Блиски роднинин на поранешниот казахстански претседател Нурсултан Назарбаев ги губат своите функционерски позиции по најновите индиции дека казахстанската влада се обидува да ги „исчисти“ или потисне членовите на поширокото семејство на поранешниот претседател во екот на невидените политички превирања.
Денеска Националната комора на претприемачи на Казахстан, ја објави оставката на нејзиниот претседател Тимур Кулибаев, кој е зет на Назарбаев. Кулибаев, еден од најбогатите луѓе во поранешната советска република богата со нафта, е сопруг на втората ќерка на Назарбаев, Динара.
Денеска казахстанскиот претседател Касим-Жомарт Токаев издаде указ за разрешување на внукот на Назарбаев, Самат Абиш од местото заменик-претседател на Комитетот за национална безбедност (КХБ). До ова доаѓа откако двајца зетови на Назарбаев беа сменети од главните работни места во две големи државни енергетски компании.
Двајца членови на поширокото семејство на Назарбаев поднесоа оставки
Претходно, еден од најблиските соработници на Назарбаев, претседателот на КХБ, Карим Масимов, и неговите двајца заменици беа уапсени под обвинение за велепредавство.
Назарбаев, кој беше лидер на Казахстан три децении пред неговата оставка во 2019 година, ги задржа огромните овластувања сѐ до минатата недела, кога неговиот наследник Касим-Жомарт Токаев ја презеде функцијата од Назарбаев како шеф на Советот за национална безбедност во услови на насилните немири.
81-годишниот поранешен лидер не се појави во јавноста од избувнувањето на протестите на 4 јануари, а критичките коментари на Токаев за него поттикнаа сугестии за внатрешна борба за моќ во Казахстан.
Последиците од масовните немири во КазахстанДелови од Казахстан остануваат под вонредна состојба воведена по масовните антивладини протести во почетокот на јануари, во кои загинаа стотици демонстранти и полицајци.
Казахстанските власти соопштија дека само за време на викендот, најмалку 225 луѓе, вклучително и 19 полицајци загинале за време на немирите.
види ги сите денешни вести
ИЈЗ: Има 67 нови случаи на грип
Вкупно 67 случаи на групни пријави за заболени од грип и заболувања слични на грипот се евидентирани од 4 до 10 ноември во Северна Македонија, информираат од Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) денеска (14 ноември).
Тоа е за 42,6 отсто повеќе во споредба со претходната седмица.
Од новозаболените, 42 лица биле на возраст од 15 до 64 години. Четиринаесет биле деца на возраст од пет до 14 години. Десет биле постари од 65 години, а едно лице е на возраст до четири години.
Највисока инциденца (6,5/100.000) се регистрира кај децата на возраст од пет до 14 години.
Во Куманово биле регистрирани 20, во Гостивар 19, додека 17 се во Тетово, пет во Кавадарци, три во Струмица, две во Радовиш и едно лице во Неготино.
Вкупно 262 случаи на грип и заболувања слични на грипот се регистрирани во сезоната 2024/2025.
Од ИЈЗ потсетуваат дека вакцинацијата против сезонски грип е најефикасна заштита и препорачуваат вакцинација на целото население, особено на лица од таканаречените ризични групи.
Во Северна Македонија, вакцинирани биле вкупно 62.332 лица.
За вакцинација против сезонски грип досега се пријавиле над 71 илјада граѓани, што покажува голем интерес на луѓето да се заштитат од компликации. Во пунктовите за вакцинација досега се вакцинирани над 50 илјади лица, информираа од Министерството за здравство на 8 ноември.
Вакцинацијата против сезонски грип за оваа сезона почна на 21 октомври и се спроведува во Центрите за јавно здравје со нивните подрачни единици, како и во здравствените домови.
Украина одби руски напад на Купјанск
Украинската војска соопшти дека го одбила рускиот напад врз градот Купјанск во североисточниот регион Харкив, отфрлајќи ги тврдењата на Москва дека стекнала упориште во стратешки важниот транспортен центар, со известување за нови цивилни жртви.
Генералштабот на украинската армија денеска (14 ноември) објави дека неговите сили ги потиснале Русите, предизвикувајќи големи материјални и човечки загуби.
Виталиј Ганчев, службеник во областа, назначен од Москва, претходно изјави дека руските сили зазеле позиции во предградијата на Купјанск и напредуваат кон североисточниот и југоисточниот дел на градот.
„Информациите за окупацијата на населбата Илинка и наводното упориште на руските војници во градот Купјанск не се точни“, објави Центарот за стратешки комуникации на украинската армија на социјалните мрежи денеска.
Генералштабот информира дека вчера (13 ноември) украинските војници го запреа напредувањето на непријателот во Купјанск, ја уништија целата негова оклопна опрема и елиминиаа голем дел од народот, стои во соопштението.
Ниту руските ниту украинските тврдења не можат да бидат независно потврдени.
Руските сили го зазедоа Купјанск, стратешки важен железнички центар, непосредно по почетокот на инвазијата на Москва врз Украина во февруари 2022 година, но украинските трупи го ослободија во контраофанзива есента истата година.
Русија ја продолжи својата офанзива во регионот Харкив во последните месеци, додека продолжи да го напаѓа Харкив, вториот по големина град во Украина, со ракети и артилериски оган, предизвикувајќи бројни цивилни жртви и оштетувајќи ја цивилната и енергетската инфраструктура.
Руските сили полека, но стабилно се во офанзива долж целиот источен фронт, постепено напредувајќи додека украинските трупи се борат да ги задржат своите позиции.
Рускиот амбасадор во Обединетите нации во Женева, Генадиј Гатилов, денеска (14 ноември) изјави дека Кремљ е отворен за мировни преговори доколку новата администрација на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп ги иницира, се додека се земе предвид „реалноста на теренот“.
Русите во последните денови наводно добиле предност во близина на уништениот град Курахово во Доњецката област и се закануваат дека ќе го опколат.
Рано денеска, системите за противвоздушна одбрана соборија 21 од 59 беспилотни летала лансирани од Русија кон цели во Украина, објавија украинските воздухопловни сили.
Останатите 38 беспилотни летала се изгубени откако нивните навигациски системи биле заглавени од украинските системи за електронско војување, соопшти воздухопловството.
Истовремено, две лица загинаа, а осум се ранети во руското гранатирање во селото Шевченко во Доњецката област во последните 24 часа, соопшти регионалното обвинителство.
Поради штетите предизвикани од руските напади и лошите временски услови, 43 населени места во областа Полтава не можеа да добијат струја, соопшти украинскиот оператор на електричната мрежа Укренерхо.
Руското Министерство за одбрана, во меѓувреме, објави дека неговата противвоздушна одбрана соборила две украински беспилотни летала рано денеска, еден над Курск и еден над Белгородската област.
Ранети руски војници побегнале од единицата за да не се вратат на фронтот
Повеќе од десетина повредени руски војници по договор, кои се бореле во Украина, побегнале од воената единица во близина на градот Новосибирск во јужен Сибир, кога им било кажано дека треба да се вратат на бојното поле и покрај нивните повреди, објави каналот База на Телеграм.
Каналот има врски со руските безбедносни служби. Војниците потпишале договори за борба во Украина во замена за прекин на кривичното гонење за различни прекршоци. Полицијата успеала да приведе седуммина од оние кои избегале, но останатите се уште се во бегство, пренесе сервисот на РСЕ, Кјурент тајм.
Московска режисерка доби 8 години затвор за објави против Путин
Театарската режисерка Анастасија Бережинскаја е осудена на 8 години затвор од судот во Москва поради нејзините објави и коментари на социјалната мрежа ВКонтакте во 2022 година, со кои ја осудила неиспровоцираната инвазија на Русија врз Украина и упатила повици за „убивање“ и „елиминација“ на претседателот Владимир Путин.
Судијата Андреј Плужников од московски окружен воен суд денеска (14 ноември) ја прогласи Бережинскаја за виновна за „оправдување тероризам“, „дистрибуирање лажни информации за руската војска“ и „дискредитација на вооружените сили на Русија“.
Обвинителите побараа 10-годишна затворска казна за 43-годишната Бережинскаја.
Таа одби да сведочи за време на судењето и се изјасни за делумно виновна.
„Почитуван, немам што да кажам, ништо да додадам. Ќе ја прифатам секоја ваша одлука“, кажа Бережинскаја пред судијата.
Откако судијата ја донесе пресудата, таа веднаш беше уапсена. Пред и за време на судењето, и беше наредено да не ја напушта Москва.
На Бережинскаја, која е мајка на деца на возраст од 8 и 10 години, и е дијагностицирано растројство на личноста, но судот пресудил дека не и е потребна хоспитализација.
Руските власти сè повеќе користат обвиненија како што се оние за дискредитација на вооружените сили на земјата или дистрибуирање лажни информации за војската за да го задушат секое несогласување изразено во врска со агресијата на Москва против Украина од почетокот на целосната инвазија во февруари 2022 година.
Извор: Медиазона
Половина македонски граѓани со вишок килограми и ризик за дијабетес
Речиси 50 отсто од популацијата во Северна Македонија живее со зголемена телесна тежина, додека повеќе од 50 отсто се пушачи со лоши навики во исхраната и намалена физичка активност. Ова беше истакнато на денешната (14 ноември) прес-конференција по повод Светскиот ден на дијабетесот – 14 ноември.
„Ние сме земја со една од најголемите преваленции на дијабетес во светот, заради тоа што ги имаме сите ризик фактори кои го предизвикуваат дијабетесот, а тоа е дебелината“, посочи претседателката на Научното здружение на ендокринолози и дијабетолози на Македонија, Татјана Миленковиќ.
Загрижувачки е, додаде, што младата популација е таа која живее со обезност и во годините што доаѓаат ќе развие дијабетес, но и болести што се придружни и од кои се умира.
„Нашата општествена улога, како доктори, е да се трудиме да се вратат здравите навики во исхраната, да се конзумира здрава храна, да се прекине со пушење, да се зголеми физичката активност, за да можеме да направиме популација која што ќе ги надживее родителите. Се смета дека оваа генерација ќе има понизок животен век од нивните родители, поради овие незаразни болести коишто се главна причина за смрт во светот“, рече Миленковиќ.
Министерот за здравство Таравари, пак, во своето обраќање рече дека државата спаѓа во земји со низок ризик за појава на детски дијабетес, во однос на другите европски земји, но сепак, како што изјави, бројот е со постојана тендеција за пораст во последните години.
„Дијабетес тип 1, за жал, го погодува највулнерабилниот дел од популацијата, децата и младите, а третманот опфаќа повеќе аспекти, да се промовира висок квалитет на живот, нормален раст и развој на децата со дијабетес“, посочи Таравари.
Бројот на луѓе кои живеат со дијабетес се зголеми од 200 милиони во 1990 година на 830 милиони во 2022 година, а преваленцата се зголемува побрзо во земјите со низок и среден приход отколку во земјите со високи приходи, објави Светската здравствена организација.
Повеќе од половина од луѓето кои живеат со дијабет не земале лекови за болеста во 2022 година. Опфатот со третманите бил најнизок во земјите со низок и среден приход, истакнуваат од СЗО.
Се посочува и дека дијабетесот може да предизвика слепило, откажување на бубрезите, срцев удар, мозочен удар и ампутација на долните екстремитети.
Локалните ќе покажат дали треба предвремени парламентарни избори, порача Мицкоски
Граѓаните не сакаат предвремени парламентарни избори, изјави денеска (14 ноември) македонскиот премиер, Христијан Мицкоски.
„Тоа е јасно, на сите анкети тоа се говори. Дури има и такви минувачи што на улица ме среќаваат кои самите кажуваат дека повторно вас ќе ве гласаме, зошто да трошиме пари, дајте да испорачаме тоа што е сработено“, вели премиерот.
Тој посочи и дека ВМРО-ДПМНЕ како политичка партија и коалицијата што ја предводи, секогаш е подготвена за избори.
„Имаме локални избори следната година и граѓаните на тие локални избори ќе кажат дали се потребни парламентарни или не се потребни“, рече Мицкоски на денешниот Бизнис форум „Дијалог помеѓу бизнис секторот и Владата“.
Премиерот порача дека локалните избори би биле прв тест.
„Ако тие речат црвен картон има Владата на ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата, ако ги изгласаат градоначалниците на ДУИ и на СДСМ, тогаш јасна е пораката, ние нема воопшто да ја игнорираме таа порака“, рече тој.
Но, ако победи ВМРО-ДПМНЕ, очекува реформи во сегашната опозиција и нова средба на следните, редовни парламентарни избори во 2028 година.
Претседателот на Демократската унија за интеграција (ДУИ), Али Ахмети на вчерашната средба со граѓаните во Кичево истакна дека во октомври следната година заедно со локалните ќе се одржат и воредни парламентарни избори.
„Христијан Мицкоски на седница за пратенички прашања излезе отворено и рече повелете да одиме на избори. Јас го држам за збор. Локалните и парламентарните избори ќе се одржат во октомври следната година“ рече Ахмети.
Инаку, самиот Мицкоски на првите пратенички прашања за неговата Влада одржани на 31 октомври ја фрли ракавицата за предвремени парламентарни избори кои би се одржале заедно со локалните во октомври следната година. Тој ова го кажа откако лидерот на опозицискиот СДСМ, Венко Филипче, повика Владата да си поднесе оставка.
Последните парламентарни избори се одржаа на 8 мај, а по нив ВМРО-ДПМНЕ, Вреди и ЗНАМ ја формираа новата Влада на Северна Македонија.
СДСМ и ДУИ, по седумгодишно владеење, заминаа во опозиција.
Обвинителството собира докази по експлозијата во Ќерамидница
Јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје изврши увид на лице место во скопската населба Ќерамидница, каде утрово при експлозија на направа во двор на куќа беше повредено едно лице, соопштија од Обвинителството.
„Се вршат разговори со лица кои би можеле да имаат одредени сознанија, а по наредба на јавен обвинител се обезбедуваат снимки од видео надзор на објекти. Подигнатите траги од лице место ќе бидат предмет на вештачење“, стои во соопштението.
Добро е што немаме животозагрозувачка состојба на никого во овој момент, лошо е што криминалните банди си „хараат“ и денеска, но, соодветно, одлучно и сурово како институции ќе одговориме на сите оние кои што го „реметат“ мирот на македонските граѓани, изјави министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски, во врска со настанот.
Тој додаде дека „убиства имало и ќе има, бомби фрлање имало и ќе има, прашањето е како државата и институциите соодветно ќе одговорат на тоа“.
По експлозијата која се случила утрово во 09:20 часот, повреденото лице било веднаш пренесено во ГОБ „Св. Наум Охридски“ за да му биде укажана медицинска помош, информираа од Министерството за внатрешни работи.
Трета година по ред нема подобрени изгледи за глобалното затоплување
Трета година по ред нема подобрување на проекциите за глобалното затоплување, а најновите податоци од САД и Кина се очекува дополнително да го потврдат тоа, се вели во извештајот на „Climate Action Tracker“, објавен денеска (14 ноември) од група научници и аналитичари кои ги проучуваат владините политики и тоа го преведуваат во проекции за затоплување.
Како што пренесува АП, според овој извештај, Земјата и понатаму е на пат да биде за 2,7 целзиусови степени потопла од прединдустриското време.
Извештајот доаѓа во време кога се одржува Конференцијата на ОН за климатски промени-(КОП29) во Баку, Азербејџан.
Ако емисиите продолжат да растат, а проекциите за температурата не се намалат, луѓето треба да се запрашаат дали разговорите за климата во ОН прават нешто добро, рече извршниот директор на невладината организација „Climate Analytics“, Бил Харе.
Светот се загреа за 1,3 целзиусови степени во однос на прединдустриското време. Тоа е блиску до границата од 1,5 степени за која земјите се договорија за време на преговорите за климата во Париз, во 2015 година.
Климатолозите велат дека атмосферското затоплување, главно предизвикано од согорувањето на фосилни горива, предизвикува поекстремни и штетни временски прилики, вклучувајќи суши, поплави и екстремна топлина.
„Веќе треба да гледаме дека глобалните емисии се намалуваат“, а тоа не е така, рече Харе.
Главното прашање во Баку е колку богатите земји ќе им помогнат на сиромашните земји да ги декарбонизираат своите енергетски системи, да се справат со идните штети од климатските промени и да ја платат штетата од екстремното затоплување.
Старата цел од 100 милијарди долари годишна помош станува застарена и главниот фокус е да се стаса до нова, повисока бројка.
Специјална независна комисија од експерти составена на барање на генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, денеска (14 ноември) објави сопствена проценка за трошоците и финансиите, повикувајќи на тројно зголемување на старата обврска.
„Напредните економии треба да покажат јасна посветеност“ за помош на сиромашните земји, се вели во извештајот.
Коалицијата на сиромашни земји во Баку бара годишно финансирање од 1,3 трилиони долари за климатските промени. Во извештајо стои дека на земјите во развој им требаат околу еден трилион долари годишно од сите надворешни извори, а не само од владини грантови.
Извештајот објаснува колку би чинело да се декарбонизира светската економија и од каде би можеле да дојдат парите. Вкупните трошоци за климатска адаптација за сите земји се предвидува да достигнат 2,4 трилиони долари годишно.
Хјуман рајтс воч: Присилното раселување од Газа е воено злосторство
Наредбите на израелската армија за евакуација во Појасот Газа, кои доведуваат до принудно раселување на населението, претставуваат воено злосторство, се наведува во новиот извештај на Невладината организација Хјуман рајтс воч (ХРВ).
„ХРВ собра докази дека израелските функционери вршат воено злосторство со присилно преместување на цивили“, се вели во денешниот (14 ноември) извештај на ХРВ.
Во него, стои и дека „израелските дејствија исто така ја исполнуваат дефиницијата за етничко чистење“ во областите каде армијата им нареди на Палестинците да заминат и од каде што нема да можат да се вратат.
Израелските власти ги повикуваат жителите на цели делови од територијата да се евакуираат поради воени операции, нагласувајќи дека на овој начин придонесуваат за заштита на цивилите.
Обединетите нации проценија дека во октомври имало 1,9 милиони раселени жители на Појасот Газа.
Вкупно, на таа територија на почетокот на војната меѓу Израел и Хамас имало околу 2,4 милиони жители.
Најмалку 22 лица беа убиени на 13 ноември во израелските напади низ Појасот Газа, додека израелските сили го продлабочија упадот во северниот град Беит Ханун, принудувајќи ги повеќето од преостанатите жители да побегнат на други делови од територијата, објави Ројтерс.
Војната во Појасот Газа избувна на 7 октомври минатата година кога екстремистите предводени од Хамас, која САД и ЕУ ја сметаат за терористичка организација, го нападнаа Израел каде, според израелските податоци, убиле 1.200 луѓе и киднапирале повеќе од 250 заложници.
Повеќе од 43.500 Палестинци се убиени во Појасот Газа за време на војната, според здравствените власти на територијата под контрола на Хамас.
Мицкоски за средбата Давкова-Радев: Очекувам достоинствен процес
Очекувам дека навистина ќе бидеме добри соседи и дека до крајот на оваа година ќе можеме и да го продолжиме нашиот процес на достоинствен начин, изјави денеска (14 ноември) премиерот Христијан Мицкоски, по вчерашната средба на македонската претседателка Гордана Сиљановска Давкова со нејзиниот бугарски колега Румен Радев, на маргините на Конференцијата за климатски промени-КОП29 во Баку, Азербеџан.
Премиерот истакна дека иако не знае каков бил речникот на средбата, знае дека поминала во добра атмосфера.
„Нашите аргументи се немилосрдни. Добив информација дека тие аргументи се презентирани на таа средба. Истото она што ние го правиме со нашите стратешки партнери му е предочено на господинот Радев и очекувам дека навистина ќе бидеме добри соседи и дека ова е навистина двонасочна улица и дека навистина до крајот на оваа година ќе можеме и ние да продолжиме со нашиот процес на достоинствен начин, изјави Мицкоски одговарајќи на новинарско прашање по бизнис форумот „Дијалог помеѓу бизнис секторот и Владата“.
Како што информираа од Кабинетот на претседателката, на средбата било разговарано за потребата од унапредување на македонско-бугарските односи, за надминување на отворените прашања меѓу двете држави, како и за можностите за продлабочување и динамизирање на билатералната соработка во повеќе области од взаемен интерес.
Двајцата соговорници ги изложиле своите позиции во поглед на можните решенија за предизвиците на македонските евроинтеграции.
Бугарскиот претседател Радев, се вели во соопштението, укажал на потребата од брзо решавање на отворените прашања, како и на потребата од воспоставување на добри односи во сите области од заемен интерес за полесно меѓусебно разбирање.
Сиљановска-Давкова, како што посочуваат од Кабинетот, нагласила дека односите треба да се развиваат врз основа на заемно почитување, поддршка и активна соработка што ќе придонесе за јакнење на довербата и пријателството меѓу двата народа.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете