По притисокот и од САД и од Европската унија Дејан Пантиќ на крајот беше ставен во домашен притвор со цел да се смири тензијата. Српскиот претседател Александар Вучиќ на 29 декември веднаш вети дека ќе бидат отстранети сите бариери и блокади на патиштата.
Разгорувањето беше слично на она во ноември по напуштањето на стотици етнички Срби полицајци, судии и обвинители кои протестираа против одлуката на Приштина да ги забрани регистарските таблички издадени од Белград во Косово.
Оваа последна криза стигна дури и до повисоките ешалони на НАТО, при што Србија поднесе барање до мировната мисија на воената организација КФОР за дозвола да распореди свои војници на Косово.
Меѓународните сили, кои се присутни на Косово од 1999 година, го игнорираа повикот и јавно изјавија дека имаат доволно способности да го наметнат својот мандат на ОН. Мисијата потоа помогна во отстранувањето на барикадите, а последната беше демонтирана на 5 јануари.
Додека Брисел е загрижен за ситуацијата и речиси постојаните моменти на тензии во последниве месеци, неколку дипломати го сфаќаат ова како показател дека и Белград и Приштина се приближуваат до некој вид политички договор, веројатно во следните неколку месеци.
Курти бара поголемо присуство на НАТО во Косово
Двете земји се инволвирани во дијалог предводен од ЕУ за нормализирање на билатералните односи од 2011 година, процес кој даде малку конкретни резултати во последниве години. Сепак, се чини дека променливиот безбедносен пејзаж во Европа од избувнувањето на војната во Украина ги менува параметрите.
Говорејќи под услов на анонимност, европските дипломати забележуваат дека Србија, која досега одбиваше да се усогласи со какви било санкции на ЕУ кон нејзиниот традиционален сојузник Русија, го чувствува притисокот додека Кремљ е заглавен и трпи огромни загуби во Украина. Тоа несомнено придонесе за недостатокот на ентузијазам на ЕУ да ја пушти Србија во Унијата.
За Косово, пак, се прават бебешки чекори за приближување до Брисел. На крајот на годината, земјите-членки на ЕУ конечно се согласија за зелено светло за визната либерализација на ЕУ за косовските граѓани до јануари 2024 година, а Приштина официјално ја предаде апликацијата за членство во ЕУ.
Се очекува Европската комисија долго време да разговара за барањето на Косово, иако пет земји-членки на ЕУ сè уште не ја признаваат независноста на новата земја.
Средба на Лајчак и Ескобар со висок претставник на НАТО за односите меѓу Белград и Приштина
И американски и претставници на ЕУ патуваат во регионот во јануари, а француско-германскиот предлог на кој работеше шефот за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел, беше претставен пред земјите-членки на ЕУ во Брисел пред празниците на крајот на минатата година.
Нацртот на француско-германскиот предлог, кој го виде РСЕ, не вклучува взаемно признавање, туку е потенцијален градежен блок за многу поголем и посеопфатен договор.
Во документот се наведува дека „иако сегашниот основен договор претставува важен чекор за нормализација, двете страни ќе продолжат со нов поттик на процесот на дијалог предводен од ЕУ, кој треба да доведе до правно обврзувачки договор за сеопфатна нормализација на односите“.
Можеби најважниот дел од предлогот е „двете страни меѓусебно да ги признаат нивните соодветни документи и национални симболи, вклучувајќи пасоши, дипломи, регистарски таблички и царински печати“. Тоа секако е вистински морков за Косово.
Друг дел од предлогот кој веројатно ќе ја задоволи Приштина е дека Србија нема да се противи на членството на Косово во која било меѓународна организација, вистинско јаболко на раздорот, откако Косово прогласи независност во 2008 година.
Исто така, постои повик за размена на постојани мисии и дека двете страни можат „да продолжат со претпоставката дека ниту една од двете не може да ја претставува другата во меѓународната сфера или да дејствува во нејзино име“.
Консултации во ЕУ за барањето на Косово за кандидатски статус
Има моркови и за Србија. Приштина треба да го официјализира статусот на Српската православна црква на Косово и „да дозволи силна заштита на српското верско и културно наследство и верски објекти“.
Клучно, предлогот, исто така, ја споменува потребата да се „обезбеди [соодветно] ниво на самоуправување за српската заедница во Косово, вклучително и можноста за финансиска поддршка од Србија“.
Србија долго време се спротивставува на застојот на Косово за создавање заедница на српски општини на северот на земјата, централен услов од бриселскиот договор меѓу двете земји од 2013 година. Сè уште неприменет, француско-германскиот нацрт-предлог бара од двете страни да ги исполнат барањата поставени пред околу една деценија.
