Вести
ЕУ ја следи ситуација во Србија по протестите и оставката на премиерот Вучевиќ
Европската комисија е информирана за оставката на српскиот премиер Милош Вучевиќ, но официјални лица во Брисел не сакаат да го коментираат овој потег бидејќи го оценуваат како внатрешно политичко прашање во земјата.
Портпаролот на Комисијата Гијом Мерсие на прес-конференција потврди дека институциите на Европската унија внимателно ја следат актуелната внатрешно-политичка ситуација во Србија и големата мобилизација на студенти и други групи.
Тој потсети дека слободата на собирање е основно право на ЕУ, кое треба да се заштити и спроведува на мирен начин и со целосно почитување на владеењето на правото и јавниот ред.
„Загрижени сме поради инцидентите против демонстрантите, за кои очекуваме брза истрага од српските власти. Со оглед на извештаите за вториот напад и бегството [минатиот петок] и други случаи на повредени студенти, вклучително и синоќешниот напад во Нови Сад, потсетуваме дека според европскиот закон за човекови права „Во согласност со човековите права, властите мора да ги заштитат учесниците на собири од повреда или насилство од други луѓе или групи кои се спротивставуваат или сакаат да го спречат или попречат собирот“, рече портпаролот.
Тој истакна дека учеството на граѓаните игра витална улога во развојот на здраво и демократско општество, вклучително и промовирање на транспарентност и одговорност.
Тој ги повика и сите страни кои ја поддржуваат европската интеграција да придонесат за напредокот на Србија на нејзиниот пат кон ЕУ преку дијалог и компромис.
„Потсетуваме дека ширењето на дезинформации и непријателска политичка реторика, вклучително и против ЕУ и нејзините граѓани, нема место на патот кон интеграција во ЕУ“, рече Мерсие.
Српскиот премиер Милош Вучевиќ поднесе оставка во вторник на 28 јануари.
Како што појасни, одлуката ја донел по нападот на студентите во Нови Сад, каде што, според учесниците во блокадата, група мажи со бејзбол палки бркале студенти кои лепеле налепници низ Нови Сад.
Студентите повеќе од два месеци блокираат повеќе од 60 факултети и бараат кривична и политичка одговорност за смртта на 15 лица во уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад.
Владините претставници тврдат дека се исполнети сите барања на студентите.
види ги сите денешни вести
Норвешка заплени брод со руски екипаж поради оштетување на оптички кабел
Норвешката полиција денеска соопшти дека запленила норвешки брод со руски екипаж под сомнение дека е вмешан во оштетување на оптички кабел во Балтичкото Море.
Според полицијата, заплената била извршена на барање на властите на Летонија.
„Постои сомневање дека бродот е вмешан во сериозно оштетување на оптички кабел во Балтичкото Море меѓу Летонија и Шведска“, се вели во соопштението на полицијата.
Бродот во сопственост на Норвешка, кој исто така пловел под знамето на земјата, наречен „Силвер Даниа“, пловел од Санкт Петербург во Балтичкото Море до Мурманск на рускиот Арктик, соопшти полицијата.
Претходно, летонскиот портал ЛСМ, повикувајќи се на сопственикот на кабелот, Летонскиот државен радио и телевизиски центар, објави дека во неделата бил оштетен подводниот оптички кабел меѓу Летонија и Шведска, најверојатно поради надворешни влијанија.
Летонската морнарица испратила патролен брод на локацијата каде што се посомневало дека кабелот е оштетен и го контактирала НАТО.
Јаневска: Ова е нацрт-концепција и може да претрпи промени
По реакциите од катедри и институти, главно од Филозофскиот факултет на УКИМ, дека со нацрт концепцијата за реформи во гимназиското образование се редуцираат содржини од некои предмети од општествените науки, министерката Весна Јаневска денеска (31 јануари) изјави дека многу сериозно ги сфаќаат сите изјави дадени од сите факултети и дека рокот за сугестии може да биде продолжен.
Покрај досегашната онлајн-дискусија, рече таа, ќе продолжат и на терен за да се направи најдобар предлог-текст на концепцијата, посочувајќи дека сегашната верзија може да биде изменета.
„Секако дека може да се продолжи, секако дека ние многу сериозно ги сфаќаме сите изјави дадени од сите факултети, иако главно станува збор за Филозофскиот факултет. Веќе еднаш кажав дека ова е нацрт-концепција и дека може да претрпи промени. Ние продолжуваме и понатаму, досега ова беше по електронски, дигитален пат, малку ќе се придвижиме и на терен и секако дека ќе работиме и понатаму на подобрување на истата, изјави министерката Јаневска која денеска присуствуваше на отворање на прв европски дигитален иновациски хаб во државава.
Истакна и дека е многу задоволна што, како што рече, „за разлика од дел од стручната јавност, веќе добиваме силна поддршка од младите“.
„Можеби звучи контрадикторно, но јас сум навистина многу задоволна што новата концепција предизвика такви бурни дискусии“, разговори и предлози, додаде Јаневска.
По објавувањето на нацрт-концепцијата на официјалната веб-страница на БРО овој месец, МОН ги повика сите наставници, ученици, родители, експерти и заинтересирани страни со свои мислења, предлози и забелешки „да се вклучат во јавната дискусија за усвојување на најдобрата верзија“.
Реформите се почнати затоа што гимназиското образование, како што посочи МОН, „повеќе од две децении не е предмет на суштински реформи, што го доведе до состојба на недоволна усогласеност со современите потреби и меѓународните стандарди“.
„Истражувањата покажуваат дека и наставниците и учениците ја препознаваат потребата од промени, особено во насока на модернизација на наставните програми, можност за избор на предметите, воведување современи методи на учење и оценување, како и унапредување на вештините релевантни за 21 век“, информираше МОН.
Професорите по филозофија, но и по социологија, латински јазик и психологија алармираат дека со предложените реформи на гимназиското образование им се укинуваат предметите. Министерството за образование тврди дека не се укинуваат, но се предлага сите да бидат изборни предмети во трета и во четврта година. Професорите стравуваат и за работните места и за образованието на учениците.
Вашингтон истражува дали DeepSeek користел чипови кои не смеат да се извезуваат во Кина
Американското Министерство за трговија истражува дали DeepSeek, кинеска компанија чиј модел со вештачка интелигенција го потресе технолошкиот свет, користела американски чипови кои не смеат да се извезуваат во Кина, изјави за Ројтерс извор запознаен со ова прашање.
Кинескиот DeepSeek минатата недела го привлече вниманието на јавноста со бесплатен асистент за вештачка интелигенција, истакнувајќи дека потрошила само шест милиони долари на неговиот развој.
Така, на почетокот на оваа недела, асистентот DeepSeek го престигна ChatGPT, развиен од американскиот OpenAI, во продавницата за апликации на Епл (Apple) во САД.
Тоа, исто така, ја зголеми загриженоста за лидерството на САД во развојот на вештачката интелигенција, „бришејќи“ околу билион долари од вредноста на американските технолошки акции.
Кинеската компанија во своето истражување рече дека користела околу 2000 чипови, во споредба со 16 000 на ChatGPT, според ИТ експертите. Потрошувачката на енергија е намалена за 90 отсто.
Според Ројтерс, сегашните ограничувања на процесорите за вештачка интелигенција на Nvidia имаат за цел да ги спречат нејзините најсофистицирани чипови да стигнат до Кина.
Вашингтон воведе низа ограничувања со кои се забранува извоз на чипови со вештачка интелигенција во Кина и планира да ги ограничи нивните испораки во голем број други земји.
Од друга страна, според изворите, организираниот шверц на чипови со вештачка интелигенција во Кина вклучува субјекти од повеќе земји, вклучувајќи ги Малезија, Сингапур и Обединетите Арапски Емирати.
Портпаролот на Nvidia рече дека многу од нејзините клиенти имаат бизниси во Сингапур и ги користат за производи наменети за САД и Западот.
„Инсистираме нашите партнери да ги почитуваат сите важечки закони и доколку добиеме какви било информации за спротивното, ќе постапиме соодветно“, рече Nvidia.
Одделот за трговија и DeepSeek не одговорија веднаш на барањата на Ројтерс за коментар.
DeepSeek претходно изјави дека ги користел чиповите H800 на Nvidia, кои можеле легално да ги купат во 2023 година. Ројтерс соопшти дека не може да утврди дали DeepSeek користел други контролирани чипови кои не смеат да се испорачуваат во Кина.
Наводно, DeepSeek ги има помалку моќните H20s чипови на Nvidia, кои сè уште можат легално да се испорачуваат во Кина. Соединетите Држави размислуваа да го контролираат нивниот извоз под администрацијата на Бајден, а за тоа разговараат и новоименуваните претставници на Трамп.
Украинската воздушна одбрана соборила 59 руски дронови
Украинската воздушна одбрана собори 59 од вкупно 102 беспилотни летала испратени од Русија во текот на ноќта, соопшти украинското воздухопловство.
Војската соопшти дека 37 дронови се „изгубени“, што значи дека биле пренасочени од опрема за електронско војување.
Руските дронови предизвикаа штета во североисточниот регион Суми, јужниот регион Одеса и регионот Черкаси, централна Украина.
„Синоќа непријателот лансираше 102 нападни дронови „Шахед“, како и разни беспилотни летала за мамка од Курск, Брјанск, Милерово и Приморско-Ахтарск во Русија и од Кејп Чауда на Крим. „Шахед“ и други видови дронови беа соборени над регионите Харков, Полтава, Суми, Киев, Чернихив, Черкаси, Кироворад, Житомир, Хмелницки, Днепропетровск, Миколаев и Одеса“, соопшти прес-службата на украинските воздухопловни сили на Телеграм.
Прес-службата прецизира дека воздушниот напад бил одбиен од единици за противвоздушна одбрана, тимови за електронско војување и мобилни противпожарни групи.
Русија ја започна инвазијата врз Украина на 24 февруари 2022 година.
Орбан: Неприфатливо е Украина да го запре протокот на руски гас кон централна Европа
Унгарскиот премиер Виктор Орбан изјави дека е неприфатливо што Украина го запрела протокот на руски гас во централна Европа, бидејќи ги зголемила трошоците за алтернативните рути за снабдување.
За унгарското државно радио Орбан изјави дека поради зголемените цени на гасот, Унгарија побарала гаранции од ЕУ во однос на нејзината енергетска безбедност.
Унгарскиот премиер рече дека економските податоци се подобруваат во светлината на изборната победа на американскиот претседател Доналд Трамп и „ерата на мирот“ што ќе следи по војната во Украина, за која рече дека е во завршна фаза.
Орбан нагласи дека победата на Трамп ќе ја зајакне унгарската економија годинава.
Рускиот гас не тече низ Украина до земјите на Европската Унија од 1-ви јануари, откако истече петгодишниот договор за снабдување.
Хамас го потврди убиството на својот воен лидер
Хамас, палестинската група прогласена за терористичка организација од САД (САД) и Европската Унија (ЕУ), потврди дека нејзиниот воен командант Мохамед Деиф бил убиен во израелски воздушен напад во Појасот Газа минатата година.
Израелската војска во август тврдеше дека Деиф бил убиен еден месец претходно, но Хамас дури сега ја потврди неговата смрт.
Потврдата од радикалната палестинска група доаѓа шест месеци откако Израел објави дека го убил Деиф. Израел соопшти дека Деиф бил убиен за време на воздушни напади во јужниот дел на Газа во јули 2024 година.
Деиф беше долгогодишен водач на военото крило на Хамас, а Израел рече дека тој е еден од организаторите на нападот врз Израел на 7 октомври 2023 година, што ја предизвика 15-месечната војна во Газа.
Израел со години го имаше Деиф на листата на најбарани, а од 2015 година е на американската листа на „меѓународни терористи“. Деиф преживеа серија израелски атентати и не се појавуваше во јавноста со децении. Тој го презеде раководството на военото крило на Хамас во 2002 година.
За време на војната во Газа, Израел уби и други високи членови на радикалната палестинска група, вклучувајќи го и лидерот на нејзиното политичко крило Исмаил Ханије.
Потврдата на Хамас за убиството на Деиф доаѓа додека групата продолжува да ослободува затвореници, според договорот за прекин на огнот постигнат претходно овој месец.
Договорот предвидува ослободување на илјадници Палестинци затворени во Израел и враќање на Палестинците во северниот дел на Газа.
Војната во Газа започна откако Хамас го нападна Израел на 7 октомври 2023 година, убивајќи околу 1200 луѓе и киднапирајќи околу 250 други. Како резултат на израелската офанзива, повеќе од 47 000 Палестинци беа убиени во Газа, а палестинската енклава претрпе големо уништување.
Поддршката за Брегзит на најниско ниво досега
Помалку од тројца од десет Британци мислат дека Брегзит е добра работа и повеќето сакаат земјата да се врати во Европската унија, покажа новото истражување на јавното мислење, пет години откако Обединетото Кралство официјално ја напушти ЕУ.
На референдумот во 2016 година, 52 отсто од Британците гласаа за Брегзит.
По долгогодишни тешки преговори, Обединетото Кралство стана првата земја што ја напушти Европската унија на 31 јануари 2020 година.
Но, пет години подоцна, само 30 отсто од Британците веруваат дека земјата ја направила вистинската работа со гласањето за Брегзит, според анкетата на YouGov, чии резултати беа објавени во средата. Анкетата е спроведена на 2225 испитаници.
Според институтот, ова е најниската поддршка за Брегзит досега.
Мнозинството Британци, 55 отсто, го поддржуваат враќањето на земјата во Европската унија, вклучително и 20 отсто од гласачите кои гласаа за Брегзит. Меѓу нив, 39 отсто од испитаниците „силно“ го поддржуваат враќањето во ЕУ.
Британскиот лабуристички премиер Кир Стармер вети дека ќе ги „рестартира“ односите со Европската унија. Сепак, таа се противи на враќање на полноправно членство во Европската унија.
Бојкот на маркетите поради високите цени
По повиците на социјалните мрежи, денеска (31 јануари) се очекува граѓаните да не пазаруваат во маркетите поради високите цени на прехранбените производи. Иницијативата која прво се случи во Хрватска, а вакви акции се најавени и во Србија, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Словенија, доби поддршка од пошироката јавност, како и од партиите од власта и од опозицијата, додека надлежните институции најавија ригорозни контроли во маркетите и трговските објекти и итна реакција на терен.
Премиерот Христијан Мицкоски деновиве неколкупати искажа разбирање за бојкотот и најави засилени контроли и казни за трговците кои го изигруваат законот и мерки за заштита на животниот стандард. Истакна дека нема да се дозволи, поединци да ги злоупотребуваат своите позиции и да заработуваат на грбот на граѓаните.
Засилен мерки против непочитување на законот од страна на трговците, најави и министерот за економија и труд Бесар Дурмиши. Тој даде поддршка за иницијативата за бојкот, со став дека е тоа граѓанско право на потрошувачите и дека тие имаат право сами да одлучуваат како и каде ќе ги трошат парите.
Надлежните посочуваат дека државниот пазарен инспекторат е на терен и доколку утврди неоправдан енормен раст на цените и нарушување на пазарната логика, ќе бидат искористини сите механизми што им се на располагање и ќе бидат донесени одлуки и мерки со цел да се заштити стандардот на граѓаните.
Поддршката за иницијативата за бојкот на маркетите вчера дојде и од Занаетчиската комора, која воедно, ги повика граѓаните да направат поправеден избор и да пазарат кај малите занаетчии. Од ЗКРСМ велат дека цените кај малите бизниси и занаетчиите се пониски и подостапни за сите, и најави дека денеска кај занаетчиите ќе бидат за десет проценти пониски за купувачите.
Податоците на Сојузот на синдикати на Македонија покажуваат дека минималните трошоци на едно четиричлено семејство во јануари се зголемени за 391 денар во однос на декември. Во делот на храната и пијалоците се бележи зголемување од 123 денари. Воедно од ССМ, посочуваат дека вредноста на синдикалната минимална кошничка за само една година пораснала за 6089 денари што значи зголемвање од 10,63 проценти.
Сметаат дека се оправдани нивните барања за зголемување на минималната плата и на сите останати плати и оти се потребни и други мерки од страна на Владата за да се заштити животниот стандард на граѓаните.
Најновите статистички податоци покажуваат дека трошоците на живот во 2024 година во однос на 2023 година бележат пораст од 3,5 проценти, а цените на мало од 3,8 проценти. Во очекување на бојкотот, дел од маркетите вчера објавија намалување на цените на одредени производи, акции за потрошувачите, а некои планираат попис.
Возачот кој усмрти 22 годишна девојка возел без дозвола,пиел алкохол и поминал на црвено
Основното јавно обвинителство Скопје(ОЈО) донесе наредба за спроведување истражна постапка против 20-годишно лице кое ја прегази 22-годишната Фросина Кулакова на булеварот „Партизански одреди“ во Скопје, синоќа (29 јануари) и која починала на лице место.
„Осомничениот 20-годишник, како учесник во сообраќајот на јавните патишта, управувал патничко возило „Пежо 207“ сопственост на неговиот татко по десната сообраќајна лента од булеварот. Меѓутоа, не се придржувал кон прописите и со тоа го загрозил јавниот сообраќај. Автомобилот го управувал без возачка дозвола и под дејство на алкохол со 0,82 промили присуство на алкохол во урина, со што го довел во опасност животот на луѓето“, соопштија од ОЈО.
Според Обвинителството, осомничениот поминал на црвено светло и со предниот лев дел од возилото удрил во девојката која ја преминувала улицата на пешачки премин.
Јавниот обвинител до Основниот кривичен суд Скопје доставил предлог да му се определи мерка притвор.
Според Обвинителството, на истото лице и претходно му бил определен притвор, за друго дело - неовластено производство и пуштање во промет наркотични дроги, психотропни супстанции и прекурсори. Скопскиот Кривичен суд донел пресуда со која го упатил осомничениот во воспитно -поправен дом во Тетово. При изрекување на пресудата, Судот му го укинал притворот, при што Јавниот обвинител вложил жалба и предметот е во жалбена постапка, соопштија од Обвинителството.
Претходно, МВР соопшти дека несреќата се случила вчера во 23:43 часот, каде автомобил „пежо 207“ со скопски таблички управуван од В.Ј.(20) од Скопје, удрил во пешакот Ф.К.(22) од Скопје.
„Од здобиените повреди на местото на несреќата починала Ф.К., а смрт констатирал лекар од Итна медицинска помош. Увид на местото извршиле увидна екипа на СВР Скопје и јавен обвинител, по чија наредба телото на починатата било дадено на обдукција“, соопштија од МВР.
Хамас ослободи уште осум заложници во замена за 110 палестински затвореници
Уште осум заложници беа ослободени од палестинската група Хамас, означена за терористичка од страна на Соединетите Американски Држави(САД) и од Европската унија (ЕУ), Хамас во хаотичен процес кој накратко го одложи ослободувањето на 110 палестински затвореници од страна на Израел, јави агенцијата АП.
Милитантите во Газа ослободија тројца Израелци и пет тајландски државјани, кои работеа на фарми во јужен Израел кога беа земени како заложници пред повеќе од 15 месеци.
Меѓу ослободените палестински затвореници има 30 кои отслужуваа доживотна казна за смртоносни напади врз Израелците. На седуммина им беше дозволено да се вратат на окупираниот Западен Брег, но останатите беа префрлени во Египет пред понатамошна депортација.
Ослободувањето на затворениците дојде неколку часа по хаотичното предавање на заложниците во Појасот Газа, каде маскирани милитанти префрлија некои заробеници низ бурната толпа од илјадници Палестинци.
Размената на заложниците за затвореници е клучен дел од договорот за прекин на огнот, чија цел е да се стави крај на војната што некогаш се водела меѓу Израел и Хамас. Милитантите сè уште држат уште десетици заложници киднапирани во нападот предводен од Хамас на 7 октомври 2023 година, кога почна војната, пренесе АП.
Ова е трет круг размена според договорот за прекин на огнот во Газа меѓу Израел и Хамас, кој стапи на сила на 19 јануари.
Според договорот за прекин на огнот, во првата фаза во текот на шест недели треба да бидат ослободени 33 заложници. Ова ги вклучува сите жени - вклучувајќи жени војници, деца и мажи над 50 години.
Во замена за ослободување на заложниците, Израел ќе ослободи меѓу 990 и 1.650 палестински затвореници и затвореници.
Преговорите за втората фаза од договорот ќе започнат на шеснаесеттиот ден од првата фаза и се очекува да опфатат ослободување на сите преостанати заложници, вклучително и израелски војници. Ќе има и целосно повлекување на израелските војници од Газа.
Третата и последна фаза вклучува обнова на Газа и враќање на сите преостанати тела на убиените заложници, што може да потрае со години. Оваа задача ќе ја надгледуваат Египет, Катар и Обединетите нации.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете