Претседателката на Косово, Вјоса Османи, ја оцени 2023 година како најтешка година за Косово од безбедносен аспект. Во својот годишен говор пред пратениците во Парламентот на Косово, денеска (15 декември), таа рече дека на 24 септември Косово се соочило со „најтешката ситуација од (прогласувањето) независност“.
„Вооружениот напад на Бањска беше само предупредување дека Србија нема да се откаже од своите мрачни планови“, рече Османи.
Во Бањска, на северот на Косово, вооружена група Срби ја нападна косовската полиција и во таа прилика беше убиен наредникот Африм Буњаку. Потоа, во размената на огнот беа убиени тројца српски напаѓачи.
Претседателката на Косово, чиј говор беше бојкотиран од членовите на опозициските партии - Демократската партија на Косово и Алијансата за иднината на Косово, ја обвини Србија дека работи на дестабилизација на Косово и другите земји во регионот.
„Терористичката и паравоена група, финансирана, обучена и поддржана од Србија, а пред се по наредба на раководството на таа земја, изврши чин на агресија со јасен план да го анектира северот на Косово и да предизвика дестабилизација, не само на земја, но и на целиот регион“, рече Османи.
Косовските власти ја обвинија Србија за нападот на Бањска и го окарактеризираа како терористички чин. Сепак, официјален Белград негираше вмешаност.
Видете и ова: Столтенберг од Приштина: Основањето Заедница на српски општини е клучно за мирот во регионот
Одговорноста за нападот во Бањска ја презеде Милан Радоичиќ, поранешен потпретседател на Српската листа, која има поддршка од Белград. Тој изјавил дека сам го организирал нападот, и дека никого не информирал за своите планови.
Османи во својот годишен говор рече и дека „Косово ќе ги брани своите граници на секој агол и по секоја цена“.
Таа подвлече дека нападот во Бањска влијаел и на напредокот во дијалогот за нормализација на односите што двете страни го водат преку Европската унија.
Османи ја критикуваше и меѓународната заедница за воведувањето санкции кон Косово.
„Недостатокот на рамнотежа и пристапот на нееднаков третман во дијалогот нанесе исклучително голема штета на овој процес. Косово продолжува да се соочува со неправедни и непропорционални мерки, кои директно ги засегаат интересите на неговите граѓани“, рече Османи.
ЕУ воведе казнени мерки за Косово бидејќи не одговори позитивно на повиците за деескалација на ситуацијата на северот на Косово на крајот на мај. Тогаш албанските градоначалници со помош на полицијата ги презедоа мандатите во општините на север каде живее мнозинско српско население. Косовските власти ги поддржаа тие акции, што доведе до зголемување на тензиите.
Видете и ова: Лајчак од Косово: Нормализацијата сега е поитна од кога билоСитуацијата ескалираше на 29 мај кога локалните Срби се судрија со членовите на КФОР, воената мисија на НАТО на Косово. Но, косовската претседателка посочи дека требало да се преземат казнени мерки против Србија, која, како што оцени, има главна цел дестабилизација на Косово и регионот.
„Со непреземање мерки против Србија, поради чинот на агресија на 24 септември и нападот врз војниците и новинарите на КФОР во мај, таа земја, за жал, само се охрабрува да продолжи со насилство“, рече Османи.
Таа изјави дека „ваквиот нееднаков третман ќе биде удар врз кредибилитетот на дијалогот и главна пречка за напредок во тој процес“.
Зборувајќи за предлог-статутот за формирање Заедница на општини со српско мнозинство, Османи рече дека конечната оценка ќе ја даде Уставниот суд на Косово.
Видете и ова: Милан Радоичиќ излезе од сопственоста во фирмите во Србија
На 21 октомври, претставниците на западните земји и на Европската унија (ЕУ) на Косово и Србија им презентираа нацрт-статут за формирање на Заедницата, по што двете страни рекоа дека тоа е „прифатливо“.
Сепак, опозициските партии во Косово изразија загриженост дека Унијата, според тој нацрт, може да влијае на унитарниот карактер на државата и да создаде паралелна влада.
Надлежностите или овластувањата се прашањата што ги натераа косовските власти да одбијат да формираат Унија според бриселскиот договор, со образложение дека тоа може да ја загрози внатрешната функционалност на земјата, како ентитетот Република Српска во Босна и Херцеговина.
Уставниот суд на Косово во 2015 година утврди дека некои од принципите за формирање на Заедница на општини со српско мнозинство не се во согласност со Уставот. Но, во заклучокот на одлуката беше наведено дека приговорите може да се усогласат со статутот на Заедницата или со уредбата на Владата на Косово.
По неколкугодишни неуспешни напори на меѓународната заедница Приштина и Белград да ги усогласат своите ставови по ова прашање, ЕУ на крајот на октомври објави дека на партиите им бил врачен „модерен нацрт-статут“ за формирање на Заедницата. Ова беше поддржано од други западни земји: САД, Германија, Франција и Италија.