Во овој розов октомври едно од прашањата е дали канцерот на дојка е наследен?
Професорот по генетика д-р Тодор Арсов вели дека одговорот е не. Објаснува дека за да се развие треба во една клетка да се случат мноштво генетски промени, за да почне неконтролирано да се размножува и да дава метастази. Но тоа не значи дека е и наследна болест. Цела генетика ја наследуваме од родителите, но во текот на животот се случуваат генетски промени кои не се наследени.
Воглавно канцерот не е наследна болест, околу 90 % се спорадични случаи, не се пренесува како наследна склоност на потомството, но тие 5 проценти се наследни, како кај Анџелина Џоли.
Затоа се прави генетско тестирање, но ако има повеќе случаи во семејството, во повеќе генерации и кога овој вид на канцер се јавува на возраст пред 50 години.
Секоја жена има ризик од 10 проценти да добие канцер на дојка, но ако наследи еден од овие гени, ризикот се зголемува значително од 60 до 75 проценти, или се зголемува за 6 до 8 пати.
И во нашето поднебје има генетски болести кои се типични, кои се пренесуваат со генерации. Арсов вели дека припаѓаме на медитеранскиот регион каде има анемија од различен вид и степен. Токму и за оваа болест почнала да работи Лабораторијата во МАНУ. Тој објаснува дека носителите на променетиот ген на српеста анемија се заштитени пак од маларија и веројатно затоа и се појавил.
Професорот Тодор Арсов предава на Факултетот за медицински науки на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, но тој е светско име. Познат е по случајот каде со тим научници во Австралија, каде работел 20 години, успеаја да докажат дека Катлин Фолбиг обвинета за чедоморство, всушност, е невина за смртта на своите 4 деца. Сега заедно со своите колеги се повеќе работа на примена на генетски тестови во судството
Вчудоневидени сме колку случаи има на планетава, бевме вклучени во еден случај во Канада, во Грција и уште еден во Австралија. Тие судења се во тек и не можам да кажам никакви детали.
Се работи за ненадејна смрт на деца, за што околностите не се објаснети.
Секој од нас има по 20 илјади гени во нашиот геном, тоа е како 20 илјади книги. Имаме гени за кои знамеме со генерации наназад. Но за некои не знаеме што генот може да направи.
Д-р Арсов вели дека и во нашата средина има такви случаи, еве последниот беше кога дете почина ненадејно на фудбалски натпревар. Во здравстевиот систем тој се обидува да подучува дека вакви случаи се последица на генетска болест поврзана со работата на срцето.
И во нашата земја и во регионот немаме проблеми со тестирање, се прават и два пати тестови на еден човек кои чинаат и неколку илјади евра. Но тука застанува приказната, генетиката застанува тука со резултатот од тестот. Но мислам дека тука дека почнува, тие се проблемите на семејството, на човекот секаде во светот.
За професорот Арсов науката не е секогаш поврзана со лабораториска работа, со истражувања од тој вид. Да се тестира генетски денеска во светот е едноставно, можете да испратите да добиете секвенци и да ги анализирате. Вели дека не сме зависни ни толку од локалната инсфраструктура и има многу можности за дијагностика во лабораторијата во МАНУ која е на светско ниво.
