Дали службите го доведоа Путин во заблуда за војната во Украина?

На 25 февруари, ден по руската инвазија на Украина, руски пратеник, внук на еден од најпознатите дипломати на 20-от век, изјави пред руската Дума: „Непријателот ќе биде поразен, а победата ќе биде наша. Не се сомневам во тоа“.

Тој се вика Вјачеслав Никонов и е внук на Вјачеслав Молотов. Истиот што го преговараше пактот за ненапаѓање Молотов-Рибентроп, со кој Советскиот Сојуз и нацистичка Германија се договорија да ја поделат Полска и поголемиот дел од Источна Европа, и што доведе до избувнување на Втората светска војна.

• Лажните ветувања на Путин

Повеќе од 20 дена по почетокот на војната во Украина, зборовите на Никонов, кои многупати ги повторија многу руски политичари, сè уште се фатаморгана.

Поголемата, подобра, помоќна, реформирана и модернизирана руска армија се очекуваше да ги совлада многу помалите украински сили. Според прогнозите на Кремљ, руските војници требаше да бидат пречекани во Украина, ако не со раширени раце - тогаш, во најлош случај, да наиде на слаб отпор. Украинската влада мораше да се распадне или да побегне за да направи простор за послушници на Кремљ.

Ништо од ова не се случи.

Несовпаѓањето меѓу прогнозите и реалноста доведе до тоа десетици аналитичари да почнат да бараат одговор на прашањето што точно тргна наопаку. Се постави уште едно важно прашање - дали силниот човек во Кремљ и неговите соработници не носеле лоши одлуки врз основа на дезинформации?

„Се оди според планот“. Или воопшто не?

На 11 март, за време на видео-конференција со Владимир Путин, министерот за одбрана Сергеј Шојгу ја негираше таквата можност.

„Владимир Владимирович, се оди според планот. Вe известувавме секој ден изминатава недела“, изјави Шојгу, кој е еден од најблиските луѓе на Путин.

Сепак, разузнавачката ЦРУ не се согласува.

Директорот на американската разузнавачка агенција, Вилијам Барнс, за време на сослушувањето во американскиот Конгрес на 8 март рече дека Путин и неговите советници не очекуваа Украина да биде способна за таков отпор.

„Мислам дека Путин е бесен и разочаран во моментов. Претставувањето на сопствените сили е многу неефикасно“, рече Барнс.

За време на истото рочиште, слична информација на конгресмените им дала и директорката на националното разузнавање, Аврил Хајнс.

„Од она што го гледаме, Москва ја потценува силата на украинската одбрана и степенот на обука. Ова вклучува лошо подготвен план, логистички проблеми и проблеми со моралот на војниците“, рече таа.

„Црната кутија“ на одлуките на Путин

Начинот на кој Кремљ носи стратешки одлуки е познат како „црна кутија“. Ова име доаѓа од тешкотиите што странските разузнавачки служби се обидуваат да ги разберат и се обидуваат да го разберат начинот на размислување на лидерите во Москва.

Неколку месеци пред почетокот на инвазијата на 24 февруари, разузнавачките служби од западните земји тврдеа дека кругот на советници околу Путин значително се намалил. Не е јасно колку тоа е поврзано со довербата на претседателот во нив, ниту дали е во функција на воспоставените мерки да им се дозволи на луѓето на Путин поради пандемијата COVID-19.

Без разлика на причината, меѓу најблиските до Путин во моментов се најборбените претставници на владата. Меѓу нив се и шефовите на Федералната служба за безбедност (ФСБ), Министерството за одбрана и уште неколку луѓе кои со години се блиски до претседателот.

Меѓу нив, на пример, е Николај Патрушев, кој е секретар на Советот за безбедност на Путин. Тој е познат по ширењето теории на заговор за падот на Советскиот Сојуз.

• Зеленски предупреди на нов „ѕид“ во Европа, руските напади продолжуваат
• Украински деца бегалци сведочат за воениот масакар
• Последните жители на Ирпин во урнатини и меѓу телата на загинатите

Друг, според долгогодишниот новинар и аналитичар Михаил Зугар, е Јуриј Ковалчук. Тој е богат банкар и долгогодишен сојузник и пријател на Путин уште од неговото време на фармата во Санкт Петербург во 1990-тите. Тој е идеолог кој ги споделува ставовите на претседателот за „комбинацијата на православниот христијански мистицизам, антиамериканските теории на заговор и хедонизмот“.

„Според мене, нашите владетели не само што немаа експертиза во Украина (како и во целиот поранешен Советски Сојуз), туку и не сакаа да ја имаат“, рече Андреј Колесников, политички аналитичар во Московскиот Карнеги центар.

Според него, владетелите се заробеници на сопственото разбирање на реалноста и идеолошките идеи.

Тој дава пример со многу нејасна историска концепција за „рускиот свет“ што Кремљ ги прикажува како граници што ги имала империјална Русија во 19 век. и на која се обидува да се врати.

А што прави разузнавањето?

Како и повеќето разузнавачки служби, ФСБ има одделенија кои се занимаваат со политичка анализа и разузнавање, што им помага на носителите на одлуки и, следствено, на самиот Кремљ. Одделот за меѓународна политичка анализа на ФСБ, Деветтата управа на Петтата дивизија, нарача јавна истрага во Украина на почетокот на февруари, неколку недели пред инвазијата.

Според британскиот кралски институт за одбрана и безбедност (RUSI) со седиште во Лондон, кој ги анализирал информациите од анкетите, резултатите покажуваат голема недоверба на Украинците кон институциите.

„Во својот говор пред инвазијата, Путин постојано укажуваше на неуспехот на украинската влада. Ова беше одраз на сликата прикажана во истрагите на ФСБ. „Иако овие истражувања можеби беа точни во однос на мислењата на луѓето во тоа време, тоа малку им кажува на Русите за тоа што ќе се случи во случај на инвазија“, пишува RUSI во својата анализа.

Според еден од истражувачите на британската организација, добиените информации биле добри, но активностите преземени врз основа на тоа биле далеку од оптимални.

Пред војната, главните проблеми наведени од Украинците беа тривијални работи како што се цената на храната и горивото, како и корупцијата.

„Ако ова беше искористено, ако ова беше основа за решение на инвазијата - „ако влеземе во Украина, луѓето ќе нè пречекаат“, тогаш информациите едноставно беа искористени многу лошо“, изјави за Слободна Европа Ник Рејнолдс од тимот RUSI. .

Кремљ интриги

Во Русија, пак, речиси никој не зборува против војната. Ова главно се должи на фактот што руските власти ги цензурираа сите обиди за веродостојно медиумско покривање на инвазијата. Притисокот од пратениците и регулаторите Роскомнадзор доведе до суспензија на независните медиуми и голем број социјални мрежи. Зборовите „војна“ и „инвазија“ беа забранети.

На 11 март се појавија информации од друг новинар познат по своите познавања за службите и Кремљ, според кои директорот на Петтата управа на ФСБ и неговиот заменик биле уапсени. Двајцата беа осомничени за пренасочување на средствата наменети за операции во Украина. Според откритијата на Андреј Солдатов, двајцата функционери биле обвинети и за намерно погрешно претставување на политичката ситуација во Украина.

„Како анализа на оценката на Русија за местото на земјата во денешниот свет и нејзините односи со соседите, проценката на актуелните настани, гледам сериозен прекин со реалноста“, рече Михалко Подолијак, еден од клучните советници на Украина на украинскиот претседател Володимир Зеленски.

Според него, Русите „немаат реална слика за тоа што се случува во светот, вклучително и во Украина“.