Русија ја користи милитаристичката младинска организација, „Јунармија“, за да ја поттикне лојалноста на тинејџерите во окупираните делови на Украина и да ги подготви за се борат во војната на Москва против нивната родна земја.
Развојот на „Јунармија“ во услови на целосна инвазија е потврдено со претходно необјавени документи од руските окупациски власти, кои ги доби Украинската хакерска група KibOrg и ги доставени до Schemes, истражувачката единица на Украинскиот сервис на Радио Слободна Европа и неговите медиумски партнери.
„Јунармија“, или Младинска армија, е создадена во 2016 година на иницијатива на тогашниот министер за одбрана Сергеј Шојгу. Има 1,3 милиони членови. Децата на возраст од осум години можат да се приклучат во нејзините редови со пополнување прашалник во мобилна апликација.
Организацијата тврди дека го олеснува духовниот, моралниот, социјалниот и интелектуалниот развој на таканаречените кадети во „Јунармија“. Исто така, се вели дека „формира позитивна мотивација за исполнување на уставната должност и ги подготвува младите мажи за служба во вооружените сили на Руската Федерација“.
Во 2017 година, кадетите на „Јунармија“ маршираа заедно со војниците на парадата на Денот на победата на 9 мај во Москва, со претседателот Владимир Путин. Оваа година децата на „Јунармија“ од руската окупирана област Луганск учествуваа на воени прослави во рускиот град Новосибирск.
Русија го отвори првиот огранок на „Јунармија“ во окупираните територии на Украина и на Крим, неколку месеци по официјалното формирање на организацијата.
До септември 2016 година, Јунармија се рашири низ полуостровот на Црното Море, вели Олех Охредко, аналитичар во Центарот за граѓанско образование Алменда, украинска група чии активности вклучуваат документирање на прекршувања на правата на децата во време на војна.
Во 2014 година, Русија го окупираше Крим и поттикна војна во регионите Доњецк и Луганск во источна Украина.
Јунармија „е создадена со специфична идеја за милитаризирано превоспитување не само на руските деца, туку и на украински деца од окупираните територии“, вели Катерина Рашевска, адвокатка во Регионалниот центар за човекови права, која беше принудена да се пресели од Крим во Киев по руската окупација.
Според руското Министерство за одбрана, до јануари 2022 година, еден месец пред целосната инвазија на Украина од страна на Русија, Јунармија броела 29 000 членови само на Крим.
Украинските органи за спроведување на законот го обвинија раководството на Јунармија во окупираниот Крим за кршење на заштитата на цивилите загарантирана со Женевската конвенција, цитирајќи член кој забранува „пропаганда насочена кон обезбедување доброволно запишување на цивили“.
Видете и ова: „Не цимоли“: Растење во патриотски камп во УкраинаИрина Седова, експерт на Кримската група за човекови права, го поддржува официјалното обвинение.
„Сметаме дека активностите на оваа организација го прекршуваат меѓународното хуманитарно право, а лидерите на оваа организација вршат воено злосторство против жителите на Крим, а особено, децата и тинејџерите кои ги зомбизираат и де факто неволно ги вклучуваат во Јунармија, изјави Седова за сервисот Crimea.Realities на Радио Слободна Европа во 2022 година.
Како одговор на обвинувањата, шефот на огранокот на Јунармија во Севастопол, Володимир Коваленко, рече дека ја смета актуелната власт во Украина за нелегитимна и негираше дека сторил какво било кривично дело.
Сепак, по инвазијата, некои поранешни членови на Јунармија од окупираните области се приклучија на руската војска и се бореа во руската војна против Украина.
Меѓу нив: Илја Зозулски (23), роден во кримското село Полтавка и артилериец кој е награден со престижниот медал „Жуков“, пишуваат руските медиуми. Рускиот медиум „Меш“ во јануари 2023 година објави дека тој бил еден од 50-те „ментори“ од Јунармија кои се бореле во војната.
Зожулски не одговори на повиците и пораките од Schemes и неговите медиумски партнери.
Велика Британија објави санкции против „Јунармија“ на 19 ноември, нарекувајќи ја „руска паравоена организација за обидите на Путин насилно да ја депортира и индоктринира помладата генерација на Украина“.
Се вели дека организацијата е „вклучена во систематскиот обид на Русија да го избрише украинскиот културен и национален идентитет“.
Соопштението за санкциите следуваше поради извештаите дека руската војска за прв пат подготвила регрути од окупираните делови на Украина.
Самата „Јунармија“ започна да работи во Донбас дури откако Путин во септември 2022 година неосновано тврдеше дека регионите Доњецк и Луганск - заедно со регионите Запорожје и Херсон се делови од Русија. Сепак, од 2019 година, постои слична група наречена Млада гарда-Јунармија.
Во 2023 година, „куќите“ на Јунармија - училишни простории прилагодени за огнено оружје и спортски тренинг - беа отворени во деловите на Доњецк и Луганск, окупирани од Русија. Според документите обезбедени од KibOrg, Јунармија ги користи училишните згради бесплатно, со финансиска поддршка и друга поддршка што доаѓа од руската федерална влада и од седиштето на Јунармија во Москва.
Шеми добија десетина училишни записи за деца кои живеат во окупираните области. Повеќето од наведените деца или припаѓаат на Јунармија или учествуваат во нејзините активности.
Пример е осмоодделенец од еден од градовите окупирани од Русија во регионот на Доњецк, чие име не го откриваме поради заштита на приватноста на малолетникот. Според страницата на социјалните мрежи на неговиот роден град, тој учествувал во тренинг камп наречен Гардијан-2024 и освоил бронзен медал за расклопување и повторно составување на пушка АК-74.
Учесниците „вежбаа пукање и добија основна воена обука, проучуваа модерни тактики и методи на војување“, се вели во објавата. Исто така, се вели дека „повеќе од 300 ученици“ од Русија и од регионите Доњецк и Запорожје „положиле заклетва за верност на Јунармија“.
Во војната се борат поранешни членови на Младата гарда-Јунармија од окупираниот дел на регионот Доњецк.
Станислав Сикорски од Хорливка, кој завршил гимназија во 2018 година, бил член и на Јунармија и на Младата гарда-Јунармија, според написот на последната на социјалната мрежа Вконтакте. По целосната инвазија на Русија, тој „беше во редовите“ на руската војска и се бореше во битките во регионот Херсон, се вели во извештајот.
Сикорски беше демобилизиран во 2023 година. Тој не одговори на пораките и повиците од медиумските партнери на истражувачката единица Шеми.
Видете и ова: Руските училишта маршираат кон милитаризацијаХана Лисовенко, исто така од регионот Доњецк, се приклучи на единицата на Младата гарда-Јунармија наречена Спартанци во 2017 година, кога имала 17 години. Нејзините објави на социјалните мрежи покажуваат дека таа сега се бори против Украина како оператор со беспилотни летала во тактичка група на руското воено разузнавање која се состои главно од милитантите од регионот Доњецк вклучени во војната од 2014 година.
„Јас бев во Јунармија, а сега служам војска. Околу половина од оние што учеа со мене го избраа воениот пат. За жал, многу од нив се веќе починати. Некои се тешко ранети и не можат да ја продолжат својата служба. Ова е реалноста на нашиот регион“, рече таа.
Лисовенко вели дека „вештините за ракување со оружје, физичка обука и образование за историја“ што ги стекнала во Младата гарда-Јунармија се покажале корисни за време на целосната војна против Украина.
Зожулски, Сикорски и Лисовенко се од делови на Украина кои се под контрола на Русија веќе една деценија. Но, Јунармија оперира и во области кои руските сили ги окупираа по почетокот на целосната инвазија во 2022 година.
Изминатото лето, неговата новоотворена филијала во Мариупол одржа седум сесии во камп на Азовското Море. Меѓу другото, децата ги учеле да пукаат со автомати.
Еден од организаторите на кампот беше Валериј Онацкиј, шеф на Одделот за семејни и детски прашања на окупациската администрација на Мариупол. Истрагата на Schemes во 2023 година покажа дека Онацки бил вклучен во преместување на украински деца од окупираните територии во Русија - активност што го натера Меѓународниот кривичен суд да издаде налог за апсење на Путин под сомнение за воени злосторства.
Окупациските власти во ноември 2022 година соопштија дека ограноците на Јунармија биле основани и во деловите на регионите Херсон и Запорожје кои се под контрола на Русија.
Шефот на Јунармија во регионот Запорожје е Фидаил Бикбулатов, Русин кого украинските разузнавачи го обвинија за вмешаност во масовно киднапирање, нелегална депортација и принуден трансфер на украински деца од окупираните територии на Украина во Русија.
Во коментар за медиумските партнери на Шеми, Бикбулатов рече дека Јунармија гледа на нејзините членови како на потенцијален воен персонал.
„Гледаме потенцијал во нив, очекуваме да станат воен персонал. Ние ги обучуваме, работиме со нив и сакаме тие да станат воени лица. Министерството за одбрана дури обезбедува бенефиции за поранешните членови на Јунармија кога ќе се приклучат - но сето тоа се прави доброволно“, вели Бикбулатов.
Доказите покажуваат дека раководството на Јунармија ги оценува перформансите на нејзините ограноци, барем делумно, според бројот на поранешни членови кои се приклучуваат на руската војска.
Во октомври, заменик-шефот на Јунармија, Виктор Кауров испрати писма до регионалните ограноци за задолжителниот годишен „конкурс за преглед“ во кој се наведува дека евалуацијата ќе вклучува два параметри: „бројот на кадети на Јунармија повикани на воена служба и запишани на воени универзитети“ и „ број на кадети од Јунармија запишани во центри за воена обука“.
Централниот штаб на „Јунармија“ во Москва не одговори на барањата за коментар од Шеми (Schemes).