Трка за откривање вакцина против КОВИД-19

Зошто се важни вакцините?

Човечкото тело честопати развива имунитет откако ќе се прележи болеста. Но, некои болести може да доведат до сериозни компликации, дури и смрт. Вакцините целат да го изложат организмот на антигени кои ќе провоцираат имунолошка реакција, но нема да ја предизвика болеста. Оваа реакција го блокира или убива вирусот ако личноста се инфицира.

Развоен циклус на вакцина

Пред да стигне до болниците, вакцините поминуваат неколку етапи на развој:

• Истражувачка етапа
• Предклиничка етапа
• Клинички развој
• - Во првата фаза, мала група на луѓе ја добиваат вакцината.
• - Во втората фаза, клиничкото истражување се проширува и вакцината се дава на луѓе со одредени карактеристики.
• - Во трета фаза, вакцината се дава на илјадници луѓе и се тестира за ефикасност и безбедност.
• Регулативен преглед и одобрување
• Производство
• Контрола на квалитет

До 11 август 2020 година, Светската здравствена организација следи повеќе од 170 вакцини.

Руското откритие

Русија неодамна соопшти дека продолжува со плановите за масовно производство и вакцинација на руската популација со Спутник 5, вакцина чиј развој, според некои научници, беше нетранспарентен и процес кој веројатно прескокна неколку важни безбедносни мерки кои се дел од третата фаза од развојот на вакцината. Истражувачите веројатно биле под голем политички притисок да бидат првите кои ќе ја развијат вакцина.

Едно од главните грижи на светската заедница на научници за Спутник 5 е ефектот наречен „Зависно засилување на антителата“ (Antibody-Dependent Enhancement - ADE). Овој ефект се однесува на феноменот кога други верзии на вирусот се провлекуваат на антителата во вакцината. Ова може да ги направи луѓето потешко болни кога по втор пат ќе се заразат. Овој ефект најчесто се лоцира за време на третата фаза од развојот на вакцината.

Како развиваме имунитет

Кога организмот забележува непознати материи како вирус или бактерија, имунитетот работи за да го препознае патогенот што напаѓа за да го отстрани. Лимфоцитите како Б-клетките создаваат антитела кои се „лепат“ за специфичен антиген (антиген е молекула или молекуларна структура која се наоѓа на обвивката од патогенот), и Т-клетките ги уништуваат инфицираните клетки спречувајќи ги да го размножуваат вирусот.

Антителата може да останат во човечкото тело со месеци, понекогаш и години, во случај организмот да треба повторно да се „бори“ со патогенот.

Човечкиот имунолошки систем може да научи да препознава патогени кои напаѓаат, како што е КОВИД-19. И тоа на следниот начин:

Се развиваат 10 видови на вакцини против КОВИД-19:

Како функционираат дел од вакцините во развој:

Вирусни вакцини

Многу од постоечките вакцини се направени користејќи го вирусот. За овој метод е потребно сеопфатно безбедносно тестирање.

(А) Вакцини со ослабен вирус: Вирусот е „ослабен“ со тоа што минува низ животински или човечки клетки додека не мутира и станува понеспособен да развие болест.

(Б) Вакцини со неактивен вирус: Со хемикалии и топлина се отстранува инфекцијата од вирусот.

Вакцини со вирален вектор

Виралните вектори ги користат молекуларните биологисти за да вбризгаат вакцински антигени во клети. Вирусите се изменуваат за да се намали ризикот.

(А) Вакцини со размножување вирален вектор: Овие се користат за да се испровоцира имунолошки одговор. „Шилестиот“ ген на коронавирусот се вбризгува во вирален вектор и се инјектира во телото.

(Б) Вакцини со неразмножувачки вирален вектор: Овие се користат за да се подобри имунитетот во веќе инфицирани лица

Вакцина со нуклеинска киселина

Вакцините со нуклеинска киселина се релативно нови и се уште се развиваат и евалуираат. Некои истражувања велат дека вакцините со нуклеинска киселина базирани на плазмиди од ДНК и РНК имаат потенцијал да бидат побезбедни и поефективни од другите методи. Методите за производство на РНК вакцини се синтетички, што значи избегнуваат биолошки системи. Други придобивки од вакцините со нукелинска киселина вклучуваат едноставност на векторот и олеснета достава.

(А) ДНК вакцини: Овие користат метод наречен електропорација за да создадат пори во мембраните на клетките за полесно вбризгување на ДНК.

(Б) РНК вакцини: РНК-то е обвиткано со липидна обвивка за да може да влезе во клетките на истиот начин како вирус.

Протеински вакцини

Протеинските вакцини користат протеински подединици како „шилец“ или М протеини, или празни вирусни клетки, за да иницираат заштитно имунолошки одговор против патогенот.

(А) Вакцина со протеинска подединица претставуваат специфичен, изолиран антиген на имунолошкиот систем без вирусни честички, иницирајќи имунолошки одговор.

(Б) Честички слични на вирус како празни вирусни клетки може да ја имитираат структурата и однесувањето на коронавирусот, но не се заразни, бидејќи го немаат генетскиот материјал на вирусот.

Кога ќе има вакцина

Коалицијата за епидемолошки подготвителни иновации во април соопшти дека може да има вакцина за итни употреби на почетокот од следната година.

Во мај 2020 година, СЗО доби 8.1 милијарди долари како залог од 40 земји за поддршка на брз развој на вакцина. Развија и систем кој дозволува истовремена и транспарентна евалуација на повеќе пробни вакцини кои стигнале до клиничко тестирање. Овој систем здружи меѓународни организации, универзитети, фармацевтски компании и влади за да соработуваат во развојот на вакцина против коронавирусот.

Логиката зад овој труд е дека споредбата на стотици пробни вакцини употребувајќи исти критериуми гарантира најбезбедна вакцина.

По развој на вакцината, која ќе ја добие прв?

Приватни компании и влади инвестираат десетици билиони долари, така што не е чудно што постојат грижи дека дистрибуцијата на ефективна вакцина нема да биде фер.

Велика Британија инвестираше 79 милиони долари во програмата за вакцини на Универзитетот Оксфорд во замена за 30 милиони дози. Оваа програма е во соработка со АстраЗенека, мултинационална фармацевтска компанија која вети на САД 300 милиони дози за 1.2 милијарди долари.

Европската Унија исто така започна со Европска стратегија за вакцини од 2.3 милијарди долари за да има гаранција дека сите во блокот ќе имаат пристап до вакцина.

Најверојатно, вакцината пред се ќе биде дистрибуирана во богатите земји, а потоа помалку или воопшто ќе е дистрибуирана во сиромашните и густо населените земји кои не можат да платат за вакцината.