На места каде што дури и граничните пунктови не го нарушуваат пејзажот, тешката машинерија во моментов копа ров на границата меѓу балтичката област на НАТО и руската територија.
Рига во следните пет години ќе одвои околу 303 милиони евра за голем проект за изградба на утврдувања на својата граница.
„Планираме да ископаме противтенковски ровови долж границата, како што сега можете да видите овде, а потоа да ги зајакнеме со „змејски заби“, изјави офицерот на Летонските вооружени сили Каспар Лаздинс за летонскиот медиум ЛСМ.
„Секој регион ќе има свои решенија. Планираме да користиме не само државни ресурси, туку и да привлечеме други компании“, посочува тој.
Конвој камиони во близина на литванско-руската граница
Кога новинарите од North.Realities на Радио Слободна Европа ја посетија руската граница во Терехово, Летонија, долга колона камиони чекаше да ја премине границата.
Ова е најпрометната точка на источната граница на Летонија поради автопатот кој оди директно на исток кон Москва и близината на контролниот пункт со Белорусија.
Во 2019 година беше подигната ограда околу граничниот премин Терехово за да го блокира преминувањето на мигрантите без документи кои се обидуваат да влезат од Русија.
Големите воени утврдувања наскоро ќе бидат додадени на границата овде како дел од, како што Рига го нарекува својот „план за зајакнување на источната граница“.
„Границата не ни пречи, ние живееме со неа цел живот и повеќе не обрнуваме внимание“, вели Ина Дукшта, вработена во административната канцеларија на Пасиене, село во близина на преминот Терехово.
Имот во Пасиене
Летоци поставени низ селото повикуваат на регрутирање на нови граничари, а во самата зграда на локалната самоуправа има плакат со натпис на летонски јазик „Ние сме НАТО“.
„Не знаеме дали ќе дојдат тенковите, но секако дека се плашиме од тоа“, вели младата мештанка Јулија на прашањето да ги коментира настаните на блиската руска граница.
„Имам семејство, деца. Не размислувам за денес, туку за она што ќе дојде во следните 20 години“, вели таа.
Николај, постар жител, пак, не го чувствува тој страв.
„Би било подобро овие 303 милиони евра да се инвестираат во патишта“, вели тој.
„Ако, не дај Боже, дојде до војна, овие тврдини и онака нема да не спасат.
Николај (десно), жител на Пасиена
Генадиј, уште еден пензионер, дели сличен став.
„Не знам за овој ров. Нема ништо поефикасно во модерните војни од дипломатијата. Амбасадите не треба да се затвораат, дипломатските односи не треба да се прекинуваат. Само дипломатијата ќе го одржи мирот“, вели тој во изјава за Радио Слободна Европа.
Пред пандемијата на корона вирусот и целосната инвазија на Украина, жителите на источните погранични области на Летонија слободно патуваа во рускиот регион Псков каде што можеа да купуваат производи поевтино.
Како и многу населени места долж источната граница на Латвија, Пасиене е село во кое претежно се зборува руски јазик.
„Како можеш да ги натераш луѓето да зборуваат летонски“, вели Елена, чистачка во населбата.
„Јас сум Летонка, сите ние сме граѓани на Европската Унија, но сите учевме во руски училишта - немавме друго. Вака го живееме целиот наш живот, невозможно е да се сменат луѓето“, изјави таа.
Летонија доби независност во 1991 година по распадот на Советскиот Сојуз, но изгуби дел од својата територија под Русија. Во 2000-тите, Рига покрена територијални барања против Москва.
Рускиот претседател Владимир Путин одговори помалку дипломатски.
„Никогаш нема да преговараме за какви било територијални претензии“, рече Путин, додавајќи дека Рига ќе добие „уши на мртво магаре“ пред да биде предадена која било земја.
Споменик од Втората светска војна во Пасиене
По руската инвазија на Украина во 2022 година, парламентот на Летонија ги забрани јавните прослави на 9 мај, денот кога Русија ја одбележува советската победа над нацистичка Германија.
Во Пасиен сè уште има споменик на војниците загинати во Втората светска војна од советската ера, но на југ, каде што се спојуваат границите на Литванија, Белорусија и Русија, „споменикот на пријателството“ е срушен.
„Тоа нема никаква врска со Русија, не знам ни за нашиот парламент“, вели Ина, жителка на Пасиена.
„Сега велат дека ќе има избори за Европскиот парламент, но не видов некој да дојде и да ни понуди да зборува. Ова е заборавена земја. Ние живееме обичен живот - сееме, ораме, ги исполнуваме барањата за субвенции. Се трудиме да заработиме, да одгледуваме нешто, да живееме од нашиот зеленчук и да чуваме добиток.
Историчарот Илја Ленски смета дека сегашната ограда долж границата со Литванија требало да биде подигната пред 30 години и го споменува приливот на мигранти од Блискиот Исток кои сакаат да влезат во неговата земја од Белорусија.
„Луѓето постојано пешачат, се обидуваат да преминат. Тоа ја преоптоварува нашата гранична служба. Истовремено, ова се обиди да се идентификуваат некои празнини на границата“, вели тој.
Ленски смета дека една од целите на многуте мигранти кои белоруските власти очигледно ги одвеле кон границата со Летонија е да предизвикаат насилство.
„Се очекува некој да ги изгуби нервите и некој да почне да пука, а потоа ќе има прекрасна пропаганда дека летонските граничари убиле беспомошен барател на азил.
„Ова би било многу корисно бидејќи главниот наратив на руската и белоруската пропаганда во однос на Балтикот е дека овие луѓе се непокајани нацисти кои нема да делат леб, туку да убиваат луѓе“, вели историчарот.
Војниците на НАТО во Рига по повод одбележувањето на 20-годишнината од пристапувањето на Летонија во воената алијанса, март 2024 година
Игор Раев, поранешен врховен командант на копнените сили на Литванија, вели дека иако е тешко да се замисли Путин да нареди инвазија на Балтикот сега, ситуацијата во Украина служи како предупредување.
„Односите на Русија со Украина се влошија со текот на времето. Она што се сметаше за невозможно во 2008 година стана неверојатно во 2014 година, а потоа во 2022 година се случи“, вели Раев.
„Не знаеме како ќе се развива ситуацијата во иднина, како ќе заврши конфликтот во Украина и што ќе следи по неговото завршување“, смета тој.
Тој смета дека утврдувањата што наскоро ќе бидат поставени долж границата се само еден елемент од мерките за заштита на Летонија.
„Одбранбените структури немаат ефект освен ако вашите единици не се таму, покривајќи ги овие физички бариери кои се дел од одбранбената линија“, вели Раев.
Присуството на НАТО во балтичките земји беше значително зголемено по руската инвазија на Украина во 2022 година, а Раев смета дека Москва е значително воено исцрпена благодарение на погрешните чекори на Кремљ. Воен експерт верува дека може да бидат потребни „најмалку пет години“ за Кремљ да ја обнови својата воена сила.
„Додека Русија конечно да се врати на својот воен потенцијал, мислам дека ќе бидеме подготвени“, вели тој.