Фетула Ѓулен, истакнатиот турски свештеник со седиште во Соединетите Држави, беше влијателна личност во поголемиот дел од муслиманскиот свет.
Осумдесет и тригодишниот исламски проповедник и просветител, кој со години имал нарушено здравје, починал во болница во САД на 20 октомври, според објавата на неговата лична веб-страница.
Ѓулен го предводеше „Хизмет“ или „Услуга“, нeтранспарентно, но моќно општествено и религиозно движење кое спонзорира или е поврзано со училишта, културни центри и универзитети во над 100 земји.
Со милиони следбеници, Хизмет генерално се смета дека промовира умерен облик на Ислам. Но, тоа исто така се смета за закана од некои земји со оглед на неговото влијание во образованието, бизнисот и медиумите низ Централна Азија, Балканот, Африка и Западот.
Ѓулен, кој живееше во американската сојузна држава Пенсилванија, ги помина своите подоцнежни години заглавен во обвинувања за организирање обид за државен удар во 2016 година против турскиот претседател Таип Ердоган. Тој остро ги отфрли обвинувањата.
Питер Клепе, експерт за Блискиот Исток со седиште во Брисел, рече дека Ѓулен зад себе остава мешано наследство.
„Изградбата на образовни институции е позитивен дел од неговото наследство“, вели Клепе.
Но, ако се докаже дека движењето на Ѓулен стои зад пучот, „тогаш за тоа би имало поинаков суд“, додава тој.
Поранешен сојузник на Ердоган
Овој син на исламски проповедник, беше некогашен сојузник на Ердоган кој и помогна на верски конзервативната Партија на правдата и развојот (АКП) на турскиот претседател, да дојде на власт во 2002 година. Но, двајцата сојузници се разидоа.
Турција го прогласи движењето на Ѓулен за терористичка организација во 2016 година и тоа беше цел на масовна акција. Турските власти отпуштија и затворија десетици илјади осомничени поддржувачи на Ѓулен од војската, судството и државните органи.
Оттогаш, влијанието на движењето на Ѓулен се намали на глобално ниво.
Со години, движењето на Ѓулен беше дел од турската „мека сила“ и имаше намера да го прошири влијанието на Анкара во странство, вели Гумер Исаев, раководител на Центарот за современи студии за Блискиот Исток, во Санкт Петербург.
Но, „репресијата го уништи движењето Ѓулен во Турција“, смета тој.
Теологот кој стана познат како водач на петочните молитви во западниот турски град Измир кон крајот на 1960-тите, Ѓулен, отиде во самонаметнат егзил во 1999 година кога беше обвинет дека се обидел да ја поткопа секуларната држава на земјата.
Обвиненијата против него подоцна беа отфрлени во отсуство, но тој остана во Соединетите Држави, каде живееше како повлечен водач на една од најголемите граѓански организации во муслиманскиот свет, засновани на вероисповед.
