Повеќе од 500 деца во земјава живеат со дијабетес. Станува збор за состојба во која клетките на панкреасот не лачат инсулин. Па така шеќерот во крвта мора постојано да се контролира, што го отежнува секојдневието на овие деца.
За контрола на шеќерот веќе одамна во светот се користат сензори. Едноставни уреди со кои практично се лепи сензорот на раката, а уредот ги врши мерењата безболно.
Но, во Македонија тие не се достапни па така децата, но и возрасните со дијабетес мора да се боцкаат со игли за да го измерат шеќерот во крвта.
Боцкањето и по неколку пати во денот е трауматично и болно искуство, особено за децата со оваа состојба.
Меѓу децата со дијабетес е и синот на Наташа Димитриевска Деспотовска, кој има 10 години, а од својата прва година живее со оваа состојба.
„Доколку се боцкаат прстите често како што се боцкаат за да се тертира оваа состојба, со оглед на тоа што сите правилници за третман на дијабетес кај децата укажувааат на тоа дека минимум осум пати треба да се мери гликемијата. Тоа значи дека во текот на денот осум пати треба да се боцнат во прстите. Со толку често боцкање се уништуваат и нежните завршетоци на прстите и со текот на времето лицата со дијабетес тип 1 знаат да развијат покрај таа невропатија ако не се контролира дијабетесот добро и осетот на прстите се губи“.
Бидејќи државата не ги обезбедува сензорите Наташа вели дека родителите на децата со дијабетес и останатите возрасни лица со оваа состојба се приморани да се снаоѓаат да ги набавуваат како знаат и умеат.
„Во Македонија ги нема. Не можеме ниту приватно да ги купиме, па така ги набавуваме од соседните земји, од Европа, а има многу луѓе кои што ги набавуваат и од Турција. Еден сензор чини 60 евра и во зависност од финансиските можности и познанства или роднини во странство се снаоѓаме и ни ги носат“, вели Наташа.
Македонија е меѓу ретките земји во Европа и Балканот која не ги обезбедува овие сензори кои се од огормно значење за децата со дијабетес.
Тие се суштински во животот со дијабетесот, во борбата со него, во превенцијата од мноштво несакани, а крајно животозагрозувачки опасности кои што, за жал, оваа состојба ги носи, а се работи за деца, за нивниот развој и нивниот живот.
„Сензорот обезбедува постојано мониторирање на вредностите на гликемија во крвта што од една страна обезбедува многу добра контрола, а од друга страна превенира развој на доста компликации, затоа што доколку вредностите на шеќер во крвта се добри, тоа значи дека нема да се развијат компликации кои што би ја чинеле државата многу повеќе отколку да се инвестира сега во сензорите“, вели Наташа.
Министерство за здравство: Се прават напори за обезбедување на сензорите во рамки на постојните можности
Пациентските здруженија уште од 2017-та бараат од државата да се ангажира за овој проблем.
Претходниот министер за здравство Венко Филипче во октомври 2021 најави дека набавката на овие сензори е започната. Но, сензорите никогаш не стигнаа до пациентите.
Според информациите на пациентските здруженија тендерот пропаднал и оттогаш велат процедурата тапка во место, и покрај тоа што државата обезбедила средства.
Радио Слободна Европа праша во министерството за здравство до каде е оваа набавка и дали и кога ќе лицата со дијабетес ќе ги добијат ветените сензори.
Од таму кусо ни одговорија дека се прават напори за набавката, но додаваат дека треба да бидат исполнети предуслови, а го потенцираат и буџетот како фактор од кој зависи набавката.
„Во однос на обезбедувањето сензори за оваа категорија пациенти, веќе е подготвен план за спроведување на оваа процедура и се прават напори за обезбедување на сензорите во рамки на постојните можности. Во соработка со останатите надлежни институции и земајќи го во предвид обезбедениот буџет, нашата заложба е тие да бидат набавени, по исполнување на потребните предуслови за оваа набавка“, стои во одговорот од Министерството за здравство.
Постојана борба со институциите
Наташа која што е и претседателка на Асоцијацијата на деца со дијабетес, заедно со претседателот на Сојузот на здруженија на дијабетичари пред неколку дена одржаа заедничка прес конференција пред министерството за здравство, на која испратија порака и до здравствените власти и до Владата дека е потребно итно подобрување на условите за лицата со дијабетес, но и поголема комуникација на надлежните со пациентските здруженија.
Тие реагираа дека половина година откога е дојден новиот министер за здравство Беким Сали на функција, не можат да дојдат до средба со него на која што ќе му ги укажат проблемите на оваа категорија на пациенти.
За реакцијата на пациентските здруженија од кабинетот на министерот Беким Сали одговорија дека: „Министерството за здравство внимателно ќе ги разгледа барањата од Сојузот на здруженија на дијабетичари, а воедно истите ќе бидат анализирани од стручен аспект од страна на Националната комисија за дијабетес формирана во рамки на Министерството“.
„Продолжуваме со борбата, но засега како да разговараме самите со себе, со ѕид. Не само што не постои институционален интерес, туку и не постои трунка човечка емпатија и заинтересираност да се биде сервис на граѓаните. Што уште треба да чекаме, тоа е нивна обврска и задача“, порача Наташа.
Од Сојузот на здруженија дијабетичари (СЗДСМ) пак потсетија дека се работи за 45.000 граѓани и над 500 деца во земјава со дијабетес, кои имаат право на квалитетна терапија и медицински помагала кои ќе им го олеснат секојдневниот живот.