Црна Гора и Албанија се првите земји од Западен Балкан кои станаа дел од единствената зона за плаќање во евра (SEPA).

СЕПА е иницијатива на Европската Унија која има за цел да ги поедностави и стандардизира платежните трансакции, овозможувајќи побрзи, поевтини и побезбедни плаќања и повлекувања во евра меѓу земјите-членки.

Освен Црна Гора и Албанија, СЕПА ја сочинуваат сите 27 европски земји, како и Норвешка, Лихтенштајн, Швајцарија, Монако, Исланд, Сан Марино, Андора, Ватикан и Обединетото Кралство.

Членството во него е значаен чекор на земјата кон финансиска интеграција со Европската Унија.

Што значи овој систем за граѓаните и компаниите?

СЕПА трансакциите имаат пониски надоместоци од традиционалните меѓународни трансакции.

Обработката на трансакциите е брза, обично во рок од два дена.

Трансакциите во областа на СЕПА се многу поедноставни во споредба со претходните меѓународни начини на плаќање.

За компаниите, СЕПА носи придобивки во форма на намалени трансакциски трошоци и побрзи плаќања.

Тоа им го олеснува бизнисот на компаниите со европските партнери, отворајќи ја вратата за поголеми деловни можности и зголемување на конкурентноста на пазарот.

Како функционира СЕПА?

Пред СЕПА, прекуграничните трансакции беа побавни и поскапи од националните. Со воведување заеднички правила, технички стандарди и инфраструктура, СЕПА ги отстранува овие бариери.

Во иднина нема да има банки посредници.

При испраќање пари преку СЕПА се користат едноставни банкарски процедури. Наместо различно да ги обработува плаќањата во секоја земја, СЕПА дозволува парите да се испраќаат и примаат како да се работи за домашна исплата.

Можноста од СЕПА се и примателите, како што се комуналните претпријатија, осигурителните компании или давателите на претплатни услуги, да подигнат пари директно од сметката на клиентот, со негова согласност.

Процесот започнува со тоа што исплатувачот му дава согласност на примачот да ја задолжи сметката во договореното време и износ.

Македонски автобус се излизга и удри во банкина на автопатот кај Појате, во Србија, што е меѓу повеќето сообраќајни несреќи на патиштата кои се случија поради невремето што ја зафати земјата.

Дел српски медиуми објавуваат дека нема повредени патници, а дека но дека има значителна материјална штета.

Исто така во извештаите се вели дека надлежните служби интервенирале на местото каде што се случила несреќата што не предизвикала поголем застој во сообраќајот.

Како што јавува МИА од Белград, српското МВР засега не соопштува ништо за оваа сообраќајна несреќа.

Вчера се случи сообраќајна несреќа и на автопатот Ниш-Пирот кај тунелот Банчарево. Во судирот учествуваа камион и автомобил.

Обилните врнежи од снег предизвикаа колапс и на автопатот Милош Велики.

Состојбата на патиштата беше критична низ Србија поради снегот којшто не престануваше да врне.

Цивилната одбрана во Појасот Газа соопшти дека загинале 19 луѓе во синоќешните израелски напади и гранатирање на неколку места во енклавата, меѓу кои најмалку шест деца.

Портпаролот на цивилната одбрана, Махмуд Басал, изјави за АФП дека 19 Палестинци загинале, а повеќе од 40 се ранети во три израелски напади во Појасот Газа, како и во гранатирање со тенкови во Рафа, на југот на територијата.

Во еден од нападите, беше погодена куќа во Зејтун, населба во градот Газа, при што загинаа седум лица, меѓу кои три деца, а десет други беа ранети, рече Басал.

„Што направија овие луѓе? Тие спиеја дома, тоа се цивили кои немаат никаква врска со Хамас или отпорот“, изјави за АФП Абдала Шалдан, член на семејството чија куќа е целосно уништена.

Во вториот напад, во Кан Јунис, на југот на територијата, загинаа шест луѓе, од кои три деца, а 26 беа ранети. Станува збор за раселени луѓе кои живееле во шатори во близина на целната зграда, рече Басал.

Во кампот Нусејрат во центарот на Појасот Газа, уште четири луѓе беа убиени во напад на семејна куќа, а во Рафа, двајца млади мажи беа убиени во тенковски гранатирање, додаде тој.

Војната во Појасот Газа започна по ненадејниот напад врз израелска територија на 7 октомври 2023 година од страна на палестинскиот Хамас, кој САД и Европската унија го сметаат за терористичка група.

Во тој напад загинаа повеќе од 1.200 луѓе, а 251 лице беа киднапирани. Се верува дека има уште 97 заложници во Газа, од кои израелската војска објави дека 34 мртви.

Повеќе од 44.000 Палестинци, според палестинските власти, потоа беа убиени во израелската воена кампања за одмазда во Појасот Газа.

Русија ги вклучи териториите што ги окупира во Украина во својот неодамнешен извештај за инвентарот на стакленички гасови до Обединетите нации, што предизвика протести од украинските власти и активисти на климатскиот самит COP29 во Баку.

Потегот на Москва доаѓа кога рускиот претседател Владимир Путин гледа на потенцијалните мировни преговори со идниот американски претседател Доналд Трамп, кои би можеле да ја решат судбината на огромни делови од територијата.

„Гледаме дека Русија ги користи меѓународните платформи за да ги легализира нивните акции, да ја легализира нивната окупација на нашата територија“, изјави за Ројтерс заменик-министерот за животна средина на Украина, Олха Јухимчук.

Таа рече дека Украина е во контакт со официјални лица од Рамковната конвенција на Обединетите нации за климатски промени (UNFCCC), главното климатско тело на ОН, за да побара од неа да го реши спорот.

Русија веќе ги вклучи емисиите од украинскиот регион Крим, анектиран во 2014 година, во последните неколку поднесоци за известување до UNFCCC.

Претседателката на Европскиот парламент Роберта Мецола ја поддржа употребата на ракети со долг дострел од страна на Украина во одбрана од руската инвазија, велејќи дека Германија треба брзо да му достави на Киев ракетен систем со долг дострел.

Во интервју објавено од весникот Funke Mediengruppe на 23 ноември, Мецола вели дека поддржува испраќање вакви ракети во Украина и дека треба да им се дозволи да се користат против цели во Русија.

Германскиот канцелар Олаф Шолц се спротивстави на испраќањето на ракетниот систем Таурус во Украина.

Неговите коалициски партнери, Слободните демократи и Зелените се за испраќање проектили во Киев.

Дебатите за ракетите беа актуелни во последните денови откако, наводно, САД и дале дозвола на Украина да ги користи американските ракети АТАКМС за да ја напаѓа Русија.

Германските системи Таурус можат да нападнат цел оддалечена до 500 километри.

Русија во четвртокот истрела балистичка ракета со среден дострел врз украинскиот регион Днипро и предупреди дека таквите напади би можеле да бидат насочени и кон Западна Европа.

Војната во Украина започна на 24 февруари 2022 година. Рускиот претседател Владимир Путин ја нарече „специјална воена операција“ за демилитаризација на Украина.

Западот ѝ одговори на Русија со остри санкции за руската економија. Во руската инвазија на Украина, илјадници луѓе загинаа, а милиони беа раселени од своите домови.

Израелските воздухопловни сили на 23 ноември го нападнаа центарот на Бејрут, главниот град на Либан, додека Израел ја продолжува офанзивата против Хезболах, потврдија безбедносни извори, пишува Ројтерс.

Најмалку четири лица загинаа, а 23 се ранети во напад во областа Баста во Бејрут, јави телевизијата Хезболах ал Манар, повикувајќи се на информации од либанското Министерство за здравство.

Хезболах, проиранското движење во Либан, се смета за терористичка организација од Соединетите Американски Држави (САД), додека Европската унија (ЕУ) го стави на црната листа само неговото вооружено крило, но не и политичката партија претставена во либанскиот парламент.

Либанската Национална новинска агенција објави дека во нападот има жртви и дека е уништена осумкатница.

Снимката емитувана од либанската станица Ал Џадед покажува дека најмалку една зграда е уништена и неколку други се тешко оштетени.

Експлозиите го потресоа Бјерут околу 4 часот наутро, потврдија очевидци за Ројтерс. Безбедносни извори велат дека во нападот биле фрлени најмалку четири бомби.

Тоа е четврти израелски воздушен напад оваа недела насочен кон предградијата на Бејрут, иако повеќето израелски напади беа насочени кон јужните предградија контролирани од Хезболах.

Неколку функционери на Хезболах, најважниот сојузник на Техеран во регионот, беа убиени во воздушни напади врз јужните предградија на Бејрут.

Израел започна голема офанзива против Хезболах во септември, по речиси една година прекугранични непријателства предизвикани од војната во Газа.

Конфликтот започна кога Хезболах отвори оган во знак на солидарност со својот палестински сојузник Хамас, група на листата на САД и ЕУ како терористичка организација која го нападна јужен Израел на 7 октомври 2023 година.

Американскиот посредник Амос Хохштајн отпатува во Либан и Израел оваа недела во обид да обезбеди прекин на огнот.

Новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп размислува да го избере Ричард Гренел, поранешен шеф на разузнавањето, за специјален пратеник за војната во Украина иницирана од Русија, потврдија извори блиски до Трамп.

Гренел, кој за време на претседателствувањето на Трамп од 2017 до 2021 година беше амбасадор во Германија и специјален пратеник за преговорите меѓу Србија и Косово и вршител на должноста директор на националното разузнавање, ќе одигра клучна улога во напорите на Трамп да ја запре војната во Украина, доколку тој биде избран, пишува Ројтерс.

Иако во моментов нема специјален пратеник посветен само на решавање на руско-украинскиот конфликт, Трамп размислува за тоа, велат изворите.

Гренел се залагаше за создавање „автономни зони“ како средство за решавање конфликти. Тој исто така рече дека нема да биде за влез на Украина во НАТО во блиска иднина.

Доналд Трамп, кој ќе го преземе претседателството на 20 јануари, ја критикуваше силната поддршка на поранешниот претседател Џо Бајден за Киев и рече дека ќе бара што поскоро ставање крај на руската војна во Украина.

Каролин Левит, привремената портпаролка на Трамп, не го потврди назначувањето и рече дека новоизбраниот претседател јавно ќе ги соопшти своите одлуки.

Трамп веќе јавно ги објави имињата на некои луѓе за клучните позиции во неговата администрација, а меѓу нив е и Марко Рубио, кого го постави за државен секретар на САД.

Некои од номинациите ќе треба да ги одобри американскиот Сенат, со кој на следната седница ќе претседаваат републиканците на Трамп.

Денеска во претпладневните часови времето ќе биде променливо облачно со повремен снег претежно во западните делови.

Во текот на ноќта ќе дува умерен, а особено долж Повардарието засилен северен ветер, над 70 километри на час, соопшти Управата за хидрометеоролошки работи.

Минималната температура ќе биде во интервал од -6 до 3, а максималната ќе достигне од -1 до 11 степени.

Во наредните денови времето ќе биде стабилно и тивко со ниски утрински температури и со услови за појава на магла по котлините.

Воената мисија на НАТО на Косово (КФОР) во петокот (22 ноември) ниту ги демантираше ниту ги потврди тврдењата на Министерството за одбрана на Србија дека група вооружени косовски полицајци оваа недела без овластување ја преминале граничната линија во селото Ќирковиќ на територијата на Општина Лепосавиќ.

Наместо тоа, КФОР во својот одговор до Радио Слободна Европа (РСЕ) наведува дека ситуацијата долж граничната линија меѓу Косово и Србија е мирна и дека продолжува да го следи развојот на настаните.

„Имаме видливо и флексибилно присуство и сме добро позиционирани да одговориме на секое безбедносно сценарио, во согласност со нашиот долгогодишен мандат од ОН заснован на резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на Обединетите нации од 1999 година“, одговорија од КФОР.

На крајот од својот одговор тие ја упатуваат редакцијата на РСЕ да побара одговор на конкретните прашања од српските власти.

На дополнителното прашање од РСЕ, да прецизира зошто само српските власти се надлежни да дадат одговори на конкретни прашања поврзани со овој случај, КФОР посочи дека го кажал својот став и нема што да додаде и повторно го упати РСЕ до Министерството за одбрана на Србија.

Косовската полиција во четвртокот ги отфрли како неточни тврдењата на српските власти дека косовски полицајци неовластено ја преминале граничната линија со Србија.

„Ваквите објави и соопштенија објавени на ваков начин претставуваат дезинформации со цел да се создаде несигурност кај граѓаните од тој крај и да се наруши угледот на работата на косовската полиција“, се наведува во реакцијата на косовската полиција.

Министерството за одбрана на Србија претходно соопшти дека „неовластеното преминување на административната линија“ меѓу Србија и Косово е „опасна провокација и закана за мирот“, и додаде дека српската армија ја следи ситуацијата на терен и е подготвена да реагира согласно со одредбите од кумановскиот Воено-технички договор.

Министерството за одбрана на Србија, исто така, побара од КФОР, „како единствена легална и легитимна воена сила“ на територијата на Косово, „да преземе мерки во согласност со својот мандат и да ги спречи привремените власти во Приштина да се обидат да предизвикаат ескалација на насилството“.

Српскиот претседател Александар Вучиќ во четвртокот изјави дека очекува реакција од САД бидејќи „тие знаат дека (косовскиот премиер Албин) Курти тоа намерно го наредил“. Тој побара од САД да ја известат Србија дали е во право „кога велиме дека Курти лично наредил провокација и упад на неговите вооружени сили на територијата на централна Србија во областа на селото Чирковиќе“.

„Тој очекуваше дека овие лица ќе бидат ликвидирани и дека тоа ќе биде неговата причина да го доведе НАТО во конфликт со Србија. Следниот пат ќе реагираме во согласност со целосните правила на службата“, изјави Вучиќ за РТС.

РСЕ побара од американската амбасада во Приштина и од Стејт департментот да ги коментираат изјавите на српскиот претседател, но одговор не доби.

Косово и Србија имаат гранична линија долга околу 350 километри, а над 60 отсто од неа опфаќа општини на северот на Косово, населени претежно со Срби.

Во последниве години, Косово често ја обвинуваше Србија дека ја приближува армијата до границата.

Во јуни 2023 година, Косово тврдеше дека тројца косовски полицајци биле уапсени во близина на границата со Србија, додека официјален Белград тврдеше дека тие ја преминале граничната линија. Неколку дена подоцна српските власти ги ослободија полицајците.

Границата меѓу Косово и Србија, Белград ја смета за административна линија.

Мисијата на НАТО на Косово, КФОР, е одговорна за безбедноста на границите на Косово со Србија, додека косовската полиција е одговорна за остатокот од граничната линија.

Според одлуката на командантот на КФОР од 2014 година, полицијата може да патролира на граничната линија меѓу Косово и Србија до најмногу еден километар во близина на границата.

Рускиот претседател Владимир Путин најави дека новата балистичка ракета со среден дострел, која може да носи нуклеарна боева глава, ќе продолжи да се тестира, вклучувајќи и во борбени услови како што беше случај претходно оваа недела при напад врз Украина.

„Ќе продолжиме со овие тестови, вклучително и во борбени услови, во зависност од ситуацијата и природата на безбедносните закани што се создаваат за Русија“, рече Путин на 22 ноември на состанокот со претставници на Министерството за одбрана и на воено-индустрискиот комплекс.

Русија ја употреби таканаречената хиперсонична ракета „Орешник“ против Украина на 21 ноември во напад насочен кон градот Днепар.

Путин тогаш рече дека тоа е дел од одговорот на Москва на украинските напади со ракетите ATACMS, испорачувани од САД, и ракетите „Storm Shadow“, кои ги испорачуваат Британците, кои следуваа по информациите дека овие две земји му дале дозвола на Киев да ги користи овие системи за да погоди цели на руска територија.

Украинските власти првично ја обвинија Русија за лансирање на интерконтинентална балистичка ракета, по што Путин објави дека тоа всушност е новата балистичка ракета со среден дострел.

Во изјавата денеска (22 декември), Путин додаде дека проектилот е нов и не е надградба на претходното вооружување од советската ера.

Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, исто така, денеска повтори дека тестот е порака до Западот дека Москва ќе одговори остро на сите „непромислени“ потези на западните земји за поддршка на Украина.

„Главната порака е дека непромислените одлуки и дејствија на западните земји кои произведуваат ракети, ги испорачуваат во Украина и потоа учествуваат во напади на руска територија, не можат да поминат без реакција од руската страна“, изјави Песков.

Украинската воена разузнавачка служба во соопшти дека Русија може да има до 10 единици од новата ракета што веќе ја лансираше.