Се укинуваат економските директори на јавните здравствени установи, соопшти Владата на Северна Македонија по седницата одржана на 2 јули.

За таа цел ќе се направат измени во Законот за здравствена заштита кои поминаа на денешната владина седница, а ќе треба да бидат изгласани и во Собранието.

„Ќе се укине постоењето на две управувачки позиции – организациски и медицински директор кои досега беа присутни во здравствените домови со над 1.000 вработени, универзитетските клинички центри, универзитетските клиники, клиничките болници и институтите. На овој начин ќе се одбегне дуализмот и прецизно ќе се лоцира одговорноста во менаџирањето на институциите“, велат од Владата.

По изгласувањето во Собранието и стапувањето на сила на измените, со овие установи ќе раководи само еден директор, кој ќе биде одговорен за организацијата и работењето на установата, како и за законитоста на работењето.

Од Владата велат дека со промената се надеваат оти „ќе се подобрат условите и квалитетот на здравствените услуги за граѓаните, овозможувајќи поголема транспарентност и отчетност во работата на здравствените установи“.

Новиот министер за здравство Арбен Таравари на 28 јуни соопшти дека ваквите предлог-измени во Законот за здравствена заштита се готови и се испратени до Владата.

Покрај укинувањето на економските директори, новата власт најави дека во рок од една година ќе направи и реорганизација на Клиничкиот центар „Мајка Тереза“ во Скопје односно дека клиниките во овој комплекс ќе се спојат во една болница.

Неколку часа откако новинарот Ајдос Садиков, кој беше гласен критичар на казахстанската влада, почина во болница, главното украинско обвинителство на 2 јули соопшти дека планира да го смени обвинението против двајца Казахстанци од „обид за убиство“ во „убиство“.

Садиков почина денеска откако беше застрелан на 18 јуни во Киев.

„Во моментов, агенциите за спроведување на законот работат на промена на претходното обвинение за обид за убиство во обвинение за убиство со умисла и групна завера за извршување на убиство“, се вели во соопштението на обвинителството.

Претходно во текот на денот, сопругата на Садиков, Наталија Садикова, на Фејсбук напиша дека нејзиниот сопруг, кој беше хоспитализиран на интензивна нега по пукањето пред две недели, починал од компликации.

Садиков, кој доби голем број следбеници на социјалните мрежи меѓу незадоволните Казахстанци, се пресели во Киев во 2014 година со своето семејство, откако казахстанските власти започнаа истрага за клевета против неговата сопруга, новинарка на независниот весник „Республика“.

Тој беше застрелан на 18 јуни додека седел во својот автомобил, пред неговата станбена зграда. Наталија која во тој момент била во автомобилот останала неповредена.

„Ајдос 13 дена се бореше за живот на одделот за интензивна нега, но чудото не се случи“, напиша таа.

„Неговата смрт е на совеста на Токаев“, рече таа, мислејќи на актуелниот претседател на Казахстан, Касим-Жомарт Токаев.

Еден ден по пукањето, украинската полиција како напаѓачи идентификуваше двајца Казахстанци, Меирам Каратаев и Алтај Жаканбаев, велејќи дека тие влегле во Украина од Полска и побегнале во Молдавија веднаш по инцидентот.

Казахстанските власти на 22 јуни соопштија дека го уапсиле Жаканбаев откако тој самиот се предал и дека работат на пронаоѓање на Каратаев.

На 25 јуни, украинските обвинители соопштија дека бараат екстрадиција на двајцата мажи од Казахстан и издале потерница до меѓународната полициска агенција Интерпол.

На 27 јуни, претседателот на Горниот дом на казахстанскиот парламент, Маулен Ашимбаев, ја повтори претходната изјава на портпаролот на Токаев, Берик Уали, велејќи дека Казахстан е подготвен да соработува со украинските власти.

Сепак, Ашимбаев рече дека неговата земја нема да го екстрадира Жаканбаев во Украина, велејќи дека според казахстанскиот закон, граѓаните на таа земја не можат да бидат екстрадирани во други држави.

Казахстан со години е критикуван за репресијата на независните медиуми и владините критичари.

На 2 јули, независниот казахстански политички аналитичар, Димаш Алжанов, рече дека претходната вечер му се заканувале двајца непознати мажи во ходникот на неговиот станбна зграда во Алмати.

Според Алжанов, едно од лицата го прашало дали тој е Димаш и направил заканувачки гестови кон него, по што двете лица го напуштиле местото.

Алжанов, кој е познат по неговите аналитички коментари за работата на казахстанската влада, ситуацијата во Централна Азија, Русија и тековната инвазија на Москва врз Украина, рече дека инцидентот го пријавил во полиција.

Организациите за заштита на човековите права изминатиот ги критикуваа властите во Казахстан дека прогонуваат дисиденти.

Казахстан беше управуван од авторитарниот претседател Нурсултан Назарбаев од неговото осамостојување од Советскиот Сојуз во 1991 година, па сè до 2019 кога на функцијата дојде актуелниот претседател Касим-Жомарт Токаев.

Во изминатите три децении, неколку опозиционери беа убиени, а многумина беа затворени или принудени да ја напуштат земјата.

Токаев, кој ги прошири своите овластувања откако Назарбаев и неговото семејство ја напуштија политичката сцена по смртоносните и невидени антивладини протести во јануари 2022 година, вети политички реформи и повеќе слободи за граѓаните.

Сепак, многумина во Казахстан сметаат дека реформите што ги најави Токаев се козметички, бидејќи сузбивањето на неистомислениците продолжи дури и откако претседателот ја објави својата програма „Нов Казахстан“.

Работник на градилиште во Чањ кај Бар загина кога кран се урна за време на силното невреме во Црна Гора, додека уште едно лице почина од удар на гром на полуостровот Луштица во Которскиот залив.

Како што информираат за Радио Слободна Европа (РСЕ) од црногорската полиција, работникот загинал на 2 јули околу 11 часот и се наоѓал во кранот што се урнал.

„А, едно лице загина од удар на гром на голф терен во Луштица Беј“, соопшти полицијата.

Црна Гора утрото на 2 јули ја зафати големо невреме кое предизвика обилни врнежи од дожд, силен ветер и грмежи.

Ветерот во Бар откорна делови од дрвја, оштети автомобили, како и неколку пловни објекти во пристаништето. Освен тоа, невремето собори три кранови во пристаништето Бар и урна претоварни мостови.

Полициската управа упати апел до возачите да не возат доколку не е апсолутно неопходно поради невремето.

Поради силното невреме во повеќе општини имало и проблем со електричната мрежа.

Во Подгорица и околината голем број улици беа под вода, урнати се дрвја и електрични столбови.

Комуналните служби излегоа на терен за да ја санираат штетата.

Метеоролошката служба соопшти дека брзината на ветерот изнесувала и до 200 километри на час.

Невремето предизвика штети во соседните земји, Србија и Босна и Херцеговина.

Невреме се очекува и во Северна Македонија. Од Управа за хидрометеоролошки работи (УХМР) најавија дека денеска попладне и во текот на ноќта на повеќе места ќе биде нестабилно со пороен дожд и грмежи.

Руското Министерство за одбрана во вторникот соопшти дека уништило пет украински борбени авиони од типот СУ-27 и оштетило уште два други на аеродромот „Мирхород“ во областа Полтава во Украина.

Уништувањето руските сили, како што соопштија, се направило со ракетите „Искандер-М“.

Министерството објави и видео од нападот, на кое се гледа како чад и оган се издигаат од аеродромот.

„Како резултат на рускиот напад, уништени се пет активни повеќенаменски борбени авиони СУ-27, а два се оштетени“, пишува во Министерството, пренесува Ројтерс.

Русија ги напаѓа украинските аеродроми токму во моментот кога Киев се подготвува да ги прими првите американски авиони Ф-16, кои Москва вели дека ќе ги уништи.

Портпаролот на украинските воздухопловни сили рече дека нападите предизвикуваат „одредени тешкотии“, но нема ниту да ја загрозат испораката на Ф-16 ниту нивната употреба во борбите со руските сили.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека на неговата земја и требаат повеќе системи за противвоздушна одбрана од нејзините сојузници.

„Има начини да се надмине секојдневниот руски терор од кој страдаат украинските градови. За тоа е потребно да се уништат руските терористи, како и да се зголеми бројот на модерни системи за противвоздушна одбрана во Украина“, рече Зеленски.

Русија ги засили воздушните напади оваа година во обид да ги исцрпи ресурсите на Украина. Нападите често се насочени кон енергетските објекти и друга витална инфраструктура.

Украинските власти тврдат дека половина од националниот електроенергетски систем е оштетен од руските напади.

Српскиот претседател Александар Вучиќ и рускиот заменик министер за надворешни работи Александар Грушко ги оценија односите меѓу Србија и Русија како „многу добри“.

Вучиќ објави фотографија од заедничката средба на инстаграм и напиша дека особено и се заблагодарува на Русија за поддршката на територијалниот интегритет на Србија, како и за Резолуцијата на ОН за Сребреница.

За време на усвојувањето на Резолуцијата за Сребреница во Собранието на ОН во мај, Русија гласаше против документот со кој 11 јули се прогласува за Меѓународен ден на сеќавање на геноцидот во Сребреница и повикува на крај на негирањето на геноцидот и глорификацијата на воените злосторници. Србија лобираше против усвојувањето на таа резолуција.

Белград има поддршка од Москва и во одбивањето да ја признае независноста на Косово.

Освен политичка, двете земји развиваат и воена и економска соработка.

Грушко претходниот ден во Белград се сретна и со министерот за внатрешни работи, Ивица Дачиќ, со кого разговарал за актуелни безбедносни прашања и ја изразил потребата од континуирана координација на надлежните безбедносни институции, соопшти МВР.

Во разговорот Дачиќ истакна дека безбедноста на сите граѓани на Србија, како и на сите дипломатско-конзуларни претставништва во земјата е приоритет на работата на МВР и дека Србија ќе ја обезбеди нивната безбедност.

Исто така, заменик-министерот за надворешни работи на Русија во првиот ден од посетата на Србија се сретна со вицепремиерот на Србија и поранешен шеф на разузнавачката агенција Александар Вулин, кој се наоѓа на листата на санкции на Соединетите Држави поради неговата односи со Москва.

„Вулин и Грушко се согласија дека соработката меѓу двете земји, која се заснова на пријателство и меѓусебно почитување, е на исклучително ниво во сите области и ја истакнаа посветеноста за натамошен развој на политичката, безбедносната и економската соработка“, соопштија во соопштението од канцеларијата на Вулин.

Црвеното ниво на безбедност во Србија ќе продолжи уште некое време и сите безбедносни служби во државата работат на откривање на верските екстремистички ќелии, изјави денеска (2 јули) српскиот премиер Милош Вучевиќ.

Во изјава за медиуми тој додаде дека на целата територија на Србија, полицијата и БИА (Безбедносно информативна агенција) спроведуваат акција за уништување на сите екстремистички ќелии.

„Тие спроведуваат понатамошни дејствија за разбивање на сите оние ќелии на екстремни верски организации кои ја злоупотребуваат религијата и верата заради постигнување одредени екстремни политички и терористички цели. Тие активности се вршат на територијата на цела Република Србија, освен во Косово и Метохија, и нагласувам дека тие активности не се насочени против ниту една етничка или верска група“, нагласи Вучевиќ.

Тој им порача на припадниците на муслиманската вероисповед да не се чувствуваат загрозени и ги замоли сите кои не припаѓаат на таа вероисповед да не ги гледаат своите соседи и сонародници како опасност.

„Црвеното ниво на опасност ќе трае уште неколку дена и затоа е важно да не се даваат непримерни изјави на Бошњаците, бидејќи ова не е лов на нив, ова е борба против тероризмот. Ова не е напад на државата, но ова е напад на наш граѓанин врз полицаец од нашата држава. Мислам дека ова е изолиран случај, но не можам да гарантирам дека ова нема да поттикне некој друг“, рече Вучевиќ.

Пред неколку дена, лице од Младеновац, со верско име Салахудин, кој се преселил да живее во Нови Пазар, застрела припадник на српската Жандармерија на безбедносна должност во израелската амбасада. Српскиот вицепремиер и министер за внатрешни работи Ивица Дачиќ изјави дека нападот врз припадникот на Жандармеријата се третира како акт на тероризам.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан e во прва официјална посета на Украина откако Русија ја нападна земјата пред повеќе од две години.

Орбан, кој од сите европски лидери има најтопли односи со рускиот претседател Владимир Путин, дојде еден ден откако Унгарија го презеде ротирачкото шестмесечно претседавање со Советот на ЕУ. Тоа е и негова прва посета на Киев по повеќе од една деценија.

„Целта на унгарското претседателство (со Советот на ЕУ) е да придонесе за решавање на предизвиците со кои се соочува Европската Унија. Затоа моето прво патување беше во Киев“, напиша Орбан на Фејсбук под фотографијата на која се ракува со Зеленски.

Портпаролот на Орбан, Берталан Хаваси, за Ројтерс изјави дека двајцата водачи ќе разговараат за билатералните односи, велејќи дека „најважната тема на разговор е шансата да се создаде мир“. Повеќе детали не даде.

Зеленски и Орбан се очекува да дадат изјави за новинарите подоцна во вторник.

Орбан е водечки критичар на западната воена помош за Киев и еден од ретките западни лидери кои се сретнаа со рускиот претседател Владимир Путин од почетокот на неговата агресија против Украина.

Унгарскиот премиер се смета за најблизок сојузник на Путин меѓу лидерите на ЕУ и често се спротивставува на иницијативите на ЕУ за поддршка на Украина во одбраната од руската агресија. Минатата година Орбан му кажа на Путин дека Унгарија никогаш не сака да се соочи со Русија.

На почетокот на 2024 година, на лидерите на ЕУ им беа потребни недели да го поништат ветото на унгарскиот премиер и да дадат нова помош од 50 милијарди евра за Украина.

Националистичкиот унгарски лидер, кој е на власт од 2010 година, исто така го осуди потегот на Брисел да отвори официјални преговори за членство со Украина, иако се воздржа од вето на одлуката.

Заладени односи

Унгарија отворено се противи на санкциите против Русија, иако досега само се обидуваше да ги суспендира мерките на ЕУ, а не и директно да ги блокира.

Зеленски во понеделникот рече дека сака Унгарија да биде „ефикасна во промовирањето на нашите заеднички европски вредности, цели и интереси“.

„Како што напредува на својот пат кон ЕУ, Украина е подготвена да придонесе во тие напори и да ја зајакне нашата Европа“, рече Зеленски.

Иако ја дели границата со Украина, Унгарија, исто така, прими значително помалку бегалци од повеќето членки на ЕУ.

Односите меѓу Орбан и Зеленски се ладни од почетокот на војната.

Откако доби нов мандат на изборите во април 2022 година, Орбан рече дека украинскиот лидер бил „противник“ што успеал да го победи во кампањата.

Зеленски лично го повика Орбан за недостиг на поддршка за Киев во деновите по инвазијата на Русија, но позицијата на Будимпешта се чини дека се зацврсти за време на војната, која сега е трета година.

Во декември, на инаугурацијата на аргентинскиот претседател Хавиер Мајли, Зеленски побара да има „искрен“ разговор со унгарскиот лидер. На видеата кои кружат на интернет се гледа како тие тензично разговараат, додека Орбан стои со грб кон ѕидот, а Зеленски стои пред него.

Унгарија има огромно влијание врз западната поддршка за Украина со оглед на нејзиното членство во ЕУ и НАТО, што и дава можност да ги спречи, одложи, намали или целосно да ги блокира иницијативите и финансирањето за поддршка на Киев.

Тензиите меѓу Киев и Будимпешта започнаа пред руската инвазија поради унгарското незадоволство од политиката на украинскиот јазик. Повеќе од 100.000 етнички Унгарци живеат во Украина, повеќето од нив во западниот регион Закарпатија, кој беше дел од Унгарија до крајот на Првата светска војна.

Израелските сили во вторник (2 јули) започнаа смртоносни напади во јужниот дел на Појасот Газа, додека армијата повторно им нареди на Палестинците да ги напуштат областите во близина на границата на опколената крајбрежна територија со Израел и Египет.

Осум Палестинци беа убиени, а десетици ранети кога израелските сили бомбардираа неколку области на Кан Јунис и Рафах во јужниот дел на Појасот Газа, соопштија здравствените власти, додека илјадници луѓе ги напуштаа своите домови.

Очевидци известуваат за интензивно бомбардирање и гранатирање околу Кан Јунис, од кој израелските сили се повлекоа на почетокот на април по разорната повеќемесечна битка.

Израелската армија им нареди на жителите на неколку градови и села во источниот дел на Кан Јунис да ги напуштат своите домови во понеделникот, пред тенковите повторно да влезат во областа што армијата ја напушти пред неколку недели.

Околу илјадници лица кои не го послушаа повикот беа принудени да ги напуштат своите домови во текот на ноќта, додека израелските тенкови и авиони ги бомбардираа областите наведени во наредбите за евакуација, според медиумите од Хамас, кој САД и ЕУ го сметаат за терористичка организација.

Израелската армија соопшти дека нејзините сили нападнале области во Кан Јунис од каде во понеделникот биле истрелани околу 20 ракети. Целите вклучуваат складишта за оружје и оперативни центри, додаде војската.

Војската соопшти дека пред нападот биле преземени мерки за да се осигура дека цивилите нема да бидат повредени, дозволувајќи им да ја евакуираат областа. Војската го обвини Хамас дека ја користи цивилната инфраструктура и населението како жив штит, што радикалната група го негира.

Исламски џихад, група сојузник на Хамас, ја презеде одговорноста за ракетниот истрел, за кој рече дека е одговор на „злосторствата на ционистичкиот непријател врз нашиот палестински народ“.

Војната во Газа започна кога борците предводени од Хамас го нападнаа јужниот дел на Израел на 7 октомври, убивајќи 1200 луѓе и зедоа околу 250 заложници, според израелските податоци. Во офанзивата што ја започна Израел како одмазда загинаа речиси 38 000 луѓе, според Министерството за здравство во Газа кое го контролира Хамас.

Јован Деспотовски денеска (2 јули) поднесе оставка од функцијата директор на Дирекцијата за технолошки индустриски развојни зони (ТИРЗ).

Тој вели дека за оваа одлука немал никаков притисок од политичкиот опонент.

„Имам мандат до декември, но има нова политичка реалност. Ова што кулминираше деновиве, бара мој целосен ангажман“, рече Деспотовски на брифинг со новинарите на кој ги соопшти бројките од сработеното во ТИРЗ за време на неговиот мандат.

Деновиве тој беше ангажиран со партиските избори во СДСМ, како кандидат за претседател на партијата. За претседател беше избран поранешниот министер за здравство, Венко Филипче.

Деспотовски не сакаше да ги коментира резултатите, но по изборите рече дека не се радува за СДСМ.

Кинескиот претседател Си Џинпинг во вторник (2 јули) пристигна во официјална посета на Казахстан, при што ќе присуствува и на состанокот на Шангајската организација за соработка во Астана.

Деветчлената Шангајска организација за соработка, која покрива огромен дел од светот од Москва до Пекинг, вклучува околу половина од светското население.

Нејзини постојани членки се Казахстан, Индија, Кина, Киргистан, Пакистан, Русија, Таџикистан, Узбекистан и од минатата година Иран.

Се очекува оваа година да се приклучи и Белорусија, откако на самитот на Шангајската организација за соработка во 2023 година и беше кажано дека ќе стане членка.

„Кинескиот претседател Си Џинпинг пристигна овде во вторник, на 24-тиот состанок на Советот на шефови на држави на Шангајската организација за соработка и државна посета на Казахстан“, објави кинеската државна новинска агенција Ксинхуа од Астана.

Кинеската државна телевизија CCTV соопшти дека авионот на Си бил придружуван од два казахстански борбени авиони кога влегол во воздушниот простор на земјата. Ксинхуа објави дека Си е придружуван од Каи Чи, висок функционер на кинеската Комунистичка партија и министерот за надворешни работи Ванг Ји.

Портпаролката на Министерството за надворешни работи Мао Нинг во понеделникот рече дека Пекинг верува дека самитот на Шангајската организација за соработка „ќе помогне да се изгради поголем консензус меѓу сите страни и ќе придонесе за подобрување на безбедноста, стабилноста и развојот на земјите-членки“ како и дека ќе унапреди „траен мир и заеднички просперитет во светот".

За време на неговата петта посета на Казахстан, Си ќе разговара со претседателот Касим-Жомарт Токаев „за билатералните односи, соработката во клучните области и регионалната и меѓународната средина“, рече Мао.

Потоа тој ќе отпатува во Таџикистан во неговата втора државна посета на западниот сосед на Кина, каде што ќе „направи нови планови за раст на кинеско-таџикистанските односи“ со претседателот Емомали Рахмон, изјави портпаролката на Министерството за надворешни работи.

Пекинг ги засили дипломатските напори во Централна Азија, а Си повика на продлабочување на економските врски за време на самитот чиј домаќин беше Кина минатиот мај, а на кој присуствуваа лидерите на неколку земји во регионот.

Централна Азија е виталната врска во големиот меѓународен кинески инфраструктурен проект „Појас и пат“.

Пекинг се обиде да ја пополни празнината во регионот создадена со инвазијата на Москва на Украина во 2022 година, бидејќи поранешните советски држави се загрижени за сè повоинствената Русија.

По состанокот во Астана, Кина ќе го преземе ротирачкото претседавање со Шангајската организација за соработка во периодот 2024-2025 година.