Вести
Најголема излезност на гласањето во Софија и Анкара
ДИК соопшти денеска дека најголема излезност до 13 часот во гласачките места на Република Македонија во странство во кои денеска се гласа за предвремените парламентарни избори од 55,5 отсто е регистрирана во Софија и Анкара. Според податоците на ДИК, во Софија од запишаните 36 гласачи гласале 20 лица, а во Анкара од 45 гласале 25-мина.
Најголем број избирачи од дијаспората се пријавиле да гласаат во Швајцарија каде на четири избирачки места во Берн треба да гласаат 4.255 лица, а во САД во четири града , Вашингтон, Детроит, Чикаго и Њујорк вкупно треба да гласаат 3.086 лица и во Австралија на две избирачки места во Мелбурн и Канбера каде треба да гласаат вкупно 1.807 лица.
види ги сите денешни вести
Одреден притвор за напаѓачот од Магдебург
Мажот обвинет дека уби четири жени и деветгодишно момче кога со автомобил влета на божиќниот пазар во германскиот град Магдебург, доби притвор. Покрај загинатите, во нападот беа повредени и повеќе од 200 луѓе.
По нападот на 20 декември, 50-годишникот вчера беше изведен пред судија. Тој нападот го изврши со црн автомобил БМВ, што го изнајмил.
Полицијата во Магдебург соопшти дека истрагата продолжува и апелираше очевидците да испратат фотографии или видеа од инцидентот.
Осомничениот во локалните медиуми беше именуван како Талеб ал-Абдулмохсен, 50-годишен саудиски државјанин кој пристигнал во Германија во 2006 година и работел како лекар.
Утрото на 22 декември, полицијата во Магдебург потврди дека во инцидентот загинале и четири жени – на возраст од 45, 52, 67 и 75 години.
„Судијата одреди мерка притвор за пет убиства, повеќекратни убиства во обид и опасни телесни повреди“, се наведува во соопштението на полицијата.
Градските власти соопштија дека околу 100 полицајци, медицински лица и пожарникари, како и 50 лица од спасувачките тимови реагирале на местото на нападот во петокот.
Меѓу медицинскиот персонал имало и двајца лекари од Северна Македонија.
„Горди со д-р Златко Станковски и д-р Владимир Митевски. Златко е од Прилеп, а Владимир од Радовиш. Тие работат како специјалисти за интерна медицина и интензивна нега во болницата во Магдебург. Го дадоа својот придонес во спасувањето и лекувањето на погодените од трагедијата во Магдебург“, објави амбасадата на Северна Македонија во Германија.
Вчера вечерта (21 декември) во катедралата во Магдебург се одржа комеморација за жртвите од нападот. На неа присуствуваа семејствата на жртвите, персоналот од тимовите за итни случаи и претставници на федералната влада, вклучително и германскиот канцелар Олаф Шолц.
Претходно, Рајнер Хаселоф, премиер на покраината Саксонија-Анхалт, рече дека прелиминарната истрага покажала дека наводниот напаѓач дејствувал сам.
Обвинителот Хорст Валтер Нопенс на 21 декември посочи дека истрагата е во тек, но оти еден потенцијален мотив за нападот „може да биде незадоволството од начинот на кој бегалците од Саудиска Арабија се третираат во Германија“.
Осомничениот е психијатар кој живеел во Бернбург, околу 40 километри јужно од Магдебург. По потекло од Саудиска Арабија, Ал-Абдулмохсен пристигна во Германија во 2006 година и добил статус на бегалец во 2016 година.
Тој водел веб-страница која има за цел да им помогне на другите поранешни муслимани да избегаат од прогонот во нивните татковини.
Осомничениот напаѓач нема познати врски со исламистичкиот екстремизам. Објавите на неговите профили на социјалните мрежи сугерираат дека тој бил критички настроен кон исламот.
Извор близок до саудиската влада за Би-би-си изјави дека Саудиска Арабија испратила четири официјални известувања познати како „вербални белешки“ до германските власти, предупредувајќи ги на, како што велат, „многу екстремните ставови“ на Ал-Абдулмохсен. Изворот, кој побара да остане анонимен, рече дека овие известувања биле игнорирани.
Зеленски се сретна со директорот на ЦИА
Украинскиот претседател Володимир Зеленски објави дека се сретнал со директорот на американската ЦИА, Вилијам Барнс, во Украина.
Соединетите Држави се најважниот финансиски и воен поддржувач на Киев во речиси тригодишната инвазија од Москва, а исто така Вашингтон наводно споделува и разузнавачки информации со Украина со цел да ја поддржи нејзината одбрана.
Зеленски во објавата од вчера (21 декември) вели дека се сретнал со директорот на ЦИА Бернс во неколку наврати за време на војната, но тоа не беше јавно објавено.
„Барнс ја посети Украина за последен пат како директор на ЦИА“, рече Зеленски во објавата на Телеграм.
Тој и јас, додаде украинскиот претседател, имавме многу средби за време на оваа војна и благодарен сум за неговата помош.
„Вообичаено, таквите состаноци не се објавуваат јавно, а сите наши состаноци – во Украина, во други европски земји, во Америка и други делови од светот – се одржаа без официјални информации“, рече Зеленски.
Барнс ќе се повлече од моќната функција шеф на ЦИА, бидејќи новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп ќе донесе свој кандидат.
Последната потврдена средба меѓу Зеленски и Барнс беше во средината на 2023, за што американски официјални лица во јули истата година објавија дека директорот на ЦИА тајно патувал во Украина.
Вчера, Зеленски објави и фотографија на која се ракува со Барнс пред државниот грб на Украина. Тој не кажа кога се одржала средбата, но рече дека тоа ќе биде нивната последна пред Барнс да ја напушти функцијата.
Киев во пламен по масовниот руски напад
Средбата се одржува во критичен момент од војната, еден месец пред инаугурацијата на Трамп.
Републиканецот вети дека ќе ја заврши војната за неколку часа, предизвикувајќи стравувања дека Киев може да биде принуден да прифати мир под услови поволни за Москва.
Орбан: Поголем буџет за НАТО ќе ја осакати унгарската економија
Унгарскиот десничарски премиер Виктор Орбан изјави дека неодамнешниот предлог на новоизбраниот претседател на САД, Доналд Трамп, земјите-членки на НАТО да ги зголемат трошоците за одбрана ќе ја осакати унгарската економија.
Според неодамнешните извештаи во британските медиуми „Фајненшл тајмс“ и „Телеграф“, тимот на Трамп ги информирал европските претставници дека новоизбраниот претседател очекува сојузниците на САД во НАТО да ги зголемат трошоците за одбрана на 5 отсто од националниот бруто домашен производ (БДП).
Говорејќи на брифинг со новинарите на 21 декември, Орбан рече дека Унгарија веќе се „испотила“ за да ја достигне сегашната цел од 2 проценти и ако сега „треба да се зголемат тие 2 проценти, тоа ќе ја застрела унгарската економија директно во гради“.
„Ние повеќе би сакале да не трошиме ни 2 отсто од БДП на оружје … Но, светот оди во спротивна насока“, рече тој.
Орбан, кој е обвинет дома и во странство за назадување на демократијата, исто така рече дека не разговарал за ова со Трамп, додавајќи дека ако зголемувањето е неизбежно, тогаш тоа треба да биде постепено. Унгарија планираше да потроши 2,1 отсто од БДП во 2024 година за одбрана.
Орбан е еден од главните сојузници на Трамп во Европа и на 9 декември тој се сретна со новоизбраниот претседател во неговата резиденција на Флорида. Додека трае војната во Украина, Орбан одржува пријателски врски и со рускиот претседател Владимир Путин, а ја критикуваше помошта од ЕУ за Украина и ги попречуваше санкциите на блокот против Москва.
За време на неговиот прв мандат како претседател помеѓу 2016 и 2020 година, Трамп редовно ги повикуваше членките на НАТО да го исполнат потребното ниво на одвојување 2 проценти од домашниот БДП за одбраната, цели кои повеќето од земјите ги исполнија.
Раководството на НАТО во минатото изјави дека придонесот на земјите-членки ќе треба да биде поголем, особено ако се земе предвид конфликтот во Украина. Пред да замине од функцијата, поранешниот генерален секретар Јенс Столтенберг рече дека членките на Алијансата „ќе мора да бидат подготвени да ја платат цената за мирот“ и оцени дека сегашните 2 проценти „повеќе не се доволни за да се сочува безбедноста“.
И неговиот наследник, актуелниот генерален секретар на НАТО, Марк Руте, на самитот на Европската политичка заедница во Будимпешта во ноември рече дека земјите-членки ќе треба да платат повеќе.
„Ќе ги надмине тие 2 проценти многу повеќе. Јас сум сосема јасен за тоа“, рече Руте.
САД придонесуваат со околу 16 отсто во заедничкиот буџет на НАТО и го имаат најголемиот удел заедно со Германија.
Соединетите држави, исто така, ќе потрошат околу 967 милијарди долари за одбраната во 2024 година, што е околу две третини од она што сите останати членки на НАТО ќе го потрошат заедно.
Куртулмуш: Турција играше улога во промената во Сирија
Односите со Северна Македонија, настаните во Сирија, како и војната во Украина, беа дел од темите за кои денеска (21 декември) во Скопје зборуваше претседателот на Големото национално собрание на Република Турција, Нуман Куртулмуш.
„Турција играше улога во насока на реализирањето на промената која се случи во Сирија по 61 годишен режим“, рече Куртулмуш на заедничка прес-конференција со претседателот на македонското Собрание, Африм Гаши.
Сирискиот лидер Башар ал Асад беше соборен од власт откако бунтовничката алијанса предводена од исламистичката група Хајат Тахрир ал Шам (ХТС) започна молскавична офанзива на 27 ноември од своето упориште во северозападна Сирија, брзо заземајќи ги големите градови кои беа под контрола на Владата и заземајќи го главниот град на 8 декември.
Покрај за Сирија, Куртулмуш се осврна и на војната во Украина која започна во февруари 2022 година велејќи дека посакува да се најде решение кое е прифатливо и за двете страни.
„Уште од самиот почеток на конфликтот игравме значајна улога во аспект на посредништво за час поскоро решавање на овој воен конфликт. Дури во Истанбул страните веќе беа договорени, нацрт текстот веќе беше парафиран, но поради фактот дека одредени земји не сакаа да заврши војната, не беше потпишан мировниот договор. Ќе настојуваме да дејствуваме со иста мировна перспектива, за наоѓање решение за овој проблем“, изјави Куртулмуш.
Претседателот на турскиот парламент изрази и жалење што во вчерашниот рускиот напад врз Киев беше оштетена зградата во која се наоѓа и амбасадата на Северна Македонија.
За потсетување, вчера (20 декември) Украина неколку часа беше под општа тревога за воздушен напад откако Русија започна ракетни и напади со дронови врз главниот град Киев и неколку други региони низ земјата. Предупредувања низ цела земја има и денеска.
За односите меѓу Северна Македонија и Турција, пак, и Куртулмуш и Гаши ги истакнаа досегашните добри и традиционални врски и ја нагласија потребата од понатамошна соработка.
„Турските туристи се меѓу најбројните од странските туристи кои ја посетуваат земјата, а секако Турција преку своите институции реализираше огромен број на проекти во сите краеви на земјата и со тоа придонесува во севкупниот развој на Северна Македонија. Ние имаме историски и културни белези во сите балкански земји и поаѓајќи од ова, цениме да ја зајакнеме соработката и односите со сите земји од регионот“, рече Куртулмуш.
Претседателот на македонското Собранието порача дека меѓусебна поддршка на двете земји е од суштинско значење за зајакнување на заедничка позиција на меѓународната сцена. Гаши рече дека на средбата разговарале и за заедничките предизвици за реализирање на стратешката цел за членство во ЕУ.
Воените судови во Пакистан осудија 25 лица за немирите во 2023 година
Пакистанските воени судови осудија 25 лица за учество во нападите врз воени објекти во мај 2023 година.
Од секторот за односи со јавност на пакистанските вооружени сили, во соопштение денеска (21 декември) наведоа дека 25 обвинети добиле казни во опсег од две до 10 години.
На 9 мај 2023 година, по апсењето на поранешниот пакистански премиер Имран Кан во случај за измама, приврзаниците на неговата партија – Пакистан Техрик-е Инсаф (ПТИ), нападнаа и оштетија воени инсталации, џамии и владини згради во градовите низ Пакистан.
Во немирите загинаа неколку луѓе, а десетици беа повредени.
Во своето соопштение, пакистанските вооружени сили ги опишаа казните како „важна пресвртница во правораздавањето“.
Се додава дека 9 мај 2023 година бил тажен ден за земјата и официјално ќе се одбележува секоја година.
Како одговор на пресудите, ПТИ на социјалната мрежа Икс обвини дека воените судови ги прекршиле уставните и човековите права на обвинетите.
Партијата на Кан соопшти дека судскиот процес не е транспарентен и оти околу 80 луѓе се во воен притвор поради немирите, а нивните основни права се повредени.
Поддржувачите на затворениот поранешен премиер, кој е обвинет за поттикнување напади против вооружените сили, изразија загриженост бидејќи воените, а не цивилните судови судат некои од случаите. Тие организираа повеќемесечни протести барајќи ослободување на Кан.
Партијата ПТИ тврди дека нејзините членови и поддржувачи не нападнале воени или владини згради на 9 мај 2023 година.
Минатата година пакистанскиот Врховен суд пресуди дека на цивилите треба да им се суди во цивилни, а не во воени судови. Сепак, на 13 декември, Врховниот суд ја суспендираше одлуката и им дозволи на воените судови да разгледуваат и цивилни случаи.
На другите обвинети за насилството им се суди пред антитерористичките судови.
ПТИ редовно води кампањи против корупцијата и непотизмот во Пакистан, но е обвинета за популизам и авторитарни тенденции насочени околу нејзиниот лидер Кан.
Ден на жалост во Хрватска по нападот во училиштето каде беше убиено дете
Во Хрватска денеска – 21 декември, е Ден на жалост за нападот врз учениците и наставниците во основното училиште „Пречко“, во кој загина едно дете, а три лица беа тешко повредени, меѓу кои и наставничката која се обиде да го спречи 19-годишниот напаѓач.
Момчињата на возраст од 7 и 11 години се стабилни и ноќта ја поминале мирно. Тие сè уште се на одделението за интензивна нега, јави Хрватската радио-телевизија (ХРТ).
Клиничкиот болнички центар (КБЦ) во Загреб соопшти дека детето кое е оперирано по нападот е добро и дека неговиот живот не е во опасност.
Повредената учителка која се наоѓа во болницата „Свети Дух“ е во стабилна состојба, иако сè уште е на респиратор.
Во стабилна состојба е и 19-годишникот кој го изврши нападот. Докторот рече дека е потребна дополнителна дијагностика.
Мотивите на напаѓачот сè уште не и се познати на полицијата, но штом ќе закрепне, ќе биде сослушан.
На 20 декември вечерта граѓаните се собраа на игралиштето во Пречко, палеа свеќи, остава кадифени играчки и пораки. Граѓаните палеа и свеќи пред блискиот Здравствен дом, а во црквата во Пречко се одржа молитвено бдение за убиеното дете и сите повредени.
По нападот, напаѓачот побегнал во блискиот Здравствен дом и се обидел да се самоубие, но полицијата го спречила во тоа. Познато е дека насилникот одел во основното училиште каде го извршил нападот и дека се лекувал од психички проблеми.
Премиерот на Хрватска, Андреј Пленковиќ и градоначалникот на Загреб, Томислав Томашевиќ, попладнето на 20 декември, по заедничката итна средба, најавија дека веднаш по училишниот распуст ќе бидат покренати безбедносните мерки во училиштата.
Албанија го блокира Тик-ток
Властите во Албанија денеска (21 декември) го блокираа пристапот до платформата Тик-ток, еден месец по убиството на 14-годишниот ученик во Тирана.
Албанската министерка за образование Огерта Манастирлиу ја објави одлуката на завршниот состанок од националните консултации со наставниците и родителите за мерките против Тик-ток и за безбедноста на децата.
„Со цел да ја зголемиме физичката и дигиталната безбедност во училиштата и влијанието што го носат социјалните медиуми и детскиот ангажман, решивме да го блокираме Тик-ток“, рече министерката.
Таа додаде дека одлуката е донесена врз основа на пакет мерки на кои работат Националната управа за сајбер безбедност и Националната агенција за информатичко општество.
На 18 ноември ученик во деветолетката „Фан Ноли“ Мартин Цани беше избоден од негов врсник во центарот на Тирана.
По неговото убиство, на Тик-ток кружеа видеа од малолетници кои се изјаснуваа за убиството.
Исто така, по неговото убиство, беше објавена фотографија од насилникот, кој е уапсен, на која се гледа раната што ја добил на раката и како ја крева раката високо.
Тој ја испратил фотографијата на група пријатели на социјалната платформа Снепчет. Неколку дена пред злосторството, на истата социјална мрежа објавил уште една фотографија со нож во рака.
Неколку дена подоцна, Владата на Албанија отвори јавна дискусија за предлозите за борба против влијанието на Тик-ток и Снепчет врз децата.
Арсовска: Заврши санацијата на градскиот водовод во Скопје
Градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска, изјави дека заврши санацијата и реконструкцијата на градскиот водовод во Скопје и во следните три часа се очекува нормализирање на состојбата.
„Би сакала да им се заблагодарам на техничките и стручните лица од ЈП ’Водовод и канализација‘ за храброста што ја имаа и што ја истакнаа својата експертиза и стручност за овој повеќедецениски проблем кој го завршија во рекордно време“, рече Арсовска.
Таа посочи дека во реконструкцијата учествувале повеќе од 160 лица технички персонал, како и 150 административен персонал.
„Отпочнувајќи од два часа наутро, кога практично отпочна престанокот на вода од магистралниот цевковод, до пред неколку часа е целосно санирано успешно и стручно од страна на службите на Јавното претпријатие и веќе е отпочнато со пуштање на водата, полека, за притисокот којшто во овој момент се креира, практично, не би предизвикал некакво оштетување на нашата мрежа“, рече Арсовска.
Со полнење на магистралниот водовод, посочи градоначалничката, е започнато пред околу два часа и потребни се дополнителни три часа за нормализирање на состојбата – целосно полнење и враќање на притисокот во нормала.
Денеска (21 декември) повеќето скопјани остана без вода поради сериозен зафат за санирање на главниот цевковод. Беше затворен еден од двата главни вентили со што беше прекината водата за најголемиот дел од населбите од десната страна на реката Вардар.
Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) излезе со препорака до граѓаните да не ја пијат веднаш водата од чешма бидејќи „контактното време на резидуалниот хлор и водата во мрежата во услови на пониски амбиентни температури може да потрае и до 1 час“.
Како што наведоа, може да се очекува водата за пиење по пуштањето во водоводната мрежа да ја промени бојата, да добие невообичаен мирис, да има видлива заматеност или евентуално страни тела, како ситни зрнца песок или инсект и сл.
И во таков случај, здравствените власти препорачаа да не се пие водата додека не се стабилизира бојата, мирисот и вкусот.
Србија ќе субвенционира станови за млади
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ денеска (21 декември) презентираше програма за субвенционирање на купување станови за млади и истакна дека мерката не е дизајнирана да стави крај на студентските блокади на факултетите ширум земјата.
Како што рече, обезбедени се 400 милиони евра за купување на 5.500 станови за млади од 20 до 35 години. Од нив, додаде, 130 милиони евра се „директен државен подарок“.
Вучиќ изјави дека невработените и студентите ќе можат да купат станови.
„Ќе може да се купат регистрирани објекти во стари или нови згради. Програмата се однесува за лица кои сакаат да купат куќа, стан, делови од станбена зграда, гаражен простор доколку е заедно со стан, како и земјиште за изградба на објект и објекти во изградба“, рече Вучиќ.
Тој додаде дека највисоката цена за метар квадратен за која државата ќе дава субвенции ќе биде 2.200 евра, но дека ќе се зголеми.
Како што рече, реализацијата на програмата ќе започне во март 2025 година.
Оваа програма, тврди тој, не е создадена за да ги „угаси пожарите“ предизвикани од студентските протести во Србија.
„Не ми падна на памет поради никакви пожари, не се плашам од пожари“, изјави Вучиќ.
Во Србија блокирани се повеќе од 50 факултети на четири државни универзитети, неколку ректорати и десетици средни училишта.
Студентите бараат да се објави целосната документација за падот на бетонската настрешница на Железничката станица во Нови Сад, при што загинаа 15, а две лица беа тешко повредени.
Тие бараат и да се идентификуваат и кривично да одговараат лицата кои напаѓаа демонстранти за време на протестите.
Студентите инсистираат и да се ослободат активистите кои беа уапсени на протестите и да се запрат постапките против нив.
И додека надлежните тврдат дека ги исполниле сите нивни барања, студентските претставници велат дека објавената документација не е целосна и не одговара на прашањето кој е одговорен и што се случило.
Бетонската настрешница на зградата на железничката станица во Нови Сад се урна само неколку месеци по свеченото отворање на станицата која три години се реконструираше. 13 лица беа уапсени поради сомневање за пропусти при реконструкција.
Меѓу нив беше и поранешниот министер за градежништво, транспорт и инфраструктура, Горан Весиќ, кој по неколку дена излезе од притвор.
Предупредувања за нови воздушни напади низ Украина
Во сите региони на Украина е објавено предупредување за воздушен напад поради можни истрели со балистички ракети, соопштија украинските воени власти.
Според податоците на украинските воздухопловни сили од денеска (21 декември), Русија продолжила со редовните напади врз украинските градови и инфраструктура во текот на ноќта, лансирајќи 113 дронови. Од нив, 57 биле соборени, а останатите 56 не успеале да стигнат до своите цели, соопшти военото воздухопловство.
Украинските воздухопловни сили, исто така, објавија дека Русија истрелала една ракета С-400 кон централна Украина, но таа не предизвикала никакви штети и нема жртви.
Украинскиот сервис на РСЕ јави дека во источниот украински регион Запорожје и во Харкив соборени беспилотни летала оштетиле станбени згради, предизвикувајќи жртви.
Вчера (20 декември) Украина неколку часа беше под општа тревога за воздушен напад откако Русија започна ракетни и напади со дронови врз главниот град Киев и неколку други региони низ земјата.
Во нападот беше погодена и зградата каде е сместена македонската амбасада.
Руското напредување
Последните напади доаѓаат додека украинските сили се борат да го запрат брзото напредување на Русија на истокот од земјата.
Руското Министерство за одбрана на 21 декември објави дека руските сили ја презеле контролата врз селото Костјантинополске во источниот украински Донецк.
Тврдењето за заземањето селото, кое Русија го нарекува Островски, новинската агенција Ројтерс наведува дека не може да го потврди од независни извори.
Во меѓувреме, Ројтерс го цитираше Александар Хинштајн, вршител на должноста гувернер на руската област Курск, кој рече дека шест лица, меѓу кои едно дете, загинале во украинскиот ракетен напад на 20 декември врз градот Рилск.
Украина зазеде територии во регионот Курск со ненадеен упад во август, но потоа се откажа од околу половина од своите територијални придобивки.
Беспилотни летала, за кои се смета дека се од Украина, исто така погодија висококатници во Казан, главниот град на руската република Татарстан што предизвика тамошниот аеродром привремено да ги прекине летовите. Нема информации за жртви.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете