Рускиот државен гасен гигант Газпром соопшти дека го прекинал снабдувањето со гас во Европа преку главниот гасовод што минува низ Украина, откако Киев одби да го обнови договорот за транзит потпишан пред сеопфатната инвазија на Москва.
Овој потег, објавен на почетокот на 1 јануари во објава на каналот на Телеграм на Гаспром, не се очекува да предизвика големи проблеми за повеќето европски клиенти, поради долгогодишните напори на многу земји да не се зависни од рускиот гас.
Словачка, Унгарија, Австрија и неколку балкански земји продолжија да го користат рускиот гас испорачан преку Украина, иако во помали количини.
Молдавија, сепак, е повеќе изложена на ризик, поради големата електрана што се напојува со руски гас. Молдавските власти прогласија вонредна состојба минатиот месец во очекување на истекот на транзитниот договор меѓу Москва и Киев.
Фабриката, лоцирана во отцепениот регион Трансдњестров, почна да се гаси на почетокот на 1 јануари, а нејзиниот оператор, Тирастеплоенерго, рече дека го прекинува снабдувањето со централно греење и топла вода за сите домаќинства и административни згради во Трансдњестров, освен болниците.
Не е јасно дали имало прекини во електричната енергија, која централата ја снабдува со остатокот од Молдавија.
„Го запревме транзитот на руски гас, тоа е историски настан“, се вели во изјавата на украинскиот министер за енергетика. „Русија ги губи своите пазари, ќе претрпи финансиски загуби.
Гасоводот од советската ера, кој носеше гас од Сибир до рускиот пограничен град Суџа, потоа во Украина, беше последниот голем гасовод во функција, по уништувањето на подморскиот гасовод Северен тек кон крајот на 2022 година.
Друг гасовод што носи гас во Полска преку Белорусија, исто така, е суспендиран поради инвазијата во Украина.
Русија порано снабдуваше нешто помалку од половина од природниот гас на Европската унија, но блокот драстично го намали тој увоз по февруари 2022 година.
Многу европски клиенти се свртеа кон алтернативни извори, вклучително и течен природен гас обезбеден од САД и Катар и од Норвешка.
Австриското Министерство за енергетика соопшти дека нивните испораки се загарантирани благодарение на набавките за гас што тече низ Италија и Германија и претходните напори за полнење на контејнери за складирање.
Словачка, чиј премиер Роберт Фицо, беше во необична посета на Москва минатиот месец, исто така не се очекува да забележи никаков недостиг, иако официјалните лица рекоа дека алтернативните набавки ќе чинат дополнителни 177 милиони евра (184 милиони долари).
Во изјавата објавена неколку часа откако гасот престана да тече, Фицо предвиде дека потегот ќе има „драстично“ влијание врз земјите од Европската унија, но не и врз Русија.
Видете и ова: Зеленски го обвини Фицо дека извршува „наредби на Путин“Унгарија и другите земји продолжуваат да добиваат руски гас од југ преку црноморскиот гасовод Турски тек.
Запирањето значи дека Украина ќе се откаже од околу 800 милиони долари годишно како транзитни такси. „Газпром“, пак, ќе загуби од речиси 5 милијарди долари од продажбата на гас.
„Европската гасна инфраструктура е доволно флексибилна за да обезбеди гас од неруско потекло за Централна и Источна Европа преку алтернативни рути“, рече портпаролката на Европската комисија, Ана-Каиса Иконен. „Таа е засилена со значајни нови увозни капацитети течен природен гас од 2022 година.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски минатата недела беше огорчен кога Фицо се сретна со рускиот претседател Владимир Путин и последователно се закани дека ќе го прекине снабдувањето со електрична енергија на Украина во текот на зимските месеци поради одлуката на Украина да не го обнови договорот за гасоводот.
Зеленски го обвини Фицо дека прима „наредби“ од Кремљ за да им наштети на Киев и неговиот народ додека Русија ги напаѓа украинските електрани и нејзината енергетска мрежа.