Господине Селмани може ли да сумирате што точно му се случи на новинарството во последните две-три недели?
Мислам дека тоа што се случи во Собрание каде на новинарите не им беше дозволено да ги следат настаните во собраниската сала на седницата на која се носеше буџетот, мислам дека се демонстрираше или се покажа вистинскиот однос на институциите во Македонија кон медиумите. Практично со тоа на јавна сцена се покажа дека во Македонија не се почитува слободата на изразување, гарантирана со Уставот на Македонија и со меѓународни договори коишто Македонија ги има потпишано. Мислам дека за жал се покажа дека кај институциите преовладува ставот дека медиумите се тука да информираат само за работи кои на нив им одговараат, само за фини работи, да се пофалат за нивните успеси. А, кога ќе се случат работи кои на нив не им се допаѓаат и не би сакале за тоа да бидат информирани граѓаните, тогаш медиумите се вишок. Тоа е пример како не треба да се третираат медиумите во едно демократско општество. Институциите не само што не се оградија од тоа, туку се обидоа да покажат дека се сè одвивало во рамките на процедурите на оваа земја, што реално не беше така.
За што тогаш жалеше државниот врв? Тие изразија жалење, а институциите не најдоа виновник за случувањата во Собранието.
Позитивно и добро беше што практично целиот државен врв се огради од тој настан и изрази жалење, меѓутоа тоа што како одговор го добивме од Министерството за внатрешни работи беше разочарувачки, не само за нас, туку мислам и за државниот врв, затоа што со таков одговор МВР практично ги стави во некоја незавидна позиција највисоките носители на јавни функции во Република Македонија и практично им кажа - Вие луѓе не знаете што зборувате, или во најмала рака зборувате на памет, затоа што акцијата е изведена во рамките на законот. МВР не одговараше на нашата претставка, ние бараме едно, тие зборуваат за друго, ние бараме да ни кажат кој дал противуставна и противзаконска наредба да се тргнат новинарите и кој бил вмешан во тоа новинарите да бидат исфрлени од галеријата, а тие ни кажуваат дека обезбедувањето не користело прекумерна сила. Мислам дека ние демонстриравме и како новинари и како Здружение висока демократска свест, затоа што сакавме работите да ги решаваме во рамките на институциите. Ако институциите не смогнат сили да го расветлат случајот и да ги казнат одговорните, тогаш ние немаме други средства освен нашите права да ги заштитиме преку судска постапка. Ние веќе имаме формирано правен тим во ЗНМ кој ги испитува сите можности за тоа какви иницијативи да поднесеме пред нашите судови. Ќе им дадеме можност на нашите судови да го препознаат ова прекршување и да го констатираат, ако тоа не се случи, ние нема да запреме тука, правдата ќе ја бараме и во меѓународните судови.
Ако добро ве разбрав вие им давате на институциите втора шанса?
Да.
Што господине Селмани, доколку институциите и по втората шанса останат на истиот заклучок дека се е по Уставот и законите?
Ние ќе ги користиме сите легални форми да тераме правда, ако во тоа не успееме ќе ги искористиме сите демократски форми на притисок против владата, да постапува одговорно во овој случај. За формите, за начините ќе се договориме со колегите како треба да го вршиме тој притисок.
Дали тука би можеле да влезат како демократски начини протести, штрајк, бојкот? Дали би разгледувале таква мерка?
Сите тие форми се легитимни, прашањето е на проценка, кога тоа да се направи и на кој начин. Ние не исклучуваме ни една од тие форми на изразување на незадоволство и вршење на притисок овој настан да се расчисти.
Но тоа би следувало откако ќе поминат сите судски процедури?
Не, тоа не мора да значи, тоа може и паралелно да се одвива, прашањето е на наша проценка кога е најсоодветно некоја мерка да биде преземена и која е целта што сакаме со таквата мерка да постигнеме.
Кога би преземале таква мерка?
Нашиот правен тим сега треба да ги подготви тие документи, иницијативи за пред судовите во Македонија. Ние веќе ја информираме и меѓународната заедница, сите институции и организации за тоа што се случи во Македонија, дури не отидовме сами како здружение, туку што е позитивен чекор во овој правец, практично сите медиумски организации потпишаа заедничка изјава со која демонстриравме една одговорност и на некој начин она што е ставено во изјавата добива поголем кредибилитет. Ние ќе чекаме, ќе ја видиме реакцијата што ќе дојде од меѓународниот фактор. Веќе сме во комуникација со претставниците на Европската комисија, ние ги објаснуваме нашите ставови, подготвени сме да помогнеме да се излезе од ваквата ситуација, меѓутоа владата мора да покаже огромна политичка волја и спремност со конкретни чекори да покаже дека сака да ја санира состојбата, ако може да се санира, а може ако се сака и да преземе конкретни чекори за санкционирање на они што беа вмешани во тој настан.
Неодамна кога се донесе законот за декриминализација, велевте дека Санино од ЕК помогна за да може да си ги доближите страните со однос на тоа што тогаш изјавивте дека и власта и ЗНМ имаат дијаметрално различни ставови. Дали и овојпат тоа значи дека ќе се побара помош од Европската унија за да се изнајде решение во ваква ситуација?
Битно е да се напомене дека ние како новинари и како Здружение со ништо не придонесовме да се случи тоа што се случи, со ништо не ја попречувавме работата на Собранието, така да за нас се уште е несфатливо и нејасно зошто ние бевме исфрлени од таму. Секако дека Европската Комисија сака да помогне и ќе помогне, меѓутоа ако она што ние не сме подготвени да го прифатиме е дека овој инцидент не може да помине неказнето. Ние сме подготвени да учествуваме во напорите да се расчисти овој инцидент и на некој начин да се санираат последиците и да се обидеме во иднина да ги решаваме проблемите со кои се соочува оваа земја во сферата на медиумите. Но ние не можеме и да сакаме да преминеме преку овој инцидент, владата треба со конкретни мерки да покаже дека искрено жалат за тоа што се случи во Собрание, инаку ако тоа жалење не е проследено со конкретни чекори, мерки, тогаш јавноста тоа жалење ќе го сфати како чин на хипокризија, затоа што нема друг начин тоа да се разбере, ако вие жалите, а од друга страна тврдите дека се било според законот и Уставот. Ние таква порака пративме и до Европската Комисија, дека ние сме тука да го понесеме нашиот дел од одговорноста, но санирањето на штетите, излезот од оваа ситуација, враќањето на ситуацијата во нормала не зависи од нас, тоа исклучиво зависи од владата.
Една од мерките што ги преземавте во однос на сегашната ситуација е прекин на преговорите со владата, дијалог што е дел од евроинтегративниот процес. Какви резултати очекувате од таа мерка, прекин на дијалогот кога и самите, господине Селмани, неколку пати досега изјавивте дека власта нема слух?
Одлуката ние да ги прекинеме разговорите беше изнудена, ние практично бевме принудени на таква мерка. Замислете на што ќе личеа тие разговори после она влечење на новинарите во собраниската галерија, како ние ќе се погледневме во очи со луѓето кои можеби се дел или учествувале во донесувањето на таква одлука. Тие разговори ги почнавме да превенираме такви ситуации, а не да ни се случуваат такви ситуации. За што други ние ќе зборуваме ако новинарите, било кој без никаква правна основа ги попречува во работата, им забранува можноста да следат настани, за што друго ние би разговарале? Ние знаевме дека ситуацијата со медиумите во Македонија е ваква каква што е и ние го знаевме односот на институциите дека нивниот однос кон медиумите е овој кој се покажа во Собранието, меѓутоа веруваме дека низ еден отворен дијалог ќе ги освестиме и нив и јавноста дека во едно демократско општество односот кој медиумите треба да биде поинаков. Не заради тоа што ние така сакаме, туку заради тоа што тоа е практика во демократско општество, ако сакате да бидете демократска земја. Ние сакавме со тие разговори и со темите коишто ги ставивме на маса сакавме да создадеме предуслови на крајот на тој дијалог, да се намали притисокот врз медиумите и конечно власта, институциите да сфатат дека во една демократска земја е недозволиво вмешување во работата на медиумите. За евроатланските интеграции на Македонија одговорноста не е наша дали ќе се интегрира во НАТО и ЕУ. Ние можеме да помогнеме, но пред се одговорноста за тоа дали оваа земја ќе биде препознаена како земја која заслужува да биде во тоа друштво е на владата, на крајот на краиштата во март или во април владата е таа којашто треба да оди во Брисел и да им објасни на тие дипломати таму што се случи и како мисли да се справи со оваа ситуација, како мисли да ја санира ова ситуација и како мисли да ги убеди нив дека се уште искрено посакуваме да се интегрираме во ЕУ. И еден друг сегмент, одговорноста е на владата е да им објасни на нивните поддржувачи колку прави оваа земја за интегрирањето во ЕУ и НАТО.
Значи резултатот кој го очекувате од прекинот на преговорите е како власта ќе се правда пред ЕУ за начинот на нејзиното однесување?
Не само пред Европската Комисија, туку и пред самите македонски граѓани, затоа што едно е вие да тврдите дека сакате да се интегрирате во ЕУ, а друго е на терен како се однесувате. Ако вашето однесување е неевропско, тогаш кој е тој од македонските граѓани којшто ќе верува во искреноста на оваа влада, дека навистина сака да ја интегрира земјата во ЕУ.
Не стравувате од превртување на приказната според која новинарите би биле виновни зошто се откажале од преговорите?
Мислам дека тоа е речиси невозможно. Знаете зошто? Ние на некој начин и не сме свесни колку сме ние затворени како држава, меѓутоа сепак наша среќа е што ние сме во Европа и обидот работите да се извртуваат или да се спинуваат, мислам дека не поминува ниту во Македонија и покрај сите напори, а после средбите што ги имав со претставниците на ЕК мислам дека такви приказни нема да поминат ниту кај нив, затоа што работите се очигледни.
Како ги коментирате последните медиумски промени, дел познати новинари немаат повеќе емисии во етер, се најавија и трансфери од Сител и Вечер во Алфа телевизија?
Тоа е така, затоа што во Македонија не се препознава и не се признава улогата на медиумите која треба да ја имаат. Во нормален свет медиумите се watchdog на општеството, во Македонија таа улога не се сака да се прифати, во Македонија медиумите имаат улога на инструмент за пропаганда, пред се на оние што владеат со земјата, преку медиумите полесно да владеат и да не мора да дадат отчет за тоа како владеат, како ги трошат парите, какви се проекти спроведуваат и која е потребата за таквите проекти. Од друга страна, не можеме да ги обвиниме само политичките партии и власта, тука одговорност имаат и сопствениците на медиумите и бизнис заедницата во Македонија, затоа што ако вие влегувате, би рекол, во еден нездрав однос со политиката, бидејќи очигледно на сопствениците на медиумите не им е битно дали нивните медиуми ја остваруваат таа општествена функција што ја имаат и дали одговараат на општествената одговорност што ја имаат, туку едноставно ги користат како средство за поткусурување, за задржување на парите што ги имаат стекнато во овој период и евентуално за оплодување на нивниот капитал, за ништо друго не ги интересира. Се додека ние не ги смениме правилата во медиумскиот бизнис, тоа ќе биде така, затоа велам ако не се воведе ред како владата ќе испумпа пари во медиумите, ние не може да очекуваме дека состојбите ќе бидат сменети. Мора да се воведат правила на игра како медиумите ќе дојдат до пари, не може јавните пари да се користа за да се поткупат медиумите, такво искуство јас не знам дали има во друга земја, зошто што владата има ресурси, има скоро 3 милијарди буџет и може да одвои, за нив не е никаков проблем дел од тие пари за на некој начин влијае врз медиумите, меѓутоа тоа не може да се дозволи и јас мислам дека и во наредниот период и во патоказот на владата и во односот на Европската комисија што ќе го има кон владата, пред се во однос на рекламирањето во медиумите, ќе биде многу ригорозен и владата ќе мора да најде начин тоа рекламирање да биде контролирано и да спречи можност директно да влијае не уредувачката политика на медиумите.
Каков е вашиот став за односот на меѓународната заедница кон слободата на медиумите во Македонија? Дали има некаква разлика во однос на претходно?
Мислам дека после инцидентот што се случи, ќе се случи едно отрезнување на меѓународната заедница, не дека тие не сфаќаат кои се состојбите во Македонија. Но знаете како е, јас не некој начин имам разбирање за таквиот однос, прво заради тоа што за смена на состојбите во Македонија ние сме одговорни во оваа земја, граѓаните, политичките елити, бизнис елитите, интелектуалните елити, новинарите и мислам дека е неодговорно тогаш кога ние не ќе можеме нешто да издејствуваме вината да ја префрлиме на некој друг, што не ни помага доволно. Мислам дека тие се би рекол во една незавидна позиција затоа што од една страна сакаат да ја задржат земјата на европски колосек и да ја храбрат да продолжи по тој пат, затоа што реално може да се случи Македонија да излезе од тој колосек и верувајте најголемите последици ќе бидат кон нас, не кон нив. Ако ние не сме свесни за состојбата во која сме и не се однесуваме одговорно, ние практично ќе испаднеме како лошото момоче во регионот кое не ја сфаќа сериозноста на ситуацијата и не знае да се прилагоди на новите услови. Странците ќе помогнат колку што ќе можат да помогнат, меѓутоа тие не можат нас да не заменат, ние треба, секој од нас да биде на ниво на својата одговорност за да може работите да тргнат напред.
Колегите забележуваат за колебливоста на Здружението на новинари во однос на реакциите, отпрвин реагира остро, а потоа како да ја спушта топката. На што се должи таквата колебливост?
А што ја спуштаме ние топката, не знам што е кревањето, а што е спуштањето на топката. Легитимно е колегите да имаат различни гледања за работите, меѓутоа ако другите се неодговорни, ние не сакаме да ги следиме нив. Ние сакаме да покажеме како во вакви ненормални услови, некој знае нормално да се однесува, тоа е нашата намера, а не дека ние сме колебливи, ние не сме колебливи, мислам дека ние имаме добри проценки, кога работите излегуваат надвор од некаква рамка, ние немаме никаков проблем да речеме дека тоа не може да помине и нема да го поддржиме и нема цена којашто ќе не натера да ги менуваме нашите ставови од она што сме го кажале како објаснување. Од оваа ситуација нашите позиции се многу јасни, ако некој го сака нашиот придонес кон решавање на проблемите со медиумите ние нема да се двоумиме да се вклучиме во тоа, меѓутоа претходно ќе треба да се расчистат работите. Овој случат треба да се расветли, тие што се вмешани во тоа да ја добијат заслужената казна, Без ова мислам дека нема никаква дилема дека ние нема да учествуваме во било какви разговори на директен или индиректен начин
Конкретен пример на кој забележуваат беше оградувањето од дел од колегите после протестот во Собранието по инцидентот. Од кого точно се оградивте и зошто?
Мислам дека има некој ред на работите. Ние ја ценевме поддршката на колегите коишто на некој начин сакаат да се солидаризираат со новинарите коишто ја следат работата на Собранието, дописници од Собрание, меѓутоа има некој ред, ако вие сакате да му помогнете на некого мислам дека треба да го прашате на кој начин можете најдобро да му помогнете, мислам дека не е својствено, барем не мој начин и на луѓето кои раководат со ова здружение со викање да се изрази незадоволство. Ние сакаме до крај да останеме достоинствени. Ние точно кажавме што ни се случи, го осудивме тоа, преземавме чекори кои беа неопходни да се преземат и кажуваме што треба да се случи за да се санира состојбата.
Значи вие не се оградивте од колегите, туку од свиркањето и викањето?
Апсолутно. Ние како новинари и како здружение, барем додека јас сум тука нема да дозволам ова здружение да биде сведено или да почнеме да личиме како политичките партии, не. Ние сме новинари и нашето однесување сакаме ние да направиме разлика, не сакаме да личиме како другите, ние сакаме да бидеме лицето на новинарите, а тоа лице не треба да личи, вие гледате што се случува во оваа земја од ова политика на конфронтации, кое до каде води, ние не сакаме да бидеме дел од таа игра. Да незадоволни сме, сакаме де изразиме незадоволство и бараме одговорност, но тоа да биде на достоинствен начин , во рамките на институциите и не колебливо, ние оваа битка нема да ја прекинеме тука, значи ќе ги искористиме сите можности, а такви има многу, за да истераме правда.
Мислам дека тоа што се случи во Собрание каде на новинарите не им беше дозволено да ги следат настаните во собраниската сала на седницата на која се носеше буџетот, мислам дека се демонстрираше или се покажа вистинскиот однос на институциите во Македонија кон медиумите. Практично со тоа на јавна сцена се покажа дека во Македонија не се почитува слободата на изразување, гарантирана со Уставот на Македонија и со меѓународни договори коишто Македонија ги има потпишано. Мислам дека за жал се покажа дека кај институциите преовладува ставот дека медиумите се тука да информираат само за работи кои на нив им одговараат, само за фини работи, да се пофалат за нивните успеси. А, кога ќе се случат работи кои на нив не им се допаѓаат и не би сакале за тоа да бидат информирани граѓаните, тогаш медиумите се вишок. Тоа е пример како не треба да се третираат медиумите во едно демократско општество. Институциите не само што не се оградија од тоа, туку се обидоа да покажат дека се сè одвивало во рамките на процедурите на оваа земја, што реално не беше така.
За што тогаш жалеше државниот врв? Тие изразија жалење, а институциите не најдоа виновник за случувањата во Собранието.
Позитивно и добро беше што практично целиот државен врв се огради од тој настан и изрази жалење, меѓутоа тоа што како одговор го добивме од Министерството за внатрешни работи беше разочарувачки, не само за нас, туку мислам и за државниот врв, затоа што со таков одговор МВР практично ги стави во некоја незавидна позиција највисоките носители на јавни функции во Република Македонија и практично им кажа - Вие луѓе не знаете што зборувате, или во најмала рака зборувате на памет, затоа што акцијата е изведена во рамките на законот. МВР не одговараше на нашата претставка, ние бараме едно, тие зборуваат за друго, ние бараме да ни кажат кој дал противуставна и противзаконска наредба да се тргнат новинарите и кој бил вмешан во тоа новинарите да бидат исфрлени од галеријата, а тие ни кажуваат дека обезбедувањето не користело прекумерна сила. Мислам дека ние демонстриравме и како новинари и како Здружение висока демократска свест, затоа што сакавме работите да ги решаваме во рамките на институциите. Ако институциите не смогнат сили да го расветлат случајот и да ги казнат одговорните, тогаш ние немаме други средства освен нашите права да ги заштитиме преку судска постапка. Ние веќе имаме формирано правен тим во ЗНМ кој ги испитува сите можности за тоа какви иницијативи да поднесеме пред нашите судови. Ќе им дадеме можност на нашите судови да го препознаат ова прекршување и да го констатираат, ако тоа не се случи, ние нема да запреме тука, правдата ќе ја бараме и во меѓународните судови.
Ако добро ве разбрав вие им давате на институциите втора шанса?
Да.
Што господине Селмани, доколку институциите и по втората шанса останат на истиот заклучок дека се е по Уставот и законите?
Ние ќе ги користиме сите легални форми да тераме правда, ако во тоа не успееме ќе ги искористиме сите демократски форми на притисок против владата, да постапува одговорно во овој случај. За формите, за начините ќе се договориме со колегите како треба да го вршиме тој притисок.
Дали тука би можеле да влезат како демократски начини протести, штрајк, бојкот? Дали би разгледувале таква мерка?
Сите тие форми се легитимни, прашањето е на проценка, кога тоа да се направи и на кој начин. Ние не исклучуваме ни една од тие форми на изразување на незадоволство и вршење на притисок овој настан да се расчисти.
Но тоа би следувало откако ќе поминат сите судски процедури?
Не, тоа не мора да значи, тоа може и паралелно да се одвива, прашањето е на наша проценка кога е најсоодветно некоја мерка да биде преземена и која е целта што сакаме со таквата мерка да постигнеме.
Кога би преземале таква мерка?
Нашиот правен тим сега треба да ги подготви тие документи, иницијативи за пред судовите во Македонија. Ние веќе ја информираме и меѓународната заедница, сите институции и организации за тоа што се случи во Македонија, дури не отидовме сами како здружение, туку што е позитивен чекор во овој правец, практично сите медиумски организации потпишаа заедничка изјава со која демонстриравме една одговорност и на некој начин она што е ставено во изјавата добива поголем кредибилитет. Ние ќе чекаме, ќе ја видиме реакцијата што ќе дојде од меѓународниот фактор. Веќе сме во комуникација со претставниците на Европската комисија, ние ги објаснуваме нашите ставови, подготвени сме да помогнеме да се излезе од ваквата ситуација, меѓутоа владата мора да покаже огромна политичка волја и спремност со конкретни чекори да покаже дека сака да ја санира состојбата, ако може да се санира, а може ако се сака и да преземе конкретни чекори за санкционирање на они што беа вмешани во тој настан.
Неодамна кога се донесе законот за декриминализација, велевте дека Санино од ЕК помогна за да може да си ги доближите страните со однос на тоа што тогаш изјавивте дека и власта и ЗНМ имаат дијаметрално различни ставови. Дали и овојпат тоа значи дека ќе се побара помош од Европската унија за да се изнајде решение во ваква ситуација?
Битно е да се напомене дека ние како новинари и како Здружение со ништо не придонесовме да се случи тоа што се случи, со ништо не ја попречувавме работата на Собранието, така да за нас се уште е несфатливо и нејасно зошто ние бевме исфрлени од таму. Секако дека Европската Комисија сака да помогне и ќе помогне, меѓутоа ако она што ние не сме подготвени да го прифатиме е дека овој инцидент не може да помине неказнето. Ние сме подготвени да учествуваме во напорите да се расчисти овој инцидент и на некој начин да се санираат последиците и да се обидеме во иднина да ги решаваме проблемите со кои се соочува оваа земја во сферата на медиумите. Но ние не можеме и да сакаме да преминеме преку овој инцидент, владата треба со конкретни мерки да покаже дека искрено жалат за тоа што се случи во Собрание, инаку ако тоа жалење не е проследено со конкретни чекори, мерки, тогаш јавноста тоа жалење ќе го сфати како чин на хипокризија, затоа што нема друг начин тоа да се разбере, ако вие жалите, а од друга страна тврдите дека се било според законот и Уставот. Ние таква порака пративме и до Европската Комисија, дека ние сме тука да го понесеме нашиот дел од одговорноста, но санирањето на штетите, излезот од оваа ситуација, враќањето на ситуацијата во нормала не зависи од нас, тоа исклучиво зависи од владата.
Една од мерките што ги преземавте во однос на сегашната ситуација е прекин на преговорите со владата, дијалог што е дел од евроинтегративниот процес. Какви резултати очекувате од таа мерка, прекин на дијалогот кога и самите, господине Селмани, неколку пати досега изјавивте дека власта нема слух?
Одлуката ние да ги прекинеме разговорите беше изнудена, ние практично бевме принудени на таква мерка. Замислете на што ќе личеа тие разговори после она влечење на новинарите во собраниската галерија, како ние ќе се погледневме во очи со луѓето кои можеби се дел или учествувале во донесувањето на таква одлука. Тие разговори ги почнавме да превенираме такви ситуации, а не да ни се случуваат такви ситуации. За што други ние ќе зборуваме ако новинарите, било кој без никаква правна основа ги попречува во работата, им забранува можноста да следат настани, за што друго ние би разговарале? Ние знаевме дека ситуацијата со медиумите во Македонија е ваква каква што е и ние го знаевме односот на институциите дека нивниот однос кон медиумите е овој кој се покажа во Собранието, меѓутоа веруваме дека низ еден отворен дијалог ќе ги освестиме и нив и јавноста дека во едно демократско општество односот кој медиумите треба да биде поинаков. Не заради тоа што ние така сакаме, туку заради тоа што тоа е практика во демократско општество, ако сакате да бидете демократска земја. Ние сакавме со тие разговори и со темите коишто ги ставивме на маса сакавме да создадеме предуслови на крајот на тој дијалог, да се намали притисокот врз медиумите и конечно власта, институциите да сфатат дека во една демократска земја е недозволиво вмешување во работата на медиумите. За евроатланските интеграции на Македонија одговорноста не е наша дали ќе се интегрира во НАТО и ЕУ. Ние можеме да помогнеме, но пред се одговорноста за тоа дали оваа земја ќе биде препознаена како земја која заслужува да биде во тоа друштво е на владата, на крајот на краиштата во март или во април владата е таа којашто треба да оди во Брисел и да им објасни на тие дипломати таму што се случи и како мисли да се справи со оваа ситуација, како мисли да ја санира ова ситуација и како мисли да ги убеди нив дека се уште искрено посакуваме да се интегрираме во ЕУ. И еден друг сегмент, одговорноста е на владата е да им објасни на нивните поддржувачи колку прави оваа земја за интегрирањето во ЕУ и НАТО.
Значи резултатот кој го очекувате од прекинот на преговорите е како власта ќе се правда пред ЕУ за начинот на нејзиното однесување?
Не само пред Европската Комисија, туку и пред самите македонски граѓани, затоа што едно е вие да тврдите дека сакате да се интегрирате во ЕУ, а друго е на терен како се однесувате. Ако вашето однесување е неевропско, тогаш кој е тој од македонските граѓани којшто ќе верува во искреноста на оваа влада, дека навистина сака да ја интегрира земјата во ЕУ.
Не стравувате од превртување на приказната според која новинарите би биле виновни зошто се откажале од преговорите?
Мислам дека тоа е речиси невозможно. Знаете зошто? Ние на некој начин и не сме свесни колку сме ние затворени како држава, меѓутоа сепак наша среќа е што ние сме во Европа и обидот работите да се извртуваат или да се спинуваат, мислам дека не поминува ниту во Македонија и покрај сите напори, а после средбите што ги имав со претставниците на ЕК мислам дека такви приказни нема да поминат ниту кај нив, затоа што работите се очигледни.
Како ги коментирате последните медиумски промени, дел познати новинари немаат повеќе емисии во етер, се најавија и трансфери од Сител и Вечер во Алфа телевизија?
Тоа е така, затоа што во Македонија не се препознава и не се признава улогата на медиумите која треба да ја имаат. Во нормален свет медиумите се watchdog на општеството, во Македонија таа улога не се сака да се прифати, во Македонија медиумите имаат улога на инструмент за пропаганда, пред се на оние што владеат со земјата, преку медиумите полесно да владеат и да не мора да дадат отчет за тоа како владеат, како ги трошат парите, какви се проекти спроведуваат и која е потребата за таквите проекти. Од друга страна, не можеме да ги обвиниме само политичките партии и власта, тука одговорност имаат и сопствениците на медиумите и бизнис заедницата во Македонија, затоа што ако вие влегувате, би рекол, во еден нездрав однос со политиката, бидејќи очигледно на сопствениците на медиумите не им е битно дали нивните медиуми ја остваруваат таа општествена функција што ја имаат и дали одговараат на општествената одговорност што ја имаат, туку едноставно ги користат како средство за поткусурување, за задржување на парите што ги имаат стекнато во овој период и евентуално за оплодување на нивниот капитал, за ништо друго не ги интересира. Се додека ние не ги смениме правилата во медиумскиот бизнис, тоа ќе биде така, затоа велам ако не се воведе ред како владата ќе испумпа пари во медиумите, ние не може да очекуваме дека состојбите ќе бидат сменети. Мора да се воведат правила на игра како медиумите ќе дојдат до пари, не може јавните пари да се користа за да се поткупат медиумите, такво искуство јас не знам дали има во друга земја, зошто што владата има ресурси, има скоро 3 милијарди буџет и може да одвои, за нив не е никаков проблем дел од тие пари за на некој начин влијае врз медиумите, меѓутоа тоа не може да се дозволи и јас мислам дека и во наредниот период и во патоказот на владата и во односот на Европската комисија што ќе го има кон владата, пред се во однос на рекламирањето во медиумите, ќе биде многу ригорозен и владата ќе мора да најде начин тоа рекламирање да биде контролирано и да спречи можност директно да влијае не уредувачката политика на медиумите.
Каков е вашиот став за односот на меѓународната заедница кон слободата на медиумите во Македонија? Дали има некаква разлика во однос на претходно?
Мислам дека после инцидентот што се случи, ќе се случи едно отрезнување на меѓународната заедница, не дека тие не сфаќаат кои се состојбите во Македонија. Но знаете како е, јас не некој начин имам разбирање за таквиот однос, прво заради тоа што за смена на состојбите во Македонија ние сме одговорни во оваа земја, граѓаните, политичките елити, бизнис елитите, интелектуалните елити, новинарите и мислам дека е неодговорно тогаш кога ние не ќе можеме нешто да издејствуваме вината да ја префрлиме на некој друг, што не ни помага доволно. Мислам дека тие се би рекол во една незавидна позиција затоа што од една страна сакаат да ја задржат земјата на европски колосек и да ја храбрат да продолжи по тој пат, затоа што реално може да се случи Македонија да излезе од тој колосек и верувајте најголемите последици ќе бидат кон нас, не кон нив. Ако ние не сме свесни за состојбата во која сме и не се однесуваме одговорно, ние практично ќе испаднеме како лошото момоче во регионот кое не ја сфаќа сериозноста на ситуацијата и не знае да се прилагоди на новите услови. Странците ќе помогнат колку што ќе можат да помогнат, меѓутоа тие не можат нас да не заменат, ние треба, секој од нас да биде на ниво на својата одговорност за да може работите да тргнат напред.
Колегите забележуваат за колебливоста на Здружението на новинари во однос на реакциите, отпрвин реагира остро, а потоа како да ја спушта топката. На што се должи таквата колебливост?
А што ја спуштаме ние топката, не знам што е кревањето, а што е спуштањето на топката. Легитимно е колегите да имаат различни гледања за работите, меѓутоа ако другите се неодговорни, ние не сакаме да ги следиме нив. Ние сакаме да покажеме како во вакви ненормални услови, некој знае нормално да се однесува, тоа е нашата намера, а не дека ние сме колебливи, ние не сме колебливи, мислам дека ние имаме добри проценки, кога работите излегуваат надвор од некаква рамка, ние немаме никаков проблем да речеме дека тоа не може да помине и нема да го поддржиме и нема цена којашто ќе не натера да ги менуваме нашите ставови од она што сме го кажале како објаснување. Од оваа ситуација нашите позиции се многу јасни, ако некој го сака нашиот придонес кон решавање на проблемите со медиумите ние нема да се двоумиме да се вклучиме во тоа, меѓутоа претходно ќе треба да се расчистат работите. Овој случат треба да се расветли, тие што се вмешани во тоа да ја добијат заслужената казна, Без ова мислам дека нема никаква дилема дека ние нема да учествуваме во било какви разговори на директен или индиректен начин
Конкретен пример на кој забележуваат беше оградувањето од дел од колегите после протестот во Собранието по инцидентот. Од кого точно се оградивте и зошто?
Мислам дека има некој ред на работите. Ние ја ценевме поддршката на колегите коишто на некој начин сакаат да се солидаризираат со новинарите коишто ја следат работата на Собранието, дописници од Собрание, меѓутоа има некој ред, ако вие сакате да му помогнете на некого мислам дека треба да го прашате на кој начин можете најдобро да му помогнете, мислам дека не е својствено, барем не мој начин и на луѓето кои раководат со ова здружение со викање да се изрази незадоволство. Ние сакаме до крај да останеме достоинствени. Ние точно кажавме што ни се случи, го осудивме тоа, преземавме чекори кои беа неопходни да се преземат и кажуваме што треба да се случи за да се санира состојбата.
Значи вие не се оградивте од колегите, туку од свиркањето и викањето?
Апсолутно. Ние како новинари и како здружение, барем додека јас сум тука нема да дозволам ова здружение да биде сведено или да почнеме да личиме како политичките партии, не. Ние сме новинари и нашето однесување сакаме ние да направиме разлика, не сакаме да личиме како другите, ние сакаме да бидеме лицето на новинарите, а тоа лице не треба да личи, вие гледате што се случува во оваа земја од ова политика на конфронтации, кое до каде води, ние не сакаме да бидеме дел од таа игра. Да незадоволни сме, сакаме де изразиме незадоволство и бараме одговорност, но тоа да биде на достоинствен начин , во рамките на институциите и не колебливо, ние оваа битка нема да ја прекинеме тука, значи ќе ги искористиме сите можности, а такви има многу, за да истераме правда.
