Меѓународниот суд на правдата (МСП) на 12 ноември соопшти дека има јурисдикција да ги разгледува ривалските случаи на Ерменија и Азербејџан за спорниот регион Нагорно-Карабах.

„Судот утврди дека е надлежен“ да ги разгледува случаите поднесени во септември 2021 година, се вели во соопштението објавено од судот. Одлуката на советот од 17 судии беше едногласна.

МСП со седиште во Хаг, највисокиот суд на ОН, исто така пресуди во корист на Ерменија за два нејзини приговори, но го отфрли третиот.

Ерменија во својот случај тврди дека Азербејџан ја прекршил Меѓународната конвенција за елиминација на сите форми на расна дискриминација (ЦЕРД) и се вклучил во „етничко чистење“ во регионот.

Азербејџан ги отфрли обвинувањата и поднесе противтужба. Баку го обвини Ереван и за говор на омраза и „расистичка“ пропаганда.

Случаите се однесуваат на акции преземени во Нагорно-Карабах, планински регион во Азербејџан населен претежно со етнички Ерменци. Ерменија и Азербејџан водеа војни во раните 1990-ти и во 2020 година за контрола на енклавата.

Баку ја презеде територијата во септември 2023 година во молскавична еднодневна офанзива што го натера речиси целото локално етничко ерменско население од околу 100.000 да избега во Ерменија. МСП, кој одлучува во споровите меѓу државите, издаде итни наредби во декември 2021 година повикувајќи од двете страни за да се спречи поттикнување и промовирање на расна омраза.

Оттогаш разгледуваше различни предлози поднесени од двете земји против меѓусебните случаи. Ерменија се врати пред судот на ОН во 2023 година во неделите откако Нагорно-Карабах беше заземен од Азербејџан.

Судот не соопшти кога ќе се одржат следните рочишта за противничките случаи. Одлуката за основаноста на случаите се очекува да трае со години. Иако наредбите на МСП се обврзувачки, судот нема механизам за нивно извршување.

Украинските градови Кривји Рих и Миколаив прогласија ден на жалост по руските напади во последните денови во кои загинаа најмалку девет цивили, меѓу кои три деца, додека Москва продолжува со секојдневните напади врз цивилната и енергетската инфраструктура.

Денот на жалост ќе биде одбележан на 13 ноември во централниот град Криви Рих, каде на 12 ноември загинаа мајка и нејзините три деца во ракетен напад кој ја уништи нивната петкатница.

Четири жртви беа извлечени од урнатините од спасувачите по повеќечасовна потрага, објави гувернерот на градот Олександр Вилкул на 12 ноември. Во нападот се ранети уште 14 лица, меѓу кои и деца.

Во јужниот град Миколаев, каде што најмалку пет лица загинаа во руски напад врз станбена зграда на 11 ноември, градоначалникот Олександр Сиенкевич го прогласи 12 ноември за Ден на жалост.

„Денес во Миколаев е прогласен Ден на жалост за нашите граѓани кои загинаа како последица на нападот на руските окупатори на 11 ноември“, рече Сиенкевич на Телеграм.

Во одвоен руски напад на 12 ноември, четири лица беа ранети во селото Биленке во Доњецк, соопшти Украинската служба за вонредни ситуации.

Во меѓувреме, украинските воздухопловни сили известија дека Русија нападнала 10 украински региони - Киев, Житомир, Полтава, Суми, Харков, Черкаси, Запорожје, Чернихив, Днепропетровск и Миколаев - со проектили, крстосувачки бомби и 110 дронови.

Воздушната одбрана собори 46 руски беспилотни летала, додека 60 беспилотни летала беа изгубени откако нивните навигациски системи беа заглавени од украинските системи за електронско војување, соопшти воздухопловството.

Руските власти соопштија дека нападот со украинско беспилотно летало рано на 12 ноември запалил складиште за гориво во Стари Оскол, град во руската област Белгород, на околу 100 километри од украинската граница.

Регионалниот гувернер Вјачеслав Гладков на Телеграм изјави дека нема информации за жртви.

Во исто време, руското Министерство за одбрана соопшти дека противвоздушната одбрана соборила 13 украински беспилотни летала, од кои девет во Белгород, два во Брјанск и два во областа Курск.

Руска педијатарка е осудена на пет години затвор под обвинение за ширење на таканаречените лажни вести за руската војска, откако мајката на пациент ја обвини дека дава антивоени коментари.

Откако судијата во окружниот суд Тушино во Москва на 12 ноември ја осуди Надежда Бујанова, која ги негираше наводните коментари, десетици луѓе во судницата извикуваа „Срам! и изрази солидарност со докторката.

Случајот го нагласува растечкиот тренд на Русите да се претворат во други Руси за давање антивоени изјави додека целосната инвазија на Кремљ врз соседна Украина се приближува до својот 33-ти месец.

Според ОВД-Инфо , најмалку 1.057 лица се соочиле со кривично гонење за давање коментари за кои се смета дека се против војната, додека најмалку 20.061 се приведени за антивоени протести.

Случајот против Бујанова е покренат по жалба од Анастасија Акиншина, мајка од Москва која го донела својот 7-годишен син на преглед.

Бујанова за време на закажувањето наводно забележала дека детето се однесува нервозно.

Кога Акиншина објаснила дека нејзиниот син се борел со траумата од губењето на својот татко, руски војник убиен во војната во Украина, се вели дека Бујанова го нарекувала починатиот татко како „легитимна воена цел“ пред детето.

Забелешката, според Акиншина, ја поттикнала да поднесе жалба до органите на прогонот.

Бујанова негираше дека дала таква изјава и инсистираше на тоа дека не разговарала за војската или за таткото на момчето со Акиншина за време на посетата. Педијатарката останува на ставот дека е жртва на лажно обвинение.

Бујанова беше отпуштена од својата работа по жалбата и оттогаш се бори за враќање на работа. Судот пресуди во нејзина корист во јули, барајќи таа да биде вратена на нејзината позиција во медицинската клиника.

Случајот го привлече вниманието на групите за човекови права и медиумите, особено поради зголемениот број правни дејствија според рускиот закон за „лажни вести“, кој се повеќе се користи за замолчување на критичарите на владата и нејзините воени дејствија поврзани со војната во Украина.

Критичарите тврдат дека законот е дел од пошироката шема на репресија дизајнирана да го задуши несогласувањето и да го контролира јавниот дискурс во врска со акциите на Русија во Украина.

Унгарија останува силен поддржувач на македонските евроинтеграции и во тој контекст Сиљановска Давкова изразила благодарност за поддршката што Унгарија ја дава во повеќе области, вклучувајќи ги европските аспирации на Северна Македонија, како и фактот што прашањето за проширувањето е високо на агендата на тековното унгарско претседателство со Европската Унија.

Ова било констатирано на средбата меѓу Претседателката Гордана Сиљановска Давкова и премиерот на Унгарија, Виктор Орбан, во рамки на учеството на Самитот за климатски промени (КОП29) во Баку.

На средбата се разговарало за севкупните билатерални односи меѓу двете држави, како на политички, така и на економски план, и за македонските аспирации за членство во Европската Унија.

На средбата претседателката Сиљановска Давкова истакнала дека како држава не гледаме алтернатива за интеграцијата и полноправното членство во ЕУ и изразила надеж за фер процес на пристапување во ЕУ што ќе го почитува дигнитетот на македонските граѓани.

На 12 ноември, руската Државна дума го усвои второто и третото читање на законот со кој се забранува „пропаганда за немање деца“, последниот потег на владата за регулирање на општествениот дискурс истовремено промовирајќи ја агендата за „семејните вредности“ на претседателот Владимир Путин.

Нацртот сега чека одобрување од Советот на Федерацијата, горниот дом на парламентот, пред Путин да го потпише како закон.

Законот предвидува казни за промовирање на изборот да нема деца, со казни до 5 милиони рубли (51.150 долари) за организации и 400.000 рубли (4.090 долари) за поединци.

Русија се соочува со значителен пад на населението, проблем што Путин често го истакнува како итен.

Владата воведе различни мерки за поттикнување на растот на населението, вклучително и финансиска поддршка за семејствата, ограничувања на абортусот и построга контрола на содржината за која се смета дека е против семејните вредности, како што е материјалот поврзан со ЛГБТ.

Путин ги претстави овие напори како клучни за зголемување на наталитетот во Русија и обезбедување на нејзината иднина. Критичарите, сепак, тврдат дека забраната одразува поширока државна агенда насочена кон обезбедување стабилно снабдување со „идни војници за Кремљ“, што сугерира дека демографската политика е усогласена со воените потреби.

Севкупно, руските жртви, убиени или ранети во акција, се проценува дека надминуваат 500.000 според западните проценки, со повеќе мажи убиени во изминатите 32 месеци отколку во целата деценија од советската инвазија на Авганистан во 1980-тите.

Напорот да се забрани движењето без деца доби на интензитет во последниве месеци, при што руски официјални претставници, вклучително и претседателката на Советот на Федерацијата, Валентина Матвиенко, го поврзуваат трендот со „радикален феминизам“ од Запад.

Матвиенко и другите тврдат дека промовирањето доброволно отсуство на деца ги поткопува семејните вредности и ги влошува демографските предизвици на Русија.

Во меѓувреме, една неодамнешна студија на Руската виша школа за економија ја нагласува сложеноста на демографската криза.

Анкетите покажуваат дека многу Руси одложуваат или одбиваат да имаат деца поради фактори како што се војната во Украина, политичката неизвесност, економската тензија и растечката социјална анксиозност.

Првиот човек на Вишото јавно обвинителство Скопје, Мустафа Хајрулахи, кој е суспендиран од функцијата смета дека врз него се врши притисок.

Го посочи републичкиот јавен обвинител Љупчо Коцевски кој според него има цел да се влијае на актуелни предмети, меѓу кои и оној за бонусите на поранешните обвинители во поранешното Специјално јавно обвинителство (СЈО).

Вчера Јавното обвинителство на Република Северна Македонија соопшти дека против Хајрулахи е отворена истрага. Го товари дека извршил малтретирање во вршење на службата и за злоупотреба на службената положба и овластување.

Тој пак на прес-конференција раскажа своја верзија на настаните.

Спротивно на соопштението од Јавното обвинителство дека кривичната пријава за малтретирање е поднесена од вработени од неговото матично обвинителство, Хајрулахи се сомнева дека е поднесена од сегашниот државен обвинител Љупчо Коцевски.

Смета дека требало да биде отстранет од функцијата и замолчен за да биде пример за заплашување и за останатите колеги.
Сепак потврди дека одлуката за негово оддалечување од функцијата му е соопштена со образложение дека против него се води кривична истрага во Основното јавно обвинителство Штип.

„ Пред извесно време, односно на 19 септември, републичкиот јавен обвинител ме повика кај него во канцеларија и ми рече дека по однос на предметот за бонусите на СЈО треба да донесам одлука со која ќе се потврди првостепеното решение од Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција и дека не треба да се даде својство на оштетен на подносителот на кривичната пријава, односно на политичката партија ВМРО-ДПМНЕ“, рече Хајрулахи.

Инаку во јули беше објавено дека Ислам Абази кој е прв човек на Обвинителството за гонење на организиран криминал и корупција, донел решение со кое ја отфрлил кривичната пријава на ВМРО-ДПМНЕ против ексобвинителите на СЈО.

Истрагата беше поврзана со случајот во кој тогашната шефица на СЈО Катица Јанева им делела бонуси за доверливост на обвинителите кои се на страна од платата, со што, според пријавата на партијата, бил оштетен Буџетот за над 4,5 милиони евра.

На ваквата одлука ВМРО-ДПМНЕ поднела жалба.

Хајрулахи вели дека одбил да постапи по укажувањата на републичкиот јавен обвинител, со образложение дека не би се дрзнал да му наредува на јавниот обвинител кој постапува по предметот да носи каква било одлука што е по нарачка.

Според него по ова почнал надзорот над работата на Вишото јавно обвинителство Скопје, процес кој, како што кажа, бил спорен бидејќи од тројцата јавни обвинители, двајца „по редот на нештата и по сила на законот“ не би требало да учествуваат во вршењето на надзорот.

Од надзорот се уште нема извештај, иако се изминати предвидените 30 дена од неговото спроведување, рок во кој според Законот за јавно обвинителство извештајот веќе требало да биде предаден. Инаку тој во јавноста беше актуелен изминатите денови откако се појави снимка за која тврдеше дека се гледа како новинарка добива доверлив материјал од обвинителството. На ова реагираа Здружението на новинарите, но тој вели дека бил изваден од контекст.

Според него целото внимание е пренасочено и се дала сосема друга насока на целиот настан, од она што тој сакал да го посочи, а тоа е дека ќерката на републичкиот јавен обвинител изнесува податоци од кабинетот на обвинителот.

„Навистина длабоко жалам за сето тоа што се случи. Фамата, околу тоа кој ја снимал новинарката. Новинарката, тоа ѝ е работа, и тоа е легитимно, таа да седне со кого било. Но, не е легитимно од страна на републички јавен обвинител преку неговата ќерка да изнесува информации во јавноста“, рече Хајрулахи.

Истакна дека ако го сокриел сето тоа тој како обвинител ќе бил дел од тие што незаконито постапуваат.

Московскиот суд издаде налог за апсење на судијата на Меѓународниот кривичен суд (МКС) Хајкел Бен Махфуд под обвинение за „незаконско затворање“.

Судот на 11 ноември објави дека обвинението произлегува од издавањето налози за апсење на поранешниот руски министер за одбрана Сергеј Шојгу и началникот на Генералштабот на вооружените сили Валериј Герасимов.

Махфуд и неговите колеги од МКС, Росарио Салваторе Аитала и Серхио Херардо Угалде Годинез, на крајот на јуни издадоа потерници по Шојгу и Герасимов за наводни воени злосторства и злосторства против човештвото извршени во Украина, откако Русија ја започна инвазијата на нејзиниот сосед во 2022 година.

Според судиите на МКС, Шојгу и Герасимов се одговорни за руските ракетни напади извршени меѓу октомври 2022 година и најмалку 9 март 2023 година против украинската енергетска инфраструктура и цивилната штета очигледно била преголема во однос на очекуваната воена предност“ за оние кои нареди штрајкови.

Шојгу беше разрешен од рускиот претседател Владимир Путин во мај. Сега тој е на чело на Советот за безбедност на Путин.

Претходно минатата година, руските власти го додадоа Аитала, заедно со судијата на МКС, Томоко Акане и обвинителот Карим Кан, на нивната листа на барани лица откако издадоа налози за апсење на рускиот претседател Владимир Путин и рускиот комесар за деца Марија Лвова во март 2023 година. - Белов, поради неговата одговорност за депортација на украински деца во Русија по инвазијата - воено злосторство според меѓународното право.

Русија возврати со отворање кривична постапка против претставници на МКС.

МКС нема свој механизам за извршување на налозите за апсење и се потпира на судството на своите 124 земји-членки за да ги спроведе.

Доколку дојде до зголемување на цената на струјата иако за сега тоа нема да се случи, тогаш според премиерот Христијан Мицкоски би било од еден до три проценти.

Ваквите очекувања, Мицкоски ги темели на постепената консолидација на ЕСМ што е направена во изминатите четири-пет месеци, состојбата со количините јаглен и набавката на природниот гас.

„Седум години ја ограбија ЕСМ и сега во четири-пет месеци направивме чудо да ја консолидираме компанијата за да не дојде до зголемување или ако дојде до тоа, да биде во рамки на два до три проценти. Не очекувам да има зголемување од 10, 15 или 20 проценти како што е тоа случај во многу држави од регионот и Европа. Очекувам, ако има зголемување, тоа да биде незначително во рамки од еден до три проценти, рече Мицкоски.

Очекува ЕСМ да биде целосно консолидирана на крајот на 2025 година или почетокот на 2026 година.

Во петок се очекува ЕСМ да ја достави својата понуда до Универзалниот снабдувач по што треба да биде донесена одлука за цената на електричната енергија.

На прес-конференцијата во Владата по потпишувањето на договорите за државна помош со компанијата „Бреинчајлд“, Мицкоски одговарајќи на новинарски прашања се осврна и на претстојната средба со банкарите којашто, според најавите ќе се одржи во недела, а на која ќе се разговара за условите под кои ќе се дава унгарскиот кредит на бизнис секторот.

„Нашиот став е дека сите заедно треба да работиме исто како што се работеше во Ковид кризата или во енергетката криза. Ако тие мислат дека не треба така да работат, тогаш во ред, нивна е одлуката, тие се приватни субјекти, како Влада не можеме да се мешаме. Наше беше да обезбедиме средства за бизнисот, тоа што можевме, како Влада го направивме. Очекувам сите заедно да работиме за појака економија, рече Мицкоски.

Со чекорите што се преземени во делот на енергетиката и 250-те милиони од унгарскиот кредит за бизнис секторот, според Мицкоски, се антиципирани можните ризици што можат да влијаат врз македонската економија како што се кризата во Германија како наш најголем извозен партнер и предизвиците што претстојат со цената на електричната енергија.

Најмалку 35 лица загинаа, а 43 се повредени откако автомобил влета во толпа луѓе кои тренираат на стадионот во Жухаи, Кина, соопштија властите.

Возачот на автомобилот, 62-годишен маж, наводно го возел автомобилот кон спортскиот центар Жухаи, додека локалната полиција го опиша инцидентот како „сериозен напад“.

Кинеските медиуми јавуваат дека меѓу повредените има многу постари лица, но и тинејџери и деца.

Полицијата соопшти дека осомничениот бил уапсен при обид да избега, а моментално е во кома поради самонанесени повреди.

Полицијата соопшти дека првичните истраги сугерираат дека нападот бил извршен поради незадоволството на напаѓачот од расплетот на расчистувањето на имотниот случај, по разводот.

Меѓутоа, бидејќи тој е во кома, властите не можат да го испрашаат.

Кинескиот претседател Си Џинпинг изрази длабока загриженост за инцидентот и им порача на властите да вложат максимални напори за лекување на повредените и повика напаѓачот да биде строго казнет.

Кина доживеа серија насилни јавни напади во последните месеци, пишува АФП.

Маж уби три лица и рани 15 во напад со нож во супермаркет во Шангај во октомври. Во јули, полицијата соопшти дека возило удрило во пешаци во централниот град Чангша, при што загинале осум лица.

Министерот за европски прашања во Северна Македонија, Орхан Муртезани, вели дека овогодинешниот Извештај за напредокот, поднесен од Европската комисија (ЕК) пред една недела, потврдува дека Северна Македонија е подготвена да напредува кон членство во Европската унија. Сепак, тој истакна дека земјата треба да биде свесна дека интеграцијата во ЕУ е повеќе од „исполнување на техничките стандарди“.

Изјавите на Муртезан дојдоа за време на настанот организиран од Меѓународниот балкански универзитет во Скопје, насловен „Перспективите за заедничка иднина и односите ЕУ-Турција“. На овој настан учествуваа и амбасадорите на Унгарија и Турција во Северна Македонија, Андраш Клајн и Фатих Улусој.

„Веќе навлеговме во клучна фаза на решавање на првичните критериуми за Кластер 1 за владеење на правото и основните принципи. Дополнително, презентиравме патокази кои се однесуваат на реформите во правосудството, малцинските права и реформите во јавната администрација. Секој од нив е цел, но и посветеност, што го покажува нашиот капацитет да преземеме трајни и вистински промени“, рече Муртезани.

Следствено, првиот кластер споменат од министерот Муртезани вклучува суштински реформи во области како што се демократијата, владеењето на правото, човековите права, како и подобрувањето на транспарентноста и борбата против корупцијата. За отворањето на овој кластер дефинирани се два клучни услови: исполнување на основните вредности и подготовка на Патоказот за владеење на правото, како и подготовка на Патоказ за реформи во јавната администрација.

Амбасадорот на Унгарија, Клајн, чија земја претседава со ЕУ од 1 јули оваа година, ги пофали напорите на Северна Македонија да ги исполни критериумите за членство, наведувајќи ја реформската агенда како пример што и овозможува на земјата значителни финансиски придобивки од планот за раст на ЕУ.

Од друга страна, турскиот амбасадор Фатих Улусој ја истакна важноста од зајакнување на односите меѓу Турција и ЕУ и го поддржа евроинтегративниот процес на Северна Македонија.

„Турција е посветена на поддршката на Западен Балкан на неговиот европски пат“, рече турскиот амбасадор, додавајќи дека односите со Европската унија се од суштинско значење за стабилна и заедничка иднина, но додаде дека „ЕУ не треба да дозволи нејзините стратешки интереси да бидат оштетени од некои земји-членки кои ја злоупотребуваат солидарноста на членството и правото на вето“.

Следниот самит ЕУ-Балкан, на 18 декември

Клајн најави дека на 18 декември ќе има и Самит на земјите од ЕУ со регионот, во Брисел.

„Се надевам дека ќе има важни и суштински политички пораки за Западен Балкан.

„Ќе направиме се што можеме за да го промовираме пристапниот процес на Северна Македонија. Не зависи од нас, но додека не постои можност, нема да се откажеме“, увери Клајн.

Сепак, потсетуваме дека за време на дводневната посета (25 и 26 септември) на унгарскиот премиер Виктор Орбан на Северна Македонија, од Брисел дојде веста дека Албанија официјално ќе ги отвори првите поглавја од пристапните преговори со ЕУ. одвојување од Северна Македонија, иако двете држави беа во заеднички процес кога започнаа преговорите пред две години.

Ваква одлука донесоа амбасадорите на земјите членки на ЕУ на 25 септември. Причината беше што Северна Македонија не го исполни условот што го постави Бугарија да го вклучи бугарското малцинство во преамбулата на Уставот.

За Владата во Скопје главен услов за продолжување на преговорите со ЕУ е измена на Уставот за вклучување на бугарското малцинство во него. Досега овој процес беше заобиколен. Владата предложи и да се направат тие измени да се прават со продолжена имплементација.

Пред неколку дена Арбен Таравари, лидер на едното крило на Алијансата за Албанците и еден од лидерите на албанската коалиција ВЛЕН, дел од Владата, изјави дека е оптимист дека до Нова година ќе има решение за уставните измени.

„Мислам дека ќе има уставни измени. Јас сум голем оптимист дека до Нова година ќе најдеме можности за уставни измени“, изјави Таравари во неделата на Петтиот вонреден конгрес на Алијансата за Албанците.

Радио Слободна Европа се обиде да го праша министерот Муртезани на настанот во средата за можноста за спроведување на уставните измени до крајот на оваа година, но одговор не добивме.