Вести
Пред Владата и ОЈО протести за случајот онкологија и против измените во КЗ
Под мотото „Правда за жртвите“, почна третиот протест по скандалот на Онкологија. Граѓаните се собраa пред Влада, каде скандираа „убијци“, по што се упатија кон Обвинителството.
Пред Владата се одржа и кус перформанс, на кој двајца од учесниците на протестот, облечени како лекари во бели мантили, со маски на поранешниот министер за здравство Венко Филипче и на поранешниот директор на Онкологија, Нино Васев, им лепеа „пари“ и ги бојадисуваа со црвена боја.
Потоа беа запалени фотографии на јавниот обвинител Љубомир Јовески и на други функционери, за кои учесниците на протестот сметаат дека се виновни за овој, но и за други случаи во изминатите години во кои загинаа десетици луѓе.
Пред зградата на Основното јавно обвинителство (ОЈО), учесниците на протестот запалија и свеќи, а на крајот од протестот дел од присутните со јајца гаѓаа кон полицијата и Обвинителството.
„Соберете се да ги избркаме, доста е веќе, не опљачкаа. Сè ни земаа, уште душите да ни ги земат. Па и јас детето ако си го изгубам, што ќе правам. Што чекате, каде сте? “, изјави мајка на пациент на Клиниката за онкологија.
Организаторите истакнуваат дека донесените измени во Кривичниот законик нема да ги аболицираат инволвираните од нивните злосторства.
„Нашите барања и ултиматум од овој протест, се истрага за инволвираноста на поранешниот министер Венко Филипче и директорот Нино Васев, проширување на истрагата на работата на Детска онкологија, целосна ревизија на работата на Клиниката за онкологија, правосилни судски пресуди за сите инволвирани во злосторството и криминалот на Онкологија, обелоденување на информациите од истрагата за трагедијата во модуларната болница во Тетово, одговорност од ЈО кое одлучи дека нема кривичо дела во трагичниот случај со малата Јана од Битола“, наведуваат организаторите.
Протестот се случува откако „Фокус“ објави неколку текстови, во кои меѓудругото и тврдења дека на дел од пациентите им биле давани физиолошки раствори, додека скапите лекови против канцерогинете заболувања завршувале на црниот пазар. Организаторите истакнаа дека протестираат и поради признанието на доктор на Клиника за онкологија дека косовски државјани се лекувале како македонски државјани.
Ова е трет протест по ред. Првиот се одржа на 4 септември, а вториот на 11 септември. Граѓани се собираат во 18 часот пред Влада, а потоа се упатуваат кон Обвинителство.
Организаторите размислуваат да го сменат терминот за протест и тој да се одржува во работно време, за како што велат, да ги блокираат нефункионалните институци.
Засега, Обвинителството прифати тројца онколошки пациенти цело време да имаат увид во истрагата, а како што соопштија од ОЈО, Обвинителството докази ќе бара и во соседните земји.
Во исто време додека се одржуваше протестот против скандалот на Онкологија, пред Владата се собраа студентите од Правниот факултет поради измените во Кривичниот законик со кои се намалуваат казните за злоупотреба на функцијата.
Студентите бараат да се почитува правото и повикаа да престане злоупотребата на европското знаменце. Повикуваат и на одговорност. Велат дека измените на Кривичниот законик се нетранспарентни и брзи. Протестот го поддржа и „Студентски отпор“.
Измените што ги предложи власта меѓу другото значат намалување на затворски казни за злоупотреба на службена положба за лична корист, можност за порано да застарат дела, бришење на членови кои предвидуваат казни за злоупотреба на јавни набавки, оштетување на Буџетот, а пониски казни се предлагаат и за делото злосторничко здружување.
види ги сите денешни вести
ВМРО-ДПМНЕ ќе поддржи една изборна единица со право да гласа и дијаспората
Премиерот Христијан Мицкоски денеска (2 јуни) изјави дека пратеничката група на ВМРО -ДПМНЕ ќе поддржи предлог за една изборна единица со право да гласа и дијаспората.
„Да го видам законот. Јас еве и во парламентот дадов предлог да имаме една изборна единица со можност да гласа и дијаспората онаму каде што законите и Уставот на државите дозволуваат тоа да биде и надвор од дипломатско-конзуларните претставништва. Јас тоа го кажав. Онаму каде што не дозволува во рамки на дипломатско-конзуларните претставништва, се сеќавам беше и тема на партиски дијалог пред неколку години, но за жал не се успеа тогаш да се направи поради тоа што не бевме подготвени. Но принципиелно, пратениците од пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ ќе поддржиме една изборна единица во којашто право да гласа ќе има и дијаспората“, рече Мицкоски пред почетокот на свечената академија по повод 80 години од постоењето на Државниот завод за статистика.
Тој потенцира не гледа причина зошто ова да не се случи до следните парламентарни избори доколку се направат подготвки на дипломатско-конзуларните претставништва.
„До следните парламентарни избори имаме неколку години, така што еве ако навреме си ја фатиме работата можеме да ги подготвиме и дипломатско-конзуларните претставништва итн. Не гледам причина зошто тоа да не се случи“, рече Мицкоски.
Прашан дали за оваа идеја има консензус, премиерот нагласи дека засега нема политичка дебата за да се бара компромис и консензус.
Од ЛДП најавија дека денеска ќе поднесат предлог за воведување на една изборна единица во којшто ќе бидат вклучени и предлозите доставени за независни листи.
Демократскиот сојуз, пак, во петокот најави дека во текот на неделава до Парламентот ќе го достави Предлог-законот за измена на Изборниот законик, кој пратениците можат да го дополнат и со забелешките на ОБСЕ и ОДИХР.
Поддршка за една изборна единица дадоа и ТПХ и ДОМ.
Портпаролот на партијата Љубен Аврамовски вчера изјави дека ЛДП дава силна поддршка за воведување на една изборна единица, отворени листи, како и вклучување на предлозите од граѓанскиот сектор за независни листи во креирање на новиот Изборен законик.
Тој потсети дека ова не е нова иницијатива за ЛДП, но за жал, тогаш тие иницијативи не добија поддршка.
Иран бара гаранција од САД дека ќе ги укине санкциите во нуклеарните преговори
Иран бара гаранции од САД дека ќе ги укине санкциите како услов за нуклеарен договор, откако Белата куќа наводно испрати предлог што го смета за „прифатлив“.
Со оглед на тоа што Иран и САД водат разговори за нуклеарната програма на Техеран од април, предлогот на Вашингтон за договор дојде откако протечениот извештај на ОН вели дека Иран го зголемил производството на високо збогатен ураниум.
Врховниот дипломат на Иран и водечки нуклеарен преговарач, Абас Арагчи, требаше да се сретне со шефот на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) на ОН во Каиро во понеделник (2 јуни)еден ден откако беше протечен извештајот.
Иран го отфрли извештајот, предупредувајќи дека ќе возврати доколку европските сили кои се заканија дека повторно ќе воведат нуклеарни санкции го „искористат“ извештајот.
САД и западните земји го обвинија Иран дека се стреми кон производство на нуклеарно оружје, обвинение кое Техеран постојано го негира, инсистирајќи дека му е потребен ураниум за цивилно производство на енергија.
Арагчи во саботата изјави дека добил „делови“ од американскиот предлог за нуклеарен договор по пет рунди разговори со посредство на Оман.
Во понеделник, портпаролот на Министерството за надворешни работи, Есмаил Бакаеи, на прес-конференција во Техеран изјави:
„Сакаме да имаме јасни гаранции дека санкциите ќе бидат ефикасно укинати. Досега, американската страна не сакаше да го разјасни ова прашање“, додаде тој.
Тој, исто така, го осуди извештајот и се закани со ирански одговор.
Извештајот, рече Бакаеи, е резултат на „притисок извршен од одредени европски земји врз агенцијата“.
„Ако сакаат дополнително да го искористат овој политички извештај, сигурно ќе мора да се соочат со пропорционален одговор од Иран“, додаде тој.
Коментарите доаѓаат откако извештајот на агенцијата на ОН покажа дека Иран го зголемил производството на ураниум збогатен до 60 проценти - близу до нивото од приближно 90 проценти потребно за атомско оружје.
Американскиот претставник во нуклеарните разговори минатиот месец изјави дека администрацијата на претседателот Доналд Трамп ќе се спротивстави на какво било збогатување.
„Програма за збогатување никогаш повеќе не може да постои во државата Иран. Тоа е нашата црвена линија. Без збогатување“, изјави Стив Виткоф за Breitbart News.
Иран вети дека ќе продолжи да збогатува ураниум „со или без договор“ за својата нуклеарна програма.
САД му испратија на Иран предлог за нуклеарен договор што Белата куќа го нарече „прифатлив“ и во негов „најдобар интерес“ да го прифати, објавија американските медиуми во саботата.
„Њујорк тајмс“, повикувајќи се на претставници запознаени со дипломатските разговори, рече дека предлогот го повикува Иран да престане со збогатувањето и предлага создавање регионална групација за производство на нуклеарна енергија.
Иран одржа пет рунди разговори со САД во потрага по нов договор што ќе го замени договорот со големите сили што Трамп го напушти за време на неговиот прв мандат во 2018 година.
Томислав Томашевиќ реизбран за градоначалник на Загреб
Кандидатот на Социјалдемократската партија на Хрватска (СДП) и на „Можеме!“ Томислав Томашевиќ е повторно избран за градоначалник на Загреб, јавуваат хрватските медиуми, повикувајќи се на податоците на Државната изборна комисија (ДИК).
Според резултатите со 100 проценти обработени гласачки места, Томашевиќ добил 57,56 проценти од гласовите во вториот круг од локалните избори, додека независната кандидатка Марија Селак Распудиќ добила 42,44 проценти од гласовите.
Во својот победнички говор, Томашевиќ рече дека зад него и партиите што го номинираа „стојат граѓаните, а зад другите стојат моќни лобија од интереси“, објави Индекс.
„Кампањата беше тешка и валкана, но ние водевме позитивна кампања. Додека другите нè клеветеа, ние зборувавме за тоа што ќе правиме за Загреб“, рече Томашевиќ.
Во Сплит победи кандидатот на ХДЗ, Томислав Шута, кој по 100 проценти обработени гласачки места освои 53,19 проценти од гласовите, додека во Риека најмногу гласови на локалните избори за градоначалник доби кандидатката на Младинска акција и партнери Ива Ринчиќ, која освои 64,96 проценти од гласовите.
Пула, исто така, доби нов градоначалник, а поранешниот претседател на СДП Пеѓа Грбин доби повеќе гласови од сегашниот градоначалник Филип Зоричиќ, објави ХРТ.
На изборите за градоначалник во Шибеник кандидатот на ХДЗ Пашко Ракиќ убедливо го победи кандидатот на СДП Петар Барановиќ, додека во Дубровник кандидатот на ХДЗ Мате Франковиќ го победи кандидатот на СДП Анита Боначиќ Обрадовиќ.
Кандидатите на ХДЗ победија и во Задар, каде што Шиме Ерлиќ беше избран за нов градоначалник, и во Карловац, каде што Дамир Мандиќ беше реизбран.
Во Вуковар, кандидатот на Хрватските суверенисти и Домина, Маријан Павличек, победи на изборите за градоначалник, освојувајќи 51 процент од гласовите и победувајќи го кандидатот на Татковинското движење и ХДЗ, Домагој Билиќ.
Во вториот круг од локалните избори беа избрани 12 префекти.
Данијел Марушиќ (ХДЗ) победи во округот Брод-Посавина, неговиот сопартиец Блаж Пезо во дубровничко-неретванската жупанија и независниот кандидат Борис Милетиќ во округот Истра.
Томислав Голубиќ (СДП) победи во Копривничко-крижевачката жупанија, Ернест Петри (ХДЗ) во Лика-Сењ, а кандидатот на СДП Ивица Лукановиќ победи во округот Приморје-Горски Котар.
Кандидатите на ХДЗ Блаженко Бобан и Пашко Ракиќ убедливо победија во окрузите Сплит-Далмација и Шибеничко-книн, Анѓелко Стричак (ХДЗ) победи во Вараждинската жупанија, а кандидатите на оваа партија Иван Босанчиќ и Јосип Билавер убедливо победија во окрузите Вуковар и Зајем.
Во Загрепскиот округ победи актуелниот жупан Стјепан Кожиќ, кој е поддржан од ХДЗ.
Вториот круг од локалните избори во Хрватска се одржа вчера во 405 градови и општини, на 4980 избирачки места.
Конзервативниот историчар Карол Навроцки е нов претседател на Полска
Карол Навроцки, независен кандидат поддржан од националистичката опозициска партија Право и правда (ПиС), е избран за нов претседател на Полска во вториот круг од изборите.
Резултатите беа објавени кратко по 5 часот наутро на веб-страницата на Националната изборна комисија.
Навроцки доби 10 606 628 гласови (50,89 проценти), додека неговиот противник Рафал Тржасковски, либералниот градоначалник на Варшава поддржан од владејачката Граѓанска платформа (ПО), освои 10 237 177 гласови (49,11 проценти).
Излезноста на национално ниво беше 71,63 проценти.
Тржасковски победи во првиот круг, кој се одржа на 18 мај.
Потоа тој доби 31,36 проценти од гласовите, против Навроцки, кој освои 29,54 проценти од гласовите.
Иако полскиот парламент има најголеми овластувања, претседателот може да стави вето на законите.
Изборите во Полска беа внимателно следени во соседна Украина, Русија, САД и Европската Унија.
Навроцки (42) е аматерски боксер и конзервативен историчар. Тој е поддржувач на американскиот претседател Доналд Трамп и неговото движење „Да ја направиме Америка повторно голема“.
Навроцки го поддржува антиимиграцискиот став и борбата против разбудените либерални вредности.
За време на кампањата, тој постојано се спротивставуваше на членството на Украина во НАТО и нагласуваше дека безбедносните интереси на Полска се со Вашингтон, додека Тржасковски бараше поголема улога на ЕУ во решавањето на конфликтите и зачувувањето на европската безбедност.
„Ја поддржуваме Украина во нејзините напори да ја победи постсоветска Русија. Ова е очигледно. Во стратешки интерес на Полска е да ја одбие неоимперијалистичката закана од Русија“, рече Навроцки на една од телевизиските дебати.
Тој додаде дека како претседател, ќе го изгради полско-американскиот сојуз и нема да се согласи ЕУ да стане замена за НАТО“.
Полјаците избираат претседател на државата меѓу про-европска и конзервативна опција
Во Полска денеска (01.06.2025) 29 милиони граѓани запишани во избирачкиот список, во вториот круг, одлучуваат не само кој ќе биде нов претседател на земјата, туку и за насоката во надворешната политика, избирајќи меѓу либералниот градоначалник на Варшава Рафал Часковски и кандидатот на популистичката десница, историчарот Карол Навроцки.
Избирачките места се отворени до 21:00 часот, додека гласањето во некои земји од дијаспората, вклучително и во САД, кои се исклучително популарни, заврши на 31 мај.
За гласање се пријавиле околу 750.000 гласачи во дијаспората, што е за околу 200.000 повеќе отколку во првиот круг на 18 мај.
Во првиот круг од претседателските избори победија либералната, демократска проевропска опција и Часковски со тесно мнозинство од помалку од 1,5 отсто од гласовите.
Политичарите ги повикаа Полјаците масовно да излезат на гласање, а во кампањата, денешниот избор го претворија во - да се биде или не, меѓу проевропската насока и владеењето на правото или зајакнувањето на популистите и движењето МАГА меѓу поддржувачите во Полска.
Победата на Часковски ќе го отвори патот, кој досега беше блокиран од претседателот Анджеј Дуда, од опозициската партија Право и Правда, за владата да ги разбие авторитарните елементи што опозициските конзервативни националисти ги внесоа во судството додека беа на власт, кои останаа под нивна контрола и по поразот на изборите во 2023 година, особено на дел од Уставниот суд.
Победата на Навроцки, кој беше поддржан од американскиот претседател Доналд Трамп и унгарскиот премиер Виктор Орбан, но одби експлицитно да биде поддржан од лидерот на зајакнатата радикална националистичка десница Славомир Менцен, ја става Полска во ќорсокак, кога владата нема да може да спроведе ниту една од најважните одлуки.
Сите анкети пред вториот круг на изборите му даваат на Часковски тесна предност во рамките на статистичка грешка, што е невозможно да се предвиди исходот, а можно е дури и победникот да не биде јасен веднаш по затворањето на гласачките места во 21 часот.
Резултатите од изборите ќе ги објави Државната изборна комисија на 2 јуни, но и тоа не мора да биде крај на неизвесноста, бидејќи уште пред првиот круг, претседателот Дуда ја отвори вратата на еден од митинзите на Навроцки, поразениот кандидат, ако тоа биде Навроцки, едноставно да не ги признава резултатите.
МПЦ-ОА одбележа 1700 години од Првиот вселенски собор на кој присуствувале и тројца македонски епископи
Во археолошкиот локалитет „Стоби“ денеска, во пресрет на Неделата на светите отци од Првиот вселенски собор, беше отслужена Света Божествена литургија, со која чиноначалствуваше Архиепископот Охридски и Македонски г. г. Стефан, во сослужение со повеќе македонски архијереи и со бројно свештенство.
МПЦ - ОА упати повик до сите православни верници од земјава да дојдат и во заедничка радост, соборно да биде прославена 1700-годишнината од одржувањето на историскиот Прв вселенски собор.
На Првиот вселенски собор, одржан во Никеја, во 325 година, присуствувале и тројца македонски епископи: Александар, Епископ на Солун, Будиј, Епископ на Стоби и Дакиј, Епископ на Скупи.
Присуството на македонски епископи на овој Собор, како што нагласуваат од МПЦО-ОА, е историски показател за длабоките корени на христијанството во Македонија, односно за тоа дека во тој период, на нашиве простори веќе постоел организиран христијански живот со добро раководена Црква и црковна заедница.
Нова серија руско - украински воздушни напади
Пред втората рунда преговори за ставање крај на војната во Украина, најавени за понеделник во Истанбул, борбите продолжија и во текот на изминатата ноќ. Русите изведоа уште еден напад врз украинскиот пограничен регион Суми,додека Укранците го нападнаа Курскиот регион, објави ДПА.
Русија изврши воздушен напад врз станбена зона и уништи магацини, при што е повредено најмалку едно лице, соопшти изутрината регионалната воена администрација на Сумскиот регион.
Експлозии беа пријавени во текот на ноќта во регионите Харков и Доњецк, како и во областа околу градовите Николаев и Виница.
Најмалку 10 лица биле повредени во рускиот Курски регион по воздушните напади со украински беспилотни летала, јавија руските медиуми, повикувајќи се на локалната регионална администрација.
Оштетени се неколку станбени згради во регионот.
ДПА пренесува дека тврдењата на двете страни не можат да бидат потврдени од независни извори.
За понеделник е закажана втора рунда преговори во Истанбул, но условите за прекин на огнот, како што ги изнесе рускиот амбасадор во Обединетите нации, за шефот на украинската дипломатија Андриј Сибиха се неприфатливи, нарекувајќи ја официјална Москва арогантна и неинформирана.
„Ова е шлаканица од Русија за сите кои се залагаат за мир“, рече тој за руските барања.
„Тие не разбираат нормален став или дипломатски јазик; време е да им се зборува на јазикот на санкциите и зголемената поддршка за Украина“, рече Сибиха.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека Русија „прави се“ за да се осигура дека предложените мировни преговори во Истанбул на 2 јуни нема да дадат резултати.
Зеленски на 30 мај рече дека му пренел на турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган дека е потребен прекин на огнот за да се придвижи напред кон решавање на војната.
„Мора да има прекин на огнот за да се придвижи понатаму кон мирот. Убиството на луѓето мора да престане“, објави Зеленски на Телеграм по неговиот разговор со турскиот лидер.
„Го делиме ставот дека оваа средба не може и не треба да биде празна.
Зеленски, исто така, рече дека двајцата разговарале за можноста за организирање средба меѓу лидерите на Украина, Русија, Турција и САД.
Ѝ верува ли Западен Балкан на ЕУ?
Вкупно 52 проценти од граѓаните на земјите-членки имаат доверба во Европската унија (ЕУ), што е највисоко ниво на доверба од 2007 година, покажува последната анкета на Евробарометар.
Во земјите од Западен Балкан, кои што беа вклучени во оваа анкета, спроведена во март и април 2025 година, довербата во ЕУ е највисока во Црна Гора и во Албанија, а најниска во Србија.
Состојбата во Македонија е: 54% од граѓанитe имаат доверба во Европската Унија, 42% не ѝ веруваат.
Есенскиот Евробарометар за 2024 година покажа дека 56 проценти од граѓаните на Македонија имаат доверба во Европската Унија. Истото ниво на доверба го делеа тогаш и граѓаните на Босна и Херцеговина.
Европската комисија не се откажува од планот за укинување на Ковид фондот
Европската комисија останува на планот следната година да биде укинат Инструментот за закрепнување и отпорност (РРФ) од Ковид пандемијата, вреден 650 милијарди, и покрај противењето на ваквата идеја на некои од поголемите земји членки на ЕУ, како Италија, Шпанија и Полска, јавува МИА.
Според дипломатски извори, Еврокомисијата се очекува в среда (4 јуни) да соопшти дека Инструментот ќе биде укинат во 2026 година, како и што е планирано, затоа што нема законски основи за негово продолжување.
Извори од ЕК посочуваат дека и покрај притисокот од некои земји, Правната служба на ЕУ ја отфрла можноста за продолжување на важноста на фондот, со образложените дека за такво нешто е потребна промена на законската регулатива за неговото создавање.
Но, за таквата промена неопходна согласност од сите членки на ЕУ, што е малку веројатно имајќи предвид дека дел земјите од северниот дел на Унијата, пред се Германија и Холандија, се противат на дополнителни трошоци со продолжување на важноста на Инструментот за закрепнување и отпорност.
Согласно регулативата за создавање на Инструментот, земјите членки на ЕУ имаат право да поднесуваат барања за исплата на средства од овој инструмент до 31 август 2026 година, кои би требало да им бидат исплатени најдоцна до 31 декември следната година.
Во вакви услови, некои од земјите членки на ЕУ се обидуваат максимално да ги искористат преостанатите бесплатни грантови од фондот, кој беше создаден во 2021 година за финансиска поддршка на закрепнувањето на Европа по Ковид пандемијата за период од пет години.
Средствата од Инструментот за закрепнување и отпорност беа исплаќани во замена за исполнување на одредени барања и цели, но бидејќи дел од земјите не успеваа да ги остварат во предвидените рокови, исплатите на средствата од Фондот за нив доцнеа, па така од предвидените 648 милијарди евра, досега во форма на грантови и заеми се исплатени околу 315 милијарди евра.
За тоа неисполнување на поставените цели, во голема мерка вината се припишува на енергетската криза и растот на инфлацијата, предизвикани од руската инвазија врз Украина во февруари 2022 година.
Во пресрет на истекот на важноста на Инструментот, ЕК им препорача на земјите членки да ги изменат и прилагодат своите планирани цели, за да можат максимално да ги искористат преостанатите средства од Инструментот.
Соочени со реалниот ризик од губење на средствата, некои земји почнаа да смислуваат „иновативни решенија“ за да обезбедат исплата на пари пред згаснувањето на фондот.
Така, Полска реши да ги пренамени средствата за кредити за зелени проекти за финансирање на иницијативи поврзани со одбраната, за што ЕК веќе и одобри 6 милијарди евра. Иако овие средства не може да се користат за купување оружје и одбранбена опрема, сепак можат да се употребат за проекти за „двојна“, цивилна и воена намена.
Бугарскиот парламент усвои нова резолуција во врска со напредокот на Северна Македонија кон ЕУ
Бугарскиот парламент усвои резолуција во врска со напредокот на Република Северна Македонија во процесот на пристапување кон Европската Унија. Беше едногласно поддржана со 194 гласа „за“, јавува БТА.
Во резолуцијата, поднесена од Тошко Јорданов (ИТН) и група пратеници, се наведува дека Бугарија останува целосно посветена на европскиот консензус од јули 2022 година и ги повикува властите во Република Северна Македонија строго да ги спроведуваат договорите што ги прифатија.
Во документот се нагласува дека се неприфатливи какви било обиди во рамките на форматите и институциите на ЕУ за повторно преговарање, заобиколување или игнорирање на елементи од веќе постигнатите договори.
Во него се истакнува дека европскиот консензус е договор меѓу земјата кандидат за членство во ЕУ, од една страна и Унијата како целина, од друга страна и затоа не претставува билатерално прашање. Меѓудругото, се истакнува дека европскиот консензус се заснова на Заклучоците на Советот на ЕУ од јули 2022 година, преговарачката рамка на Република Северна Македонија и заедничките протоколи меѓу Бугарија и Република Северна Македонија за спроведување на Договорот за пријателство, добрососедство и соработка, потпишан на 1 август 2017 година.
Националното собрание ги повикува институциите на ЕУ да продолжат со напорите за гарантирање на правата на Бугарите во Република Северна Македонија, како и на другите заедници, вклучително и нивното право да го зачуваат и развиваат своето културно и историско наследство, јазик, сеќавање на предците и идентитет, и да усвојат инклузивен пристап кон чувствителните прашања на националниот идентитет во мултиетничкото општество на Република Северна Македонија.
Во резолуцијата се повикуваат меѓународните организации строго да го следат спроведувањето на највисоките стандарди во областа на заштитата на човековите права во Република Северна Македонија, да реагираат и да преземат соодветни мерки во случаи на насилство, дискриминација, говор на омраза, институционален притисок или други форми на репресија против Бугарите или претставници на други заедници во Северна Македонија.
Се наведува и дека Националното собрание очекува, во спроведување на европскиот консензус од 2022 година, Република Северна Македонија да развие и презентира Акциски план за заштита на правата на лицата кои припаѓаат на малцинства или заедници, кој ќе го придружува Патоказот за владеење на правото. Овој план, чија имплементација ќе се следи во текот на целиот процес на пристапување на Северна Македонија во ЕУ, треба да содржи јасни, мерливи и ефикасни мерки за заштита на човековите права на ранливите групи во општеството на Република Северна Македонија, се наведува во усвоената одлука.
Во одлуката, исто така, се наведува дека Народното собрание им дава силна и непоколеблива поддршка на сите Бугари во Република Северна Македонија и инсистира на недискриминаторски третман кон нив. Исто така се предлага Советот на министри да ја достави одлуката до Советот на ЕУ, Европскиот парламент, Европската комисија, како и до Советот на Европа.
Во причините за одлуката се наведува дека Европскиот парламент е пред усвојување на резолуции за извештаите на Европската комисија за напредокот на земјите-кандидатки за членство во ЕУ.
Првиот значаен чекор во одобрениот механизам во врска со напредокот на Република Северна Македонија е вклучувањето на Бугарите во Уставот, на рамноправна основа со другите народи во земјата. Ова, како што се наведува, ќе им гарантира правна еднаквост во мултиетничкото општество за кое Република Северна Македонија постојано тврди дека успешно го изградила.
Сепак, обврските наведени во европскиот компромис од 2022 година се далеку од тоа да бидат ограничени само на уставни измени. Исто така, содржи голем број други клучни елементи.
„Очекуваме Република Северна Македонија да развие Акциски план за заштита на правата на лицата кои припаѓаат на малцинства или заедници, чие строго спроведување ќе го следи Европската комисија. Очекуваме јасни, мерливи и ефикасни мерки за спречување, истражување и казнување на случаи на говор на омраза и злосторства од омраза против Бугарите во Република Северна Македонија“, се наведува во образложението на подносителите на документот.
Тие забележуваат дека парламентот со особено внимание ги следи судењата против граѓани кои отворено го потврдуваат својот бугарски идентитет, вклучувајќи го и случајот на Љубчо Георгиевски.
„Очекуваме независното судство да продолжи да се води исклучиво од принципите на правото и да ја задржи својата неутралност од обидите за инструментализирање на елементи од политичкиот процес“, наведуваат подносителите на петицијата.
Во причините се наведува и дека на политичко ниво, негативната реторика кон Бугарија ескалира и се сугерира дека причината за заостанувањето на земјата се претензии од бугарската држава.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете