Вести
Вартоломеј: Отстранувањето на повеќедецениската шизма е историски момент
Вселенскиот патријарх Вартоломеј го нарече историски момент отстранувањето на повеќедецениската шизма и изрази задоволство од последните случувања во црковното прашање. Во синоќешното интервју за грчката телевизија ЕРТ тој истакна дека Српската црква постапила правилно да се придружува кон одлуката на Вселенската Патријархија и објасни дека уште пред одлуката на Вселенската патријаршијата постоел дијалог меѓу црквите на Северна Македонија и Србија.
„Во изминатиот период, пред нашата одлука, беше започнат дијалог со црквата на Скопје, но нашата одлука ѝ олесни на црквата на Србија и во четвртокот на 19 мај, Неговото Блаженство патријархот Порфириј, поглаварот на СПЦ го покани поглаварот на Охридската црква и имаа заедничка литургија во Белград. Ова нè исполнува со задоволство. Тоа е историски момент. Една шизма што траеше околу шест децении, по иницијатива на Вселенската патријаршија, заврши, беше отстранета и влегуваме во нов период. Оваа заедничка литургија, Србија ја нарече литургија за помирување и драго ни е за овие случувања“, рече вселенскиот Патријарх.
Во разговорот објаснува дека конкретното прашање со шизмата, многу години било во фокусот на Патријаршијата, а доста често доаѓале делегации од нашата црква за консултации, но и барања и од политичкото раководство. Посочи дека по „апелациското прибегнување (еклитон) на таа црква кон мајката црква, која според одлуката на четвртиот екуменски собор на Халкидон го има ова неотуѓиво право да одлучува за такви случаи на највисоко ниво“, била отстранета шизмата.
Поглаварот на Српската православна црква господин Порфириј на вчерашната заедничка литургија на СПЦ и МПЦ - ОА во Скопје ја призна автокефалноста на Македонската православна црква. Неколку недели претходно, на 9 мај, Вселенската патријаршија ја призна за канонска МПЦ – ОА.
види ги сите денешни вести
Од следната година матурантите ќе полагаат со блокатори
Просечната оценка која ја постигнаа средношколците на државната матура годинава е 3,25. Споредбено со минатите години, постои намалување (3,65 во 2023 година, 3,78 во 2022 година и 3,61 во 2021 година) кое, според Државниот испитен центар како надлежна институција за спроведување на процесот било резултат на преземените заострените мерки при полагањето.
Министерката за образование и наука, Весна Јаневска, за следната година најави две новини кои ќе помогнат за подобра организација на полагањето на државната матура и како што рече, тоа ќе биде обид да нема препишувања и други противзаконски, неетички и неморални дејства и на учениците и на тестаторите и набљудувачи.
„Ќе инсистирам полагањето на Државната матура да се реализира во амфитеатрите и други простории на јавните факултети каде има блокатори и друга технологија која ќе оневозможи користење на комуникациски уреди за време на полагањето, затоа што најчесто, поединечни и масовни препишувања се случуваат преку примена на мобилни телефони и други уреди на кои има инсталирани апликации за комуницирање“, истакна Јаневска.
Втората мерка се однесува на измена на правилниците за полагање државна матура, од аспект на подигнување на одговорностите на лицата кои се вклучени во процесот.
„Мора да постојат санкции за набљудувачите, тестаторите и за сите они ги делат просториите со учениците што полагаат, а прават пропусти и жаргонски кажано – замижуваат пред некоректни активности од страна на учениците“, додаде министерката.
Вкупно 14 834 пријавени кандидати, на 1 јуни го полагале задолжителниот екстерен испит по мајчин јазик, додека на 8 јуни се полагаше изборниот предмет, а тестирањето се спроведе во холовите и спортските сали на училиштата, заради поголема прегледност и контрола на набљудувачите над учениците.
Директорката на Државниот испитен центар Билјана Михајловска информираше дека биле откриени 49 ученици кои за време на решавањето на тестовите користеле мобилен телефон, додека 4 ученици биле фатени како препишуваат решенија по претходно добиени одговори на поставените прашања. При оценувањето на тестовите, оценувачите детектирале 175 ученици кои препишувале на тестовите, како и 22 плагијати. На 268 ученици на кои им била изречена мерката поништување на испитот ќе можат повторно да полагаат во августовскиот испитен рок.
Украинска армија соборила 32 руски беспилотни летала
Украинските воздухопловни сили соопштија дека ги собориле сите 32 беспилотни летала кои Русија ги лансирала во синоќешниот напад.
„Украинската армија собори беспилотни летала во седум региони“, објави армијата на Телеграм.
Три беспилотни летала беа соборени над јужниот регион на Миколаев, а уште три над регионот Дњепропетровск, тврдат гувернерите на тие региони.
Гувернерот на регионот Киев соопшти дека воздушната одбрана и рано изутрината соборила беспилотни летала.
Развивање на анти-дрон технологија на украинскиот фронт
Инаку вчера (4 јули) украинската војска го призна своето повлекување од дел од клучниот планински град Часив Јар во источниот регион Доњецк, додека нејзиното Министерство за енергетика соопшти дека руските проектили убиле едно лице и оштетиле гасен објект во централниот регион Полтава.
Портпаролот на оперативната група Хортиција на украинските вооружени сили ги потврди претходните тврдења на Москва и прецизираше дека руските војници сега го контролираат квартот „Канал“ во Часив Јар.
Часив Јар е место на интензивни борби од април и служи како логистички центар за украинските сили.
ОН: Мигрантите се соочуваат со „хорор“ додека ја преминуваат Африка
Бегалците и мигрантите се соочуваат со екстремно насилство, злоупотреба и експлоатација на копнените патишта преку Африка за да стигнат до Медитеранот, при што се верува дека многу повеќе умираат таму отколку на море, се вели во последниот извештај на Обединетите Нации.
„Речиси 30 000 мигранти се прогласени за мртви или исчезнати во обид да го преминат Медитеранот кон Европа во изминатата деценија. Но, може да биде уште полошо за оние кои патуваат низ Африка до брегот“, се вели во извештајот на агенциите на Обединетите Нации за бегалци и мигранти и набљудувачката група Мешан миграциски центар.
Врз основа на повеќе од 31 000 интервјуа со бегалци и мигранти, извештајот покажал дека 1180 луѓе загинале додека ја преминувале пустината Сахара во периодот помеѓу јануари 2020 и мај 2024 година.
„По пет смртни случаи дневно се евидентираат на пустинските правци, со што вкупниот број досега достигна најмалку 870“, рече Лоренс Харт од Меѓународната организација за миграција на ОН за новинарите во Женева.
Но, се верува дека овие бројки се огромно потценување.
Иако недостасуваат податоци, во извештајот се наведува дека очигледно има илјадници смртни случаи секоја година.
„Се претпоставува дека смртните случаи на бегалци и мигранти во пустината се двојно поголеми од оние што се случуваат на море“, се вели во соопштението.
„За секој што ја преминува Сахара, добивате сведоштво за телата кои се гледаат и фрлаат“, изјави Винсент Кошетел, специјален пратеник на УНХЦР за централен и западен Медитеран.
Оние кои се во движење се соочуваат со тортура, киднапирање за откуп, трговија со луѓе, сексуално насилство, грабеж, произволно притворање и колективно протерување, се вели меѓудругото во извештајот.
Мигрантите кои ја минуваат пустината често се наоѓаат таму напуштени од шверцери на луѓе, додека оние што се разболуваат понекогаш ги фрлаат од камиони.
„Без соодветни структури за помош или соодветни системи за пребарување и спасување на патот, тие се речиси предодредени да умрат“, се предупредува во извештајот.
И покрај „незамисливите ужаси со кои се соочуваат луѓето во некои земји долж рутата“, извештајот го истакна зголемувањето на бројот на луѓе кои се обидуваат да преминат на опасните копнени премини.
Ова делумно се должи на влошените ситуации во нивните татковини, се вели во извештајот, посочувајќи на ерупцијата на конфликти низ регионот Сахел и во Судан, и новото и долгогодишно насилство на истокот од афричкиот континент. Покрај тоа од ОН наведуваат дека разорното влијание на климатските промени и катастрофи, како и ксенофобијата и расизмот ги поттикнал бегалците и мигрантите да заминат.
Повеќе од 50 напади на политичари во изборната кампања во Франција
Повеќе од 50 политичари и учесници во кампањата беа нападнати за време на француските избори, рече министерот за внатрешни работи во петок (5 јули), додека тензиите се зголемуваат пред вториот круг од изборите овој викенд.
„Оваа кампања е кратка, а сепак веќе имаме 51 кандидат, заменик и активист кои се физички нападнати“, изјави Жерар Дарманин за телевизијата BFM.
Уапсени се повеќе од 30 луѓе, рече тој, вклучително и милитанти од екстремно десничарските и левичарските групи.
Минатиот месец, претседателот Емануел Макрон распиша парламентарни избори само неколку недели пред Париз да биде домаќин на Олимпијадата. Неговиот потег следуваше откако екстремната десница го порази неговиот центристички сојуз на европските избори.
Тензиите се зголемија во Франција откако анти-имиграциската и евроскептичната партија Национален собир освои најголем број гласови на првиот круг од изборите.
Пријавени се неколку напади бидејќи центристите и новата левичарска алијанса ги прават последните напори да се осигура дека Национален собир нема да освои апсолутно мнозинство во вториот круг.
Четири лица, вклучително и три малолетни, беа приведени поради нападот на владината портпаролка Приска Тевенот и нејзиниот тим во средата, додека лепеле плакати за кампањата во Меудон надвор од Париз, соопштија обвинителите.
Тевенот, кој е со потекло од Маурици, не е повреден, но колега и поддржувач биле ранети и пренесени во болница по нападот од околу дваесетина луѓе.
Дарманин рече дека 30 000 полицајци ќе бидат распоредени во недела за да го обезбедат гласањето, вклучително и 5000 во Париз и неговите предградија.
Адвокатскиот совет во Париз побара од јавното обвинителство да отвори случај откако екстремно десничарската веб-страница повика на „елиминација“ на адвокатите кои потпишаа напис против Национален собир.
„Насилството и заплашувањето немаат место во нашето општество“, порача премиерот Габриел Атал во објавата на социјалните мрежи.
В недела (7 јули) во Франција ќе се одржи вториот круг од вонредните парламентарни избори.
Владејачката коалиција во Германија постигна договор за буџетот
Трите партии во германската владејачка коалиција постигнаа договор за буџетот за 2025 година по неколкунеделни тешки преговори кои ја доведоа владата на канцеларот Олаф Шолц на работ на колапс.
Левиот центар на Шолц, Социјалдемократите (СПД) и нивните партнери, Зелените и либералните Слободни демократи (ФДП), постигнаа договор по последната рунда на „пазарење“ што започна во четвртокот, изјави извор близок до коалицијата.
Владата се соочи со внатрешни борби откако ја презеде функцијата во 2021 година, а аналитичарите стравуваа дека буџетската криза, која ги спротивстави поддржувачите на мерките за штедење со оние кои сакаат повеќе трошоци, може да биде последната капка.
Кај пратениците на коалицијата се чувствуваше олеснување што коалицијата ја надмина кризата.
„Мислам дека би било целосно неодговорно со оглед на светската ситуација владата сега да се сруши“, рече Антон Хофрајтер, пратеник од Партијата на зелените и претседател на Комитетот за европски прашања на германскиот парламент.
„Германија има „голема одговорност“ кон Европа“, додаде тој.
Притисокот да се постигне договор и да се избегне колапс на коалицијата се засили откако владејачките партии претрпеа удар на изборите за Европскиот парламент минатиот месец, при што екстремно десничарската партија АфД постигна рекорден резултат.
Централното прашање во спорот за буџетот беа барањата на министерот за финансии Кристијан Линднер од ФДП, за близу 30 милијарди евра заштеди, што Зелените и СПД ги одбија.
Повикот на Линднер да заштеди на социјалните трошоци беше особено контроверзен.
Линднер веруваше дека тие исплати се премногу скапи и не обезбедуваат доволно поттик за да ги вратат луѓето на работа.
СПД не беше задоволна од неговиот став, бидејќи подобрувањето на социјалната помош беше клучно за изборната кампања на партијата во 2021 година, бидејќи се обидуваше да ја врати поддршката од гласачите со пониски приходи.
Деталите за договорот склучен во петокот не беа веднаш објавени, но тие рекоа дека тој вклучува договор за да се обезбеди задржување на уставно загарантираната „сопирачка на долгот“, самонаметната граница за задолжување.
Кочницата за долгот стана клучна точка во разговорите. Таа беше суспендирана неколку години за време на пандемијата на коронавирус и енергетскиот шок предизвикан од војната во Украина, но Линднер сакаше да ја врати.
Дебатата за правилата за задолжување стана пожестока откако највисокиот суд во земјата во ноември пресуди дека коалицијата ги прекршила.
Уставниот суд во Карлсруе утврди дека владата го прекршила правилото обидувајќи се да ги префрли парите околу специјалните фондови надвор од главниот буџет.
Одлуката на судот доведе до построги ограничувања на трошоците во буџетот за 2025 година и поттикна повици за укинување или олабавување на правилата за да се направат високоприоритетни инвестиции во вооружените сили кои се соочуваат со зголемена закана од Русија, како и со декарбонизација.
Сепак, Линднер на крајот го доби спорот за запирање на долгот.
Германските медиуми исто така објавија дека Министерството за одбрана добило многу помало зголемување на буџетот отколку што побарало, и покрај плановите на владата за модернизација на војската по руската инвазија на Украина.
Договорот за буџетот беше постигнат во мрачна економска позадина, бидејќи растот на Германија стагнираше поради високата инфлација и забавувањето на производството.
Владата првично планираше да го одобри буџетот за следната година во среда, но сега е поверојатно дека ќе добие целосно одобрение од министерството на 17 јули, откако ќе се презизираат деталите.
Опасност од излевање на вулканот Стромболи во Италија
Вулканската активност на островот Стромболи, северно од Сицилија, ги натера италијанските власти вчера да го покренат нивото на тревога од портокалово на црвено, јави ДПА.
Локалните авторитети ги повикаа жителите на островот да ги следат упатствата на цивилната одбрана.
Националниот институт за геофизика и вулканологија (ИНГВ) соопшти дека на Стромболи е регистрирана зголемена вулканска активност. Активниот вулкан на островот исфрла лава и пепел во морето, соопшти институтот.
На островот Стромболи постојано живеат неколку стотици жители. Многу туристи патуваат до него по море од италијанското копно или од Сицилија за да се искачат на вулканот кој е висок 920 метри и редовно еруптира.
Втор круг претседателски избори во Иран
Во Иран денеска (5 јули) се одржува вториот круг од претседателските избори, на кој ќе се соочат тврдокорниот Саид Џалили и реформистот Масуд Пезешкијан.
Вториот круг се одржува откако во првиот ниту еден од кандидатите не обезбеди повеќе од 50 отсто од гласовите. Пезешкијан освои околу 42,5 отсто од гласовите, а Џалили 38,7 отсто.
Околу 61 милион луѓе имаат право да гласаат за наследник на претседателот Ебрахим Раиси, кој загина во хеликоптерска несреќа во мај.
Моќта во Иран е во рацете на врховниот лидер, ајатолахот Хамнеи, кој делува како шеф на државата и го има последниот збор за сите стратешки прашања, а исто така е и врховен командант на вооружените сили на Иран, додека претседател е втор во структурата на власта во Иран.
Изборите беа распишани откако претседателот Ебрахим Раиси загина во хеликоптерска несреќа во мај. Поранешниот претседател Раиси, министерот за надворешни работи Хосеин Амир-Абдолахиан и неколку други функционери на Иран загинаа на 19 мај кога хеликоптерот со кој патуваа се урна во лоши временски услови во планинска област во близина на границата со Азербејџан.
Инаку според прописите, секоја содржина за која се смета дека има за цел да ја обесхрабри излезноста на гласачите или да промовира бојкот на изборите, како и да организира каква било форма на нелегални протестни собири, штрајкови или демонстрации, сега е класифицирана како „криминална“.
Убедлива победа на лабуристите во Велика Британија
Промените во Велика Британија почнуваат сега, изјави лидерот на лабуристите, Кир Стармер, откако неговата партија победи на вчерашните избори со кои се стави крај на 14-годишното владеење на конзервативците.
Во својот говор по победата на неговата Лабуристичка партија, идниот премиер Стармер истакна дека овој мандат носи голема одговорност, но дека со победата на неговите лабуристи „конечно е тргнат товарот од плеќите“ на Британците.
„Во политиката ништо не е однапред одредено. Победите на изборите не паѓаат од небо - тешко се добиваат и за нив се води тешка борба“, рече тој, пренесе Скај њуз.
Стармер додаде дека „нема да биде лесно“ и го повика британскиот народ да се сеќава на изборната победа кога ќе стане тешко.
Излезните анкети покажуваат дека лабуристите на Стармер освоија 410 од 650 места во Долниот дом на британскиот Парламент на вчерашните општи избори во земјата, со што заврши 14-годишното владеење на конзервативците.
Според анкетите, Конзервативната партија на премиерот Риши Сунак ќе освои само 131 место, пренесуваат британските медиуми.
Костадиновски: Законското решение за Судскиот совет и Советот на ЈО да биде според Устав
Владата и Собранието имаат легитимно право и уставно овластување ако увидат слабости да пристапат кон измени и дополнување на одредени законски решенија, вели претседателот на Уставниот суд Дарко Костадиновски во однос на најавените реформи на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители.
„Сосема е легитимно органите кои имаат уставно овластување и уставна надлежност, како што е Владата, Собранието да ги нормираат општествените односи или веќе нормираните општествени односи, ако увидат слабости да пристапат кон измени и дополнување на одредени законски решенија. Тоа е легитимно право и уставно овластување на тие органи, изјави Костадиновски, во гостувањето на Националниот сервис МРТ.
Прашан за негов став за предлогот за распуштање на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители, Костадиновски посочи дека не е надлежност на Уставниот суд да ја цени целисходноста на нивната намера, туку, дали тоа е во согласност со Уставот.
„Ако проценат дали во оваа област или во која било друга област дека има потреба од измени и промени да биде во согласност со Уставот. Примарна работа на секој еден граѓанин и секоја една институција во оваа држава е да го почитува Уставот. Тоа важи за мене, тоа важи за вас, за Владата и за Собранието. Од исклучителна важност за правната држава е било какво законско решение да биде во согласност со Уставот“, изјави Костадиновски.
Премиерот Христијан Мицкоски денеска на 4 јули изјави дека е подготвен да разговара со експерти, но и со амбасадорите за најавената реформа поврзана со Судскиот совет и со Советот на јавни обвинители. Изјавата на Мицкоски следува откако дел од амбасадорите вчера искажаа забелешки за најавата за нивно распуштање.
„Подготвен сум цел ден да седнеме, да разговараме, да работиме додека не најдеме решение како да биде подобро, само да не биде како досега. Затоа што како што е досега, не е добро“, рече Мицкоски.
Зборувајќи за вчерашните изјави на дел од амбасадорите, Мицкоски рече дека ја слушнал таа изјава, но и дека за политиките на оваа коалиција гласале 600.000 граѓани.
Тој рече дека станало пракса амбасадорите да се мешаат во внатрешните работи во државата, но напомена дека е подготвен да разговара со нив и доколку тоа решение е подобро, веднаш ќе го прифати и примени.
Претходно евроамбасадорот Дејвид Гир изјави дека најавеното распуштање на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители е дикретно мешање во независноста на судската власт.
Американската амбасадорка Анџела Агелер, пак, смета дека Судскиот совет треба да ги казнува оние коишто се сметаат над законот.
Именувани нови директори на повеќе јавни здравствени установи
На 4 јули, министерот за здравство Арбен Таравари именуваше нови в.д. медицински директори во повеќе јавни здравствени установи.
За в.д директор на Универзитетската клиника за уво нос и грло е именуван Игор Камшикоски, на Универзитетската клиника за дерматологија Катерина Дамевска, на Универзитетскиот институт за радиологија Соња Николова.
На Универзитетската клиника за гинекологија и акушерство е избрана Ирена Алексиоска-Папастиев, додека на Универзитетската клиника за ендокринологија, дијабетес и метаболични нарушувања Танер Хасан.
Нови в.д. директори се именувани и на Универзитетската клиника за психијатрија каде оваа функција ќе ја извршува Славица Арсова-Хаџиангелковска, на Универзитетска клиника за гастроентерохепатологија Мери Трајковска, на Универзитетската клиника за нефрологија Никола Ѓоргиевски, на Универзитетската клиника за ревматологија Емилија Сандевска, а на Универзитетската клиника за физикална медицина и рехабилитација функцијата в.д. директор ќе ја врши Злате Мехмедовиќ.
Министерот Таравари го именуваше Небојша Настов за в.д. директор на Универзитетската клиника за хируршки болести „Св. Наум Охридски“ и Арѓент Муча на Општа болница „Д-р Ферид Мурад" Гостивар.
Новиот министер за здравство Арбен Таравари досега смени повеќе директори на јавни здравствени установи, а најави уште неколку до крајот на неделава.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете