Групата најразвиени земји Г-7 бара начини да ги искористи руските финансиски резерви во вредност од речиси 300 милијарди долари, замрзнати поради санкциите од 2022 година, за да и помогне на Украина. Сепак како тоа може да се направи останува многу комплицирано бидејќи тоа би значело создавање контроверзен преседан. Зошто?
Еве некои од идеите што се разгледуваат:
Конфискација
Вашингтон продолжува да ја поддржува идејата за целосно конфискација на руските недвижни резерви и нивно предавање на Украина. Некои врвни адвокати тврдат дека тоа може да се направи според доктрината на меѓународното право позната како „контрамерки“. Во тој случај, имотот потоа би бил продаден или осигурен, а приходите ќе бидат предадени на Украина или на наменски фонд за реконструкција.
Сепак, европските претставници се загрижени дека тоа би можело да го прекрши меѓународното право и да ја отвори Пандорината кутија, имајќи предвид дека Русија најверојатно ќе го оспори овој потег на суд.
Претходните примери на такви заплени, како што се ирачките средства по инвазијата на Кувајт во 1990 година и германските имоти по Втората светска војна, се случија по завршувањето на тие војни, а не додека сè уште беснееја, како што е случајот со руската инвазија на Украина.
Дури и во Соединетите Држави, водечки експерти за државни долгови истакнаа дека Меѓународниот закон за економски овластувања за вонредни состојби (IEEPA) не дозволува директна конфискација на замрзнатите руски средства во отсуство на вистински вооружен конфликт меѓу САД и Русија.
Ризик во постапките
Најголем дел од руските резерви, главно акции и други видови хартии од вредност во коишто инвестира руската централна банка, се чуваат во депозитар со седиште во Брисел наречен Еуроклиар (Euroclear).
Кога тие средства ќе ги достигнат последните денови на исплата, тие се претвораат во готовина, со трансакција која се оданочува со стапка од 25 проценти во Белгија.
Лидерите на Европската Унија (ЕУ) начелно се согласија да ги ограничат придобивките од руските средства во Украина, проценувајќи дека тие ќе изнесуваат 15-20 милијарди евра до 2027 година. Тоа вклучува околу три милијарди евра оваа година, кои би можеле да му бидат пуштени на Киев до јули, изјави претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лајен.
Според предлогот на Комисијата, 90 отсто од приходите ќе одат во фонд со кој управува ЕУ за воена помош за Украина, додека останатите 10 отсто би оделе за поддршка на Киев на други начини.
Сепак, некои во блокот се уште се претпазливи, вклучително и Европската централна банка, која предупреди дека заплената на руските средства треба да се врши само во тандем со другите сили на групата Г7. Тие сакаат да обезбедат дека нема да биде погодено само еврото, доколку пак другите земји како Кина, почнат да ги префрлаат своите резерви назад на домашни локации како мерка на претпазливост.
Еуроклиар задржува „надомест во авторски права“ од профитот, со што се намалуваат износите што би биле достапни за Украина.
Некои адвокати, исто така, посочуваат дека, правно гледано, има мала разлика помеѓу извлекувањето на приходите од доспевање е и преземањето на целосните 300 милијарди долари.
Постои ризик Русија да се обиде да ги заплени парите на Еуроклиар во складиштата за хартии од вредност во Хонг Конг, Дубаи и на други места преку судовите. Постои загриженост дека тоа би можело да го исцеди капиталот на Еуроклиар и да бара голема помош. Затоа, се планира дел од извлечените пари да се задржат настрана како еден вид безбедносна гаранција.
Колатерален заем
„Гаранциите“ на руските средства за заеми наместо нивно целосно конфискување се смета за една од поприфатливите опции за постигнување консензус меѓу Вашингтон, Европа и на други места.
Дејп Синг, американскиот заменик-советник за национална безбедност за меѓународна економија, во последните недели зборуваше за изнесување на „сегашната вредност на идниот тек на каматите на недвижен имот, без разлика дали преку капитал или заеми“, со тоа што на тој начин со текот на времето би се дуплирала вредноста на приходот.
Наместо само префрлање на годишната добивка од резервите, тој рече дека концептуално е можно да се пренесе 10-годишна или дури и 30-годишна добивка.
Извори запознаени со плановите велат дека заемот најверојатно ќе биде поедноставен од обврзниците, додека Синг рече дека целта е да се донесе одлука за прашањето за замрзнатите средства на годишниот самит на лидерите на Г7 кој треба да се одржи во Италија во јули.
Компензациски акции
Како начин за надминување на некои правни проблеми се предложени и „обесштетувачки акции“. Украина би продавала хартии од вредност кои би се исплатиле само и доколку добие отштета од Русија за штетата предизвикана од војната.
Каматните плаќања, исто така, би можеле да се зголемат и да станат исплатливи, само доколку Киев добие компензација.
Сопствениците на обврзници нема да имаат договорни права на замрзнатите резерви на Кремљ. Но, имајќи предвид дека Русија веројатно нема да плати доброволно, тие средства ќе бидат најверојатниот извор на готовина за плаќање на штетите.
Бидејќи резервите акумулираат камата, тие би можеле да се користат за плаќање на главнината на обврзниците и за поредовни плаќања. Ова би се разликувало од конфискацијата, бидејќи средствата би биле префрлени само доколку легитимен механизам за компензација прво одлучи дека штетата и е нанесена на Украина.
Украина би имала начин да ги наплати сите досудени штети до вредноста на резервите. Затоа, може да издаде обврзници за репарација до 300-350 милијарди долари. Но, тоа би можело да се постигне само доколку Соединетите Држави, владите на ЕУ и другите сојузници би биле подготвени да ги купат хартиите од вредност.
Заемот за Украина би бил наплатен од Русија
Идејата за обврзницата беше дополнително развиена од Ли Бухајт, искусен правен експерт за националниот долг и Синг, кој се врати во Белата куќа претходно оваа година.
Нивниот став е дека Украина може да се обврзе на барање за обештетување против Русија на група нејзини сојузници, во замена за заем. Доколку Москва одбие да ја плати отштетата, сојузниците тогаш би можеле да ги искористат руските замрзнати средства за да го вратат заемот.
Оправдувањето за ова е општо прифатениот правен принцип дека доколку доверителот го контролира имотот на должникот, тој може да ги пребие тие средства со неплатениот долг.
