Владислав Иноземцев е руски академик и директор на Центарот за истражување на постиндустриски студии со седиште во Москва.
Во опширното интервју за РСЕ, ветеранот аналитичар зборува за здравјето на рускиот претседател Владимир Путин, за тоа дали Русите треба да чувствуваат колективна вина и предвидува како ќе заврши режимот на Путин.
РСЕ: Што има Путин да ѝ покаже на домашната публика за повеќе од два месеца борби во Украина?
Владислав Иноземцев: Всушност, има некои големи напредоци, а целиот јужен дел на Украина сега е окупиран. И затоа, тоа е голем успех. Зашто, ако се потсетиме на 2014-2015 година, многу се зборуваше за таканаречените Новоросија и Малоросија, и за овој копнен коридор до Крим. Сега тоа е навистина направено и никој не зборува за тоа како успех.
Проблемот на господинот Путин е што целите и задачите на интервенцијата кога почна беа поставени премногу високо и сега всушност не можете да прогласите каква било победа, затоа што беше кажано дека ќе ја денацизираме цела Украина, ќе бидете неутрални и демилитаризирани, но вакво нешто нема да се случи во иднина. Значи, се разбира, ако целите се толку високи, ако очекувањата се толку високи, не можете да пријавите никаков вид на успех. Ова е главниот проблем со кој се соочува Путин сега, бидејќи целиот план имаше лош дизајн.
РСЕ: Дали мислите дека придобивките од руската војска се неповратни?
Иноземцев: О не, секако дека не. Ќе го кажам ова: она што Путин сака да го направи во следните недели е да организира некаков референдум, или само еднострани одлуки на сите овие окупирани територии - Луганската Народна Република и Доњецката Народна Република, а можеби и регионот Херсон - да ги прикачи на Руската Федерација, бидејќи всушност Путин ќе сака да ги направи овие придобивки неповратни.
И тогаш, ако украинската армија напредува, тој може да тврди дека ова е агресија врз Руската Федерација, која му дозволува да користи нуклеарно оружје и сите средства за одбрана. Значи, мојата поента е тие воопшто не се неповратни, бидејќи украинската армија станува сѐ посилна. И во еден момент ќе има огромна контра-офанзива. Значи, напредокот не е конечен, туку Путин сака да го направи конечен, да го консолидира и оправда.
РСЕ: Кремљ вели: „Путин е во прекрасна физичка и интелектуална состојба“. Сепак, повеќе изгледа како да сака да испорача монолог од кралот Лир (болниот крал од Шекспировата трагедија).
Иноземцев: О, не би рекол така. Како прво, таков муабет за неговото здравје слушавме уште кога беше премиер, во 2010-11 година, веќе повеќе од 10 години. Луѓето шпекулираат за тоа колку е лошо неговото здравје, но тој всушност е сè уште жив и активен. Затоа, би рекол дека можеби има некои точки на загриженост, но да се надеваме дека тој ќе умре одеднаш е само... желба.
Што се однесува до неговите ментални капацитети, тоа не е толку очигледно. Би рекол дека со години живее во свој имагинарен свет. А проблемот со украинската ситуација е што беше предизвикана од апсолутно несоодветните информации, што ги доби од неговите помошници и советници, пред инвазијата.
Кремљ потроши многу пари, кои беа злоупотребени, за да се информира за расположението на украинското општество и подготвеноста на украинската армија. Путин доби апсолутно лажни информации и потоа ја донесе својата одлука врз основа на овие информации. Сега, тој се обидува да разбере што тргнало наопаку. И не може, затоа што ако ја прифати идејата дека речиси сè што знаел е погрешно, тоа би било огромен удар за неговиот општ поглед на светот. Затоа сега тој се бори да ја поправи својата слика за светот и да разбере што треба да прави понатаму.
Мојата визија е дека Кремљ нема никаков целосен план за тоа што ќе направи следно, но наредниот чекор би бил, од моја гледна точка, анексија на територијата за некако да се обезбедат резултатите од овој период на војна.
РСЕ: Вие уште во 2011 година напишавте статија со наслов „Влади од Бога, Бог од владеење“. Дали се оствари? Дали Путин се искачи и стана повеќе од човек?
Иноземцев: Не знам. Очигледно е дека господинот Путин има многу сериозна религиозна свест... Тој дефинитивно мисли дека има некаква мисија. Не би рекол дека се изедначува со Бога. Но, сепак, тој има мисија. Тој дефинитивно сака да биде гледан на ист начин како античките руски принцови и херои. Во исто време, односот на државата со Руската православна црква не е билатерален. Тоа е како синџир на команда што доаѓа од Кремљ надолу. Патријархот и свештениците се сметаат за државни службеници и ништо повеќе. Значи, не би рекол дека на Путин му треба црквата премногу за да ги легитимира своите постапки.
РСЕ: Дали е војна на Путин или војна на Русија она што ја гледаме денес во Украина?
Иноземцев: Ова е важно прашање. Не би направил разлика меѓу овие работи, бидејќи многу луѓе инсистираат дека Русија е нешто, а Путин е апсолутно различен. Дека Германија е вечна, дека Хитлерите доаѓаат и си одат. Јас би рекол дека, денес, идејата дека Путин е Русија, а Русија е Путин е сосема сфатлива. И затоа, би рекол дека тоа е повеќе руска војна отколку војна на Путин.
РСЕ: Дали тогаш мислите дека треба да има руска колективна вина?
Иноземцев: Апсолутно. 100 проценти.
РСЕ: Путин има висок рејтинг. Но, иако тоа може да биде случај, Источна Европа има историја на диктатори со небесно високи рејтинзи кои завршуваат многу лошо. Романскиот диктатор Николае Чаушеску имаше 95 насто поддршка непосредно пред да биде застрелан.
Иноземцев: Би рекол дека кога се зборува за рејтингот на Путин, треба да се биде многу внимателен. Тоа не е поради погрешни пресметки. Тоа е сосема поинаква работа, бидејќи во Русија, идеологијата или доктрината што сега постои и е развиена од путинистите, всушност бара од луѓето не толку да направат нешто за поддршка на Путин, туку само да останат смирени и да не го критикуваат.
Всушност, најважната работа за Путин не е поддршката, тоа е апатијата - да не се прави ништо - од најголемиот дел од населението. Така, би рекол дека овие 80 или 70 проценти кои го поддржуваат Путин, сосема е доволно да кажат „немаме ништо против“, и затоа оваа поддршка никогаш нема да се претвори во вистинска, активна поддршка ако нешто тргне наопаку, ако, на пример, има државен удар, граѓанска војна... Се сомневам дека некој ќе застане зад Путин. Значи, 80 проценти од луѓето што велат дека го поддржуваат, тоа не значи дека ќе земат оружје и ќе се пријават доброволно да се борат во Донбас.
РСЕ: Веќе ги спомнавте непосредните чекори што може да ги преземат Русија или Кремљ. На Запад постои експертски консензус дека Путин се подготвил за продолжен конфликт и ќе се обложи на фактот дека може да го надмине Западот во однос на посветеноста, дека порано или подоцна на Западот ќе му се смачи од помагањето на Украина. На крајот, според анализата, Западот или ќе го напушти Киев или ќе го притисне за неповолна спогодба или некаков вид на прекин на огнот.
Иноземцев: Би рекол не. Тоа беше многу веројатно пред инвазијата, и се чини дека Западот всушност сакаше да ја притисне Украина на некаков компромис. И ова беше она што го направи. Администрацијата на Бајден одложи многу одлуки за воена и финансиска помош за Украина. И ако Путин беше подобар дипломат - или подобро кажано, ако воопшто беше дипломат, затоа што не е - тогаш можеби Русија би можела да постигне вакви резултати и историјата би можела да оди во друга насока.
Но, сега мислам дека Западот одлучи дека е премногу. И нема многу простор за маневрирање. Дали сега Западот може да ја советува Украина да се откаже од една третина од својата територија? Сега сите можат да видат дека тоа нема да се случи, нема да помогне, бидејќи во 2014 година, Русија го зеде Крим ... а следната година Путин зеде дел од Донбас. Сега земаат уште три региони. И ако има прекин на огнот, мировен договор, тоа не значи дека четири години од сега, Путин нема да се обиде повторно да го заземе Киев.
Мариупол: Животот во разурнатиот окупиран град
Така, сега мислам дека секаков вид мир со Путин е речиси невозможен. Затоа, мислам дека идејата Путин да го надживее Западот не може да успее. Западот треба да го надживее Путин -- ова е моја идеја од 2015 година. За пет, 10, 15 години режимот ќе се распадне, бидејќи тоа е многу персоналистички режим и не може да опстане или да го надживее самиот Путин физички.
РСЕ: Навистина мислите така?
Иноземцев: Да, јас сум апсолутно сигурен. Тоа ќе биде војна на сите против сите, ако Путин исчезне и режимот наскоро ќе се урне.
РСЕ: Нема одредено сценарио за наследник? Не гледаме дека тоа се случува?
Иноземцев: Се разбира, тој може да стави некој одговорен и да стои настрана пет до 10 години, но јас се сомневам дека Путин сака да постави некого на чело и да биде на страна. Значи, тој ќе умре на функцијата со 99 проценти веројатност или можеби ќе биде разрешен со внатрешен удар. Во двата случаи, по заминувањето на Путин, конфликтот внатре во руската елита драматично ќе се интензивира. Системот сам ќе се уништи.
РСЕ: Можно ли е да не размислува за утрешната Русија? Рековте дека тој се смета себеси за историска мисија, но имаше цареви и освојувачи од историјата чија империја се распадна пред нивните тела да бидат дури и студени. Која е целта на Путин овде?
Иноземцев: Мислам дека нема огромни цели. Тој само поседува држава како приватна сопственост. Тој сака да владее со неа додека може. Не сака да има некаква дестабилизација. Тој, барем до 24 февруари [кога Русија ја нападна Украина], беше опседнат со само-збогатување, овој вид на нов богат начин на живот... И сите овие идеи за преземање на Крим или Донбас, дефинитивно беа ориентирани кон домашната публика. Затоа што Крим беше земен во 2014 година, кога рејтингот на Путин беше прилично низок по 2012 година. И тој се врати во Кремљ и го врати неговиот рејтинг. И ова беше всушност главниот план зад оваа операција верувам. Неговата идеја е само да го овековечи неговото владеење. И многу освојувачи и цареви се прославуваа и по распаѓањето на нивните империи, како на пример Александар Македонски. За Путин се работи за себе, не за создавање држава која ќе трае 1.000 години. Тој е многу реален и тоа е тоа.
РСЕ: Ако историјата ја пишуваат победниците, што ќе пишуваат за Путин?
Иноземцев: Мислам дека ќе биде многу среќен ако историските книги кажат дека тој е некој кој дојде на власт во Русија, кој го врати редот, кој додаде нови територии, кој беше жесток противник на Западот, кој ја направи Русија да се крене, и тој беше многу успешен. Но, кога умре, во рок од шест месеци, земјата беше во урнатини. Значи, тој беше одличен затоа што можеше да се справи со ова, а неговите наследници беа слаби и не можеа да го надминат.
Тоа е како кога луѓето во Русија сега велат поранешниот советски лидер Леонид Брежњев бил многу добар лидер, а поранешниот советски лидер Михаил Горбачов бил многу лош, бидејќи во еден случај ја имате оваа доктрина на Брежњев за ограничен суверенитет на централноевропските сили, огромен напредок во сувереното влијание во светот, прилично мирно опкружување, а потоа имате, уште еднаш, катастрофален крах на земјата. Популарноста на Брежњев е многу висока во Русија. Тоа е истиот случај -- вие бевте успешни, а вашите наследници ја уништија земјата. Така, за Путин е многу добро да се биде во ваква позиција.
РСЕ: Кога ќе заврши војната, гледате ли дека Русија повторно да се воведува во светскиот поредок?
Иноземцев: Мислам дека Русија ќе стане многу изолирана земја и нејзиниот империјален идентитет или ќе се изгуби или ќе се преиспита. Тоа е огромен предизвик, ментално, идеолошки, економски и геополитички. Значи, откако војната ќе заврши Русија никогаш нема да биде истата Русија каква што ја видовме од 1991 до 2022 година. Ќе има друга земја, позаостаната, со помалку врски со светот, многу поизолирана и уште поконзервативна отколку што беше пред војната. Русија ќе стане сила која оди наназад. Тоа е она што јас го нарекувам несовремена земја и ќе го забрза нејзиното враќање во средниот век.
РСЕ: Дали поради тоа ќе стане поопасна?
Иноземцев: Не мора. Таа може да биде поопасна или полошо во пропагандата, но дефинитивно, ако Русија ја загуби оваа војна, или Путин или некој друг владетел на Русија може да биде уште поагресивен во неговата или нејзината реторика. Но, тоа нема да биде толку агресивно во реалноста. Нема да започнат друга војна ако оваа се изгуби.
РСЕ: И ако Русија победи во оваа војна?
Иноземцев: Како може да се победи? Што воопшто значи победата во оваа војна?
РСЕ: Добро прашање. Што би претставувало победа за Русија?
Иноземцев: Не гледам никакви шанси за тоа. Така тие можат да се преправаат дека се победници, на пример, со анексија на некои области на Украина, но во исто време Украина ќе стане членка на Европската унија, можеби дури и членка на НАТО. Овој источен ѕид НАТО/Украина ќе стане многу посилен. НАТО ќе се прошири во Шведска и Финска. Така, Путин и неговите марионетски режими, како оној во Белорусија, ќе станат многу послаби. Тоа некој може да го претставува како победа, но тоа не е победа.
