Сè уште нема детали за насилството кое на 23 јуни се случи во рускиот северен кавказски регион Дагестан.
Според рускиот Истражен комитет, најмалку 20 лица загинаа, а меѓу нив 15 полицајци, кога вооружени лица нападнаа две синагоги, две руски православни цркви и полициски цели во регионалниот главен град Махачкала и градот Дербент, на околу 120 километри јужно од Дагестан. Петмина вооружени лица, наводно, биле убиени, додека 16 лица меѓу кои 13 полицајци биле повредени.
Никој не презеде одговорност за нападотот. Инцидентот се случи во контекст на повеќедецениските немири во Дагестан.
Вилает Кавказ
Руските власти не ги објавија имињата на петмината убиени вооружени лица. Сепак, каналите на Телеграм поврзани со Кавказ идентификуваа двајца од нив како синови на Магомед Омаров, локален гувернер и функционер на владејачката партија Единствена Русија, кој беше веднаш разрешен поради инцидентот. Се вели дека уште еден од убиените напаѓачи бил внук на Омаров. Омаров наводно е приведен под сомнение за поттикнување тероризам.
Телеграмскиот канал База, кој има врски со органите на прогонот, тврди дека Омаров на испрашување рекол дека знаел дека неговите синови и внук се екстремисти и дека не бил во контакт со нив „последниве неколку години“.
Немаше начин да се потврди профилот или извештајот на каналот Телеграм Маш дека еден од синовите, Осман Омаров, се вратил во април од 18 месеци поминати во Турција.
Американскиот Институт за проучување на војната (ISW) на 23 јуни напиша дека нападот можеби бил координиран од севернокавкаскиот огранок на екстремистичката група Исламска Држава, позната како Вилајат Кавказ.
Медиумски канал поврзан со поширок регионален огранок на ИД издаде изјава во која ги пофали нивните „браќа од Кавказ“, што аналитичарите на ISW го протолкуваа како силен показател дека Вилает Кавказ го извршил нападот.
Руските агенции за борба против тероризмот преземаат мерки против луѓето за кои тврдат дека се членови на Вилает Кавказ по нападот на 22 март на концертната сала на градското собрание во градот Крокус надвор од Москва, во кој загинаа 145 луѓе, а одговорноста ја презеде ИД, иако повеќето од осомничените за тој напад беа Таџикистанци и немаше поврзаност со Северен Кавказ.
Обвинувања за Украина и Западот
Без да обезбедат докази, неколку руски функционери брзо ја префрлија одговорноста за нападите врз Украина и НАТО, исто како што направија по нападот во Градското собрание Крокус.
„Денес сме учесници во тие настани што се случуваат ширум светот“, рече шефот на Дагестан Сергеј Меликов на 24 јуни, навидум сакајќи да ја лоцира вината надвор од неговиот регион и надвор од Русија.
„Мораме да разбереме дека војната дојде во нашата куќа“, рече Меликов.
Магомед Гаџиев, член на долниот дом на рускиот парламент од Дагестан, без докази тврдеше дека нападите биле „на еден или друг начин поврзани со тајните служби на Украина и земјите на НАТО“.
Тие, додаде тој, беа „обид да се дестабилизира ситуацијата во нашата земја“ наспроти позадината на „успесите на нашите сили“ во Украина.
Дмитриј Рогозин, истакнат поранешен дипломат и член на Горниот дом на парламентот, загрижен за ваквите заклучоци, предупреди дека обвинувањата кон НАТО за секој таков инцидент може да ја спречи Русија да ги идентификува внатрешните закани и „да доведе до големи проблеми“.
Исто така, аналитичар од Северен Кавказ, кој од безбедносни причини побара да не биде именуван, во разговор за РСЕ рече дека Русија треба да ги бара основните причини за радикализацијата на младите во Дагестан.
„Тие треба да откријат што ги мотивира, наместо да се обидуваат да го смират инцидентот со наведување на „влијанието на Украина или на Западот“, изјави аналитичарот за РСЕ.
Незадоволство што врие
Дагестан, со население од повеќе од 3,1 милиони, е најголемиот регион на рускиот Северен Кавказ. Тој е еден од етнички и јазично најразновидните области во светот, со 14 официјални јазици и десетина големи етнички групи. Повеќе од 80 отсто од населението се сунитски муслимани. Постои значајно конзервативно салафистичко малцинство кое долго време беше обвинувано за екстремизам од страна на руските власти и цел на репресија.
Еден од најсиромашните и најмалку развиените региони во Русија, Дагестан редовно известува за една од највисоките стапки на невработеност во земјата. Овој регион играше улога во војните во соседна Чеченија во 1990-тите и 2000-тите и беше вмешан во исламистички бунт во Северен Кавказ што произлезе од тие конфликти.
Насилството на 23 јуни беше првиот поголем инцидент од ваков тип во регионот во последните 15 години. Сепак, немирите се зголемуваат по целосната инвазија на Русија на Украина во февруари 2022 година. Дагестан е еден од бројните сиромашни, неетнички-руски региони кои несразмерно придонесуваат со војници во војната.
Откако претседателот Владимир Путин објави масовен воен повик во септември 2022 година, среде неуспесите на бојното поле во Украина, Дагестан стана место на протести против мобилизацијата.
Исто така, во октомври 2023 година, толпа од повеќе од 1000 луѓе кои извикуваа антисемитски слогани упаднаа на аеродромот во Махачкала поради запаливите извештаи на социјалните мрежи дека регионот прифаќа израелски бегалци од војната во Газа. Руските власти се обидоа да го обвинат Западот и за тоа насилство.
Безбедносните сили во Дагестан првенствено беа окупирани со потиснување на несогласувањето поради војната, со зголемување на гневот меѓу немирните граѓани, оставајќи ја земјата поранлива на потенцијални екстремистички напади.
