Кинескиот претседател Си Џинпинг во четврток треба да се сретне со унгарскиот премиер Виктор Орбан и други официјални претставници во Будимпешта за да разговараат за војната во Украина и за локалните инфраструктурни проекти.

Претходно во четвртокот, унгарскиот претседател Тамаш Суљок го прими Си во раскошниот двор на замокот Буда во Будимпешта, каде што двајцата официјални лица одеа на црвениот тепих заедно со церемонијалната почесна гарда и ја слушаа кинеската и унгарската национална химна.

На церемонијата присуствуваа голем број кинески и унгарски функционери, вклучително и премиерот Виктор Орбан, долгогодишниот популистички водач на Унгарија, кој бара подлабоки врски со Пекинг додека се дистанцира од своите мејнстрим партнери во Европската унија.

Си пристигна во главниот град на Унгарија доцна во вечерните часови на 8 мај по средбата со српскиот претседател Александар Вучиќ во Белград.

Неговата европска турнеја започна на 5 мај во Франција, каде претседателот Емануел Макрон и лидерите на ЕУ го повикаа да ги олесни кинеските трговски ограничувања и да го искористи своето влијание за да изврши притисок врз рускиот претседател Владимир Путин да стави крај на неговата инвазија на Украина.

Се очекува унгарските и кинеските власти да потпишат од 16 до 18 нови договори за соработка, од кои еден може да биде голем инфраструктурен проект во рамките на големиот кинески проект „Појас и пат“, изјави унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто претходно оваа недела.

Двете влади внимаваа да ја задржат во тајност содржината на сите потенцијални зделки до нивното официјално објавување.

Зошто Унгарија е важна за Кина?

Пекинг инвестираше милијарди во Унгарија и ја гледа членката на ЕУ како важно упориште во 27-члениот трговски блок. Унгарија во декември објави дека еден од најголемите светски производители на електрични возила, кинескиот „Бид“ ќе ја отвори својата прва европска фабрика за производство на електрични возила на југот на земјата - потег што може да ја загрози конкурентноста на автомобилската индустрија на континентот.

Унгарија, исто така, е домаќин на неколку кинески фабрики за батерии за електрични возила и се надева дека ќе стане глобален центар за производство на литиум-јонски батерии и презеде железнички проект за поврзување на земјата со пристаништето Пиреја, контролирано од Кина, во Грција, влезна точка за кинеските стоки во централна и источна Европа.

Автократскиот премиер на Унгарија Виктор Орбан воспостави блиски врски со Кина и Русија додека ги заострува односите со Брисел поради неговото одбивање да се приклучи на санкциите на ЕУ против Москва или да дозволи, како и другите земји од НАТО, испорака на оружје за Украина.

Некои патишта беа затворени во четвртокот во Будимпешта, со зголемена безбедност на улиците, а групи поддржувачи и критичари на Си се собраа на демонстрации во градот.

Стотици луѓе се собраа во близина на замокот во Будимпешта, мавтајќи со кинески и унгарски знамиња, надевајќи се дека ќе ја видат поворката на Си. Присуствуваа многу кинески државјани со црвени бејзбол капи, тврдејќи дека се волонтери во кинеската амбасада.

Унгарски пратеник од опозициската партија Моментум за Асошиетед прес изјави дека група такви мажи во средата им пришла и на неговиот колега додека се обидувале да постават знамиња на ЕУ на мостот во Будимпешта.

Првото патување на Си во Европа по пет години се смета за дел од неговиот напор да го зголеми влијанието на Пекинг врз економските и политичките работи на континентот.

Во Белград, двете земји објавија дека кинеско-српскиот договор потпишан од Си и Вучиќ го подигнува нивото на нивната соработка од стратешко партнерство до „градење заедница на Србија и Кина со заедничка иднина во нова ера“.

Турција денеска (18 март) ги осуди најновите израелски напади врз Газа, наведувајќи дека масовното убивање Палестинци претставува нова фаза во тоа, што го опиша како „политика на геноцид“ на Владата на Нетанјаху.

„Израел му пркоси на човештвото со кршење на меѓународното право и универзалните вредности на најсериозен начин“, се вели во соопштението на турското Министерство за надворешни работи.

Во него се предупредува дека агресивните акции на Израел ја загрозуваат регионалната стабилност во момент кога се интензивираат меѓународните напори за мир.

„Агресијата што ја покажа израелската Влада ја загрозува иднината на регионот. Неприфатливо е Израел да предизвикува нова спирала на насилство“, се наведува во соопштението од Министерството.

Анкара ја повика меѓународната заедница да заземе цврст став против Израел, повикувајќи на итна акција за траен прекин на огнот и испорака на хуманитарна помош за Газа.

Потврдувајќи ја позицијата на Анкара, Министерството ја нагласи и непоколебливата поддршка на Турција за палестинската кауза и посветеноста на регионалните мировни иницијативи.

Релативно стабилна е состојбата на повредените во дискотеката, но не може да се каже каква ќе биде состојбата понатаму, бидејќи се уште е рано, рече денеска (18 март) заменик министерот за здравство Јовица Андовски, во изјава за медиумите.

Во „пластика“ имало хоспитализирано 17 пациенти, на Токсикологија 13, на Торакална 4, Траума 2, Детска хирургија 4, Карил 14, Стара градска 12, градска општа болница „8 Септември“ 18, Штип 3, Пулмологија 2, или вкупно 89 пациенти во земјава.

Вкупно 76 пациенти се транспортирани на лекување во странство. Последни, ноќеска биле префрлени во Хрватска, Словенија и Виена по двајца, тројца во Атина.

Планирани биле уште префрлувања во странство. Во Виена, Полска, Шведска, Холандија, Италија, Хрватска, Норвешка и Словенија.

Стигнати биле доктори од неколку странски земји. Докторите од Белгија биле на терен и правеле анализа на најтешко повредените на КАРИЛ. Од Израел дошле неколкумина, а се очекуваат уште неколку, кои ќе бидат распределени во Клиничкиот центар и ,,8 Септември". Пристигнале и по шест доктори од Чешка и ВМА од Белград.

Андовски додаде дека од шест пациенти во Анкара од кои првично пет биле интубирани, сега биле екстубирани, значи состојбата им се подобрила.

Министрите за одбрана на Полска, Естонија, Летонија и Литванија во заедничко соопштение изјавија дека нивните земји ќе ја напуштат Конвенцијата од Отава за забрана на противпешадиски мини со цел да ја подобрат својата безбедност по руската инвазија на Украина.

Повлекувањето од договорот од 1997 година, што министрите им го препорачаа на лидерите на нивните земји, кои имаат заедничка граница со Русија, ќе им овозможи повторно да почнат да акумулираат противпешадиски мини.

„Со оваа одлука испраќаме јасна порака: нашите земји се подготвени и можат да ги искористат сите неопходни средства за заштита на нивните потреби во безбедносната сфера“, се наведува во соопштението на министрите за одбрана.

Тие тврдат дека по ратификацијата на Конвенцијата од Отава за забрана на противпешадиски мини, се влошила безбедносната состојба во регионот.

„Во светло на ова нестабилно и променливо безбедносно опкружување, обележано со руска агресија и континуирана закана за евроатлантската заедница, од суштинско значење е да се проценат сите мерки насочени кон зајакнување на нашите способности за одвраќање и одбрана“, истакнуваат министрите.

Минатата недела, литванскиот министер за одбрана најави дека Финска, која исто така се граничи со Русија, можеби ќе одлучи да се повлече од Конвенцијата од Отава.

Бугарскиот претседател Румен Радев денеска (18 март) изрази сочувство до роднините на загинатите во пожарот во Кочани и се потпиша во книгата на жалост во Амбасадата на Република Северна Македонија во Софија.

Радев изјави дека Бугарија е подготвена да прифати на лекување повеќе повредени и оти се чека македонските власти да кажат дали има потреба од преземање на уште десет лица.

Во бугарските болници во моментов се хоспитализирани 14 повредени, кои беа пренесени со воено-транспортен авион „Спартан“ и со амбулантни возила на софиската Итна медицинска помош.

„Во готовност се и авионот „Спартан“ и медицинските тимови, така што ќе продолжиме да даваме помош. Бугарија е подготвена и ќе продолжи да помага во се што е потребно. Најважно е што оваа трагедија покажува дека луѓето од двете страни на границата можеби ќе мора да се потпираат еден на друг, но не само во денови на искушенија како денешните, туку заради нашата заедничка европска иднина“, рече шефот на бугарската држава.

Тој им се заблагодари на бугарските медицински тимови и воениот персонал за брзата реакција и професионалноста во транспортот на повредените и за укажаната специјализирана медицинска помош.

Македонската амбасадорка Агнеза Руси Поповска, која го пречека претседателот Радев во амбасадата, изјави дека денеска во Софија се очекува да пристигнат министрите за здравство и за надворешни работи Арбен Таравари и Тимчо Муцунски за да ги посетатат повредените македонски граѓани хоспитализирани во бугарските болници.

Во Бугарија денеска е прогласен ден на жалост во спомен на жртвите во Кочани и солидарност со народот во Северна Македонија.

Бугарскиот Црвен крст, Националната болница за превенција и контрола на заразни болести „Н.И. Пирогов“ и Националниот центар за трансфузиона хематологија организираат крводарителска акција за повредените во пожарот. Како што пренесуваат бугарските медиуми, само во првите два часа над 120 луѓе во Софија дарувале крв за настраданите во трагедијата во Кочани.

Приоритет ни е завршувањето на обдукциите и идентификацијата на луѓето, за да може роднините да си ги подигнат телата, изјави за МИА, Александар Станков, директор на Институтот за судска медицина и криминалистика, во врска со обдукциите на жртвите во пожарот во кочанската дискотека „Пулс“, што се случи рано утрото во неделата.

Тој подвлече дека постапката ќе биде завршена, тогаш кога ќе заврши обдукцијата и идентификацијата на сите тела.

Идентификацијата, вели тој, не се извршува само со обдукција, туку и со ДНК анализи.

Станува збор за два паралелни процеса.

„Работиме со планирано темпо. Паралелно се вршат и обдукција и ДНК анализи. Собрани се ДНК материјали за споредба, од роднините на починатите. Очекуваме брзо да се заврши работата. Не може точно да се каже кога, приоритет ни е завршувањето на обдукциите и идентификацијата на луѓето, за да може телата да си ги подигнат роднините“, нагласи Станков.

Во пожарот што се случи во дискотеката „Пулс“ во Кочани животот го загубија 59 млади лица, а над 150 повредени се згрижени во земјава и странство.

Денеска е ден на жалост во неколку земји од регионот. Србија, Бугарија, Црна Гора и Босна и Херцеговина го прогласија денешниот ден 18. март за ден на жалост по повод трагедијата во Кочани пред два дена.

Низ македонските амбасади во светот се отворени книги на жалост. Отворени се книги на жалост и во Собранието и во Министерството за надворешни работи.

Израел започна опсежни воздушни напади во Појасот Газа, Либан и јужна Сирија во, како што рече, целни напади врз екстремисти кои планираат терористички напади, што повторно ги разгоре тензиите кои се закануваат да го зафатат регионот во нов, крвав конфликт.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху на 17-ти март рече дека и дал инструкции на војската да преземе „силна акција“ против Хамас поддржан од Иран (кој САД и ЕУ го сметаат за терористичка организација)како одговор на одбивањето на исламистичката група да ги ослободи сите преостанати заложници и нејзиното отфрлање на новите предлози за прекин на огнот.

„Израел отсега ќе дејствува против Хамас со зголемена воена сила“, се вели во соопштението од канцеларијата на Нетанјаху.

Покрај нападите врз Хамас во Газа, израелската војска соопшти дека извршила воздушни напади и во јужен Либан и јужна Сирија.

Првичните извештаи од палестинските власти во Газа говорат дека во нападите загинале најмалку 80 луѓе, а десетици се повредени, но тие рекоа дека бројот веројатно ќе се зголеми. Информацијата не можеше да биде независно потврдена.

Израелската војска соопшти дека нападите во Газа биле насочени кон команданти и водачи на Хамас од средно ниво и инфраструктурата на групата.

Таа рече дека е подготвена да продолжи со нападите врз Хамас онолку долго колку што е потребно и дека ќе ја прошири кампањата надвор од воздушните напади. Израелските тенкови и војници беа силно активни во Газа за време на претходната одмаздничка операција.

Израел се консултираше со Белата куќа за нејзините последни напади врз Газа, изјави портпаролката Каролин Левит за Фокс њуз.

„Како што претседателот Доналд Трамп јасно кажа - Хамас, Хутите во Јемен, Иран, сите оние кои сакаат да го тероризираат не само Израел туку и Соединетите Држави, ќе ја видат цената што ја плаќаат. Ќе биде пекол“, рече Ливит.

Трамп на 5 март го предупреди Хамас дека ќе има „пекол“ доколку веднаш не ги ослободи сите заложници, откако Белата куќа потврди дека имала тајни разговори со екстремистичката група.

Ројтерс цитираше висок претставник на Хамас дека Израел „еднострано го завршува“ договорот за прекин на огнот во Газа и дека акцијата ја загрозила судбината на преостанатите израелски заложници.

Насилството доаѓа во време на спорови меѓу Израел и Хамас за тоа како да се одржи трифазен прекин на огнот кој започна на 19 јануари, вклучително и размена на преостанатите заложници што ги држеше Хамас за палестински затвореници во израелските затвори.

Подготовка на мартовскиот Европски совет, односите ЕУ-Велика Британија и приоритетите на блокот за 2025 година, ќе бидат главни теми на денешното заседание (18 март) на Советот за општи работи на Унијата (ГАК) во Брисел.

Состанокот на министрите и државните секретар на земјите членки на Унијата одговорни за европски прашања ќе започне со расправа за нацрт-заклучоците за Самитот на ЕУ закажан за 20-21 март 2025 година.

Во поканата до шефовите на држави или влади на членките на Унијата за учество на Самитот, претседателот на Европскиот совет Антонио Кошта посочи дека главни теми на оваа лидерска средба ќе бидат конкурентноста, најновите случувања во врска со Украина и следните чекори околу европската одбрана.

Во продолжение на заседанието на ГАК, неговите челнови ќе разменат мислења за односите меѓу ЕУ и Велика Британија, како и за приоритетите на Унијата за годинава, во чии рамки Полското претседателство ќе презентира ажуриран Патоказ за Европскиот семестар за 2025 година.

Исто така, Советот ќе расправа и за Нацрт-препораката за економската политика на Еврозоната и се очекува да им ја предложи на европските лидери за усвојување.

Предвидено е ГАК да усвои и заедничка декларација за законодавните приоритети на ЕУ за 2025 година, како и заеднички заклучоци за целите и приоритетите на политиката на Унијата за периодот за 2025-2029 година.

Донаторите на конференцијата предводена од Европската Унија (ЕУ) ветија 5,8 милијарди евра за помош на новите сириски власти, кои се соочуваат со хуманитарни и безбедносни предизвици по падот на Башар ал Асад.

Ветувањата дадени вечерта на 17 март на собирот во Брисел се помалку од минатогодишните 7,5 милијарди евра грантови и заеми, а претставниците на ЕУ како главен фактор ги наведоа кратењата на американската помош.

ЕУ организира годишна конференција од 2017 година, но таа се одржа без учество на претставници на режимот на Асад, кој беше изолиран поради репресијата што ја вршеше.

За прв пат на конференцијата присуствуваше висок функционер од Дамаск - сирискиот министер за надворешни работи Асаад Хасан ал Шибани, заедно со европски и арапски министри и претставници на меѓународни организации.

Според податоците на ЕУ, на околу 16,5 милиони луѓе во Сирија им е потребна хуманитарна помош, а на 12,9 милиони луѓе им е потребна помош во храна.

Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен на состанокот најави зголемување на обврските на ЕУ за Сиријците во земјата и регионот на речиси 2,5 милијарди евра за 2025 и 2026 година, што вклучува зголемување од околу 160 милиони евра во споредба со претходното ветување за оваа година.

Хајат Тахрир ал-Шам, групата што го собори Асад, е прогласена за терористичка организација од ОН, но ЕУ сака да соработува со новите власти се додека тие ги одржат ветувањата дека транзицијата ќе биде инклузивна и мирна.

Според ОН, Сирија изгубила 40 години развој поради војната и ќе и треба најмалку една деценија да се врати во предконфликтната состојба, а поради економската криза речиси целото население живее под прагот на сиромаштија.

Судот на Босна и Херцеговина издаде централна потерница за Милорад Додик, претседателот на на ентитетот на Република Српска (РС), Радован Вишковиќ, премиер на РС и Ненад Стевандиќ, претседател на Собранието на РС, потврди денеска (17 март) за Радио Слободна Европа (РСЕ), Обвинителството на БиХ.

Судот на БиХ им одреди мерка притвор во траење од еден месец, откако ќе бидат доведени на сослушување, беше потврдено од Судот на БиХ за РСЕ на 14 март.

Додик, Вишковиќ и Стевандиќ се осомничени за кривичното дело нарушување на уставниот поредок, а во последните денови не одговараа на повиците да дадат изјави во Обвинителството на БиХ.

Тројцата се уште не се изјасниле за налогот за апсење, ниту пак е познато каде се во моментов.

Сите полициски агенции во Босна и Херцеговина, вклучително и Државната гранична полиција на БиХ, се должни да постапат во согласност со оваа одлука на Судот на БиХ, што треба да го спречи и нивниот евентуален обид за преминување на границата со соседните земји.

Во БиХ има 16 полициски агенции, од кои ниту една досега не ја коментираше распишаната потерница.

Министерот за внатрешни работи на ентитетот на Федерацијата БиХ, Рамо Исак, за РСЕ изјави дека Министерството за внатрешни работи на БиХ се уште официјално не го добило налогот за апсење.

„Не можеме да коментираме повеќе. Чекаме официјално да биде издаден налогот за апсење“, изјави Исак за РСЕ.

Обвинителството на БиХ ги интензивираше своите активности по серијата сецесионистички потези на владата на РС предводена од Додик, со кои на 13 март беше усвоен нацрт-новиот устав, со кој Република Српска се дефинира како држава.

Претходно, на 6 март, Обвинителството соопшти дека од декември минатата година води истрага поради постоење основи на сомнение дека е сторено кривично дело „напад врз уставниот поредок“.

Кривичниот законик на БиХ за ова предвидува затворска казна од пет години, но и можност за забрана за вршење должност.

На крајот на февруари беа донесени неуставни закони, со кои се забранува работата на државните правосудни и полициски институции на територијата на ентитетот РС.

Поранешниот министер за економија Крешник Бектеши ќе биде сослушан во Основниот суд во Кочани пред судија на претходна постапка, потврдија од Јавното обвинителство на Република Северна Македонија (ЈОРМС).

Бектеши вчера (17 март)и денеска беше на информативен разговор во полициска станица во врска со пожарот во ноќниот клуб во Кочани во кој на 16 март загинаа 59 лица.

Од полициската станица Бектеши е спроведен и ќе биде сослушан во ОЈО Кочани.

Адвокатот на Бектеши попладнево во изјава за медиумите рече дека поранешниот министер бил повикан на информативен разговор и дека сам се јавил по што е побарано тој да биде задржан заради понатамошни проверки.

„Вечерва му истекува времето од 24 часа на задржување“, изјави адвокатот Еленко Миланов, додавајќи дека до 14 часот во судот немало никакви известувања за некаква постапка против Бектеши.

Прашан за кои околности е повикан Бектеши во полициска станица, Миланов рече дека засега нема правна квалификација.

Државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски во изјава во Кочани рече дека во моментот се држат рочишта по однос на предлозите за притвор.

„Вкупно до овој момент се работи на итно процесуирање на 14 лица обезбедени од нашето постапување до овој момент. По однос на увидот можам да кажам дека сите важни релевантни факти и докази на местото се обезбедени и следат дополнителни анализи и вештачења од соодветна област“, рече тој, дополнувајќи дека во текот на оваа недела има можност да се поведе истражна постапка.

Коцевски не потврди конкретно дека мерките се однесуваат и на поранешниот министер за економија, Крешник Бектеши, градоначалникот на Кочани, Љупчо Папазов, како и инспектори од општината.

„Сите лица кои тимот на јавни обвинители утврди дека имаат, односно немаат преземено некои активности кои подлежат на кривично правен аспект ќе бидат опфатени“, рече тој.