Владата на Република Српска предложи нов закон со кој наметнува обврска за непрофитните организации да поднесуваат финансиски извештаи и им дава право на властите на БиХ да испратат инспекции до тие организации. Ова го потврди министерот за правда Милош Букејловиќ во видео порака од 28 март.
Нацртот на овој закон беше одобрен од Владата на седницата на 23 март.
Според електронскиот регистар на здруженија и фондации, околу 25.600 невладини организации во моментов работат во Босна и Херцеговина. Од нив, повеќе од 7.500 се регистрирани во Република Српска. Нема информации колку од нив се финансирани од странство.
Министерот за правда изјави дека Предлог-законот за посебен регистар и јавност на работата на непрофитните организации во РС предвидува обврска овие организации да ги проследат своите финансиски текови до Министерството за правда. Тој појасни дека извештајот за финансиските текови треба да го содржи износот префрлен на непрофитните организации, назначувањето на исплатувачот, како и начинот на кој овие средства се трошеле полугодишно и годишно.
„Министерството за правда ќе продолжи да го проследува за да се изврши еден вид надзор над законитоста на работата“, рече Букејловиќ.
Тој најави и дека со законот „ќе се воведе еден вид инспекциски надзор кој се врши еднаш годишно“. Како што рече, целта е „спречување на злоупотреба на непрофитни организации“.
„Тоа се организации кои преку нелегални парични текови ги користат овие средства за еден вид социјално уништување, дестабилизација и евентуално финансирање на терористички организации“, рече Букејловиќ.
Усвојувањето на предлог законот наиде на низа реакции. Канцеларијата на ЕУ во Босна и Херцеговина очекува властите во Република Српска да ги повлечат предложените закони за воведување кривични санкции за клевета и контрола на невладините организации.
Исто така, се вели дека одлуката на Владата на РС да го усвои Предлог-законот за посебен регистар и јавност на работата на непрофитните организации е „подеднакво жалење, бидејќи дополнително ја ограничува работата на граѓанските организации и со тоа и остварување на слободата на здружување и собирање“.
Предлог-законот следеше откако претседателот на Република Српска, Милорад Додиќ најави воведување на терминот „странски агент“ во законот.
Најавата на Додик доаѓа откако на 7 март Транспаренси Интернешнл Босна и Херцеговина оцени дека не добиле одговор на жалбата дека претседателот на РС е во конфликт на интереси веќе една година.
Во оваа организација тоа го поврзуваат со „фактот дека членовите на семејството на Милорад Додик, кој врши јавна функција, добиваат значителни субвенции од буџетот на ентитетот“. Пријавата беше испратена до Комисијата за одлучување за судирот на интереси на Босна и Херцеговина во март минатата година, додека Додиќ беше член на Претседателството на Босна и Херцеговина.