Американскиот претседател Доналд Трамп и неговиот руски колега Владимир Путин разговараа повеќе од 90 минути во обид да постигнат прекин на огнот во војната во Украина што ги исцрпи војниците и ресурсите на двете страни.

Руската државна новинска агенција ТАСС го цитираше портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, кој потврдил дека двајцата лидери го завршиле разговорот.

Не беа дадени детали за содржината или исходот од повикот, но Песков пред новинарите во Москва претходно во текот на денот изјави дека разговорот ќе опфати „голем број прашања“ во врска со односите меѓу САД и Русија, како и војната во Украина.

„Сакаме да видиме дали можеме да ја завршиме таа војна. Можеби можеме, можеби не можеме, но мислам дека имаме многу добри шанси“, рече Трамп на 16 март кога првпат објави дека ќе се одржи повикот.

На прашањето за можните отстапки кои би можеле да бидат потребни за да се обезбеди прекин на огнот, Трамп рече дека „ќе зборуваме за земјиште. Ќе зборуваме за електрани“.

„Мислам дека имаме многу за тоа веќе дискутирано од двете страни, Украина и Русија“, изјави Трамп.

Трамп го постави приоритет во првите месеци од неговиот втор мандат да постигне договор за прекин на огнот во тригодишната војна во Украина.

По одржувањето на разговорите во Саудиска Арабија, украинските и американските власти на 11 март објавија дека Киев се согласил на 30-дневен предлог за прекин на огнот, во зависност од договорот на Русија.

Видете и ова:

Каков ќе биде планот за игра на Трамп во разговорот со Путин?

Москва досега реагираше ладнокрвно на идејата, при што Путин предложи дополнителни услови, вклучително и замрзнување на испораките на американско оружје за Киев.

Во меѓувреме, висок руски функционер рече дека Москва ќе инсистира на Украина да не и се приклучи на НАТО и да остане „неутрална“ во каков било мировен договор, услови кои Киев долго време ги отфрла.

Една од првичните поплаки на Кремљ во оправдувањето на инвазијата во февруари 2022 година продолжува да биде едно од централните барања на Киев, а тоа е проширувањето на НАТО.

На 14 март, Путин рече дека секој договор треба да доведе до долгорочен мир кој се однесува на „основните“ причини за војната, очигледно повикување на проширувањето на НАТО и други случувања, за кои Путин тврди дека ја загрозиле безбедноста на Русија.

Во забелешките објавени на 17 март, рускиот заменик-министер за надворешни работи Александар Грушко изјави за рускиот весник „Известија“ дека „ ќе бараат безбедносните гаранции да станат дел од овој договор“.

„Дел од овие гаранции треба да биде неутралниот статус на Украина, одбивањето на земјите од НАТО да ја прифатат во алијансата“, рече тој.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски честопати нагласуваше дека за Киев да прифати каков било мировен договор, тој мора да има безбедносни гаранции за Украина од нејзините западни партнери, вклучително и евентуално членство во НАТО.

„Инсистирав [на членството на Украина во] НАТО, но знаете кои беа одговорите“, рече тој во февруари, сугерирајќи дека патот кон приклучување кон западната воена алијанса останува попречен.

На 16 март, американскиот државен секретар Марко Рубио во интервју за Си-Би-Ес рече дека конечниот мировен договор „ќе вклучува многу напорна работа, отстапки и од Русија и од Украина“, додавајќи дека би било тешко дури и да се започнат такви разговори „додека тие пукаат еден кон друг“.

Исто така, на 17 март, францускиот претседател Емануел Макрон и новиот канадски премиер Марк Карни се состанаа во Париз и „ја потврдија својата непоколеблива поддршка за Украина додека таа продолжува да се спротивставува на неоправданата руска војна за агресија“, се вели во заедничката изјава.

Во меѓувреме, Зеленски на 16 март го разниша своето воено раководство, назначувајќи го генерал-мајор Андриј Хнатов за нов началник на Генералштабот на Украина, на местото на генерал-полковник Анатолиј Бархилевич, додека Киев сака да го забрза темпото на реформи и реорганизација.

„Ние постојано ги менуваме вооружените сили за да ги направиме уште поборбено подготвени. За да го постигнеме тоа, го менуваме системот за управување и воведуваме јасни стандарди“, рече министерот за одбрана Рустем Умеров.

Во соопштението се вели дека Бархилевич, кој беше назначен на функцијата во февруари 2024 година, сега ќе биде генерален инспектор на Министерството за одбрана. Бархилевич го замени генерал-полковник Серхи Шаптала кога ја презеде функцијата во Генералштабот во 2024 година.

Илјадници луѓе се собраа на протест пред зградата на провладината телевизија Информер во Белград и бараат забрана за работа на Информер поради начинот на известување за демонстрациите на студентите во Србија и кршење на новинарскиот кодекс.

Репортерите на Радио Слободна Европа (РСЕ) јавија дека полицијата го чува приодот до телевизијата, а пред зградата е подигната и ограда.

„Информаторот е директно во служба на власта. Политички билтен маскиран во медиум. Тука сме да покажеме дека вистината не се продава“, рече еден од студентите присутни на протестот и прочита извадоци од новинарскиот кодекс кој пропишува објективни информации.

Видете и ова:

Масовен протест во Белград - „Ние сме државата“, порака од студентите

Директна причина за протестот беше коментарот на Драган Ј. Вучиќевиќ, главен уредник на телевизијата Информер и на истоимениот дневен весник, кој во програмата на тој медиум зборуваше за приватниот живот на студентот Давуд Делимеѓац.

„Информер со ова уште еднаш покажа дека не е медиум, туку алатка на пропаганда која работи над законите без никакви последици“, соопшти на 18 март групата „Студенти во блокада“.

Студентите од 26 ноември лани блокираат повеќе од 60 факултети на пет универзитети во Србија и бараат кривична и политичка одговорност од властите за смртта на 16 лица при падот на настрешницата на главната железничка станица во Нови Сад на 1 ноември 2024.

Оттогаш, на покана на студентите, се одржаа десетици протести во повеќе од 400 градови и населени места низ земјата, на кои учествуваа стотици илјади луѓе.

Според извештај на Регулаторното тело за електронски медиуми (РЕМ), против Телевизија Информер во 2025 година биле поднесени 20 претставки за ширење говор на омраза, отворена пропаганда, манипулации и дезинформации.

Прописите во Србија регулираат дека медиумот што добива дозвола за емитување е должен да ги почитува законите, да придонесува за плурализмот и да има содржини од јавен интерес за информирање на граѓаните.

Од вкупно хоспитализирани 21 пациент во Скопје по несреќата во Кочани, денеска ќе бидат пуштени пет. Четири пациенти од оние кои се лекуваат во странство се критични, кај двајца повторно е влошена состојбатаа, рече министерот за здравство, Арбен Таравари, на прес-конференција на 29 март.

Пациентите беа повредени во пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочанина 16 март, при што загинаа 59 лица, а околу 200 беа повредени. Повеќе од половина од повредените беа испратени на лекување во странски медицински центри.

Се уште има и интубирани пациенти во тешка, но не и животно загрижувачка состојба, рече Таравари.

Надвор од државата се 89 пациенти, но двајца се враќаат од Литванија и Шведска. Тие најпрво ќе бидат примени и прегледани во домашните болници од каде биле и испратени, според протоколот ќе бидат задржани 24 часа, а потоа ќе бидат пуштени дома.

Видете и ова:

Поранешните градоначалници на Кочани, Димитриевски и Илијев одат во куќен притвор

За утре нема најава за враќање на други пациенти од странство, но во понеделник, истакна министерот, сигурно ќе се вратат уште петмина.

-Од хоспитализираните, шест се во Клинички центар, шест во Градската болница и пет во ГОБ „8 Септември", додека четворица се во приватните клиники. Денеска има пет исписи на пациенти кои се во подобра состојба и одат на домашно лекување по што ќе останат вкупно 16, информира Таравари.

Трагедијата во Кочани предизвика низа протестни собири на граѓаните во Северна Македонија кои бараат правда и одговорност.

Светската здравствена организација (СЗО) предлага да го намали персоналот и обемот на работа, а притоа да го намали својот буџет за нешто повеќе од една петтина поради кратењата на финансирањето од Соединетите Американски Држави (САД), јави Ројтерс, повикувајќи се на интерен меморандум во кој новинската агенција имала увид.

По преземањето на функцијата во јануари, администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп ги повлече САД од СЗО, наведувајќи дека глобалната здравствена агенција постапила неправилно за време на пандемијата со Ковид-19 и во други меѓународни здравствени кризи.

САД обезбедуваат најголема финансиска поддршка за СЗО, покривајќи околу 18 отсто од вкупното финансирање на организацијата.

„Најавата на САД, во комбинација со неодамнешните кратења на официјалната развојна помош за некои земји за финансирање на зголемените трошоци за одбраната, ја направи нашата ситуација многу поакутна“, се вели во меморандумот на СЗО, датиран на 28 март и потпишан од генералниот директор на организацијата, Тедрос Аданом Гебрејесус.

Видете и ова:

СЗО вели дека ќе ги преиспита приоритетите пред излегувањето на САД од организацијата

Повлекувањето на САД од СЗО ја влоши финансиската криза бидејќи членките ги намалија трошоците за развој. Соочена со празнина во приходите од речиси 600 милиони долари оваа година, СЗО предложи помал буџет за 2026-2027 година за 21 отсто -односно од 5,3 милијарди долари на 4,2 милијарди долари.

Во февруари, извршниот одбор на СЗО првично го намали предложениот буџет за периодот 2026-2027 година од 5,3 милијарди долари на 4,9 милијарди долари, се вели во документот.

„И покрај нашите најдобри напори, сега сме до точка каде немаме друг избор освен да го намалиме опсегот на нашата работа и работна сила“, пишува во меморандумот во кој Ројтерс имал увид.

Документите на СЗО покажуваат дека повеќе од една четвртина од 9.473 вработени се во Женева.

Според Ројтерс, во внатрешен меморандум од 10 март, исто така, се вели дека СЗО почнала да поставува приоритети и објавила едногодишно ограничување на договорите на вработените.

Во меморандумот се вели дека персоналот работи на обезбедување дополнителни средства од земјите, приватните донатори и филантропите.

Нафтената индустрија на Србија (НИС) соопшти дека американското Министерство за финансии издало нова специјална лиценца која до 28 април 2025 годинаго одложи стапувањето во сила на санкциите против таа компанија поради руската сопственост во неа.

Таа лиценца ѝ овозможува на компанијата, на која на 10 јануари ѝ беа најавени американски санкции поради уделот во рускиот „Гаспром Нефт“, непречено да ги извршува своите оперативни активности до 28 април или до укинување на санкциите, доколку дојде до такво нешто.

Санкциите требаше да стапат на сила на 28 февруари.

Видете и ова:

Српската нафтена индустрија побара од САД да ги одложат санкциите за најмалку 90 дена

НИС, единствената компанија во Србија која се занимава со истражување, производство и преработка на производство на нафта и природен гас, беше санкционирана поради таканаречениот „секундарен ризик“, односно поради поврзаноста со „Гаспром Нефт“, кој е под санкции на Западот поради руската инвазија на Украина.

По објавувањето на санкциите против НИС, „Гаспром Нефт“ префрли околу пет отсто од својот удел на Гаспром, руска компанија која не е опфатена со западните санкции. Сега, уделот на Гаспром нефт во НИС изнесува помалку од 50 отсто (44,85).

Дури и со променетата сопственичка структура, руските компании сè уште имаат мнозински удел во НИС.

Странски спасувачки тимови пристигнуваат во Мјанмар за да помогнат во потрагата по преживеани од земјотресот во кој загинаа повеќе од 1.000 луѓе во сиромашната југоисточна азиска земја, уништувајќи ја критичната инфраструктура во услови на граѓанска војна, јави агенцијата Ројтерс.

Бројот на загинати во Мјанмар досега е 1.002 лица, соопшти воената влада на 29 март, што е значително поголем од првичните извештаи на државните медиуми за 144 мртви во петокот, на 28 март.

Најмалку девет лица загинаа во соседен Тајланд, каде земјотрес со јачина од 7, 7 степени по Рихтер урна и облакодер во изградба во главниот град Бангкок, при што 30 лица останаа заробени под урнатините, а 49 се водат како исчезнати.

Проценките на Американскиот геолошки институт покажуваат дека бројот на загинати во Мјанмар може да надмине 10.000 лица.

Видете и ова:

Земјотрес од 7,7 степени го погоди Мјанмар, се урна висококатница во Бангкок

Земјотресот во Мјанмар оштети патишта, мостови и згради, соопшти Воената хунта.

Русија, Индија, Малезија и Сингапур испратија авиони со хуманитарна помош и со персонал во Мјанмар. Јужна Кореја најави дека ќе обезбеди првични два милиони долари хуманитарна помош преку меѓународни организации.

САД, кои ги затегнаа односите со војската на Мјанмар и воведоа санкции за нивните официјални лица, вклучително и шефот на хунтата Мин Аунг Хлаинг, соопштија дека ќе обезбедат одредена помош.

Земјотресот на 28 март попладне погоди значителни делови од земјата, од централните рамнини околу Мандалеј до ридовите Шана, чии делови не се целосно под контрола на хунтата.

Четири лица загинаа, а 19 се ранети во напад со руско беспилотно летало врз украинскиот град Дњепар доцна во петокот (28 март), изјави регионалниот гувернер Серхи Лисак.

Нападите со дрон предизвикаа голем пожар во комплекс со хотели и ресторани, како и во неколку приватни куќи.

Видете и ова:

Четворица мртви во напад на украинските сили на Белгород

„Според информациите што ги имаме во моментов, има четири смртни случаи во Дњепар“, објави гувернерот на областа, на мрежата Телеграм.

Руските сили употребија повеќе од 20 дронови во нападот на Дњепар.

Сликите и видеата објавени на социјалните мрежи покажуваат пламен и големи облаци чад. Други покажуваат срушени згради, тешко оштетени горни катови на високи згради и улици полни со скршено стакло.

Сообраќајот на државните патишта се одвивa непречено, по влажни коловози. Интензитетот на патните правци надвор од градските средини е умерен, a на граничните премини од македонска страна нема подолги задржувања за влез и излез од државата, соопштија од Авто-мото сојузот на Македонија(АМСМ).

Видете и ова:

Возачки дозволи со општински пари – инвестиции во безбедност или повеќе хаос?

АМСМ препорачува прилагодена брзина на движење, почитување на поставената сообраќајна сигнализација и внимателно управување со возилата.

Ова посебно се однесува за делниците Катланово – Велес, Маврово – Дебар – Струга, Виница – Берово и Кочани – Делчево, каде има можност за појава на одрони.

Времето денеска ќе биде променливо облачно и нестабилно со повремени врнежи од дожд, особено попладне. Локално ќе има услови за појава на краткотрајно невреме со пообилен пороен дожд, грмежи и засилен ветер, соопштија од Управата за хидрометеролошки работи (УХМР).

Минималната температура ќе биде од 3 до 9 целзиусови степени, а максималната од 12 до 18 целзиусови степени.

Видете и ова:

Временска прогноза - сончево време и температури до 25 степени

И во Скопје ќе биде променливо облачно, а попладне во делови од котлината и нестабилно со пороен дожд и грмежи. Минималната температура ќе се спушти до 8, а максималната ќе достигне до 17 целзиусови степени.

Според најавите од УХМР, и во следните денови ќе биде променливо облачно и нестабилно со повремени врнежи од дожд, особено во попладневните часови.

Радио Слободна Европа (РСЕ/РЛ) продолжува со правните дејствија против Американската агенција за глобални медиуми (USAGM) за да обезбеди ослободување на средствата одобрени од Конгресот, се вели во соопштението на 28 март.

Агенцијата (USAGM) ги надгледува РСЕ и другите меѓународни медиуми на Соединетите Држави.

Агенцијата соопшти дека го прекинува финансирањето со грант кон РСЕ на 15 март, неколку часа откако американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која бараше намалување на седум агенции, вклучително и на Агенцијата за глобални медиуми до „максимално усогласено со важечкиот закон“.

На 26 март, Агенцијата ѝ пиша на РСЕ, велејќи дека ја поништува објавата за стопирање на грантот, но дека тоа „не е во спротивност со овластувањето на Агенцијата да го прекине грантот“.

Во тужбата на РСЕ стои дека Агенцијата ја нема оваа надлежност, бидејќи грантот беше доделен со акт на Конгресот.

Во соопштението објавено од РСЕ на 27 март се вели дека „РСЕ ја чека официјалната потврда од USAGM дека финансирањето на грантот ќе продолжи“.

Новото соопштение на 28 март јасно стави до знаење дека тоа сè уште не се случило.

„Со нетрпение очекуваме да ги добиеме средствата што Конгресот ни ги додели преку Американската агенција за глобални медиуми (USAGM). Дотогаш, ќе ги следиме сите неопходни правни лекови за да се осигураме дека ќе се почитува намерата на Конгресот“, се вели во соопштението.

Во соопштението, исто така, се вели: „Посветеноста на РСЕ кон нашата публика и нашата мисија под мандат од Конгресот останува цврста“.

Видете и ова:

Зошто е важно Радио Слободна Европа?

На 25 март, американскиот суд го одобри барањето на РСЕ за привремена забрана (TRO) во неговата тужба, пресудувајќи дека USAGM постапил „произволно и каприциозно“ при стопирањето на грантот на РСЕ.

Окружниот судија на Соединетите Американски Држави, Ројс Ламберт, во пресудата од 10 страници напиша дека „привремената забрана“ (TRO) e потребнa за да се запре затворањето, бидејќи РСЕ покажа дека веројатно ќе го добие својот случај на судско рочиште, дека дозволувањето на потезите на USAGM да продолжат до судското рочиште за судбината на финансирањето на РСЕ/РСЕ ќе предизвика „ненадоместлива штета на радиодифузерот на јавниот интерес.

Наводното прекинување на грантот на РСЕ беше соопштено во писмо потпишано од Кари Лејк, која ја наведе нејзината титула како „Виш советник на вршителот на должноста извршен директор (USAGM) со надлежности делегирани од вршителот на должноста -извршен директор“.

По писмото до РСЕ на 26 март, Лејк продолжи да ги критикува ентитетите на Агенцијата.

„Прашањето до американскиот народ е дали сакате вашите тешко заработени даночни долари да одат за овој вид на пропаганда? Јас се борам со тоа во моментов во Американската агенција за глобални медиуми и тоа ќе биде битка“, изјави таа за Newsmax.

Во следното интервју на One America News, Лејк рече дека немала време да го прегледа новинарството на ентитетите на USAGM.

„Не стигнав ни да ја погледам содржината“, рече таа.

Во силниот земјотрес во Мјанмар на 28 март загинаа повеќе од 140 луѓе, а повредени се над 700 луѓе, соопштија властите. При земјотресот со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала се урнале многу згради, а уништена е инфраструктура на широк простор, вклучително и облакодер во изградба во соседен Тајланд.

Спасувачкиот работник од Амарапура, антички град и сега населено место Мандалеј, рече дека телата на 30 луѓе биле извлечени од срушените повеќекатници.

„Никогаш не сум доживеал вакво нешто - нашиот град изгледа како пропаднат град“, рече тој, проценувајќи дека околу една петтина од зградите се уништени.

„Добивме повици за помош од луѓе од внатре, но не можеме да помогнеме бидејќи немаме доволно работна сила и машини за отстранување на шутот, но нема да престанеме да работиме“, додаде тој.

Генералот Мин Аунг Хлаинг, водач на воената хунта во Мјанмар, рече дека ќе има повеќе смртни случаи и жртви и ја покани „која било земја“ да обезбеди помош и донации.

Видете и ова:

Земјотрес од 7,7 степени го погоди Мјанмар, се урна висококатница во Бангкок

Во главниот град на Тајланд, Бангкок, официјален претставник изјави дека најмалку девет лица се убиени. Спасувачите пребаруваа низ урнатините на блокот од кулата што се урна.

Мандалеј, со население од околу 1,5 милиони, е древна кралска престолнина на Мјанмар и центар на неговото будистичко срце. Спасувачките екипи се обидуваа да стигнат до десетици монаси заробени под урнатините во манастирот Фаја Тауг, рече работникот за итна помош во Амарапура. Уништени се згради, мостови и патишта, соопштија жителите и локалните медиуми.

Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш рече дека Обединетите нации се мобилизираат во Југоисточна Азија за да помогнат.