Наргиза Унал го запознала својот сопруг Аднан пред 13 години кога работела во Турција со привремена виза надевајќи се дека ќе заработи пари и ќе се врати дома во Узбекистан.
Плановите на Наргиза се сменија и таа остана во Истанбул кога Аднан ја запроси набрзо откако се сретнаа, пишува редакцијата на Радио Слободна Европа на англиски јазик.
Наргиза се сеќава дека Аднан и рекол дека не е богат и дека не може да и дава нереални ветувања, но рекол дека е решен да основа стабилно семејство и да биде добар сопруг.
„Му верував и знаев дека овој човек никогаш нема да ме остави или да ме измами. Но, неговите роднини мислеа дека се мажам за него поради турско државјанство. Ќе му кажаа на мојот сопруг дека е многу постар од мене, дека е сиромашен и дека ќе го оставам штом добијам турски пасош“, вели Наргиза.
Наргиза Унал, Узбекистанка мажена за турски државјанин.
Тринаесет години подоцна, нивниот брак е сè уште стабилен и нивната финансиска состојба е значително подобрена, рече Наргиза. Оттогаш купиле стан во Истанбул, каде што одгледуваат три деца.
Според официјалните турски податоци, браковите меѓу узбекистанките и Турците се во пораст. Владината статистика од 2022 година покажува дека жените од Узбекистан биле втори по бројност странски невести во Турција, по Сиријките.
Според статистичките податоци, жените од Узбекистан сочинувале 11 отсто од 28.571 странски жени кои се омажиле за Турчин во 2022 година.
Добар датум?
Јазичната бариера не е несовладлива ако се земе предвид дека узбекистанскиот и турскиот јазик припаѓаат на иста јазична група. Двете етнички групи се претежно сунитски муслимани и споделуваат слични семејни и општи вредности.
Многу узбекистанско - турски парови велат дека се венчале поради љубов, додека некои Узбекистанки признаваат дека влегле во такви заедници со надеж дека ќе останат во Турција за подобри економски можности. Со ниски плати и хроничен проблем со невработеноста во Узбекистан, бракот со Турчин за многу жени е билет за излез од сиромаштијата.
Сепак, не сите бракови беа толку успешни како бракот на Наргиза и Аднан.
Во изминатите две години, Здружението за правата на узбекистанските жени во Истанбул обезбеди правна, психолошка и финансиска помош на повеќе од 3.500 Узбекистанки кои наидоа на проблеми откако се омажија за Турците, вели Озода Исломова, која ја предводи организацијата.
Озода Исламова, претседателка на друштво за заштита на правата на жените од Узбекистан со седиште во Истанбул.
„Имаше многу случаи во кои Узбекистанките брзо се омажија за Турци, „откако се запознаа на Интернет или беа запознаени од заеднички пријатели“, без претходно добро да ги запознаат“, изјави Исломова за РСЕ.
„Потребно е време, но некои луѓе едноставно немаат трпение или не чекаат“, рече Исломова.
Една од жените која побарала помош од организацијата е 20-годишна Узбекистанка која се омажила за Турчин што и го запознал нејзиниот сосед во Узбекистан. Исломова рече дека на младата жена и ветиле „прекрасен семеен живот во Турција“.
„Но, во реалноста, нејзиниот нов сопруг ја одвел во едно зафрлено село каде што морала да се грижи за стоката и да работи на полињата“, рече Исломова.
Но, Узбекистанките не се единствените жртви на лажните ветувања.
Еден турски ТВ канал неодамна објави приказна за неколку Турци кои наводно платиле илјадници долари на измамници кои ветиле дека ќе им донесат сигурни невести од Узбекистан.
Мажите, од неколку турски провинции, за телевизијата СТАР изјавија дека платиле меѓу 3.000 и 12.000 долари на агенции за склопување на брак во замена за невести.
Двете жени кои ја водат агенцијата, идентификувани од ТВ каналот како Рабија Гакче и Барно Челик, наводно им кажале на мажите дека нивните идни млади жени се „девици“ од Ферган, верски конзервативна провинција во Узбекистан.
Мажите за ТВ-програмата изјавија дека узбекистанските „невести“ кои ги донеле Гекче и Челик исчезнале од нивните нови домови за неколку недели, земајќи накит и други подароци што им ги дале нивните младоженци.
Во програмата се вели дека стотици Турци, наводно, станале жртви на оваа измама. Телевизискиот канал објави дека двајца наводни измамници биле уапсени од полицијата.
РСЕ не можеше независно да ги потврди овие тврдења.
Бракот не значи пасош
Јулдуз Узунаслан води адвокатска канцеларија во Истанбул, која обезбедува правни совети за Узбеците во Турција. Меѓу нејзините клиенти има Узбекистанки кои планираат да се омажат за Турци.
Јулдуз Узунаслан - адвокатка
Узунаслан, Узбекистанка која се омажила за Турчин пред 18 години, вели дека некои од нејзините клиенти од Узбекистан имаат погрешно верување дека бракот со Турчин им гарантира „турско државјанство за три години“.
„Тоа е неточно. По официјалното брак со турски државјанин, странец добива дозвола за престој за една година, која потоа ќе биде продолжена за следните две години“, појасни таа.
„Турската полиција, без да го информира парот, истражува дали се работи за вистински брак или за лажна заедница поради имиграција“, рече Узунаслан.
Како што изјави Узунаслан, „некогаш им беше полесно“ на Узбекистанките да добијат турски пасоши преку лажен брак, но „сега тоа стана практично невозможно“ поради строгите полициски контроли.