Голем број жени беа приведени во Иран во последниве недели затоа што не ја носеа задолжителната исламска марама на главата, додека властите го интензивираат спроведувањето на контроверзниот закон за хиџаб во земјата и се борат против наводните прекршувачи.
Тоа е прашање што беше во срцето на невидените протести што го потресоа Иран во 2022 година.
Хома (не е нејзиното вистинско име), 42-годишна мајка на две деца, зборуваше за Радио Фарда на РСЕ за тоа како е да се биде зафатен во репресијата. Ова е нејзината приказна.
„Ме турнаа внатре“
„Се враќав од домот на мајка ми и пазарев. Во едната рака ги држев торбите за пазарење, а во другата клучевите за да си ја отворам вратата. Мојата шамија се лизна надолу.
[Еден човек] на мотор помина и рече: „Госпоѓо, вратете ја шамијата на главата“. Реков, „не“, праша повторно, но јас го игнорирав. Потоа го извади телефонот и ме фотографираше. Веднаш застана полициско комбе за морал.
Мотоциклистот, возачот на комбето и две жени дојдоа кон мене. Ги замолив барем да ми дозволат да ги оставам торбите внатре, но ми рекоа да земам се со мене. Им реков дека не е како да сте фатиле крадец. Ако не влезев во комбето, најверојатно ќе ме вовлекоа насила.
Мислам дека во комбето имаше осум луѓе, меѓу кои и јас. Немаше простор, па седнав на потпирач за раце. Покрај мене и уште една жена која исто така имаше над 40 години, сите други беа млади. Имаше мајка и ќерка кои рекоа дека јаделе во ресторан кога биле приведени. Ним не им било дозволено ниту да го завршат оброкот.
„Се обидуваат да не заплашат“
Не одведоа во полициска станица. Се симнавме од комбето и бевме придружувани во сала каде што сите нѐ наредија до ѕид. Тие направија групна фотографија и ни рекоа да седиме и да чекаме надвор.
Во меѓувреме, неколку студентки плачеа. [Еден офицер] им рекол да не се грижат бидејќи притворот нема да се појави во нивното криминално досие.
Во собата, тројца мажи и една жена седеа зад бирото. Ми дадоа документ да потпишам. Им кажав дека сакам прво да го прочитам. Во формуларот пишуваше дека ја отстранив шамијата на главата и дејствував против јавната скромност. Го прочитав со презир, се насмеав, го потпишав и ставив печат со мојот отпечаток од прст.
Потоа рекоа дека ми треба гарант. Реков дека сум доволно возрасна и можам да гарантирам за себе. Тие одбија и инсистираа мојот сопруг, татко, мајка или член на семејството да мора да дојдат до станицата. Рекоа и дека морам да ги предадам документите за идентификација и да се појавам на суд следниот ден.
Сите полицајци беа саркастични и се обидуваа да не исплашат. Имаше една девојка која побара да ја види фотографијата што ја направија од неа [кога беше приведена]. Еден офицер се сврте и со потсмев рече: „Ќе ја направиме твојата слика на профилот [во нашиот систем.]“ Сите полицајци беа помлади од 30 години.
„Веројатно пак ќе го сторам истото“
Отидовме на суд. Таму имаше многу луѓе кои беа приведени претходниот ден. Имаше околу 15 жени. Многумина беа таму бидејќи нивните автомобили беа одземени [како казна] затоа што не носеа хиџаб. Мојот автомобил два пати е привремено задржан.
Долго чекавме во ходникот [пред да влеземе во судницата]. Персоналот се смееше. Сите млади студенти беа исплашени.
Откако досието на едно лице беше внесено во системот, им беше дадена шифра и беше испратена да се види со судијата. Беше преполно надвор од просторијата на судијата. Некои од жените се жалеа дека процесот трае премногу долго. Секретарот на судијата самиот процесуираше некои од случаите.
Во некои случаи, секретарот на судијата сам ги пополнуваше формуларите на луѓето. Тој напиша фрази како „Се каам и нема да го повторам тоа“, и им рече на [жените] само да го потпишат. И реков на секретарката на судијата да не пишува дека се каам затоа што не сум бил и веројатно ќе го повторам.
Не сум казнета. Но, на студентите им беше даден друг документ за потпишување. Погледнав и ја видов цифрата од 5.000.000 риали [8 долари].
„Репресијата се интензивира“
Притисокот се засилува. Ги тераат татковците, браќата, целото семејство, дури и мајките, да ги тераат жените да носат хиџаб.
Една пријателка ми кажа дека побарала од еден нејзин пријател од органите на редот да објасни како продолжила да добива парични казни и покрај тоа што живеела и работи на место без безбедносни камери.
Пријателот на полицијата рече дека имаат луѓе на улиците кои, кога ќе забележат жена без марама, ја следат до нејзиниот автомобил и го запишуваат бројот на табличката.