Лазе Трипков и Ласко Џуровски, онака како што знаат и умеат и со желба на творечки начин да го промовираат сопствениот однос кон најзначајните столбови на македонскиот јазик и култура – глаголицата и кирилицата, деновиве ќе и го претстават на јавноста својот авторски проект насловен како „Македонска глаголица. Македонска кирилица“. Станува збор за изложба на плакати и фонтови што од 28 февруари до 7 март ќе се одржи во Галеријата на Младински културен центар Скопје. Поставката,, како што ќе биде забележано, „претставува празник, чествување на глаголицата и кирилицата. Првата – запретана во нашето далечно средновековие под бедемите на древниот Охрид, другата – жива, еластична, разиграна, готова да ги прегрне предизвиците на новото време“.
Говорејќи за ваквата заложба Лазе Трипков истакнува дека „Македонска глаголица. Македонска кирилица“ е проект/изложба, која излегува од вообичаениот концепт. Според него, „концептот опфаќа два различни, но сепак суштински пристапи и контекстуализации кои што произлегуваат од културното наследство на Македонија“.
Делот со кој јас ќе се претставам пред публиката е насловен како “Македонска Глаголица”, а делот на мојот колега Ласко Џуровски е “Македонската Кирилица”. Накратко, целта ни е преку еден современ ликовно-графички пристап да го истакнеме нашиот културолошко идентитетскиот дискурс преку фонтовите на Ласко и моите плакати за глаголицата.
Изложбата треба да обедини, да понуди решенија, да постави предизвици, но и да предупреди за свесноста и односот кон нашето културно и историско наследство, на несериозност со која како држава го застапуваме и заштитуваме нашиот културен идентитет и на значењето на светоста – мајчиниот јазик!
Глаголицата е прекрасен знаковен систем. Ме инспирира таа магија, и нејзината уникатна моќ да ги воведе нашите предци од незнаење кон знаење, од мрак кон светлина, вели Трипков.
А, д-р Елка Јачева – Улчар од Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“, во текстот за каталогот на поставката за авторскиот проект на Трипков, „Македонска глаголица“ забележува дека претставува „модерна интерпретација на глаголицата“. Дека преку визуелен и графички обликуван концепт, тој има цел да ѝ ги приближи на публиката функцијата и значењето на глаголицата, како и моќта на гласот сочинет во знакот, како еден колективен ликовен систем на изразување и идентификација на Словените.
Овој негов проект нуди една поинаква визија за глаголицата, при што ја задржува нејзината образовна функционална форма и нè потсетува на големината на едно од најзначајните културни богатства на Македонија. Глаголицата за нас е артефакт и културолошки споменик од средновековна Македонија, која преку овој проект му пркоси на забот на времето. Оваа азбука, стамено и гордо стои исправено пред сите предизвици што доаѓаат однадвор во македонското современо живеење, во кое, за жал, вистинските вредности често го губат своето суштинско значење, пишува Јачева – Улчар .
Ласко Џуровски
Од друга страна, научниот советник чија потесна област е историјата на македонскиот јазик, за „Македонска кирилица“ од Џуровски, претставен овде, какао што подвлекува преку симболичната синтагма ‘По стапките на Кирил и Методиј’ (правилно)/ ‘По сmаnкиmе на Кирил и Меmо∂иј’ (неправилно), – првоучителите кои, иако сесловенски и заеднички за сите Словени, со децении се присвојувани од страна на нашиот источен сосед, „треба да ни укаже на проблемите и грешките што се појавуваат кај поголем број нестандардни фонтови при испишување на определени букви од македонската кирилица во италик“.
Овој избор на букви треба да ни посочи барем дел од проблемите и стапиците во кои паѓа македонската кирилица во услови на опкруженост од кирилските азбуки на другите словенски национални јазици. Авторот на овој дел од изложбата, г. Ласко Џуровски го има решението, но не и моќта за нејзино институционално решавање. Оттука и неговата, но и наша потреба, за свртување на вниманието на јавноста и на соодветните национални институции кон решавањето на овој проблем со кој се соочуваме сите Македонци и корисници на македонската кирилица во модернава дигитална ера, заклучува д-р Елка Јачева – Улчар.
Инаку, во пресрет на отворањето на оваа проект/изложба која ќе биде релизирана со поддршка на МКЦ како дел од официјалната програма за прослава на 50-годишнината од постоењето на оваа институција, Трипков и со изјава во која нималку не го крие своето непријатно изненадување од пристигнатите коментари до него и до Џуровски.
Mорам да признаам дека сум изненаден од коментарите кои до нас стигаат со прашање, зошто вие ова го правите?! Ако оставиме така и не преземеме нешто, тогаш веројатно би требало секој да се изолира од своите чувства и емоции, ќе рече авторот.
