За рускиот претседател Владимир Путин, војната меѓу Израел и Хамас е како и секоја друга криза во светот: можност да ги продолжи целите на Русија во нејзината инвазија на Украина, вели поранешниот нафтен магнат и руски опозициски активист Михаил Ходорковски во интервју за Радио Слободна Европа.
„Тие не поддржуваат никого“, вели Ходорковски за политиките на Кремљ.
„Тие сакаат хаос. На Путин денес му треба хаос за да го добие она што го сака од сè поматните, матни води. А она што тие го сакаат е - да не изгубат во Украина“, посочува Ходорковски.
„Путин создава хаос секаде каде што може за да го одвлече вниманието на луѓето, да го одвлече вниманието на ресурсите, да го одвлече вниманието на политичарите и да може да ја заврши својата валкана работа (во Украина)“, рече тој во интервју за Current Time, сервисот на руски јазик на РСЕ во соработка со Гласот на Америка.
Путин, вели тој, „нема личен интерес за Хамас“.
„Но, постои личен, практичен интерес за дестабилизација на ситуацијата. Не е важно дали е Хамас или Хезболах, дали е ситуацијата во Израел или некаков хаос на Балканот“, уверува Ходорковски.
„Нелегитимно и криминално“
Поранешниот најбогат човек во Русија, Ходорковски беше уапсен во 2003 година под обвиненија за измама за кои вели дека биле измислени од Путин и неговите сојузници за да ја казнат неговата политичка активност, да ги натераат влијателните тајкуни да бидат послушни и да ги стават нафтените средства на неговата компанија Јукос во државни раце.
Тој помина нешто повеќе од една деценија во затвор пред да биде помилуван и да ја напушти земјата во декември 2013 година.
Оттогаш тој живее во Лондон и финансираше различни проекти насочени кон промовирање на демократијата во Русија. Во април тој беше меѓу групата од околу 50 водечки руски опозиционери кои потпишаа заедничка декларација со која се осудува инвазијата на Украина и прогласувајќи ја владата на Путин „нелегитимна и криминална“.
На 60-годишна возраст, Ходорковски негира дека има политички амбиции во Русија и се опишува себеси како „јавна личност“ и „инфлуенсер“.
„Јас сум личност во оваа ситуација која постојано прашува: „Момци, како сакате да живеете? Не е мое, јас не живеам овде. Тоа е за вас“, вели тој.
Уште неколку месеци до целосен замор од војната во Украина
Наклонетоста на Путин за создавање хаос, тврди Ходорковски, создало „опасна ситуација“ на глобално ниво.
„Она што нè приближува до глобална војна е тоа што сега постои таква нормализација на меѓународното насилство“, смета рускиот тајкун.
Пред Русија да ја започне својата кратка војна против Грузија во 2008 година, светот сè уште можеше да биде згрозен од војна. Но, сега, изјави Ходорковски „јавното мислење се навикна на тоа“.
„Ако престанеме да го цениме човечкиот живот, се разбира, часовникот на нуклеарна апокалипса или светска апокалипса воопшто се приближува до полноќ“, рече тој во интервјуто во Прага.
Постои значителна дискусија за „заморот од Украина“ на Западот, при што аналитичарите велат дека најдобрата надеж на Путин за она што би можел да го нарече победа во војната што ја започна е можноста меѓународната поддршка за Киев да избледи, лишувајќи го и од помошта со оружјето што и е потребно за треба да ја потисне руската инвазија.
Но, Ходорковски вели дека заморот во Украина, или заморот од војната, е потенцијален домашен проблем и за Путин.
Досега, вели тој, и покрај смртта на десетици илјади руски војници, влијанието на западните санкции и економските трошоци за водење војна и окупирање на делови од украинската територија, „сè уште немаме таква врева“.
„Постои тишина. Зошто? Причината е тоа што Путин плаќа пари. Фактот дека тој дава пари, за жал, беше доста ефективна комуникација со јавноста“, вели рускиот бизнисмен.
Плаќањата на платениците и на семејствата на убиените или ранетите, рече Ходорковски, ја направија војната „прифатлива“ за многу сиромашни Руси.
„Колку брзо ќе стане неприфатливо? Историското искуство покажува дека околу две години по почетокот на војната, луѓето почнуваат да се чувствуваат уморни. Мислам дека сме буквално неколку месеци далеку од луѓето во Русија да почнат да го чувствуваат овој замор. Но, останува големо прашање дали тоа ќе се случи побрзо во Русија или на Запад“, изјави Ходорковски.
Путин не може да ја добие војната во Украина како што би сакал, рече Ходорковски, бидејќи дури и да го порази Киев, ќе остане да ја окупира уништената земја чие население претежно го мрази, како и да се соочи со веројатноста за трајни осакатувачки санкции. На овој или оној начин, уверен е Ходорковски, војната ќе заврши со пораз на „путинистичка Русија и режимот на Путин“.
„Стратешки, Путин не може да победи во оваа војна“, уверен е тој.
Лекции од бунтот на Пригожин
Долги години, контролата на Путин на власт почива на руската војска и нејзините безбедносни агенции, таканаречените „силовики“ и перцепцијата дека мнозинството Руси го поддржуваат, рече Ходорковски. Сепак, краткотрајниот бунт на озлогласената платеничка група Вагнер и нејзиниот сега починат водач, Евгениј Пригожин, во јуни покажа дека и двата столба би можеле да бидат разнишани.
„Бунтот на Пригожин во реално време покажа дека армијата не го поддржува Путин. Се сеќавате ли како силите на Пригожин тргнаа кон Москва како со нож низ путер? И сите воени единици само се тргнаа настрана. И народот не го поддржа“, вели Ходорковски.
„Видовме како жителите на Ростов на Дон ги придружуваа борците на Вагнер за да спречат некој да го брани Путин“, вели тој.
Ходорковски истакна дека никогаш во Ростов немало момент кога луѓето излегле да ја поддржат владата или да изразат неодобрување на оние што дејствуваат против неа.
„Ќе беше разбирливо некои луѓе да излегоа со цвеќиња и камери, додека други со цигли и шишиња. Тогаш ќе беше јасно дека дел од општеството ги поддржуваше сегашните власти, а дел не. Но, на повеќето луѓе едноставно не им беше грижа“, вели Ходорковски.
Иако Ходорковски не понуди конкретни предвидувања за тоа како може да дојде крајот на ерата на Путин за Русија, тој предвидува дека транзицијата ќе биде долга и тешка.
„Ќе поминат најмалку пет години пред демократските сили да бидат во позиција да управуваат со земјата (по заминувањето на Путин)“, рече тој.
Дури и ако Путин си замине утре или задутре, ќе има флуктуирачки процеси уште некое време. И она што доаѓа (веднаш) по него ќе изгледа многу лошо, заклучува рускиот бизнисмен во интервјуто.
